Tolerancja religijna i spory wyznaniowe na Litwie
W związku z rozwojem reformacji, głównie ruchu kalwińskiego, a także z zawarciem kościelnej unii w Brześciu w 1596 roku, kiedy zaczęto przyłączać prawosławnych do kościoła katolickiego, Wilno stało się widownią zaciętych sporów i walk religijnych. Rozgorzała w Wilnie zacieta polemika między przedstawicielem kalwinów Andrzejem Wolanem a Piotrem Skargą, przywódcą katolickiej kontrreformacji. Skarga, Szczęsny, Żebrowski, Hipacy Pociej ostro atakowali też prawosławnych przeciwników unii kościelnej, których poglądy wyrażali Stefan Zizania, Meletij Smotrycki i inni. Zwalczające się strony nie przebierały w środkach, nie poprzestawały na publikowaniu ciętych i zjadliwych pamfletów, lecz także rodziły fanatyzm ulicy wileńskiej. Wybuchały tumulty i walki religijne, przekształcające się nieraz w jawnie klasowe konflikty, podczas których grabiono co bogatszych obywateli. Zatargom tym, ku radości katolickiej, położył kres dopiero Zygmunt III Waza w 1622 roku, zabraniając przeciwnikom katolicyzmu dalszej publicznej polemiki.