Ćwiczenia 1

Administracja publiczna (Kulesza) to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.

Najważniejszym problemem jaki należy rozstrzygnąć jest wielkość podaży.

Warunkiem osiągnięcia efektywnej wielkości podaży wszystkich dóbr publicznych jest zrównanie się sumy krańcowych stóp substytucji dla wszystkich jednostek z krańcową stopą transformacji.

Krańcowa stopa substytucji dóbr prywatnych mówi nam jaką ilość dobra prywatnego jest gotów poświęcić każdy konsument aby uzyskać dodatkową jednostkę dobra publicznego. Stąd suma krańcowych stóp substytucji oznacza łączność dobra prywatnego z jakiego są skłonni zrezygnować wszyscy członkowie społeczeństwa, aby uzyskać dodatkową jednostkę dobra publicznego, które zostanie skonsumowane przez wszystkich.

Krańcowa stopa transformacji mówi nam ile dobra prywatnego należy poświęcić, aby zwiększyć konsumpcję dobra publicznego o jednostkę.

Efektywność wymaga aby zatem całkowita ilość dobra z jaką gotowi są zrezygnować konsumenci- czyli suma krańcowych stóp substytucji była równa ilości z jakiej muszą zrezygnować tj. krańcowa stopa transformacji.

Dobra prywatne są przedmiotem konsumpcji o charakterze rywalizacyjnym oraz stwarzają możliwość wykluczenia.

Dobra publiczne nie są przedmiotem rywalizacji a z ich konsumpcji nie można nikogo wykluczyć.

Jeśli nie ma możliwości wykluczenia to niemożliwe staje się takie zastosowanie systemu cen, jako ze konsumenci nie mają bodźców do płacenia za konsumowane dobra.

W przypadku dóbr prywatnych zawsze istnieje możliwość wykluczenia, każdego można wyłączyć z konsumpcji danego dobra, jeżeli za to dobro nie zapłaci.

Cechy charakterystyczne dla dóbr publicznych:

1. dobra publiczne są środkami podtrzymywania pożądanego stanu spraw społecznych

2. względnie trudny pomiar ilości i jakości

3. trudno wyłączyć tego kto nie płaci

4. ludzie nie mają zwykle wyboru co do tego czy konsumować czy nie

5. ludzie mają zwykle ograniczony wybór lub nie mają wyboru rodzaju i jakości dóbr

6. zapłata za dobra nie jest ściśle związana z popytem i konsumpcją

decyzje w zakresie redystrybucji są zwykle decyzjami politycznymi

Dobra publiczne Dobra prywatne

- sektor publiczny - sektor prywatny

- brak rywalizacji - rywalizacja

- niemożność wykluczenia - wykluczenie

- kierują decyzje polityczne - kieruje rynek

Czyste i nieczyste ( mieszane) dobra publicznie.

Czyste dobro publiczne to taki rodzaj dobra publicznego w przypadku którego koszt krańcowy udostępnienia go dodatkowej osobie jest zawsze równy zeru oraz niemożliwe jest wykluczenie kogokolwiek z jego konsumpcji. Przykładem takiego dobra jest obrona narodowa. Czyste dobra publiczne wykorzystują dwie właściwości:

- ich konsumpcja jest całkowicie nierywalizacyjna

- z konsumpcji tej nie da się nikogo wykluczyć

Nieczyste dobra publiczne - Charakteryzują się one tym, że zwiększenia konsumpcji przez jedna osobę wpływa na wielkość konsumpcji innych choć nie koniecznie w tym samym stopniu.

Trzy metody reglamentacji dóbr dostarczanych przez sektor publiczny:

1. opłaty za użytkowanie.

Zalety: koszty ponoszą beneficjenci.

Wady: powodują ograniczenia konsumpcji poniżej wielkości efektywnej

Administrowanie systemem cen generuje koszty transakcyjne

2. Zaopatrywanie po równo

Zalety: zapewnia oszczędności na kosztach transakcyjnych

Wady: sprawia, że konsumpcja jednych jest mniejsza a innych większa od optymalnej.

Jednostki zwiększają duży popyt, mogą konsumować dodatkowe ilości poza systemem zaopatrzenia publicznego co zwiększa całkowicie koszty transakcyjne.

3. Kolejki

Zalety: O alokacji dóbr takich jak ochrona zdrowia niekoniecznie decydują pieniądze i status majątkowy.

Wady: Występuje zmarnotrawienie czasu.

Konfliktowa natura dóbr publicznych i prywatnych

Zakłócenia wywołane opodatkowaniem a efektywna wielkość podaży dóbr publicznych.

Z tego iż źródłem dochodów pozwalających finansować produkcję dóbr publicznych są wywołujące zakłócenia w gospodarce podatki wynika kilka ważnych implikacji dla efektywnej wielkości podaży dóbr publicznych. Ilość dóbr prywatnych, z jakiej muszą wówczas zrezygnować konsumenci, aby otrzymać dodatkową jednostkę dóbr publicznych, jest większa niż w sytuacji gdy rząd mógłby uzyskać dochody budżetowe w sposób który nie powoduje zniekształcenia bodźców ekonomicznych i nie pociąga za sobą wysokich kosztów administracyjnych.

Krzywa wykonalności - Podatki w gospodarce wywołują zakłócenia polegające na tym, że ilość dóbr prywatnych z jakiej muszą zrezygnować konsumenci aby otrzymać dodatkową jednostkę dóbr publicznych jest większa niż w sytuacji gdy rząd mógłby uzyskać dochody budżetowe w sposób który nie powoduje zniekształcenia bodźców ekonomicznych.

Majątek publiczny do tej kategorii należy przede wszystkim konstrukcja rzeczy publicznych majątek administracyjny. Funkcjonowanie zbiorowości wymaga w wielu przypadkach istnienia majątku publicznego.

Choć jest to pojęcie nieostre ( niedookreślone ) oznacza ono pole dopuszczalnej działalności administracji publicznej a przedtem jeszcze- pole ustawodawczej ingerencji w stosunki społeczne i gospodarcze w prywatne życie jednostki itp. Właśnie spór o to leży w interesie publicznym, w praktyce dzieli ludzi, różnicuje poglądy polityczne a także pozwala odróżnić doktryny i epoki.

Ćwiczenia 2

Otoczenie polityki i wpływ polityczny na decyzje podejmowane w obrębia administracji publicznej:

Występują 2 charakterystyki politycznej aktywności urzędników:

1. Oś wewnętrzne- zewnętrzne ( interesy organizacyjne- interesy publiczne ) - Na jednym jej krańcu lokują się wszelkie działania urzędników które służą analizie rozmaitych interesów publicznych. Na drugim jej krańcu skupiają się działania których podstawa stanowi pomyślny rozwój organizacji tj. interes organizacyjny określonego urzędu administracji publicznej

2. Oś formalne- nieformalne : pozwala dostrzec, że różnorodne działania urzędników są mniej lub bardziej oficjalne. Urzędnicy administracji publicznej kontaktują się zarówno z ludźmi sprawującymi oficjalne funkcje publiczne ( np. parlamentarzyści, członkowie rządu, reprezentanci samorządów lokalnych itp. ) jak i ludźmi spoza kręgu oficjalnej polityki ( głównie z reprezentantami rozmaitych grup interesu ).

	wewnętrzne	zewnętrzne
Formalne	Relacje łączące politycznego Zwierzchnika z podległym mu Personelem administracji publicznej	Starania o fundusze dla Administracji lub demonstrowanie jej lojalności
Nieformalne	Negocjacje z grupami interesu	Starania o poparcie opinii publicznej

Tabela ilustruje rozróżnienie 4 podstawowych form aktywności urzędników adm. publ. wynikające ze skrzyżowania 2 osi charakteryzujących ich działania

Wzory relacji łączących administrację publiczną z grupami interesu :

Relacje legalne Relacje nielegalne

---------------------------I--------------------------------I----------------------------------I-----------------------------------------

Legalny charakter Klientelizm Parantelizm Nielegalny charakter wzajemnych

Wzajemnych powiązań powiązań

Powyższe Continuum przedstawia sytuację w której jeden skraj odpowiada sytuacjom w których wpływ grup interesu na sprawy publiczne uważa się za nielegalny, zaś drugi skraj opisuje sytuację w których udział grup interesu w kształtowaniu ważnych publicznych decyzji jest nie tylko legalny, lecz także pożądany.

I. Legalne powiązania administracji publicznej z grupami interesu - oznacza to, że w części systemów politycznych działalność rozmaitych grup interesu nie tylko uznawana jest za oczywisty składnik życia politycznego lecz co więcej legalną i oficjalnie akceptowaną formą uczestnictwa w procesach kształtowania ważnych decyzji politycznych ( Niemcy, kraje Skandynawskie, Holandia) :

1. Korporatyzm- jest to skrajna wersja prawomocności powiązań polegająca na tym, że liczba grup interesu dopuszczonych do udziału w kształtowaniu biegu spraw publicznych jest nader ograniczona, a ich reprezentanci są na rozmaite sposoby włączeni w struktury administracji publicznej. Ponadto grupy te wyposażone są uprawnienia do reprezentowania określonych interesów. Korporatyzm to koncepcja dotycząca przede wszystkim sposobów podejmowania decyzji w sprawie gospodarki. Przedmiotem analizy są tu formy udziału central związkowych, organizacji, pracodawców i administracji publicznej w negocjacjach dotyczących takich kwestii jak wysokość cen, płac i zysków w gospodarce. W korporatystycznych formach kształtowania polityki dominującą rolę odgrywają przemysłowe grupy interesu.

1. Korporatyzm Społeczny- sytuacja w której prywatne grupy interesu mają większy w stosunku do administracji publicznej i innych instytucji władzy politycznej wpływ na bieg spraw publicznych.

2. Korporatyzm Państwowy- Sytuacja w której głos decydujący należy do państwa i jego instytucji a nie do grup interesu.

2. Obligatoryjne konsultacje- jest to takie powiązanie grup interesu z administracją publiczną , które nakłada na administrację obowiązek konsultowania projektów nowych regulacji prawnych z właściwymi grupami interesu oraz uwzględnienia formułowanych przez nie opinii i informacji. Jedną z instytucji tego typu stosowaną w Szwecji i Norwegii jest tzw. ,,remiss pation” .Instytucja ma charakter formalny i polega na przekazywaniu administracji publicznej oficjalnych dokumentów przygotowanych przez grupy interesu.

3. Udział grup interesu w realizacji zadań administracji publicznej- administracja publiczna posługuje się grupami interesu w rozwiązywaniu ważnych problemów życia zbiorowego. Grupy interesu są wyspecjalizowanymi agencjami realizującymi część zadań administracji, tych które mieszczą się w obszarach ich zainteresowania i merytorycznych kompetencji. Administracja sprawuje tylko pośrednią , polityczną kontrolę. Dopuszcza grupy interesu do realizacji zadań gdyż jest to rozwiązanie tańsze i bardziej efektywne.

4. Instytucjonalne grupy nacisku- są to ważne społeczne, czy polityczne instytucje usiłujące wpłynąć na bieg spraw publicznych. Przykładami grup tego rodzaju są kościoły, wojsko i administracja publiczna. Instytucjonalne grupy nacisku mają legalny dostęp do procesów podejmowania decyzji w sprawach publicznych, zaś grupy interesu muszą o to pracowicie zabiegać.

5. Układy i społeczności- polegają na tym, że grupy interesu zawiązują koalicję z politykami i grupami o zbliżonych interesach w celu wywarcia wpływu na administrację publiczną. W sieciach tych mogą uczestniczyć też organizacje publiczne usiłujące ukształtować bieg spraw publicznych.

2. Klientelizm- jest to taki rodzaj relacji między grupami interesu a administracją publiczną, w którym a.p. uznaje określone grupy nacisku za naturalnych i oczywistych reprezentantów interesów skoncentrowanych w określonych dziedzinach życia zbiorowego i niekwestionowanych współuczestników zarządzania sprawami publicznymi w tych sektorach ten typ relacji między a.p. i grupami interesu charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jedna z grup jest uznawana przez administrację publiczną za prawomocną reprezentację określonych interesów, ale nie dotyczy to wszystkich grup. Administracja arbitralnie wybiera sobie reprezentację zbiorowych interesów w odpowiedniej dziedzinie życia. Klientelizm to taki wzór relacji między administracją publiczną a grupami nacisku, który opiera się w dużej mierze na wzajemnej zależności obu partnerów.

3. Parantelizm- termin służący wskazaniu na na silne powiązania między określonymi grupami nacisku i administracją publiczną lub rządzącą partią polityczną. Uważa się, że tego typu powiązania a.p. i grup interesu są najbardziej charakterystyczne dla społeczeństw preindustrialnych. Inną cechą parantelizmu jest pośredni charakter związków między a.p. i grupami interesu. Ogniwo pośrednie stanowi partia hegemonistyczna z którą grupy interesu muszą nawiązać bliskie kontakty jeśli tylko chcą uczestniczyć w zarządzaniu sprawami publicznymi ( ZSRR , część Ameryki Łacińskiej). Konsekwencji parantelizmu nie należy lekceważyć. Jest to taki model stosunków między a.p. i grupami interesu, który sprzyja dążeniom jednej dominującej ,, monopartii” politycznej do kontrolowania jak największych obszarów życia zbiorowego.

4. Wpływy Nieprawomocne- jest to takie powiązanie a.p. i grup interesu w którym wzajemne oddziaływania biurokratów ludzi reprezentujących zróżnicowane interesy zbiorowe wykraczają poza działalność politycznie ,,normalną'' . Wpływy nieprawomocne mówią, że ani system polityczny ani administracja publiczna nie uznają pewnych grup nacisku za prawomocną reprezentację określonych interesów zbiorowych nie mieszczą się w regułach zarządzania sprawami publicznymi. Nieprawomocne grupy interesu nie rezygnują z prób wpływania na decyzje podejmowane w sprawach politycznych nawet jeśli wiedzą , że ich skuteczność jest niewielka. Mmo to grupy te nie rezygnują z chęci wpływu. Są tego 2 sposoby:

1. Na skutek zbiegu okoliczności mogą uzyskać określone korzyści,

2. Stosują się do uporu swoich członków

Zasoby administracji publicznej

1. Informacja i techniczna biegłość- Organizacje publiczne znają najdokładniej sytuacje z danej dziedziny życia publicznego i to im należy powierzyć nad nim kontrole. Lepiej będą oni mogli zarządzać sprawami publicznymi niż technicznie nie kompetentni politycy , wyjątkiem jest jednak sytuacja kiedy są oni dość kompetentni jednak i w tym przypadku aby ocenić bieg spraw publicznych muszą posłużyć się informacjami wygenerowanymi przez adm. publiczną.

2. Sprawność podejmowania decyzji - administracja publiczna może działać szybciej oraz wykorzystywać umiejętności swojego personelu lepiej niż organy legislatury. Z tego powodu też parlamenty przekazują połowę swoich uprawnień adm. publicznej

3. Posiada swoje zaplecze polityczne - poparcie polityczne dla organizacji publicznych wiążę się ze sposobem, w jaki zarządzają konkretnymi dziedzinami życia publicznego. To poparcie udzielane jest przez grupy obywateli bezpośrednio zainteresowanych dany zagadnieniem ( sprawą ) , czy maja oni z tego tytułu jakieś bezpośrednie korzyści.

4. apolityczność administracji publicznej - dzięki zachowaniu apolityczności biurokraci mogą wywierać wpływ na kształtowanie decyzji. Jej urzędnicy są mianowanie - nie muszą walczyć o głowy wyborców, nie podlegają naciskom, biurokraci są politycznie neutralni,

5. org. Administracji tworzą szczególne specyficzne ideologie - służą one uzasadnieniu ich działania, nie mogą być one zakwestionowanie z zewnątrz dzięki temu są one ważnym narzędziem w walce z jaką toczy administracja publiczna starają się uzyskać wpływ na bieg spraw publicznych.

6. Stabilność i ciągłość - podstawowe zadania urzędników pozostają bez zmian, długa perspektywa pozwala urzędnikom na poszukiwanie takich rozwiązań problemów życia zbiorowego, które nie przyniosą korzyści łatwych do zademonstrowania publiczności do następnych wyborów.

Zasoby instytucji politycznych

1. Prawomocność - posiada formalne, konstytucyjne prawo do realizacji zadań spoczywających na władzy publicznej, wynika z tego , że działalności administracji publicznej musi być uprawomocniona przez konstytucyjne instytucje polityczne , uprawomocnienie działalności urzędników ma charakter przyzwolenia

2. Kontrola nad zasobami publicznymi - mają do dyspozycji zasoby w tym przypadku pieniądze , które mogą przekazać administracji publicznej jednak to ona musi zabiegać o nie i udowodnić iż są one potrzebne, administracja potrzebuje zasobów aby mogła trwać oraz się rozwijać.

3. Autonomia - wyznacza ona zakres swobodnego działania instytucji politycznych jak i zarówno administracji publicznej. Dotyczy przede wszystkim zarządzania sprawami publicznymi

Strategie administracji publicznej

1. Planowanie- potrzebne i usprawiedliwione działanie , wynika to z korzyści jakie płyną z wykorzystania systematycznej wiedzy w wielu dziedzinach życia zbiorowego i w wysiłkach na rzecz długookresowej poprawy sytuacji społecznej i gospodarczej . Dążenie do posługiwaniem się planowanie polega na wyłączeniu pewnych aspektów zarządzania sprawami publicznymi z obszarów politycznej debaty przenieść je do obszaru „ racjonalnego „ procesu decyzyjnego . Planowanie jest potężną Bronia w rekach biurokratów, którzy walczą o wpływy zarządzania sprawami publicznymi oznacza to, że procesy regulacji gospodarki narodowej lub innych ważnych dziedzin życia zbiorowego poddane zostaną ich kontroli

2. Kształtowanie budżetu - administracja publiczna posiada informacje na temat Bierzycach spraw publicznych tam tez powinno szukać się właściwych rozwiązań i wskazówek

3. Rola doradców- odwołanie się do opinii ciał doradczych. Urzędnicy maja znaczny wpływ na funkcjonowanie organów doradczych, które często w sposób znaczący kształtują decyzje w ważnych sprawach publicznych. Rady czy komitety doradcze usiłują uwzględnić opinie grup interesu ale również oczekiwania administracji publicznej. Siła administracji polega na jej specjalistycznych kompetencjach i monopolizowaniu informacjami o stanie spraw publicznych- opiera się na tych zasobach, którymi rzadko dysponują instytucje polityczne

Strategie instytucji politycznych

1. Polityczna kontrola budżetu - dąży do jak największego wpływu na kształt budżetu. W tym celu powstały wyspecjalizowane instytucje budżetowe. Te instytucje maja za zadanie współpracować z parlamentem lub rządem a nie z administracja publiczną.

b) Zróżnicowanie organizacyjne - powstają liczne wyspecjalizowane zespoły analizujące bieg spraw publicznych.

- powoływanie komitetów- wyraz ogólnej tendencji do organizacyjnego zróżnicowania instytucji politycznych, usiłujących kontrolować publiczne wydatki i wpływać na sposoby zarządzania sprawami publicznymi.

- w kancelariach premierów powstają liczne wyspecjalizowane zespoły analizujące bieg spraw publicznych.

- tendencja do tworzenia wyspecjalizowanych, funkcjonalnie zróżnicowanych zespołów jest widoczna głównie w jednopartyjnych systemach politycznych w których administracja publiczna pełni rolę quasi- opozycji, lub nie zdradza entuzjazmu dla Pol, reżimu i jego priorytetów.

- możliwości rozbudowania wewnętrznej struktury wielu instytucji politycznych są często ograniczane przez prawo dlatego przegrywają w zawodach z administracją publiczną.

Menadżeryzm - jest to jeden z zabiegów elit politycznych oraz instytucji, dzięki któremu mogą oni wzmacniać kontrolę nad procesami podejmowania decyzji w ważnych sprawach publicznych. Presja na menadżerskie podejście do zarządzania sprawami publicznymi wynika dużej mierze z ograniczenia wpływu urzędników na decyzje dotyczących spraw publicznych.

Służebna rola administracji publicznej

Jedna z koncepcji która mówi, że administracja publiczna na służyć swojej tzw. „klienteli” a organizacje publiczne powinny przede wszystkim koncentrować się na realizacji tej wartości czyli za zadanie urzędnika uważa się spełnianie oczekiwań pewnej części społecznej, która została potraktowana jako specyficzny klient.

Kontrola podwładnych

Urzędnicy mają przewagę nad politykami ( urzędnicy nie musza obawiać się dymisji, politycy się zmieniają a urzędnicy zostają na swoich miejscach) dzięki temu urzędnikom rodzą się nowe liczne możliwości bojkotowania zwierzchników politycznych oraz dostarczają politykom wielu problemów w kontrolowaniu podwładnych. Jest wiele sposobów rozwiązanie tego problemu, jednym z nich jest zagwarantowanie politykom obejmującym stanowiska w administracji pub. Prawa do wyboru ludzi, z którymi chcą współpracować.

Wpływ partii politycznych

Niektórzy z przywódców politycznych mogą liczyć na poparcie różnych partii oraz ruchów społecznych dzięki temu zapewniają sobie lojalność i posłuchu( kraje rządzone przez partie komunistyczne, charakterystyczne tez dla jednopartyjnych systemów rządów w krajach rozwijających się- dwa sposoby kontrolowania administracji - ideologia partyjna służy jako układ odniesienia do określenia spektrum dopuszczalnych decyzji w sprawach publicznych, dwa - sprawnej silnej partii o zarysie ideologicznym sprzyja ograniczeniu dominacji urzędników

Reżimy militarne

Posługują się przymusem aby podporządkować sobie większość sfer życia publicznego a i tez administracje publiczną . Jeżeli reżim wojskowy i administracja reprezentują tendencje konserwatywne to dochodzi do sojuszu.

Wniosek końcowy

Administracja publiczna stanowi liczący się czynnik kształtowania procesu zarządzania sprawami publicznymi , w dużym stopniu a zasadzie większym niż inni uczestnicy tego procesu dysponuje ogromną wiedza czasem oracz zdarza się , że i technologiami bez których teraz nie można skutecznie podejmować decyzji w zakresie spraw publicznych. Słabymi stronami administracji pub. Jest to iż jest ona nie prawomocna oraz jest oddana kontroli przez opinię publiczną

Administracja publiczna w systemie politycznym

Gdy Administracja publiczna wchodzi w relacje z parlamentarzystami np. premierem, prezydentem czy też przewodniczącym Sądu Najwyższego często ma wrażenie że jest takim uczestnikiem sprawowania władzy któremu brak jest uprawomocnienia konstytucyjnego. Jeśli administracja publiczna chce aby jej decyzje zostały uprawomocnione musi o to skutecznie zabiegać. Musi również odnosić sukcesy w zapewnieniu sobie zasobów koniecznych do zachowania ciągłości zarządzania sprawami publicznymi.

Instytucje polityczne dzielą się władzą konstytucyjną z administracją i tylko w wyjątkowych sytuacjach dążą do tego aby ograniczyć jej wpływy. Instytucje polityczne nie mogą delegować swoich uprawnień biurokratą nawet gdyby tego chciały jednak często godzą się na ustępstwa po to aby sprawnie zarządzać sprawami zbiorowymi.

To właśnie administracja publiczna jest tym uczestnikiem procesów zarządzania sprawami publicznymi, który posiada niezbędne informacje i doświadczenie.

Ponieważ administracja publiczna dysponuje zasobami bez których skuteczne rządzenie staje się niezbyt możliwe to staje się ona takim uczestnikiem procesów podejmowania ważnych decyzji w sprawach publicznych z którym trzeba się liczyć nawet kosztem konstytucyjnych prerogatyw.

Relacje władzy między administracją publiczną a instytucjami przedstawicielskimi kształtują się podczas drobnych procesów politycznych i często są niezauważalne przez opinię publiczną.

Wg opinii publicznej to politycy podejmują kluczowe decyzje dotyczące zadań administracji publicznej. Opinia publiczna rzadko rejestruje przebieg rozgrywek między administracją publiczną a instytucjami przedstawicielskimi jednak są one codziennością i przyczyniają się do lepszego zarządzania sprawami publicznymi.

Skuteczne zarządzanie sprawami publicznymi niezależnie czy jest ono w kompetencjach organów przedstawicielskich czy też biurokratów wymaga dysponowania rozmaitymi zasobami i umiejętnościami.

Zakres upolitycznienia struktur administracji

Administracja publiczna jest powołana do realizacji celów rządu.

„Miękka” wersja ideologii biurokratycznej to założenia tkwiące w realizowanym przez nią programie czy w zasadach jej bieżącego funkcjonowania. Zwierzchnicy polityczni rozmaitych urzędów administracji publicznej niezmiennie wypowiadają się o jawnej czy ukrytej niechęci urzędników i o swoistych, biurokratycznych punktach widzenia na najwłaściwszy sposób zarządzania sprawami publicznymi, które ograniczały skuteczność wprowadzanych reform. Ministrowie nie podzielający poglądów podwładnych muszą liczyć się z tym, że narzucenie im swoich opinii będzie wymagało czasu i wysiłku.

„Twarda” wersja ideologii biurokratycznej. Urzędnicy mają interes w utrzymaniu dotychczasowych rutyn oraz wyznaczają nowe priorytety w zarządzaniu sprawami publicznymi. Pamiętać należy o tym że urzędnik zwykle dłużej piastuje swój urząd aniżeli jego polityczny zwierzchnik.

Wysoko wykwalifikowani specjaliści ulokowani w administracji publicznej stają się źródłem nowych koncepcji i nowych form zarządzania sprawami publicznymi. Nie tylko dysponują odpowiednią wiedzą, lecz biorą także pod uwagę interesy organizacji z którymi są związani.

Bywa tak, że pomysły musza długo czekać na sprzyjający klimat polityczny.

W Stanach Zjednoczonych czy w Szwecji, kraje w których agencje administracji federalnej czy stanowionej są w dużej mierze samodzielne i muszą współzawodniczyć między sobą o dostęp do publicznych zasobów dzięki czemu będą aktywnie wspierały swoje koncepcje zarządzania sprawami publicznymi aniżeli organizacje publiczne funkcjonujące w ramach scentralizowanego systemu administracyjnego i poddanego wysokiej kontroli Ministra Skarbu np. Wielka Brytania.

W krajach skandynawskich pracownicy administracji publicznej są rekrutowani przez poszczególne ministerstwa.

Zwykle uważa się, że decyzje polityczne podejmowane są przez polityków a administracja publiczna ma jedynie je wykonywać. Oddalając się od centrów władzy organizacyjnej i zagłębiając w świat codziennej praktyki urzędnicy coraz szybciej Tracją wsparcie polityczne i stają się bardziej podatni na lokalne wpływy.

Konieczność uzyskania lokalnego poparcia politycznego dla projektów rządu centralnego oznacza, że ostateczną postać trzeba wynegocjować z ludźmi, którzy będą je realizowali.

Np. we Francji kraju uchodzącym za bardziej scentralizowany implementacja znacznej części decyzji podjętych w Paryżu należy w znacznej mierze do władz samorządowych i członków społeczności lokalnych.

Politycy stworzyli wiele mechanizmów służących kontroli działań podejmowanych przez administracje publiczną. Gabinety ministralne powoływane we Francji czy też w Belgii politycy kierują poszczególnymi resortami. Podobną rolę pełni w Wielkiej Brytanii Central Policy Review Staff. Kontrolowaniu administracji publicznej służy także stosowane coraz częściej, obsadzanie jej kluczowych stanowisk przez ludzi o niekwestionowanej lojalności politycznej.

Ćwiczenia 3

Administracja rządowa jest częścią administracji publicznej, którą tworzą centralne organy władzy państwowej i ich urzędy a także szereg instytucji ogólnokrajowych i terenowych, realizujących zadania publiczne na rzecz indywidualnych obywateli i podmiotów zbiorowych.

Administracja publiczna ma charakter dwuszczeblowy : centralny i wojewódzki. Jej system to :

- centrum rządowe : Rada Ministrów i struktury ja obsługujące (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Rządowe Centrum Legislacyjne, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych)

- ministerstwa

- urzędy centralne

- państwowe jednostki organizacyjne

- terenowa rządowa administracja ogólna

- terenowe organizacje administracji zespolonej

- terenowe organy administracji niezespolonej

Administracja rządowa działa w sferze politycznej i wykonawczej.

Strefa polityczna - poziom decyzyjny odpowiedzialny za :

1. formułowanie i ustanawianie polityk publicznych

2. stanowienie norm regulujących funkcjonowanie danej dziedziny życia społeczeństwa.

3. podejmowanie rozstrzygnięć władczych odnoszących do spraw obywateli lub osób prawnych tam, gdzie wymaga tego prawo

Strefa wykonawcza obejmuje całokształt działań organizacyjnych służących faktycznemu zrealizowaniu zadań.

Działalność administracji rządowej :

* działania organizatorskie - cel - bezpośrednie stworzenie warunków do rozwiązania danego problemu oraz wdrożenie czynności realizujących cele określone w przepisach prawach lub postanowionych w politykach publicznych

* działania kontrolno - nadzorcze - ingerowanie antycypacyjne lub postfaktyczne w przebieg działalności osób lub podmiotów zbiorowych celem zweryfikowania ich zgodności z normami obowiązującymi w danej sferze aktywności oraz określenie sankcji w przypadku odstępstwa i doprowadzenie do pełnego dostosowania tej działalności do prawomocnych zasad

* działania prognostyczne i planistyczne - określenie przyszłych stanów społeczeństwa, roli i zadań władzy publicznej w ich osiągnięciu oraz przygotowanie zasobów i środków które to umożliwią.

4 grupy kompetencji Rady Ministrów :

1. inicjatywne - związane z kształtowaniem polityki państwa

2. władcze - służące bieżącej realizacji polityki państwa

3. wykonawczo - organizatorskie - związane z realizowaniem stałych zadań państwa

4. nadzorcze i kontrolne - służące gwarantowaniu poprawnego funkcjonowania instytucji sektora publicznego.

Rola i pozycja Prezesa Rady Ministrów :

Prezes RM pełni 2 zasadnicze funkcje : przewodniczącego Rady Ministrów i organu adm. rządowej, jak i posiada własne zadania i kompetencje.

jako szef rządu premier :

zwołuje posiedzenia rady ministrów

ustala porządek dzienny posiedzeń rządu

zaprasza na posiedzenie osoby nie będące członkami rządu

przewodniczy posiedzeniom

zarządza uzgodnienie stanowisk ministrów w w trybie obiegowym

podpisuje akty objęte przez Radę Ministrów

reprezentuje Radę Ministrów

Jako organ adm. rządowej pełni funkcje :

prawodawczą - wydaje rozporządzenia

personalną - dokonuje obsad personalnych

nadzoru - sprawuje nadzór bezpośredni nad funkcjonowaniem szeregu urzędów centralnych

kierowania i nadzoru wobec terenowych organów administracji rządowej

1.3 Organy powoływane przez Premiera lub Radę Ministrów do zadań pomocniczych i opiniotwórczych:

- stałe Komitety Rady Ministrów, tworzone przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia,

ich działania opierają cię na Regulaminie pracy Rady Ministrów.

W ich skład wchodzą członkowie Rady Ministrów czyli sekretarze stanów wszystkich ministrów i stały przedstawiciel premiera, na stałe zapraszany jest do prac KRM Prezes NBP. Przewodniczących i ich zastępców powołuje Prezes Rady Ministrów.

Celem jest umożliwienie uzgadniania stanowisk Rady Ministrów, inicjowanie i przygotowywanie rozstrzygnięć w określonych dziedzinach polityki rządu, wypracowują rekomendacje dla Rady Ministrów.

Kiedyś funkcjonowały tzw. komitety stałe. Rząd premiera Millera podjął decyzję o powołaniu Komitetu Rady Ministrów.

- W związku z wejściem Polski do UE utworzono Komitet Europejski Rady Ministrów, który jest stałym komitetem Rady Ministrów.

- rady i zespoły powoływane w celu uzyskiwania opinii i porad w sprawach należących do zakresu Rady Ministrów

- Rada Legislacyjna, organ ustawowy usytuowany przy Prezesie Rady Ministrów. Doradza rządowi w sprawach inicjatyw ustawodawczych oraz w sprawach projektów aktów wykonawczych. Członków powołuje Prezes RM.

- Komisje wspólne służą do uzgadniania problemów polityki państwa z jakimś środowiskiem społecznym lub instytucjami, których istotne interesy uzależnione są od działań struktur rządowych.

- Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, powstała w 1993 roku w celu stworzenia płaszczyzny stałego i instytucjonalnego dialogu pomiędzy rządem a organizacjami samorządu terytorialnego. Dorobek tej Komisji ma wielkie znaczenie dla przeprowadzenia reformy administracji publicznej w Polsce a także dla stworzenia spójnego i kompletnego prawa niezbędnego dla prawidłowego funkcjonowania samorządu terytorialnego.

- Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, utworzona 1 stycznia 1997 roku. Zastąpiła Urząd Rady Ministrów. Kancelaria nie ma własnych żadnych zadań ani kompetencji. Służy pomocy premierowi w wykonywaniu jego kompetencji, może wykonywać zadania na rzecz pełnomocników rządu.

Funkcje:

a) osobiste biuro premiera ( obsługuje polityczne działania premiera, jego przywództwo w rządzie jako inicjatora polityki i koordynatora jej realizacji)

b) kancelaria państwa ( prowadzi rejestr aktów prawnych, wydaje Dziennik Ustaw i Monitor Polski.

W strukturze Kancelarii pierwsze funkcje pełni Gabinet Polityczny Prezesa Rady Ministrów ( grupa doradców premiera) ich stosunek pracy jest ściśle związany z okresem sprawowania stanowiska przez premiera, który ich zatrudnił.

Kancelarią kieruje Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów powoływany i odwoływany przez premiera.

W skład Kanceralii wchodzą między innymi komórki organizacyjne takie jak sekretariaty, departamenty, biura np.: Gabinet Polityczny Prezesa Rady Ministrów, Sekretariat Prezesa Rady Ministrów, Sekretariat Rady Legislatywnej, Departament Ekonomiczno-Społeczny, Biuro Finansowe, Biuro Ochrony.

- Rządowe Centrum Legislacji, powstało w 1999 roku, zapewnia koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa rady Ministrów i innych organów administracji rządowej, obsługa prawna Rady Ministrów.

1.4.

Minister jest powoływany do kierowania określonym działem administracji rządowej albo do wykonywania zadań określonych przez Prezesa Rady Ministrów.

W określeniu tego czym zajmuje się minister i jaka jest nazwa jego urządu decyduje akt powołania w skład Rady Ministrów w którym precyzuje się jego działalność oraz ustawa o działaniach administracji rządowej.

Minister posiada kompetencje prawodawcze i na podstawie delegacji ustawowych może wydawać:

a) rozporządzenia będące aktami powszechnego znaczenia.

b) zarządzenia, które obowiązują tylko jednostki im podległe.

c) wytyczne i polecenia, które kierunkują działania podległych urzędów centralnych, organów terenowych, państwowych jednostek administracyjnych

Ogólne funkcje ministra:

- inicjowanie i opracowywanie polityki rządu w zakresie swojego działania

- wnoszenie odpowiednich projektów aktów normatywnych pod obrady rządu

-reprezentowanie stanowiska rządu

- kierowanie, nadzorowanie i kontrolowanie podległych organów

- współdziałanie z innymi ministrami w zakresie opracowywania i realizowania polityki rządu

- współdziałanie z jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami zawodowymi, stowarzyszeniami społecznymi

- określanie metod i sposobów działania administracji w kierowanych działaniach

Minister dysponuje aparatem wykonawczym w postaci ministerstwa.

Ministerstwo jest organizacją złożoną z dwóch zasadniczych elementów:

1) kierownictwa politycznego w składzie: minister, sekretarz stanu, podsekretarze stanu oraz polityczni doradcy

2) aparatu urzędniczego wykonującego zadania merytoryczne i administracyjno- techniczne ministerstwa

Struktury organizacyjne ministerstw tworzą:

a) departamenty- realizacja merytorycznych zadań ministerstwa

b) biura - realizacja zadań obsługowych na rzecz ministerstwa

c) sekretariaty- obsługa ministra, komitetów, rad i zespołów

d) wydziały - wewnętrzne komórki organizacyjne departamentów i biur

e) jednostki organizacyjne są to:

-gabinety polityczne

- biura, wydziały albo samodzielne stanowiska pracy do spraw np. prawnych, informacji, budżetu i finansów, ochronnych

Liczba i wielkość komórek organizacyjnych w ministerstwie się różni w zależności od kompetencji i zadań ministra. Do najbardziej rozbudowanych struktur należą:

- Ministerstwo Spraw Zagranicznych

- Ministerstwo Finansów

- Ministerstwo Gospodarki

Aparatem urzędniczym ministerstwa kieruje Dyrektor Generalny Ministerstwa

Powoływany przez premiera na wniosek Szefa Służby Cywilnej. Dyrektor Generalny odpowiada przed ministrem za działalność ministerstwa.

Możemy wyróżnić wiele działów administracji rządowej. Należą do nich między innymi: budżet, gospodarka, nauka, obrona narodowa, zdrowie, sprawy zagraniczne, integracja europejska.

W obrębie działów ustalone są także szczegółowe wykazy zadań, np. "budżet" obejmuje sprawy:

- opracowywania budżetu państwa, sprawozdania, nadzór nad działalnością organów orzekających w sprawach dyscypliny budżetowej

- systemu finansowania: samorządu terytorialnego, sfery budżetowej, bezpieczeństwa państwa

Dział gospodarka obejmuje sprawy gospodarki, współpracy gospodarczej z zagranicą, problemy energetyki.

Ministrowie bez teki - ministrowie, którym powierzono zajmowanie się specyficznymi odrębnymi zadaniami. Z reguły nie mają własnego ministerstwa. Funkcje obsługowe wobec nich wypełnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Centralne Organy Administracji Rządowej

Przyczyny powstawania urzędów centralnych:

- natura problemów jakimi się zajmują

- powody historyczne

Urzędy centralne na ogół zajmują się wysoko wyspecjalizowanymi działaniami, związanymi z oddziaływaniem na procesy społeczne i ekonomiczne w celu realizacji celów polityki państwa.

Funkcje urzędów centralnych:

- współtworzenie polityki rządowej

- wydawanie aktów prawnych takich jak zarządzenia, instrukcje, regulaminy oraz uczestnictwo w projektowaniu aktów normatywnych tworzonych przez inne ograny

- rozstrzyganie konkretnych spraw w drodze aktów administracyjnych

- sprawowanie kontroli i nadzoru

Urzędy centralne podlegają nadzorowi naczelnych organów administracji rządowej. Większość z nich wchodzi w skład określonego resortu i podlega nadzorowi właściwego ministra.

Urzędy centralne rozumiane jako aparat obsługujący centralny organ administracji działają na podstawie właściwych ustaw czy statutów nadawanych przez Prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia i regulaminów organizacyjnych nadawanych przez kierownika urzędu w drodze zarządzenia.

Agencje publiczne mają status państwowych jednostek organizacyjnych. Powołane z potrzeby większej elastyczności zarządzania. Podlegają nadzorowi właściwego ministra. Agencje mają możliwość prowadzenia działalności dochodowej.

Słabą stroną tworzenia podmiotów publicznych , które rozszerzają zakres działania administracji rządowej są wydatki budżetowe na ich utrzymanie. W wyniku tego sejm przyjął ustawę dnia 1 marca 2002 roku o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw.

2. Rządowa administracja terenowa

Rząd posiada swoje agendy terenowe na szczeblu regionalnym i lokalnym, czyli tzw. Terenowe organy administracji rządowej. 1 stycznia 1999r. wprowadzony został trójszczeblowy podział terytorialny kraju, a na szczeblu wojewódzkim podzielono kompetencje pomiędzy administracją rządową i samorządem województwa. Zgodnie z art. 2 ustawy o administracji rządowej w województwie z dnia 5 czerwca 1998 roku, administrację rządową na terenie województwa sprawują:

1. wojewoda

2. działający pod nadzorem wojewody kierownicy zespolonych służb.

3. Organy administracji niezespolonej.

4. Organy samorządu terytorialnego

5. Działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach.

6. Organy innych samorządów.

Jak widać struktury terenowej administracji rządowej mają charakter rozbudowany.

Na szczeblu wojewódzkim administracją rządową kieruje wojewoda, który:

• Jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie.

• Jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,

• Jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego.

• Jest reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie określonym w odrębnych ustawach.

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Premier jest organem nadzorującym działalność wojewodów z punktu widzenia jej zgodności z polityką rządu, jej legalności, a także rzetelności i zgodności. „Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa, a w szczególności:

1) kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych.

2) kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej.

3) dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu.

4) zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa.

5) reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych, w województwie.

6) wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa wynikające z odrębnych ustaw.

7) współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych.

8) przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa.

9) wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

Wojewoda dysponuje aparatem wykonawczym w postaci Urzędu Wojewódzkiego oraz zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich. Struktura organizacyjna urzędów wojewódzkich jest dosyć jednorodna i z reguły obejmuje podobne komórki organizacyjne.

Wykaz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, jacy działają pod zwierzchnictwem wojewody obejmuje następujące stanowiska:

1. Komendant Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.

2. Komendant Wojewódzkiej Policji.

3. Kurator Oświaty.

4. Wojewódzcy Inspektorzy

5. Wojewódzki Lekarz Weterynarii.

6. Wojewódzki Konserwator zabytków..

Oprócz Urzędu Wojewódzkiego i administracji zespolonej, w województwie funkcjonują następujące struktury administracji rządowej niezespolonej, które nie zostały połączone z urzędem wojewody:

1. dowódcy okręgów wojskowych.

2. Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych.

3. Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych

4. Dyrektorzy okręgowych urzędów miar.

5. Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i inni.

Organy administracji niezespolonej są bezpośrednio podporządkowane ministrom albo kierownikom urzędów centralnych. Owe organy były nazywane organami administracji specjalnej. Większość tych organów administracji praktycznie zawsze funkcjonowało poza systemem administracji ogólnej.

Wojewoda ma prerogatywy umożliwiające ma wypływanie na funkcjonowanie administracji niezespolonej. Przede wszystkim powoływanie i odwoływanie organów tej administracji odbywa się na jego wniosek lub za jego zgodą. Organy administracji niezespolonej zobowiązane są do uzgadniania aktów prawa miejscowego z wojewodą, składania mu corocznych sprawozdań z działalności, a także do wykonywania poleceń wojewody jako przedstawiciela Rady Ministrów.

Wojewoda spełnia także funkcje prawodawcze w zakresie prawa miejscowego. Wojewoda ma prawo wydawania rozporządzeń porządkowych niezbędnych do ochrony życia, zdrowia lub mienia. Akty prawa miejscowego Stanowic mogą także organy administracji niezespolonej oraz sejmik wojewódzki.

RELACJE RZADOWEJ ADMINISTRACJI TERENOWEJ Z SAMORZADEM TERYTORIALNYM

Administracja rządowa wypełnia wobec samorządu terytorialnego przede wszystkim funkcje nadzoru prawnego - kontroli legalności działań organów administracji samorządowych. Szczególne uprawnienia w tym zakresie posiada Prezes Rady Ministrów:

• Premier ma prawo wystąpić do sejmu o rozwiązanie organu stanowiącego samorządu terytorialnego, jeśli rażąco narusza on Konstytucję lub ustawy.

• Premier ma prawo, na wniosek ministra właściwego ds. administracji, zawiesić organy gminy i wprowadzić na okres do dwóch lat zarząd komisaryczny; tego rodzaju rozstrzygnięcie nadzorcze może nastąpić w sytuacji:

• Przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy

• Braku nadziei na szybką poprawę sytuacji (brak wiarygodnego planu poprawy sytuacji).

Kandydaturę zarządcy komisarycznego przedstawia premierowi wojewoda właściwy dla miejsca położenia gminy:

• Wojewoda ma prawo do wydania zarządzenia zastępczego o wygaśnięciu mandatu radnego lub odwołania ze stanowiska członka zarządu gminy, sekretarza gminy lub skarbnika gminy, jeśli osoba taka narusza przepisy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

Identycznego rozwiązania w zakresie rozwiązywania organów powiatu lub samorządu wojewódzkiego przewidują ustawy o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa.

Organem monitorującym problemy funkcjonowania administracji samorządowej w imieniu rządu są minister właściwy ds. administracji i wojewodowie. MSWiA przygotowuje różnego typu analizy, dane i rekomenduje związane reformowaniem systemu administracji publicznej, a także ze zmianami podziału terytorialnego kraju.

Wojewoda w stosunku do organów samorządu terytorialnego wykonuje funkcje nadzoru prawnego - wszelkie akty prawa miejscowego podlegają w terminie 7 dni (jeśli są to przepisy porządkowe - 2 dni) od dnia uch uchwalenia przez stosowny organ gminy przedłożeniu wojewodzie. Organom gminy przysługuje prawo zaskarżenia do sądu rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody.

SAMORZĄD LOKALNY

We współczesnych systemach społecznych kluczowe znaczenie dla przebiegu szeregu procesów gospodarczych i społecznych ma organizacja administracji terenowej: regionalnej i lokalnej, zakres jej kompetencji i sprawności działania. W Polsce w latach 90. dokonały się w tej materii zasadnicze przekształcenia polegające na kolejnych etapach decentralizacji władzy publicznej, ustanowieniu nowych jednostek podziału terytorialnego kraju. Pierwszym krokiem w tym kierunku była reforma gminna dokonana w 1990r. Wprowadziła ona na podstawowym szczeblu terytorialnej organizacji kraju układ administracji samorządowej z atrybutami pełnej samodzielności prawnej, majątkiem, samodzielnym budżetem i niezależnymi źródłami dochodów.

Drugi etap tego procesu nastąpił w 1998r. kiedy to przyjęto pakiet ustaw zmieniających organizację terytorialną kraju. Końcowym rezultatem reformy administracji publicznej było wprowadzenie z dniem 1 stycznia 1999r. nowego trójstopniowego podziału kraju, którego zasadniczymi jednostkami są: gmina, powiat i województwo.

Z punktu widzenia funkcjonowania całości administracji publicznej najważniejszym skutkiem reform stało się wyraźne rozdzielenie kompetencji i wykonywanych zadań pomiędzy różne szczeble systemu władzy publicznej; ponadto przesunięto wykonywanie zdecydowanej większości zadań powiązanych z obsługą obywateli na poziom lokalny.

Ustawa o wprowadzeniu trójstopniowego podziału terytorialnego kraju ustanowiła:

• 16 województw

• 308 powiatów ziemskich i 65 miast na prawach powiatu.

• 2489 gmin.

Z dniem 1stycznia 2002 powstało 7 nowych powiatów utworzonych na mocy rozporządzenia Rady Ministrów. 1 stycznia 2004r. liczba powiatów wynosiła 314. Liczba gmin uległa zmniejszeniu do 2478.

Podział kraju na województwa w projekcie był oparty na założeniu, aby powstały jednostki terytorialne zdolne do samodzielnego rozwoju społeczno-gospodarczego, posiadające mniej więcej podobne zasoby ludzkie, infrastrukturalne, i ekonomiczne. Z dniem 1 stycznia 1999r powstało 16 województw.

Powiat tworzy przeciętnie 8 gmin (nie więcej jednak niż 10 gmin).Największa liczba powiatów - 172, to jednostki terytorialne zamieszkiwane przez 50-100 tyś, mieszkańców. Największym pod tym względem jest powiat warszawski (miasto stołeczne Warszawa) - zamieszkiwany przez 1 615 000 mieszkańców, a najmniejszy powiat sejneński w województwie podlaskim z 22 tyś mieszkańców.

3 . SAMORZĄD TERYTORIALNY

W Polsce przez klika lat dokonywały się etapy decentralizacji władzy publicznej.

1. Reforma gminna w 1990r. wprowadziła ona na podstawowym szczeblu terytorialnej organizacji kraju układ administracji samorządowej z atrybutami pełnej samodzielności prawnej, majątkiem, samodzielnym budżetem i niezależnymi źródłami dochodów.

2. Nastąpił w 1998r. drugi etap, w tym czasie przyjęto pakiet ustaw zmieniających organizację terytorialną kraju i kreujących samorządowa administrację na szczeblu powiatowym i województwa.

3. Trójstopniowy podział władzy z 1 stycznia 1999r., którego zasadniczymi jednostkami są: gmina, powiat, województwo.

Podział terytorialno- administracyjny

Ustawa o wprowadzeniu trójstopniowego podziału terytorialnego kraju ustanowiła:

• 16 województw

• 308 powiatów ziemskich i 65 miast na prawach powiatów

• 2489 gmin

1 stycznia 1999r. powstało 16 województw - jednostek samorządu terytorialnego

Największe województwo to Mazowieckie, drugie co do wielkości to opolskie, a najmniejsze to lubuskie.

Największy Powiat to powiat Warszawski, a najmniejszy powiat sejneński w województwie podlaskim.

Organizacja i zasady działania samorządu terytorialnego

Samorząd Wojewódzki - realizuje zadania z zakresu polityki regionalnej, a głównie zajmuje się równomiernym rozwojem gospodarczym.

Cel funkcjonowania samorządu województwa:

• Samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą w szczególności następujące cele:

1. pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej

2. pobudzanie aktywności gospodarczej

3. podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa

4. zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń

5. kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego

Samorząd województwa prowadzi politykę rozwoju województwa, na która składa się:

1. tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy

2. utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim

3. pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej

4. wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli

5. promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa. I inne

Zakres działań samorządu województwa:

Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie:

1. edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego

2. promocji i ochrony zdrowia

3. kultury i ochrony jej dóbr

4. pomocy społecznej

5. polityki prorodzinnej

6. modernizacji terenów wiejskich

7. zagospodarowania przestrzennego

8. ochrony środowiska

9. gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpożarowej

10. transportu zbiorowego i dróg publicznych

11. kultury fizycznej i turystyki

12. ochrony praw konsumentów

13. obronności

14. bezpieczeństwa publicznego

15. przeciw działania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy

Powiat - zadaniem jego jest zaspokajanie ponadgminnych

potrzeb zbiorowych, m.in. wykonywanie usług publicznych

Zadania powiatu:

1. edukacja publiczna

2. promocja i ochrona zdrowia

3. pomoc społęczna

4. polityka prorodzinna

5. wspieranie osób niepełnosprawnych

6. transport zbiorowy i drogi publiczne

7. kultura i ochrona dóbr publicznych

8. kultura fizyczna i turystyka,

9. geodezja, kartografia i kataster

10. gospodarka nieruchomościami

11. administracja architektoniczno - budowlana

12. gospodarka wodna

13. ochrona środowiska, przyrody

14. rolnictwo, leśnictwo i rybactwo śródlądowe

15. porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli

16. ochrona przeciwpowodziowa, przeciwpożarowa i zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi i środowiska i inne.

Rada powiatu- organ uchwałodawczy w Powiecie.

Władzę wykonawczą sprawuje Zarząd Powiatu kierowany przez starostę. Do realizacji zadań administracji publicznej utworzono Starostwo Powiatowe.

Starostwo powiatowe składa się z wydziałów.

Ponadto w ramach powiatu powstały:

- Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie ( zadania z zakresu pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnienia osób niepełnosprawnych)

- biura Rzeczników Praw Konsumentów.

Starosta - zwierzchnik zespolonych służb, inspekcji i straży powiatowych, na które składają się: nadzór budowlany, inspekcja weterynaryjna, inspekcja sanitarno - epidemiologiczna, policja i straż pożarna.

Zadania starosty: w stosunku do zespolonych służb, inspekcji i straży:

1. powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek w uzgodnieniu z wojewodą

2. zatwierdza programy ich działania

3. uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu

4. w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek

5. zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie w nich kontroli

Gmina - wykonuje zadania administracji publicznej na szczeblu podstawowym, jest najstarszą z jednostek samorządu terytorialnego.

Zadania gminy: zadania publiczne w zakresie zaspokajania potrzeb zbiorowych o charakterze lokalnym; zadania własne gminy obejmują:

1. ład przestrzenny, gospodarki nieruchomościami, ochronę środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej

2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego

3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych

4. lokalny transport zbiorowy

5. ochrona zdrowia

6. pomoc społeczna

7. gminne budownictwo mieszkaniowe

8. edukacja publiczna

9. kultura w tym biblioteki gminne

10. zieleń gminna

11. cmentarze komunalne

12. utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej i inne.

Władzą uchwałodawczą gminy jest Rada Gminy. Władzę Wykonawczą sprawuje wójt (burmistrz, prezydent miasta.) Do realizacji zadań w zakresie A.P. w formie samorządu terytorialnego charakteryzują się tym, że poszczególne jej szczeble organizacyjne spełniają następujące warunki:

• są w pełni samodzielne- mają własne budżety i dochody, wykonują zadania publiczne na własny rachunek

• SA podmiotami prawnymi zdolnymi do czynności cywilnoprawnych, co ułatwia szereg przedsięwzięć

• Opierają się na demokratycznych mechanizmach kontroli funkcjonowania A.P.

• Sprawność wykonywania funkcji władczych

• Wiążą bezpośrednio funkcjonowanie administracji z konkretnymi potrzebami społeczności terytorialnych

AUTONOMICZNE STRUKTURY ADMINISTRACJI CENTRALNEJ

W systemie administracji publicznej w Polsce działają organy władzy państwowej o odrębnym statusie , posiadające swoje kompetencje do wykonywania zadań publicznych i prowadzenia działalności organizatorskiej. Inna kategorie stanowią aparaty administracyjne obsługujące konstytucyjne organy władzy państwowej:

- Kancelaria Sejmu RP

- Kancelaria Senatu RP

- Kancelaria Prezydenta RP

Funkcje administracji państwowej w sposób autonomiczny od innych organów wykonuje:

- Rzecznik Praw Obywatelskich

- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Są obsługiwane przez pojedyncze urzędy

- Najwyższa Izba Kontroli

- Państwowa Inspekcja Pracy dysponują rozbudowanym aparatem administracyjnym

I. Organizacja i zasady działania jednostek pozarządowej administracji centralnej

Kancelaria Sejmu - Pracami Kancelarii kieruje Szef Kancelarii przy pomocy dwóch Zastępców Szefa Kancelarii , są oni powoływani przez Marszałka Sejmu RP po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich. Kancelaria składa się z wielu komórek organizacyjnych:

- Gabinet Marszałka Sejmu

- Biblioteka Sejmowa

-Sekretariat Posiedzeń Sejmu

- Biura ( Legislacyjne , Komisji Sejmowych, Listów i Skarg, Obsługi Posłów, Stosunków Międzyparlamentarnych, Prawno Organizacyjne, Informacyjne, Personalne, Studiów i Ekspertyz, Do Spraw Inwestycji i Zamówień, Finansowe, Gospodarczo- Techniczne, )

- Ośrodek informatyki

- Wydawnictwo Sejmowe

- Dom Poselski

- Straż Marszałkowska

Kancelaria Senatu - pełni rolę obsługową i doradczą w stosunku do Senatu, Kancelarią Senatu kieruje Szef kancelarii Senatu . Składa się z komórek organizacyjnych takich jak :

- Gabinet Marszałka Senatu ( Sekretariaty Wicemarszałków i Centrum prasowe)

- Finanse, Zespół Kadr i Szkoleń, Kancelaria Ogólna i Tajna, Zespół Radców Prawnych, Biuro Administracyjne i Spraw Senatorskich, Dział Spraw Senatorskich, Ośrodek Informatyki

- Dział Wydawniczy, Dział Gospodarczy, Biuro Spraw Międzynarodowych i Polonijnych

- Dział Polonijny, Dział Współpracy Międzyparlamentarnej, Biuro Legislacyjne

- Biuro Prac Senatorskich

- Biuro Informacji i Dokumentacji

Kancelaria Prezydenta RP - jest urzędem zapewniającym wykonywanie konstytucyjnych kompetencji i zadań głowy państwa, jest ona narzędziem pomocniczym Prezydenta RP , Prezydent nadaje statut Kancelarii oraz powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej. Stanowiska kierownicze w Kancelarii są stanowiskami ministra, sekretarza i podsekretarzy stanu, kierownictwo tego urzędu skład się z:

- Szefa Kancelarii Prezydenta RP

- Sekretarza Stanu , Szefa Gabinetu Prezydenta RP

- Sekretarza Stanu, Szafa Biura Bezpieczeństwa Narodowego

- Sekretarza Stanu ( nadzór nad problematyką społeczną, kultura i współpracą z organizacjami pozarządowymi)

- Podsekretarza stanu ( nadzór na problematyką międzynarodową )

- Podsekretarza stanu( nadzór nad Biurem Finansowym i Biurem Administracyjno- Gospodarczym oraz Biurem Społecznego Komitetu Ochrony Zabytków Krakowa)

Krajowa Rada radiofonii i Telewizji - jest organem który stoi na straży wolności słowa , prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Rada jest organem kolegialnym, skład się z 9 członków, reprezentujących różne środowiska społeczne i polityczne. Czterech z nich powołuje Sejm , dwóch Senat, a trzech Prezydent. Kadencja każdego z członków trwa 6 lat. Co 2 lata odnawia się 1/3 składu KRRiT. Przewodniczącego wybierają członkowie ze swojego grona bezwzględna ilością głosów. Do najważniejszych jej zadań zalicz się :

- Opracowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji

- przydzielanie koncesji nadawcom

- kontrolowanie działalności nadawców ( KRRIT jest uprawniona do karania nadawców za nie przestrzegania odpowiednich przepisów)

- organizowanie badań nad mediami elektronicznymi
- reprezentowanie państwo w kontaktach międzynarodowych dotyczących radia i telewizji .

Rzecznik Praw Obywatelskich - Stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela. Zakres i sposobów jego działania określa ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Rzecznik jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 4 letnią kadencję , Rzecznik Praw obywatelskich posiada szerokie kompetencje. Rzecznik corocznie składa przez Sejm sprawozdanie ze stanu przestrzegania praw człowieka i obywatela w Polsce wraz z rekomendacjami dotyczącymi zmiany w systemie prawa lub działalności instytucji publicznych. Rzecznik dysponuje aparatem wykonawczym w postaci Biura Rzecznika Praw Obywatelskich i skład się z komórek organizacyjnych takich jak:

- Zespół Podstawowych Praw i Wolności Obywatelskich

- Zespół Prawa -Karnego

- Samodzielny Wydział ochrony Praw Cudzoziemców i Mniejszości Narodowych

- Samodzielny Wydział Kontaktów Międzynarodowych i z Organizacjami Społecznymi

- Samodzielny Wydział Spraw Osobowych i Wynagrodzeń, Samodzielny Wydział Finansowy

- Pełnomocnicy Rzecznika i inne.

Najwyższa Izba kontroli ( NIK ) - Jest organem kontroli państwowej, jej zadaniami zawsze były 3 rodzaje kontroli w stosunku do wszystkich organów władzy publicznej: kontrola prewencyjna, kontrola wynikowa albo kontrola represyjna, kontrola zgodności ksiąg finansowych ze stanem faktycznym. Konstytucja RP funkcji NIK definiuje jako kontrole z punktu widzenia kryteriów: legalności, gospodarności, celowości i rzetelności działalności:

- organów administracji rządowej

- narodowego Banku Polskiego

- państwowych osób prawnych

- innych państwowych jednostek organizacyjnych

Konstytucja upoważnia NIK do kontrolowania również działalności :

- organów samorządy terytorialnego

- komunalnych osób prawnych, innych komunalnych jednostek organizacyjnych

Innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie w jakich wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa

NIK przekłada Sejmowi

- analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów, informacje o wynikach kontroli , wnioski i wystąpienia, coroczne sprawozdanie ze swoje działalności.

Pracami Izby kieruje prezes NIK powołany przez Sejm za zgoda Senatu na 6 letnia kadencję. Dużą role w działalności NIK pełni Kolegium NIK w skład którego wchodzą : Prezes Izby, Wiceprezesi Izby, Dyrektor Generalny oraz członkowie powołani przez Marszałka Sejmu. Zadanie kolegium : Rozpatrywanie wniosków o audytorium dla rządu z wykonia budżetu państwa, wniosków pokontrolnych w odniesieniu do działalności członków rady ministrów kierowników rządów centralnych i Prezesa NBP, a także planów działalności Izby. NIK składa się z :

Państwowa Inspekcja Pracy ( PIP )

Jest organem nadzory i kontroli przestrzegania prawa pracy. Zakres jej działania obejmuje Nadzów i kontrole przestrzegania prawa pracy w odniesieniu do wszystkich podmiotów na rzecz których świadczona jest praca przez osoby fizyczne. Nadzór nad nią sprawuje Rada Ochrony Pracy. Do zadani PIP należy:

- Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy w szczególności Przepisów i zasad przestrzegania higieny pracy i bezpieczeństwa , przepisów dotyczących stosunków pracy , wynagrodzenia za prace i innych świadczeń ze stosunku pracy , czasu pracy i urlopów, ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych

- kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higien pracy przy projektowaniu budowy , przebudów i modernizacji zakładów pracy

- nadzór i kontrola przestrzegania przepisów przez pracodawców wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy konstruowaniu i produkcji maszyn i urządzeń do pracy

- Analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych, kontrola stosowania środków zapobiegawczych tym wypadkom i chorobom, oraz udział w badaniu okoliczności i przyczyn wypadków ciężkich , zbiorowych i śmiertelnych

- ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika i udział w postępowaniu jako oskarżyciel

- inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony prac w rolnictwie indywidualnym

Strukturę organizacyjną PIP tworzy : Główny Inspektor Pracy i 16 okręgowych inspektorów pracy, w których strukturach funkcjonują wydziały i biura terenowe. Organami PIP są : inspektor pracy, okręgowy inspektor praccy oraz główny inspektor pracy

Okręgowy inspektor Pracy może wydać nakaz zaprzestania działalności przez zakład pracy lub jego część jeżeli stan bezpieczeństwa i higieny zagraża trwale życiu lub zdrowiu pracowników

Główny Inspektor Pracy występuje o wydanie lub nowelizację stosownych przepisów prawa pracy oraz przedkłada Sejmowi , Radzie Ochrony Pracy i Radzie Ministrów coroczne sprawozdanie z działalności PIP

Rola Autonomicznych struktur administracji centralnej w systemie administracji publicznej

- organ na rzecz którego działa dana struktura administracyjna posiada uprawnienia wobec administracji rządowej i dla ich wykonania niezbędna jest dla niego własny nie podlegający rządowi aparat

- organ wykonuje funkcje kontrolne w odniesieniu do struktur rządowych

- organ realizuje zadani publiczne które wymagają stworzenia szczególnie silnych gwarancji niezależności obiektywności , braku uprzedzeń , minimalizacji zagrożeń korupcyjnych, zwiększenie wiarygodności takich organów wymaga stworzenia im szczególnych warunków administrowania sprawami , jakimi one się zajmują .

Powstanie i działanie autonomicznych struktur administracyjnych jest obserwowane szczególnie w społeczeństwach demokratycznych , jest to wyrazem rosnącego znaczenia ochrony praw , podstawowych interesów obywateli ,i sposobów poprzez gwarantowanie zrównoważenia wpływów aparatu rządowego przez instytucje nie zależne.

Ćwiczenia 4

Społeczeństwo obywatelskie a administracja publiczna.

Pojęcie społeczeństwa obywatelskiego. Wpływ sieci obywatelskiego zaangażowania na

funkcjonowanie administracji publicznej. Rola administracji w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego. III sektor w Polsce i na świecie.

Społeczeństwo obywatelskie wg Perez-Diaz „zespół społeczno-politycznych instytucji złożony z pięciu elementów: władzy publicznej, która jest ograniczona i odpowiedzialna przed społeczeństwem; rządów prawa; sfery publicznej skupiającej zainteresowanych obywateli; systemu rynkowego wolnego od gwałtu i korupcji oraz szeregu dobrowolnych stowarzyszeń wszelkiego rodzaju” .

Społeczeństwo obywatelskie to przestrzeń działania instytucji, organizacji, gryp społecznych i jednostek, rozciągająca się pomiędzy rodzinę, państwo i rynek, dążących do wspólnego celu - dobra, to ścieranie się różnych interesów grupowych oraz charakteryzująca się dobrowolną aktywnością opartą na współdziałaniu. Podstawą społ. Obyw. SA świadomi obywatele.

Aktywność obywateli przejawia się w niezależnych org. pozarządowych i aktywnych wspólnotach. Nie była by ona jednak możliwa bez związku z pozostałymi sektorami - relacja między obywatelami i tworzonymi przez nich grupami a państwem.

Partycypacja obywateli - zaangażowanie obywateli i ich organizacji może być ważnym elementem umożliwiającym reprezentowanie grup oraz kontrolę zadań powierzonych administracji publicznej, to poczucie współodpowiedzialności za wspólnotę, państwo.

Aktywność świadomych obywateli i działanie niezależnych organizacji pozarządowych jest podstawą sprawnie działającej demokracji.

Organizacje pozarządowe to szkielet społeczeństwa obywatelskiego ich rozwój jest oparty o aktywność obywateli, jest konieczny choć nie wystarczający do budowania społeczeństwa obywatelskiego.

Organizacje pośredniczące między państwem a jednostkami: grupy interesy, stowarzyszenia obywatelskie, ruchy społeczne,..

Aby idea społeczeństwa obywatelskiego, rozumianego jako społeczność upodmiotowionych politycznie obywateli, funkcjonujących w gospodarce rynkowej i realizujących się w sferze publicznej, mogła nabrać realnych rozmiarów, muszą być spełnione trzy podstawowe warunki, do których zaliczam: demokrację,

gospodarkę rynkową i sferę publiczną.

III sektor

Określenie nawiązuje do podziału dzielącego aktywność społeczno- gospodarczą państwa demokratycznego na trzy sektory:

I sektor - instytucje państwa - sektor państwowy - administracja publiczna

II sektor - podmioty nastawione na zysk - sektor prywatny - biznes

III sektor - to organizacje nie stanowiące elementy struktury państwa, nie nastawione na zysk, to organizacje pozarządowe: org. charytatywne, non-profit, społeczne, wolontariaty, stowarzyszenia, fundacje, org. obywatelskie, opp (organizacje pożytku publicznego); to osoby prawne i nie posiadające osobowości prawnej.

Formy obywatelskiego nacisku na władzę:

Skarga, strajk, petycja, protest, głodówka, wiec, marsz, inicjacja ludowa, negocjacje, bojkot,

Tendencje przemian administracji publicznej.

Tendencje przekształceń modeli administracji publicznej. Administracja publiczna wobec wyzwań społecznych XXI wieku i jej reakcja. Reformy w administracji publicznej i ich skutki. Dylematy w działalności administracji publicznej. Transformacja administracji publicznej-przyczyny i tendencje

Zmiany toku pracy administracyjnej pojawiają się jako rezultat postępu technologicznego i technicznego np. w wyniku komputeryzacji pracy biu0rowej. Więcej zaufania budzą reformy organizacyjne wymuszone czynnikami funkcjonalnymi. Obok małych przedsięwzięć reorganizacyjnych np. dotyczących organizacji pracy na poszczególnych stanowiskach występują takie, które dotyczą poważniejszych zagadnień organizacyjnych - może to być np. nowa organizacja komunikacji zbiorowej w dużym mieście. Wpływ na transformację administracji publicznej ma też poziom transformacji ustrojowej.

  Nowy układ administracji publicznej powstały po 1999 r. wymaga nowego modelu zarządzania. Oto jego podstawowe parametry:

- zdecentralizowanie państwa wymaga jasnego i jednoznacznego podziału zadań, środków i odpowiedzialności pomiędzy poszczególne jednostki, w taki sposób, aby ani nie powstawały między nimi luki, ani też ich funkcje wzajemnie się nie pokrywały, a jednocześnie istniały odpowiednie systemy efektywnej kontroli i harmonizacji;

- jednoznacznego rozdziału funkcji o charakterze politycznym, określających cele rozwoju, od działań administracyjnych, dotyczących realizacji zarządzania majątkiem publicznym i regulowania spraw indywidualnych, a tym samym zasadniczego ograniczenia wpływu partii politycznych na bieżące decyzje aparatu administracyjnego;

- wszystkie jednostki administracji winny kierować się celami strategicznymi i zakresem ich ustawowej odpowiedzialności, a nie tylko bieżąco działać wg przepisów i reguł;

- administracja winna być konkurencyjna, a więc profesjonalna, skuteczna i efektywna i dlatego konieczne jest wykształcenie odpowiedniego systemu oceny działalności jednostek administracyjnych, obejmującego ocenę społeczną realizacji celów, a także ocenę efektywności i legalności działań;

- zasada pomocniczości powinna obowiązywać również w stosunku do działalności poszczególnych jednostek i wyrażać się w dekoncentracji własnych mechanizmów zarządzania, opartych o delegowanie uprawnień;

- realizacja wymogu profesjonalności administracji wymaga budowy systemu kształtowania się kadr zawodowego korpusu pracowników administracyjnych, dostosowanego do zdecentralizowanego ustroju państwa;

- walka z korupcją powinna być uznana za sprawę najwyższej wagi, a zasada pełnej jawności i publicznego dostępu do informacji administracyjnej powinna być potraktowana jako podstawowe narzędzie.

---