TEMAT PRACY: Rola komunikacji niewerbalnej w życiu człowieka.

"Musi istnieć jakiś język, który obywa się bez słów.

Jeśli nauczę się rozszyfrowywać ten język bez słów,

uda mi się rozszyfrować świat."

Paulo Coelho

Proces komunikacji towarzyszy ludzkości od zarania dziejów i jest jednym z najstarszych procesów społecznych. Ciężko wyobrazić sobie społeczeństwo, członkowie którego nie porozumiewają się ze sobą. Samo pojęcie „komunikowanie” pochodzi od łacińskiego słowa communico, oznaczającego „czynić wspólnym, coś z kimś dzielić”, a także „komuś czegoś użyczyć, udzielić, dopuścić do udziału” i w języku polskim ma dwa znaczenia. Polskie określenie komunikacja jest bliskie znaczeniowo angielskim „communication” oraz „communicate”. Najczęściej komunikowanie się rozumiemy jako przekazywanie wiadomości pomiędzy nadawcą, a odbiorcą.

B. Dobek-Ostrowska daje uniwersalną definicje tego procesu: „Komunikowanie się jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki”. Pełny proces komunikowania się powinien przebiegać w dwóch kierunkach. Z jednej strony nadawca przekazuje swój komunikat, z drugiej odbiorca reaguje w taki sposób, ze zwrotnie przesyła wiadomość nadawcy.

Już Arystoteles powiedział, że „człowiek jest istotą społeczną”. Każdy żyje w otoczeniu rodziny, znajomych i osób mijanych na ulicy. To jak czujemy się w ich towarzystwie zależy między innymi od naszych umiejętności sprawnego komunikowania się z nimi.

Człowiek jako istota społeczna przez całe życie obraca się w grupie społecznej. Wraz ze swoim rozwojem grupa ta ulega powiększeniu o kolejne kręgi: rodzice - rodzeństwo - rodzina - przyjaciele - szkoła - koledzy - praca - znajomi - sąsiedzi itp. Pomiędzy każdą istotą ludzką a poszczególnymi jednostkami w grupie zachodzą kontakty interpersonalne zwane także interakcjami. Kontakty interpersonalne są nieodłącznym elementem funkcjonowania jednostki w społeczności. Na grunt takich relacji międzyludzkich, każdy wnosi własne postawy, oczekiwania i emocje, które niejednokrotnie okazują się rozbieżne. Poprzez dobór odpowiednich zachowań człowiek próbuje regulować swoje stosunki z otoczeniem. Czyni to w sposób zgodny z przyjętymi zasadami i normami lub je przekracza.

Komunikacja niewerbalna (inaczej mowa ciała, język ciała) to zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Komunikaty te nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie (tak jak większość gestów - emblematów czy wiele wyrazów mimicznych). Ten rodzaj komunikacji obejmuje wszystkie inne kanały poza mową.

Komunikacja niewerbalna jest pierwszą formą komunikacji człowieka ze światem w jego rozwoju. Zanim w swoim rozwoju dojdziemy do etapu mowy, porozumiewamy się z otoczeniem właśnie za pomocą komunikacji niewerbalnej. Jest to procesem przebiegającym spontanicznie, obejmującym subtelne nie lingwistyczne zachowania, dokonującym się w sposób ciągły i często bez udziału świadomości. Nawet jeżeli zdajemy sobie sprawę z emitowania poprzez własne ciało sygnałów niewerbalnych, to w niewielkim stopniu potrafimy sprawować kontrolę nad tym.

W komunikacji niewerbalnej możemy wyróżnić dwie grupy kanałów ekspresji niewerbalnej. Pierwszą grupę nazwano komunikatami interakcyjnymi. Stanowią one odbicie relacji społecznych, pojawiają się one i trwają tylko w obrębie interakcji. W znacznej mierze zdeterminowane są one wzorcami kulturowymi. Ważnym elementem w tej grupie są zależności przestrzenne. To jak przebiegać będzie nasza komunikacja zależy w dużym stopniu od schematów komunikacyjnych jakie posiadamy (np. w restauracji, w sklepie nie zastanawiamy się nad poszczególnymi elementami komunikacji tylko wykonujemy je według posiadanego wzorca tj. uśmiechamy się gdy prosimy i dziękujemy) ale także od stopnia znajomości partnera interakcji. Druga grypa to komunikaty ekspresyjne związane z tzw. „mową ciała”. Odzwierciedlają przede wszystkim stan jednostki, istnieją przez całe jej życie, a informacje w nich zawarte towarzyszą zachowaniu bez względu na obecność czy też brak innych osób. W znacznym stopniu zależą one od naturalnych, fizjologicznych procesów czy innych właściwości jednostki.

Zależności przestrzenne to dystans jaki utrzymujemy z rozmówcą w czasie interakcji. Stosowane są przez nas nieświadomie podczas interakcji z innymi ludźmi a zależą od stopnia znajomości i intymności członków interakcji. Za E.T. Hell wyróżniamy cztery sfery przestrzeni w kontaktach z drugim człowiekiem:

• strefa intymna (0-45cm) najważniejsza, ponieważ jest pilnie strzeżona i uważana za osobistą własność. Prawo naruszenia jej mają tylko osoby uczuciowo powiązane, np. rodzice, małżonkowie, kochankowie, dzieci, bliscy przyjaciele i krewni.

• strefa osobista (45-120 cm) odległość jaka nas dzieli od ludzi podczas przyjęć i spotkań towarzyskich, współpracowników i innych kontaktów społecznych z osobami nam znanymi.

• strefa społeczna (1,2-3,6 m) zachowana jest w stosunku do nieznajomych i innych, których nie znamy zbyt dobrze lub nie znany wcale.

• strefa publiczna (3,6-6m) przyjmujemy ją, gdy zwracamy się do większej grupy ludzi.

Bliskość przestrzenna jest inaczej wskaźnikiem lubienia i sympatii. Im bliższy dystans, tym bliższa relacja z partnerem interakcji.

W toku badań zaobserwowano kilka prawidłowości, a mianowicie w odniesieniu do płci w toku interakcji najbliżej siebie stają kobieta z mężczyzną, nieco dalej - kobieta z kobietą i najdalej dwóch mężczyzn. Dystans fizyczny różnicuje również wiek - osoby w tym samym wieku stają bliżej siebie; podobnie osoby znające się w porównaniu z obcymi. Osoba o niższej pozycji społecznej dystansuje się fizycznie od osoby o wyższej randze. Zmiany dystansu związane są również z wymiarami atrakcyjności i sympatii. Nie tylko osoby spostrzegające się jako atrakcyjne stają bliżej siebie, ale również skracanie dystansu przez partnerów interakcji jest odbierane jako objaw sympatii natomiast jego zwiększanie jako objaw agresji i nerwowości.”

Postawa ciała „może być informacją, która nawet z daleka i bez widocznych innych elementów niewerbalnej komunikacji, z pewnym prawdopodobieństwem określa stan emocjonalny obserwowanej jednostki. Najbardziej charakterystyczne to postawy rezygnacji, sylwetka bojowa, złamana bólem, postawy radości.

O naszym stanie emocjonalnym w czasie kontaktu interpersonalnego świadczą między innymi znaki statyczne (stopy ściśle przylegające do siebie, ręce przyciśnięte do ciała, zaciśnięte dłonie) oraz kinezyczne (ciągłe poruszanie stopami, rękami, kręcenie głową). Za pomocą postawy ciała komunikujemy również nasze nastawienie wobec rozmówcy. Bezpośrednie ustawienie ciała ułatwiające kontakt wzrokowy, wychylenie ciała do przodu, dotykanie jest wyrazem pozytywnego nastawienia do rozmówcy. Wyrazem sympatii dla rozmówcy jest podobna, lustrzana pozycja ciała.

„Nie można się nie komunikować.

Wszystko, co robimy - sposób

siadania, zakładania rąk

zmiana tonu głosu - jest formą

komunikacji i podlega jej regułom”

James Eicher, „Sztuka komunikowania się”

Oczy stanowią najważniejszy obszar wizualnej uwagi - w czasie rozmowy uwaga koncentruje się na oczach przez ok. 43% czasu. Ekspresja oczu wyraża się nie tylko poprzez spoglądanie, ale również:

• zmianę wielkości źrenic (2-8 mm),

• wskaźnik mrugania (zwykle co 3-10 sek.),

• stopień otwarcia oczu (od szeroko otwartych do przymkniętych powiek),

• wyraz oczu - tzw. maślane oczy, mordercze spojrzenie.

Ważne jest tutaj także nawiązanie kontaktu wzrokowego, jego przerwanie, unikanie. Badania wykazały związek pomiędzy uwagą a kontaktem wzrokowym. Nazywa się to uwagą wzrokową, która polega na tym, iż w toku interakcji osoba zainteresowana wypowiedzią partnera utrzymuje z nią kontakt wzrokowy. Istnieją różnice co do utrzymywania kontaktu wzrokowego przez różne grupy jednostek, i tak np. większą uwagę wzrokową wykazują ekstrawertycy, mniejszą osoby depresyjne. Osoby nie lubiące się oraz ludzie o różnej pozycji społecznej rzadziej nawiązują ze sobą wzrokowy kontakt.

Nęcki uważa, że „nawiązanie kontaktu wzrokowego poprzedza i warunkuje dalsze wzajemne postępowanie, unikanie wzroku jest zazwyczaj sygnałem odrzucenia.” Wyraz oczu w minimalnym stopniu podlega kontroli wolicjonalnej. Szczególnie wymyka się jej wygląd gałki ocznej. Tym czasem nawet drobne niuanse w jej obrębie odgrywają zasadniczą rolę w określaniu stanu emocjonalnego.

Ważną rolę w relacjach międzyludzkich odgrywa spojrzenie. Ja pisze Kępiński spojrzeniem można poniżyć, zranić lub unieść człowieka ku górze spojrzeniem pełnym miłości, uwielbienia oddania.

Twarz jest najbardziej ekspresyjną częścią ciała - odzwierciedla szybko zmieniające się nastroje. Wyraża przede wszystkim uczucia i emocje. Niektóre obszary twarzy są bardziej ekspresyjne niż inne. Bardzo wymowne są okolice brwi:

• całkowicie podniesione wyrażają niedowierzanie,

• podniesione do połowy - zdziwienie,

• stan normalny - bez komentarza,

• do połowy obniżone - zakłopotanie,

• całkowicie obniżone - złość.

"Człowiek wpada w złość, jest uważny, jest ciekawy, kocha, nienawidzi, gardzi, lekceważy, podziwia; każdy poryw jego duszy odmalowuje na twarzy wyraźnie, czytelne znaki, które nigdy nas nie zawodzą. Na twarzy? Co mówię? Na jego ustach, policzkach, w oczach, w każdej części jego twarzy."

Denis Diderot

Zmiana w zakresie mimiki podlega w dużej mierze świadomej kontroli. Poprzez kontrolowanie i panowanie nad mięśniami twarzy, ukrywamy niestosowne lub nieakceptowane przez otoczenie reakcje. W psychologii, twarz określana jest jako obszar komunikacji, wyrażający stany wewnętrzne, relacje i informacje społeczne. Dlaczego użyto określenia obszar? Otóż wyraz mimiczny jest kształtowany przez siedem regionów twarzy, a są to: brwi i czoło, oczy, nos, górna warga, dolna warga i broda, szczelina ust oraz żuchwa. Dzięki temu, że niektóre elementy twarzy mogą reagować niezależnie od siebie, to twarz może wyrażać tysiące gestów mimicznych, przez co jest ich więcej niż pojedynczych słów, za pomocą których je określamy. Dzieje się tak dlatego, iż emocje i związane z nimi odpowiednie wyrazy mimiczne różnią się intensywnością, czasem trwania, autentycznością, możliwością kontrolowania itd. Oznacza to, iż każda podstawowa emocja ma nie jeden, ale cały zestaw różnych, charakterystycznych dla niej wyrazów mimicznych. Poza tym, często przeżywamy mieszaninę różnych uczuć, np. satysfakcję i lęk, radość i wstyd, irytację, złość i poczucie winy. Prowadzi to do kompilacji niektórych grymasów twarzy i stworzenia nowych gestów mimicznych. Językiem nie jesteśmy w stanie ująć tych wszystkich subtelności w pojedynczych słowach.

Należy również zaznaczyć, iż podczas oceniania czyjegoś stanu ducha na podstawie jego mimiki, możemy wysunąć błędne wnioski. Kiedy ktoś płacze niekoniecznie musi być smutny, mogą to przecież być łzy radości. Bez uwzględnienia kontekstu i pozostałych sygnałów niewerbalnych trudno jest też odróżnić mimiczny wyraz zdziwienia od strachu.

Oprócz błędnej oceny stanu emocjonalnego naszego rozmówcy na podstawie jego mimiki, pojawia się jeszcze jeden problem. Otóż wiele wyrazów mimicznych nie ma nic wspólnego z emocjami. Część z nich pełni funkcję podobną do gestu- emblematu, mającego znaczenie tylko w danej kulturze. Przykładami mogą być mrugnięcie jednym okiem tzw. puszczenie perskiego oka, szybkie, kilkukrotne poruszenie jedną brwią, wydęcie ust, tak jak do pocałunku i inne. Należy pamiętać również, iż część ekspresji mimicznych to sygnały towarzyszące mowie. Twarzą możemy na przykład wyrazić znak zapytania poprzez uniesienie obu brwi.

Ponadto, twarz jest dość łatwa do świadomego kontrolowania i można za jej pomocą świadomie wysyłać komunikaty. Ludzie mogą uśmiechać się, gdy są szczęśliwi, ale także wtedy gdy chcą na takich wyglądać, lub myślą, że mogą coś w ten sposób uzyskać. Mówimy wtedy, że dana osoba ma uśmiech przyklejony do ust. W związku z tym niektóre wyrazy mimiczne powstają nie jako objaw emocji, ale jako wynik reakcji poznawczej.

Dotyk jest najintymniejszą formą komunikacji, która ma miejsce w bliskich spotkaniach. Aby doszło do odebrania bodźca przez receptor dotyku, dana osoba musi wejść w naszą strefę intymną. Służy on wielu funkcjom komunikacyjnym o dużym znaczeniu, takim jak komunikowanie uczuć, zaangażowanie, kontrola, intymność czy zainteresowanie seksualne. Po prostu pomaga on wyrażać postawy interpersonalne. Poza tym, dotyk odgrywa ważną rolę w przekonywaniu.

Jest udowodnione naukowo, iż ludzie dotykający swoich rozmówców, których starają się do czegoś przekonać są o wiele bardziej skuteczni od tych, którzy tego nie robią. Dotyk jest również niezastąpioną formą przekazu uczucia ciepła, wsparcia czy pocieszenia, ponieważ został on uznany za szczególnie skuteczny w dostarczeniu zapewnienia potrzebującym emocjonalnego wsparcia. Ten gest jest również efektywnym sposobem zaznaczenia władzy, przynależności, dominacji i statusu. Osoba posiadająca władzę dotyka częściej, natomiast osoba pozbawiona jej jest częściej dotykana.

Gdy trzymamy coś w swoich rękach, lub po prostu dotykamy tego zaznaczamy wtedy przynależność danej rzeczy do nas. Częstym gestem stosowanym szczególnie przez mężczyzn jest opieranie się stopą lub ramieniem o swój nowy nabytek. Najczęściej jest to samochód, dom lub telewizor. W ten sposób symbolicznie powiększają oni rozmiary swojego ciała i w ten sposób pokazują innym, kto tu jest właścicielem.

Przekazy dotykowe są szczególnie skuteczne w dostarczaniu pocieszenia osobom potrzebującym psychicznego wsparcia. Poprzez dotyk najlepiej dokonuje się transmisja uczucia sympatii, zrozumienia, współczucia. Bardzo ważna jest rola dotyku w relacjach rodzice-dzieci. Dotyk odgrywa ogromnie ważną rolę w kształtowaniu bliskich relacji.

Kiedy mówimy nieustannie poruszamy rękami, głową ale też całym ciałem. Ruchy te są skoordynowane z mową i stanowią część całościowego procesu komunikowania się. Kiwanie głową jest dość specyficznym rodzajem gestu i odgrywa dwie zasadnicze funkcje:

• po pierwsze działa jako wzmocnienie, nagroda i zachęta dla rozmówcy do kontynuowania wypowiedzi

• po drugie służy synchronizacji interakcji - kilkakrotne kiwnięcie głową (seria) oznacza brak zgody i chęć zabrania głosu.

Gesty dłoni towarzyszą człowiekowi niemal od zarania dziejów. Otwarte dłonie zawsze kojarzone były z prawdą, szczerością, lojalnością i posłuszeństwem. W epoce jaskiniowej, pokazywane podczas powitania oznaczały, że człowiek nie był uzbrojony i nie miał nic do ukrycia. Współczesną formą gestu ukazania otwartych dłoni jest uściśnięcie i potrząsanie dłońmi, stosowane w większości kultur na powitanie i pożegnanie, jednakże i dzisiaj zdarzają się sytuacje, kiedy witamy kogoś z otwartymi ramionami.

Innym podstawowym gestem jest sytuacja, kiedy dłoń skierowana jest wnętrzem do dołu. Sygnalizuje ona wtedy brak uległości i chęć objęcia dominacji nad sytuacją. Prośby i rozkazy wydawane przez nas z użyciem tego gestu będą budziły niechęć u wykonawców, chyba, że mamy u nich odpowiedni autorytet.

Trzecim, najczęściej stosowanym gestem dłoni jest trzymanie jej z wyciągniętym palcem wskazującym. Jest to również jeden z najbardziej irytujących gestów, ponieważ wyciągnięty palec wskazujący staje się symboliczną pałką, którą zmuszamy naszego słuchacza do uległości.

Głos przekazuje znacznie więcej niż same tylko słowa. Głos jest bardziej „dziurawy” niż twarz. Oznacza to, że prawdziwe emocje, które są ukrywane, przejawiają się przez głos. Ludzie mówią różnymi akcentami, które wynikają z ich geograficznego i społecznego pochodzenia i informują o tym. Kiedy spotykają się ludzie z różnych klas społecznych i lubią się wzajemnie lub chcą się zbratać, wówczas zbliżają się do siebie swoimi stylami mówienia.

Postawy wobec innych, zarówno u zwierząt, jak i u ludzi są okazywane przez pozycję ciała.

Pozytywne postawy wobec innych są wyrażane przez nachylenie się do nich (powiązane z uśmiechaniem się, spoglądaniem itp.) Pozycje ciała nie wyrażają w sposób wyraźny określonych emocji, choć znudzenie i zainteresowanie są pokazywane bardzo wyraźnie. Ludzie dysponują też ogólnymi stylami zachowań ekspresyjnych, prezentowanymi w sposobie chodzenia, stania, siadania itd. Zależą one w dużym stopniu od wzorców kulturowych.

Można przyjąć, że komunikowanie może spełniać następujące funkcje:

* PRZEKAZYWANIE INFORMACJI podstawowa funkcja komunikacji, gdyż praktycznie całą informację, potrzebną do poprawnego funkcjonowania człowiek otrzymuje właśnie w procesie komunikacji. W procesie doradztwa klient uzyskuje informacje potrzebną do zaplanowania i przeprowadzenie niezbędnych działań.

* WYRAŻENIE WŁASNYCH EMOCJI co stanowi ważną psychofizyczną potrzebę każdego człowieka

* MOTYWOWANIE skuteczne komunikowanie się w pracy doradcy zawodowego umożliwia zachęcanie do podjęcia określonych działań, ponieważ tylko posiadając określoną informację można właściwie określić szanse na sukces lub porażkę.

* WYCHOWAWCZA przy jej pomocy można wpływać na postępowanie innych poprzez informowanie i egzekwowanie norm zachowania, upowszechnianie pozytywnych wzorów i wartości.

* SPOŁECZNA komunikacja umożliwia nawiązywanie kontaktów pomiędzy ludźmi, dając im poczucie akceptacji oraz umacniając w niej poczucie własnej wartości; bezrobotni bardzo często doświadczają poczucia izolacji społecznej, ponieważ kurczy się znacząco krąg osób, z którymi do tej pory kontaktowali się.

* REALIZOWANIE POTRZEB PSYCHOLOGICZNYCH a mianowicie potrzeba akceptacji. W procesie komunikowania się realizowane są nasze potrzeby psychologiczne poprzez nawiązywanie więzi emocjonalnej z innymi, ponadto otrzymujemy informację jak inne osoby nas oceniają, spostrzegają. Stanowi to podstawy do własnej oceny samego siebie.

* UMOŻLIWIENIE SAMOREALIZACJI człowiek dzięki dostarczanym informacjom może lepiej rozumieć swoje zachowania i reakcje, ale także działania innych ludzi, a tym samym próbować ulepszać własne postępowanie i relacje z innymi lub też wzmacniać te właściwe, dzięki czemu wzrastają szanse na podejmowanie racjonalnych i trafnych decyzji dotyczących jej dalszego powodzenia życiowego. Ta funkcja komunikacji umożliwia jednostce podnoszenie własnej samooceny i budowanie poczucia własnej wartości, co w przypadku klientów doradców zawodowych odgrywa znacząca rolę.

Wszystkie te funkcje komunikowania są jednakowo ważne i żadnej z nich nie można pomijać projektując własne strategie komunikacyjne, a diagnoza zakresu wykorzystywanych przez klienta funkcji samego procesu komunikacji stanowi zasadniczy element skutecznego porozumiewania się z nim.

Komunikowanie, choć przybiera różne formy, posiada pewną strukturę, którą można opisać przy pomocy poniższego schematu:

NADAWCA KOMUNIKATU Intencja Kodowanie Przekazywanie

Dekodowanie Interpretacja ODBIORCA KOMUNIKATU

INFORMACJA ZWROTNA

INTENCJA stanowi punkt wyjścia każdej sytuacji, w której dochodzi do komunikowania i zasadniczo określa treść komunikatu.

KODOWANIE to przekładanie myśli i intencji na konkretne informacje przy wykorzystaniu odpowiedniego kodu, czyli szeregu znaków umownych, których znaczenie nie jest obce ani nadawcy, ani odbiorcy. Kanał musi zostać dopasowany do rodzaju przekazywanego komunikatu i jego treści.

DEKODOWANIE to przetwarzanie odebranych sygnałów. Ważne jest, aby i nadawca odbiorca używali tego samego kodu.

INTERPRETACJA jest próbą poszukiwania w otrzymanej treści intencji, jaka towarzyszyła przy jej powstaniu.

INFORMACJA ZWROTNA (feedback) występuje w większości aktów komunikacyjnych; jest to bardzo ważna część aktu komunikacyjnego, ponieważ odbiorca informuje nadawcę w jakim stopniu odczytał i zinterpretował komunikat.

Na jakość dekodowania i interpretowania otrzymanych informacji wpływają również cechy nadawcy. W odbiorze kluczowe są: wiarygodność, atrakcyjność i szacunek dla rozmówcy. Wiarygodność odgrywa zasadnicze znaczenie, gdy ludzie kontaktują się z osobami, które z racji pełnionej roli zawodowej powinny służyć im pomocą, tj. pełnią określoną służbę publiczną. Do tej grupy zalicza się między innymi doradców zawodowych.

Z powyższego wynika, że o skutecznej komunikacji będzie można mówić dopiero wtedy, gdy komunikat nadawcy zostanie zinterpretowany zgodnie z jego intencją. Skuteczna komunikacja wymaga zatem współdziałania wszystkich osób zaangażowanych. Efektywność komunikacji uzależniona jest od podobieństwa umiejętności komunikacyjnych, postaw, wykształcenia, doświadczeń społecznych i kultury uczestników tego procesu. Im większe różnice w obrębie wymienionych cech tym większe prawdopodobieństwo niepowodzenia w komunikacji. Nieefektywność komunikacji oznacza, że znaczenie wiadomości, stworzone przez odbiorcę, będzie różnić się od znaczenia przyjętego przez nadawcę. Skuteczne komunikowanie się zachodzi zatem wówczas, gdy wiadomość zostanie właściwie zrozumiana.

Komunikacja niewerbalna w kontaktach interpersonalnych odgrywa bardzo ważną rolę. Już w 1971 roku Albert Mehrabian (psycholog amerykański) sformułował wzór, przedstawiający wpływ każdego z kanałów na ogólną interpretację przekazu informacji. Jest to wzór na „ogólne wrażenie”:

Ogólne wrażenie 100% = 55% informacji jest przekazywanych językiem ciała + 38% informacji przekazuje ton głosu + 7% informacji pobieranych jest z wypowiadanych słów.

Komunikacja niewerbalna może również zastępować mowę w przypadkach gdzie kontakt słowny jest utrudniony. Moim zdaniem znajomość reguł dotyczących komunikacji niewerbalnej pomaga funkcjonować w społeczeństwie, ale tylko nieliczni umieją wykorzystywać komunikaty niewerbalne na swoją korzyść. Komunikacja niewerbalna w kontaktach interpersonalnych służy do komunikowania postaw i emocji. Możemy tutaj określić np. samopoczucie partnera interakcji, jego stosunek do nas samych a także zweryfikować jego prawdomówność w przypadku gdy komunikaty werbalne i komunikaty niewerbalne są nie spójne. Jeśli zachodzi sytuacja niespójności komunikatów wówczas wartość komunikacji niewerbalnej w stosunku do werbalnej jest wyraźnie wyższa tzn. że w przypadku zaistniałej sprzeczności za prawdziwy zostaje uznany komunikat niewerbalny. Myślę, że można wysunąć na koniec tezę, że język ludzkiego ciała to najstarszy, najbardziej wiarygodny i uniwersalny język na świecie.

BIBLIOGRAFIA:

1. Eisler- Mertz Ch., KOMUNIKACJA NIEWREBALNA, Wrocław 1998

2. Milewski Łukasz, MOWA CIAŁA A SUKCES, darmowa publikacja wydana przez Serwis darmowe-ebooki.com

---