114.ZASADY KONSTYTUCJI Z 22.07.1952
składał sie z e wstępu i 10 rozdziałów, a od 13.12.1957 z 11 rozdziałów.
1-2- podst. zasady ustroju polit i społ.- gosp.
3-7- organizacja i funkcjonowanie aparatu państwowego
8-9- prawa ludności i obowiązki obywatelskie
11-12- godło, hymn, stolicy, zmiany konstytucji
ustrój był oparty na zasadach przewodnich:
ustrój republikański
suwerenność ludu pracującego miast i wsi
socjalistyczny rozwój państwa
sojusz robotniczo- chłopski i kierownicza rola klasy robotniczej
przewodnia rola PZPR
internacjonalizm proletariacki
przedstawicielska forma sprawowania władzy przez lud pracujący
Odrzucała trójpodział władzy i wprowadzała koncepcję jednolitości władzy państwowej i budowę aparatu państwowego w oparciu o zasadę centralizmu demokratycznego. W związku z tym organy państwowe podzielono na 4 grupy: władzy państwowej, administracyjne i prokuratorskie, a od 1957 kontroli państwowej. Naczelnymi organami był sejm, rada państwa i rady narodowe.
Sejm: był jednoizbowy. Na początku składał się z 444 posłów potem nie miał stałego składu (1- 60 tys.), a od 1960 roku liczył 460 posłów. Kadencja trwała 4 lata. Wybory były: powszechne, bezpośrednie, równe, tajne. Czynne- 18, bierne- 21. zasady ordynacji były pozornie demokratyczne, bo dla potrzeb wyborów powołano Front Narodowy- PZPR, ZSL, SD, związki zawodowe i spółdzielcze. Tworzyły wspólną listę wyborczą. Wyborcy głosowali na całą listę, bez możliwości skreśleń. W 1956 zastąpiono go Frontem Jedności Narodu o szerszym składzie org i z większą listą, zezwolono na skreślenia.
Funkcje sejmu: zmiana konstytucji, ustawodawcza, kreacyjna, kontrolna (do RP, rządu, NIK), ustalenie linii polityki państwa, wewnątrzorganizacyjne.
Wewnętrzną org sejmu regulowała konstytucja i regulamin. Posłowie mogli się organizować: w kluby, koła i zespoły.
Rada Państwa- powoływał ją sejm na swym I posiedzeniu na 4 lata. W skład wchodzili: przewodniczący, 4 zastępcy, sekretarz i członkowie powoływani z posłów. Członkowie nie mogli mieć stanowisk w rządzie. Działała na zasadzie kolegialności, na posiedzeniach plenarnych i w komisjach. Miała 4 grupy uprawnień: jako naczelny organ władzy wydawał w formie dekretów z mocą ustaw i uchwał normatywnych i dokonywała jego wykładni, powoływała inne naczelne organy, zgodność prawa z konstytucją, nadzór nad radami narodowymi.
Jako organ uzupełniający sejm: powoływała marszałka- seniora, zgoda na pociągnięcie posłów do odpowiedzialności między sesjami sejmu oraz zwoływał sejm na sesje. Rada reprezentowała państwo na zewn, mianowała i odwoływał przedstawicieli dyplomatycznych, przyjmowała przeds innych, umowy międzynarodowe, prawo łaski, nadawała ordery i tytuły. Miała uprawnienia o charakterze adm i wykonawczym.
NIK- 22.11.1952 powołano ministerstwo kontroli państwowej. 13.12.1957 wprowadzono zapis o NIK. Prezesa NIK powoływał sejm na wniosek premiera. Do jego kompetencji zaliczono kontrolę organów adm rządowej, państwowych osób prawnych i jednostek adm, organów samorządowych, terytorialnych, komunalnych jednostek organizacyjnych.
Rada Ministrów- w jej skład wchodził prezes czyli premier, wiceprezesi (wicepremierzy), ministrowie, przewodniczący określonych w ustawie komisji i komunikatów oraz prezes NIK. Liczba członków nie była ustawowo określona, ale wykazywała tendencje do przerostu.
Kompetencje- inicjatywa ustawodawcza, sprawozdanie z działalności przed sejmem w dziedzinie budżetu, uchwały o narodowych planach społ- gosp, kierowniczo- koordynacyjne w stosunku do innych organów adm państwowej, o charakterze wykonawczym- realizacja ustaw i uchwał sejmu, dekretów i uchwał rady państwa.