Polski Komitet Normalizacyjny

POLSKA NORMA

ICS 23.020.20; 13.300;

PN-EN 14433

Lipiec 2006

Wprowadza

EN 14433:2006, IDT

Zastępuje

Cysterny do transportu materiałów niebezpiecznych - Wyposażenie cystern do transportu chemikaliów płynnych - Zawory denne

Na wniosek Komitetu Technicznego nr 138
ds. Kolejnictwa

norma europejska EN 14433:2006 Tanks for the transport of dangerous goods - Tank equipment for the transport of liquid chemicals - Foot valves,

ma status Polskiej Normy

© Copyright by PKN, Warszawa 2006 nr ref. PN-EN 14433:2006 (U)

Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej normy nie może być zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

ISBN 83-251-1486-X

Wersja polska

Cysterny do transportu materiałów niebezpiecznych - Wyposażenie cystern do transportu chemikaliów płynnych - Zawory denne

Niniejsza norma europejska została przyjęta przez CEN w dniu 9 marca 2006 r.

Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie Europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać na zamówienie w Sekretariacie Centralnym lub krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN.

Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wersja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka na jego własny język i notyfikowana w Sekretariacie Centralnym, ma ten sam status co wersje oficjalne.

Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.

EUROPEJSKI KOMITET NORMALIZACYJNY

Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels

Spis treści Strona

Przedmowa

Przedmowa

Niniejsza norma europejska (EN 14433:2006) została opracowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 296 „Cysterny do transportu materiałów niebezpiecznych”, którego sekretariat jest prowadzony przez AFNOR.

Niniejsza Norma Europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu lub uznanie, najpóźniej do października 2006 r., a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane najpóźniej do października 2006 r.

Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej Normy Europejskiej są zobowiązane krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii,, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.

1 Zakres normy

Norma europejska określa wymagania dla zaworów dennych do użycia w cysternach o minimalnym ciśnieniu roboczym przekraczającym 50 kPa dla transportu kolejowego i samochodowego towarów niebezpiecznych.

Dotyczy sprzętu stosowanego w cysternach z opróżnianiem i napełnianiem dolnym grawitacyjnym i/lub ciśnieniowym.

2 Powołania normatywne

Do stosowania niniejszego dokumentu są niezbędne podane niżej dokumenty powołane. W przypadku powołań datowanych ma zastosowanie wyłącznie wydanie cytowane. W przypadku powołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie dokumentu powołanego (łącznie ze zmianami).

EN 12266-1:2003, Armatura przemysłowa - Badanie armatury - Część 1: Badania ciśnieniowe, procedury badawcze i kryteria odbioru - Wymagania obowiązkowe

EN 12266-2:2002, Armatura przemysłowa - Badanie armatury - Część 2: Badania, procedury badawcze i kryteria odbioru - Wymagania uzupełniające

EN ISO 6708, Elementy rurociągów - Definicja i dobór DN (wymiaru nominalnego) (ISO 6708:1995)

3 Terminy i definicje

W niniejszym dokumencie stosuje się następujące terminy i definicje.

3.1

maksymalne ciśnienie robocze

MCR

maksymalne ciśnienie, przy którym można użyć zaworu

3.2

średnica znamionowa

średnica zaworu zgodnie z normą EN ISO 6708

4 Funkcje

Zawór denny jest to główny zawór znajdujący się w dolnej części cysterny, uniemożliwiający wydostanie się produktu z cysterny.

5 Konstrukcja i materiały

5.1 Postanowienia ogólne

Zawór denny powinien posiadać ciśnienie robocze co najmniej 300 kPa. Zawór denny powinien posiadać konstrukcję zaworu bezciśnieniowego zrównoważonego. Jeśli zawór posiada konstrukcję zaworu ciśnieniowego zrównoważonego, ciśnienie udarowe pięciokrotnie wyższe od MCR nie powinno wpływać na szczelność korpusu lub funkcjonowanie zaworu. Producent określa za pomocą rysunków i innych dokumentów konstrukcję i materiały zaworu dennego. Specyfikacja zaworu powinna obejmować informacje dotyczące szczegółów dopasowania do kołnierzy cysterny.

5.2 Konstrukcja

1. Zawór powinien zapewniać zamknięcie znajdujące się na poszyciu cysterny.

2. Zamknięcie zaworu należy umieścić tak, by ciśnienie w zbiorniku powodowało zwiększenie siły działającej na gniazdo zaworu i nie powinno powodować samoczynnego otwarcia zaworu.

3. Otwarcie zaworu powinno umożliwiać minimalny przepływ o średnicy równej oznaczeniu DN (średnica znamionowa) zaworu.

5.2.4 Mechanizm należy zabezpieczyć przed nieumyślnym użyciem za pomocą urządzenia zabezpieczającego lub przez umieszczenie zaworu w przestrzeni zamkniętej.

5. Jako minimum, każdy z zaworów powinien posiadać oznaczenie kierunku otwarcia mechanizmu.

6. Zewnętrzny korpus zaworu powinien posiadać osłabioną sekcję (np. ścięty rowek w zewnętrznym korpusie lub inny typ) umieszczoną tak, by w przypadku usunięcia korpusu zaworu na skutek uderzenia, szczelność zaworu nie została naruszona. W przypadku zaworów dennych, mechanizm zaworu nie powinien być bezpośrednio połączony z zamknięciem zaworu.

5.3 Materiały

1. Producent powinien dołączyć do urządzenia specyfikację materiałów dla części stykających się z produktem.

2. Wydłużenie materiału przy pęknięciu komponentu zaworu poddanego działaniu ciśnienia powinno wynosić minimum 12%.

6 Czynnik próbny

6.1 Badanie hydrauliczne

Badanie hydrauliczne należy przeprowadzać z użyciem czynnika płynnego zgodnego z EN 12266-2:2002, A.1.5.

6.2 Badanie pneumatyczne

Badanie pneumatyczne należy przeprowadzać z użyciem gazu zgodnego z EN 12266-2:2002, A.1.5.

7 Badania typu

7.1 Postanowienia ogólne

Każdy zawór użyty do badań powinien być zgodny z rysunkami i wymiarami określonymi w specyfikacji dołączonej przez producenta. Każda z wersji zaworu, zgodnie z załącznikiem B powinna być poddana badaniu typu. Badanie typu zgodnie z punktem 7.2 do 7.6 należy przeprowadzać w warunkach otoczenia. Zawór powinien pracować w zakresie temperatury od -20 °C do +50 °C, konstrukcję należy uwzględnić przez badanie typu lub przyjętą metodę obliczeniową.

Badanie należy przeprowadzić z korpusem/zaworem zamocowanym do kołnierza tego samego typu, do którego będzie zamocowany zawór.

7.2 Badanie hydrauliczne ciśnienia korpusu zaworu

Korpus zaworu należy poddać badaniu hydraulicznemu, z użyciem czynnika próbnego zgodnego z punktem 6.1, przy ciśnieniu minimum 2,25 MCR lub 400 kPa, w zależności od tego, która wartość jest większa. Ciśnienie próbne należy utrzymać przez co najmniej 5 minut dla korpusu zaworu, bez powodowania trwałych odkształceń.

7.3 Badanie ciśnieniowe zespołu zaworu

Zespół zaworu należy poddać badaniu hydraulicznemu lub pneumatycznemu, z wykorzystaniem czynnika próbnego zgodnego z punktem 6.1 lub 6.2, przy ciśnieniu równym 1,3 MCR lub 400 kPa, w zależności od tego, która wartość jest większa. Ciśnienie próbne należy utrzymać przez co najmniej 5 minut dla zespołu zaworu. Wyciek nie powinien przekraczać wielkości A, zgodnie z EN 12266-1:2003, tabela A.5. Badanie ciśnieniowe zespołu powinno być wykonane dla:

1. zaworu w pozycji zamkniętej i otwartego wylotu w celu sprawdzenia wycieków z gniazda;

2. zaworu w pozycji otwartej i zamkniętego wylotu w celu sprawdzenia wycieków z uszczelnień dławieniowych lub połączeń korpusu.

7.4 Badanie pneumatyczne szczelności zamknięcia, korpusu i zespołu zaworu

Dla każdego typu konstrukcji zaworu, zgodnie z definicją podaną w załączniku A, zamknięcie, korpus i zespół zaworu należy poddać badaniu pneumatycznemu, z wykorzystaniem czynnika próbnego zgodnego z punktem 6.2, przy ciśnieniu równym 20 kPa i 1,0 MCR.

Zamknięcie zaworu, korpus i zespół zaworu należy całkowicie zanurzyć w łaźni wodnej lub, jeśli nie jest to możliwe, należy użyć odpowiedniej cieczy do wykrywania wycieków. Ciśnienie próbne należy utrzymać przez co najmniej 5 minut dla zamknięcia, korpusu i zespołu zaworu. Wyciek nie powinien przekraczać wielkości A, zgodnie z EN 12266-1. Należy przeprowadzić badanie pneumatyczne szczelności dla:

1. zaworu w pozycji zamkniętej i otwartego wylotu w celu sprawdzenia wycieków z gniazda;

2. zaworu w pozycji otwartej i zamkniętego wylotu w celu sprawdzenia wycieków z uszczelnień dławieniowych lub połączeń korpusu.

Jeśli badanie określone powyżej nie obejmuje wszystkich uszczelnień, należy sprawdzić także pozostałe uszczelnienia.

7.5 Badanie cykliczne

Zespół zaworu należy poddać mechanicznemu badaniu cyklicznemu wynoszącemu minimum 1000 pełnych cykli pracy zaworu ("otwarty" do "zamknięty") bez użycia ciśnienia. Po zakończeniu badania cyklicznego, zawór należy poddać badaniu zgodnie z 7.4, przy czym wyciek nie powinien przekraczać wielkości A zgodnie z EN 12266-1:2003, tabela A.5.

7.6 Próba oderwania

7.6.1 Postanowienia ogólne

Zawór denny powinien być wyposażony w odpowiednią uszczelkę kołnierza o minimalnych wymiarach określonych w punkcie 5.1. Należy dokręcić wszystkie śruby przeznaczone do mocowania zaworu do cysterny. Po zakończeniu badania korpusu, zawór należy poddać badaniu zgodnie z 7.4, przy czym wyciek nie powinien przekraczać wielkości B zgodnie z EN 12266-1:2003, tabela A.5.

7.6.2 Aparatura do próby

Prosta rura o średnicy znamionowej (DN) równej średnicy zaworu o długości 1000 mm, zamocowana do wylotu zaworu dennego.

7.6.3 Procedura

Przyłożyć do rury siłę, skierowaną prostopadle do rury i w tej samej płaszczyźnie co kołnierz cysterny zaworu dennego, do momentu oderwania się korpusu zaworu w miejscu osłabienia.

8 Badanie produkcji

8.1 Postanowienia ogólne

Każdy zawór denny powinien być zgodny z rysunkami i innymi dokumentami, w których producent określił konstrukcję i użyte materiały. Badanie produkcji zgodnie z punktem 8.2 do 8.4 powinno być przeprowadzone w warunkach otoczenia.

8.2 Próba działania

Każdy zawór powinien być raz otwarty i zamknięty.

8.3 Badanie ciśnieniowe korpusu zaworu

Każdy korpus zaworu należy poddać badaniu hydraulicznemu lub pneumatycznemu, z wykorzystaniem czynnika próbnego zgodnego z punktem 6.1 lub 6.2, przy ciśnieniu równym 1,3 MCR. Korpus należy ustawić w położeniu, w którym będzie stosowany zawór. Ciśnienie próbne należy utrzymać przez co najmniej 1 minutę dla korpusu, przy czym wyciek nie powinien przekraczać wielkości A zgodnie z EN 12266-1:2003, tabela A.5.

8.4 Badanie pneumatyczne zamknięcia, korpusu i zespołu zaworu

Każde zamknięcie, korpus i zespół zaworu należy poddaće badaniu pneumatycznemu, z wykorzystaniem czynnika próbnego zgodnego z punktem 6.2, przy ciśnieniu równym 20 kPa i 1,0 MCR. Zamknięcie, korpus i zespół zaworu należy całkowicie zanurzyć w łaźni wodnej lub, jeśli nie jest to możliwe, należy użyć odpowiedniej cieczy do wykrywania wycieków. Ciśnienie próbne należy utrzymać przez co najmniej 1 minutę dla zamknięcia, korpusu i zespołu zaworu przy czym wyciek nie powinien przekraczać wielkości A zgodnie z EN 12266-1:2003, tabela A.5. Należy przeprowadzić badanie pneumatyczne szczelności dla:

1. zaworu w pozycji zamkniętej i otwartego wylotu w celu sprawdzenia wycieków z gniazda;

2. zaworu w pozycji otwartej i zamkniętego wylotu w celu sprawdzenia wycieków z uszczelnień dławieniowych lub połączeń korpusu. Badanie należy przeprowadzić z korpusem zamocowanym do kołnierza tego samego typu, do którego będzie zamocowany zawór.

9 Oznaczenia

Zawór powinien posiadać stałe oznaczenie:

1. średnicy znamionowej zaworu (DN);

2. nazwy lub symbolu producenta;

3. materiału korpusu zaworu (patrz załącznik A);

4. maksymalnego ciśnienia roboczego (MCR);

5. roku produkcji

6. niepowtarzalnego numeru seryjnego;




8. numeru odniesienia niniejszej normy (tj. EN 14433:2006);

9. zakresu temperatury (jeśli jest inny niż -20 °C do +50 °C).

10 Wymagania dotyczące dostawy

10.1 Informacje dotyczące zamówienia

Informacje dotyczące charakterystyki produktu przewożonego cysterną, średnicy nominalnej zaworu, MCR zaworu, typu połączenia i rozmiaru zaworu, maksymalnej i minimalnej temperatury pracy powinny być wyszczególnione przez klienta w trakcie składania zamówienia.

10.2 Montaż i działanie

Producent powinien dołączyć do każdego systemu dokumentację techniczno-ruchową, pozwalającą zapewnić prawidłowe użycie urządzenie zgodnie z zaleceniami producenta.

Załącznik A
(normatywny)

Materiał korpusu zaworu

Dla materiału korpusu zaworu, w miarę możliwości należy w sposób trwały na korpusie zaworu podać oznaczenia istotnych norm europejskich. Jeśli odpowiednia norma europejska nie jest dostępna, należy podać oznaczenie odpowiedniej normy krajowej.

NA PRZYKŁAD:

1.4404: oznacza typ stali nierdzewnej ASTM 316L zgodnie z EN 10088.

Załącznik B
(normatywny)

Weryfikacja typu konstrukcji zaworu

Typ zaworu należy zweryfikować następująco:

1. powinien posiadać taką samą konstrukcję i MCR, ale inną średnicę nominalną (DN);

2. co drugi rozmiar nominalny dla każdego typu konstrukcji zaworu nalezy poddać badaniu. Na przykład jeśli zawory dostępne są w rozmiarze od DN 25 do DN 150, rozmiary podane pogrubioną czcionką powinny być poddane badaniu typu 25, 40, 50, 80, 100, 125, 150;

3. w przypadku użycia różnych materiałów uszczelnień lub systemów uszczelnień w tym samym typie konstrukcji zaworu, należy przeprowadzić badanie (punkt 7.4) dla danego typu konstrukcji zaworu dla każdej kombinacji materiału i systemu uszczelnienia, a następnie przeprowadzić badanie cykliczne zgodne z punktem 7.5;

4. jeśli korpus zaworu jest wykonany z materiału o mniejszej wytrzymałości niż zaworu poddanego badaniu typu, należy przeprowadzić badania zgodne z punktem 7.2 i 7.3.

NORMA EUROPEJSKA	EN 14433
	kwieceiń 2006

ICS 13.300; 23.020.20

© 2006 CEN

All rights of exploitation in any form and by any means reserved worldwide for CEN national Members.

nr ref. EN 14433:2006: E

EN 14433:2006 (E)

10

---