Świadczenie Rehabilitacyjne
Celem świadczenia rehabilitacyjnego jest umożliwienie osobie niezdolnej do pracy dalszego leczenia lub rehabilitacji w sytuacji, gdy okres zasiłku chorobowego jest zbyt krótki do odzyskania zdolności do pracy.
Zasady przyznawania prawa i wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego regulują przepisy ustawy z 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
W myśl art. 18 ustawy z 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60 poz. 636 ze zm.) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Świadczenie to przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, lecz nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.
O stanie zdrowia uzasadniającym przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Orzeczenie lekarza orzecznika jest podstawą wydania przez oddział ZUS decyzji przyznającej lub odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.
WNIOSEK
Przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego jest możliwe po uprzednim złożeniu przez ubezpieczonego odpowiedniego wniosku w oddziale ZUS właściwym dla płatnika składek.
Wniosek w sprawie przyznania świadczenia składa się na druku ZUS NP-7.
Wniosek wraz z dokumentacją należy złożyć w oddziale ZUS co najmniej na 4 tygodnie przed zakończeniem pełnego okresu zasiłkowego. tj. 180-, 270-, 360-, 365- lub 366-dniowego okresu zasiłkowego.
Złożenie wniosku na 4 tygodnie przed upływem pełnego okresu zasiłkowego oznacza jego uwzględnienie jeszcze w okresie pobierania zasiłku chorobowego i tym samym i nie występuje przerwa w wypłacaniu wnioskodawcy należnych mu świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
Do wniosku o świadczenie rehabilitacyjne należy dołączyć:
Zaświadczenie o stanie zdrowia (druk ZUS N-9) wypełnione przez lekarza leczącego i zawierające stwierdzenie, że ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy.
Wywiad zawodowy z miejsca pracy (druk ZUS N-10), druk ten nie jest wymagany, jeżeli wniosek składa ubezpieczony, którego niezdolność do pracy powstała po ustaniu ubezpieczenia albo wniosek składa osoba prowadząca pozarolniczą działalność.
Protokół powypadkowy, jeżeli niezdolność do pracy jest wynikiem wypadku przy pracy.
Kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy, jeżeli niezdolność do pracy jest wynikiem wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Protokół wypadkowy w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej -sporządzony przez komisję lekarską.
Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej w przypadku wystąpienia choroby zawodowej wydaną przez inspektora sanitarnego.
Zaświadczenie o chorobie związanej z pełnieniem służby wojskowej wydane przez wojskową służbę zdrowia.
Druki wniosku o świadczenie rehabilitacyjne dostępne są w każdej jednostce organizacyjnej ZUS.
ORZEKANIE O PRAWIE DO ŚWIADCZENIA
W myśl § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 65, poz. 741) lekarz prowadzący leczenie przeprowadza badanie (nie później niż na 60 dni przed zakończeniem okresu zasiłkowego) i ocenia, czy stan zdrowia ubezpieczonego uzasadnia:
Wystąpienie z wnioskiem o przedłużenie okresu wypłaty zasiłku chorobowego na okres nie przekraczający 3 miesięcy.
Zgłoszenie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.
Zgłoszenie wniosku o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Zależnie od wyników dokonanej oceny lekarz prowadzący leczenie:
Na druku ZUS Z-21 występuje z wnioskiem o przedłużenie okresu zasiłkowego.
Na druku ZUS N-9 wystawia zaświadczenie o stanie zdrowia dla celów ustalenia świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jednocześnie informując ubezpieczonego o konieczności zgłoszenia wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego lub wniosku o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Orzeczenie o stanie zdrowia uprawniające do przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego lekarz orzecznik ZUS może wydać podczas badania ubezpieczonego dla celów przedłużenia okresu wypłaty zasiłku chorobowego o dalsze 3 miesiące, w sytuacji gdy ubezpieczony nie rokuje odzyskania zdolności do pracy w okresie 3 miesięcy, a rokuje odzyskanie zdolności do pracy w okresie do 12 miesięcy - licząc od dnia wykorzystania podstawowego okresu zasiłkowego (tj. 180 dni lub 270 dni -w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą).
Ubezpieczonemu, który po wykorzystaniu zasiłku chorobowego został skierowany przez lekarza leczącego na badanie do lekarza orzecznika ZUS w celu przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i lekarz orzecznik ZUS orzekł, iż stan zdrowia ubezpieczonego nie uzasadnia wydania orzeczenia o prawie do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż rokuje on odzyskanie zdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy od wykorzystania pełnego okresu zasiłkowego również może być przyznane świadczenie rehabilitacyjne.
Lekarz orzecznik ZUS wydając orzeczenie o potrzebie przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego może w uzasadnionych przypadkach wydać także orzeczenie o potrzebie skierowania ubezpieczonego na rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej prowadzonej przez ZUS.
WYPŁATA ŚWIADCZENIA
Wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego dokonuje płatnik składek uprawniony do wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w okresie trwania stosunku pracy.
Wypłata następuje na podstawie decyzji oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydanej na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika oddziału ZUS, stwierdzającego, że stan zdrowia ubezpieczonego uprawnia do przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.
Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego ustalają i wypłacają:
Płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych - swoim ubezpieczonym w czasie trwania ubezpieczenia.
Oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, ubezpieczonym będącym duchownymi, osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia.
Dowodem do przyznania i wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego przez jednostki organizacyjne ZUS, przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jest zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 oraz oświadczenie ubezpieczonego zawierające informacje o:
Zaprzestaniu działalności stanowiącej tytuł dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Niekontynuowaniu działalności zarobkowej.
Niepodjęciu innej działalności zarobkowej.
Braku prawa do emerytury lub renty.
Niepobieraniu zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.
WYSOKOŚĆ ŚWIADCZENIA
Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo przypada w okresie ciąży, świadczenie rehabilitacyjne wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 100% podstawy wymiaru przysługuje także w przypadku niezdolności do pracy powstałej wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Świadczenie rehabilitacyjne finansowane jest z funduszu ubezpieczenia chorobowego, a w przypadku niezdolności do pracy powstałej w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej finansowane jest z funduszu ubezpieczenia wypadkowego.
W przypadku świadczenia rehabilitacyjnego przyznanego po upływie sześciu miesięcy niezdolności do pracy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, od której ustalana jest wysokość świadczenia rehabilitacyjnego, podlega waloryzacji według zasad określonych w art. 44 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa od kwoty 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych. Wypłata świadczenia rehabilitacyjnego następuje na podstawie asygnaty zastępczej ZUS Z-7.
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje w tych przypadkach, w których nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego. W myśl art. 15 powołanej ustawy ubezpieczonemu nie przysługuje zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne za cały okres niezdolności do pracy, w przypadku gdy niezdolność ta spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez ubezpieczonego. Powyższe stwierdza się na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie:
Uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Uprawnionej do zasiłku dla bezrobotnych.
Uprawnionej do świadczenia przedemerytalnego.
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje również za okresy, w których ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów o wynagrodzeniu zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 12 ust. 1 ustawy).
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje za okresy przypadające w czasie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności (z wyłączeniem przypadków, w których prawo do świadczenia rehabilitacyjnego wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania).
Świadczenie rehabilitacyjne, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy, nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:
Ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Kontynuuje lub podjęła działalność zarobkową.
Nie nabyła prawa do świadczenia rehabilitacyjnego w okresie ubezpieczenia chorobowego.
Jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego.
UTRATA PRAWA DO ŚWIADCZENIA
Zgodnie z art. 17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ubezpieczony, który w okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje świadczenie rehabilitacyjne w sposób niezgodny z jego celem, traci prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za miesiące, w których zdarzenia te miały miejsce.
Powyższe okoliczności ustala się w drodze kontroli przeprowadzanej na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. Nr 65, poz. 743).
Jeżeli w czasie kontroli zostanie stwierdzone, że ubezpieczony wykorzystuje świadczenie rehabilitacyjne niezgodnie z jego przeznaczeniem lub wykonuje pracę zarobkową, sporządzany jest przez zespół kontrolujący protokół z kontroli. Protokół ten stanowi podstawę do pozbawienia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego - jednorazowo za okres 30 dni.