Lew Tolstoj

-urodzony w Lesnej Polanie ( tam spedzil swoje dziecinstwo i wieksza czesc zycia)

-wczesnie osierocony - opieuja sie nim krewni ,ktorzy zadbali o jego edukacje

-w wieku 15 lat - wstepuje na uniwersytet kazanski ( poczatkowo studiuje fiflologie orientalna turecko-arabska 2lata nastepnie prawo tez 2 lata zadnego z kierunku nie ukomnczyl

-w tym czasie przezywa okres buntu ,jest niepokorny szuka samego siebie

-zaczyna pisac dzienniki (swoja analize zycia) pisze je przez cale swoj zyci jest to doskonaly portret osobowosciowy

- w 1847 wraca do Jsnej POlany (odziedziczyl majatek po ojcu)-->snuje marzenia czy mozliwe jest wspolzycie pana i chlopa (odzwierciedlenie w utworze Poranek ziemianina)

-szybko przekonal sie ze pobyt w jasnej polanie nie swplywa dobrze na jego rozwoj duchowy

- podejmuje kolejna probe ukonczenia studiow tym razem w petersburgu ale znowu bez powodzenia - rozpoczyna zycie arystokraty i oddaje sie hulankom

1851 - historia dnia wczorajszego - stany duchowe czlowieka uchwycone w ciagu jednego dnia.Utwor ten znamionuje jego dojrzala tworczosc >Naplanie pierwszym - narrator-bohater , refleksyjnosc analizza osobowosciowa

1851 za namowa brata Mikolaja Lew udaje sie jako wolontariusz na Kaukaz .Pragnie wstapic do wojska - zostaje przyjety do armii czynnej artylerii; uczestniczy w walkach z plemionami goralskimi ( w notatkach z cwiczenod bartunii mam z czeczenami...nieiwem czy to to samowiec pisze tak jak w ksiazce)

- rownoczesnie rozpoczal dzialalnosc literacka ,debiutujac na lamach 'sawriemiennika" dojrzalym utworem artystycznym - DZIECINSTWO (pierwsza czesc trylogii ,kilka dni z zycia chlopca nikolenki - retrospektywne doznania dziecka .ksztaltowanie sie jego osobowosci)jest todzielo w pelni skonczone dojrzale artystycznie.zbudowane na zasadzie konfrontacji dwoch rownoleglych postaw ,ktorych nosicielami sa ludzie ze srodowiska arystokratycznego kontrastujacy z Iritniewem/

LATA CHLOPIECE

-druga czesc trylogii

-chlopiec jest dojrzalszy idzie do szkoly

-jest wyobcowany (spowodowane jest to konfliktem ze spoleczenstwem)

-ukazywanie szeregu uczuc mysli i wrazen

-mistrzostwo w w analizowaniu psychiki --rejestruje proces powstawania i rozwoju uczuc,myski oraz ich walke

dialektyka duszy - termin uzyty przez czernyszewskiego (a co ma oznaczac to niestety neiiwem:)

Krytyczna auto analiza idzie w parze z z poszukiwaniem prawdy ,ale za kazdym razem bohater bladzi ,przyjmujac falszywe normy moralne za wzorzec idealny

MLODOSC

3 czesc trylogii

-najslabsza

-napisana ze wzgledu na kontrakt

-mocno zarysowana fabula

- bohater mocno wyobcowany

Tolstoj tworzy utwory o tematyce kaukaskiej

'wypad' (nabieg)

opowiadanie oparte na epizodzie walk wojsk rosyjskich na kaukazie

autor nobilitowal zwyklych zolnierzy - chlopow ,przeciwstawiajac im mestwo pozerskiej postawy oficera RAzekranca

- szereg charakterystyk zolnierzy - to ludzie realnie oceniajacy zycie i ich miejsce w nim

' wyrab lasu' ( rubka lesa)

- powszedni dzien zolnierzy

pisarz z rywa z mitem romantycznej egzotyki kakukaskiej ,wprowadzajac realistyczna jej interpretacje

- tolstoj ukazuje ze bohaterstwo jest wzgledne

- prostota stylu ,opisowosc

- bada w w.w. utworach malosc i wielkosc / autentyzm i poze

1853 wybucha wojna krymska

tolstoj przebywa w najgoretszy punkcie w SEWASTOPOLU (oblezonym rzez anglikow i francuzow) ,bierze udzial w dramatycznej obronie miasta

po upadku miasta Tolstoj zostaje wyslany jako kurier do petersburga i tam juz zostaje

powstaje cykl opowiadan OPOWIADANIA SEWASTOPOLSKIE

1) SEWASTOPOL W GRUDNIU

2)SEWASTOPOL W MAJU

3)SEWASTOPOL W SIERPNIU 1855

1- zycie w oblezonym miescie ,rzeczy niezwykle jako zwykle ,zderzenie wojny z dniem powszednim,temat wojny sprowadzony do codziennosci,nobilitacja obroncow miasta poprzez ukazanie ich zwyklosci

2- panorama miasta i zindywidualizowane postaci - analiza ich osobowosci.Scena konania oficera trafionego odlamkiem ,ktory widzi banalne sceny swojego zycia. ukazanie szalenstwa i bezsensu wojny

3- watek batalistyczny polaczony z watkiemrodzinnym.opowiadanie konczy sie odejsciem wojsk z miasta - plonacy sewastopol

wojna krymska obnazyla anchronizm rosji

pod koniec 1855 Tlstoj przyjechal do petersburga ,gdzie zoatal goraco przyjety w srodowisku literackim,zwlaszcza przez zespol redakcji sawriemiennka.Pisarz spotkal sie w stolicy z nastrojami optymizmu,nadziei na rychla odnowe spoleczno - polityczna.Byly zolnierz przegranej wojny zdawal sienie podzielac tych uczuc .W noweli ' dwaj husarzy ' ( dwa gusara) (utwor nie udany) pokoleniu wspolczesnemu przeciwstawil ' stare dobre czasy' co czytelnicy odebrali jako wyraz dezaprobaty autora wobec reformatorskich zamierzen rzaduw dobie odwilzy posewastopolskiej

tolstoj przyjazni sie z Turgieniewm >porusza siemiedzy stolica ,petersburgiem i jasna polana.jest to czas hulanek,gry w karty i marnotrawstwa pieniedzy/T.jest bardzo nieszczesliwy poszukuje ensu zycia

' poranek ziemianina ' - pan ma wielkie plany humanitarne a chlopi sa nieufni, niewierza ze pan moze z nimi harmonijeni zyc.wierny opis zycia chlopskiego oraz duza sympatia autora do wiesnikow

LATA PUSTE

polowa lat 50

kryzys tworczy ( trwal 3 lata) powstaja opowiadania nieudane

opowiadanie albert - geniusz zagubiony wsrod ludzi

dwaj husarzy (bylo juz wyzej) cos na wzor ojcowie i dzieci

zTolstoj oddaje sie pracy pedagogicznej , w jasnej polanie otwiera szkole dla dzieci chlopskich .Jej program oparl na aktualnym stanei szkolnictwa zachodnioeuropejskiego ( w tym celu odbyl podroz doniemiec francji anglii wloch)

- postuleje rozwoj osobowosci ucznia zgodnie z jego wrodzonymi zdolnosciami , dzieci maja sie rozwijac samodzielnie

1861 zostaje zniesona panszczyzna Tolstoj zostal sedzia pokoju __> rostrzygo konflikty na rzecz chlopow przez co popada w konflikt ze szlachta

1862 - rewizja w szkole w jasnej polanie.zostaje ona zamknieta.T. jest urazony pisze listy do cara

OKRES SZCZESLIWEGO 15LECIA

slun z corka moskiewskiego lekarza - Zofia Bres

- intensywna praca literacka

'kozacy ' (kozaki)- czerpie z puszkinowskich Cyganow

- konflikt cywilizacja - natura

'bystronogi'

kon - narrator i glowny bohater przedstawia swoja autobiografie

- kon wyscigowy przechodzi degradacje do bydlecia pociagowego

wojna i pokoj

pierwotny plan dziola roznil sie od ostatecznego ksztaltu.Poczatkowo mialo to byc opowiadanie o dekabrystach. w procesie tworzenia szkic coraz bardziej sie rozszerzal pod wzgledem tematycznym i chronologicznym.wyjasneinie genezy ruchu dekabrystowskiego skierowalo uwage tolstoja na epoke wojen napoleonskich, w ktorych uczestniczyla wiekszosc rrewolucjonistow szlacheckich.Ich wlasnie zamierzal opisac i przeciwstawic wspolczesnej generacji.Chodzilo mu nie tylko o ludzi lecz rowniez o porownanie roznych okresow historycznych.

- dzieje ludzkosci to ns przepian wystepujace okresy

- beletrystyka polaczona z filozofia , historiozofia

- zaleznosc miedzy losem jednostki a narodu

- historia jest pojmowana w duchu fatalistycznym i zalezy od mas

- panorama zycia politycznego i obyczajowego rosji

anna karenina

w poczatkowej wersji utwor mial opisywac historie kobiety upadlej , ktora dla kochanka decyduje sie na opuszczenie meza i syna.pozniej jednak pierwotna koncepcja ewoluowala na korzysc tytulowej bohaterki.ukazujac dramat osobisty ,autor stawia problem prawa jednostki do szczescia

po zakonczeniu pracy nad anna karenia autor przezywal gleboki kryzys duchowy, ktorego nastepstwem byl zwrot do religii,przewartosciowanie dotychczasowych pogladaow o raz sformulowanie wlasnej doktryny moralnej. okreslanej mianem tolstoizmu

- to konsewatywny odlam ideologii narodnickiej

- idealizacja ludu

- negacja rewolucyjnych metod walki spoleczno - politycznej

- ulepszenie swiata jest mozliwe tylko poprzez wewnetrzna reedukacje jednostki

wysnuta stad idee moralnego samodoskonalenia sie mozna przesledzic na przykladznie noweli 'smierc iwana ilicza'

-zawiera ostra krytyke posazytniczego i zaklamanego zycia sfer szlacheckich

- boh.jest przekonany ze reprezentuje same cnoty moralne dopiero choroba zmusila go do przewartosciowanai dotychczasowych pogladow.Krytyczna obserwacja unaocznila falsz ,oblude i zaklamanie wlasnej rodziny oraz srodowiska urzedniczego.Cierpieniom fizycznym Golowina towarzysza meki psychiczne,wynikajace z bezsensu jego zycia

w odroznieniu od postaci z powiesci dostojewskiego bohaterowie tolstoja dochodza do procesu zmartwychwstania duchowego nagle pod wplywem dramatycznych okolicznosci.Tak bylo w sonata kreutzerowska

-duch surowego moralizmu

- analiza ludzkich namietnosci (studium zazdrosci)

- pietnuje cywilizacje urbanistyczna ,nauke technike,i przemysl oraz kulture obyczjaowa szlachty zwlaszcza system wychowania dzieci i instytucje malzenstw oparta na falszywych zasadach

z kronik sadowych zaczerpnal pisaez material do 3 i ostatniej powiesci

ZMARTWYCHWSTANIE

- oparta na autentycznym wydarzeniu

- autor atakuje biurokratyczna administracje carska ,funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwosci oraz oficjalna cerkiew prawoslawna

podjeta w zmartwychwstaniu problemtyka spoleczna i polityczna dominowala w tworczosci pisarza .

w ostatnich ltach zycia tolstoj podejmuje problematyke polityczna ,zwlaszcza krytyke caractu

- protestuje przeciwko przemocy i krwawym reprejom stosowanym przez rzad wobec rewolucjonistow

humanitarna wymowa dziel zyskala sedziwemu pisarzowi ogromny szacunek i autorytet nie tylko w rosji

jeszcze za zycia tolstoj stal sie postacia legendarna

tolstoj byl czyms w rodzaju zywego sumienia owczesnej europy ,wielkim nauczycielem i wychowawca ,pisarzem- prorokiem

1

---