ETAPY WCZESNEJ NAUKI CZYTANIA OPARTE NA METODZIE I KSIĄŻCE DR I. MAJCHRZAK PT: ,, WPROWADZENIE DZIECKA W ŚWIAT PISMA”
Opracowała : Bożena Popławska
Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi
w Supraślu
Cele:
Doprowadzenie dziecka do sprawności w czytaniu w zakresie wszystkich liter znajdujących się w polskim alfabecie w wieku nie późniejszym niż 5 - 6 rok życia.
Uchronienie dziecka przed frustracją związaną z nauka czytania poprzez zastosowanie imienia własnego dziecka jako nośnika wiedzy o piśmie oraz przez impulsy płynące od nauczyciela, a nie nauczania w dotychczasowym rozumieniu.
Wykształcenie u wychowanków postaw twórczych, pomagających pokonywać trudności poprzez inspirujący charakter zabaw i gier czytelniczych.
WSTĘP
Zdaniem dr I. Majchrzak kartka z własnym imieniem jest pierwszym spotkaniem dziecka z pismem. W imieniu jest zawarta ogromna moc. Jest ono symbolem naszej tożsamości. Wypowiedziane czy napisane jest źródłem wzruszenia dla dziecka. Dr I. Majchrzak uważa, że wystarczy przyporządkować imionom dzieci litery alfabetu, by były w stanie zrozumieć istotę pisma i przyswoić sobie umiejętność posługiwania się nim. Akt inicjacji to magiczny gest wprowadzający dziecko w świat pisma. Dziecko nagle doświadcza, że może być wyrażone za pośrednictwem pisma. Odbiera przekaz, że ono samo może być ,, napisane” i ,,przeczytane”, że ono samo niejako składa się z liter. I w tej formie zostaje wprowadzone w krąg komunikacji, której narzędziem jest pismo. Kartka z imieniem wprowadza je w świat znaczeń. Początkowe wzruszenie, jakiego dziecko doświadcza w zetknięciu się ze swoim imieniem, staje się impulsem rozbudzającym jego dyspozycje umysłowe prowadzące do umiejętności czytania.
Dlatego postanowiłam wykorzystać ten potencjał dzieci i idąc krok po kroku spróbować stworzyć program własny składający się z poszczególnych etapów i zabaw w nich zawartych wprowadzających dziecko w ten zaczarowany świat pisma.
I ETAPY W 3 - LATKACH
PAŹDZIERNIK
Inicjacja - napisanie każdemu dziecku na pasku kartonowym jego imienia w obecności dziecka. Litery pisane czerwonym flamastrem, pismem drukowanym, każda oddzielnie. Dokładne omówienie liter ( np. kształt, liczba, wysokość itp.).Porównanie imienia dziecka ze swoim imieniem i imionami innych dzieci.
Oznakowanie - powtórne umieszczenie oznakowanych wizytówek z imionami dzieci na: ścianach, krzesełkach, w półkach szatni, w łazience, na szufladach indywidualnych w sali.
LISTOPAD
,,Ściana pełna liter” - przypięcie na ścianie na wysokości wzroku dzieci
całego alfabetu polskiego ( 39 liter). Litery zarówno drukowane jak i
pisane, wielkie i małe, ponadto zmiękczenia jak i dwuznaki.
Sprawdzanie obecności - codzienne ustawianie się dzieci pod swoimi
wizytówkami umieszczonymi na ścianach.
Zabawy na utrwalenie globalnej znajomości imienia swojego i kolegów
( przykłady)
,, Deszcz wizytówek”
Nauczycielka rozrzuca wizytówki dzieci w górę po całej sali. Dzieci
szukają swojego imienia.
,, Spadające liście”
Nauczycielka rzuca kolejno po jednej wizytówce. Dziecko, które
odgadnie czyja to wizytówka wręcza ją właścicielowi.
,, Rozdajemy wizytówki”
Dzieci stoją w kole. Jedno w środku z piłką. Nauczycielka pokazuje imię,
a dziecko z piłką zgaduje czyje to imię i rzuca piłkę do jego właściciela.
,, Krąży, krąży moje imię”
Dzieci siedzą w kole. Nauczycielka podaje pierwszemu z brzegu dziecku
jakieś imię. Wizytówka przechodzi z rąk do rąk, aż zatrzyma ją właściciel. Wówczas nauczycielka podaje następną wizytówkę.
,, Kosz z wizytówkami”
Dzieci siedzą w gromadce. Nauczycielka trzyma na kolanach kosz z wizytówkami. Chętne dziecko wyjmuje z kosza dowolną wizytówkę. Jeśli odgadnie czyje to imię, oddaje je właścicielowi. Jeśli nie, odkłada imię do kosza i wraca na miejsce. Do nauczycielki podchodzi inne dziecko.
,, Chodzi lisek”
Dzieci siedzą w kręgu. Wybrane dziecko trzyma wszystkie wizytówki i
chodzi po obwodzie koła z tyłu za dziećmi. Wszyscy mówią znany wierszyk ,, Chodzi lisek”. Na słowa,, tego lisek przyodziewa….” Dziecko wrzuca do środka kręgu kilka wizytówek - 2- 3 szt. Dzieci, które odgadną swoje imię, wstają, biorą swoją wizytówkę i biegną dookoła kręgu za prowadzącym dzieckiem. Wreszcie po obiegnięciu koła wszyscy siadają. Kolejne dziecko przybiera rolę liska itd.
,, Wizytówkowy pociąg”
Dzieci biegają w rytmie tamburyna po sali. Na przerwę w graniu
nauczycielka pokazuje czyjeś imię. Właściciel wizytówki ustawia się za nauczycielką, a zabawa zaczyna się od początku. Nauczycielka pokazuje kilka wizytówek aby skrócić czas zabawy, aż do wyczerpania się imion. W ten sposób można wymyślić i zorganizować wiele zabaw.
GRUDZIEŃ
6. Znajdź pierwszą literę swojego imienia - dzieci odnajdują i wskazują
pierwszą literę swojego imienia w alfabecie ściennym.
Znajdywanie i wskazywanie ostatniej litery swojego imienia.
Przykładowe zabawy:
Nauczycielka wskazuje literą w alfabecie ściennym, a dzieci, których
imiona zaczynają się na tą literę ustawiają się w ,, pociąg”.
,, Pokaż tę literę”
Nauczycielka pokazuje daną literę na kartoniku, a dziecko, którego imię zaczyna się tą literą ustawia się pod tą literą umieszczoną na ścianie w alfabecie.
STYCZEŃ - LUTY
Odnajdywanie wszystkich liter swojego imienia w alfabecie ściennym.
Wyszukiwanie ,, liter kolegów” w swoim imieniu i w alfabecie ściennym i swoich liter w imionach kolegów.
Przykładowa zabawa:
,, Mam chusteczkę drukowaną”
Dzieci stoją w półkolu. Chętne dziecko losuje z kosza jedną wizytówkę.
Staje przodem do dzieci, aby wszyscy ją widzieli. Śpiewa ,, Mam karteczkę drukowaną ładnie napisaną. Czyj to napis, czyj to napis niech odgadnie… ( np. Jacuś). Jacuś, jeśli wie czyja to wizytówka oddaje ją właścicielowi. Jeśli nie zgadnie nie podchodzi, a dziecko z wizytówką śpiewa od początku.
MARZEC - KWIECIEŃ
Układanie swojego imienia z liter według wzoru
Każde dziecko otrzymuje kopertę, na której napisane jest jego imię.W środku koperty znajdują się kartoniki z pojedynczymi literami jego imienia. Dziecko układa swoje imię z tych pojedynczych kartoników z literami patrząc na wzór imienia na kopercie.
MAJ - CZERWIEC
Układanie swojego imienia z liter z koperty, ale z pamięci, nie
patrząc na wzór.
Układanie różnych wariantów swojego imienia z pojedynczych liter.
Układanie imion kolegów ( zamiana kopert) wg wzoru i z pamięci.
Szukanie i układanie ukrytych w imieniu własnym innych słów.
II ETAPY W 4 - LATKACH
PAŹDZIERNIK - LISTOPAD
Prezentacja alfabetu.
Jedna litera dziennie, wszystkie litery polskiego alfabetu. Ćwiczenia i zabawy z kolejnymi literami.
- zaznaczenie kolejnych poznawanych liter w imionach dzieci,
- rysowanie litery ręką w powietrzu,
- omawianie jej kształtu, wielkości, wyszukiwanie podobieństw, skojarzeń z
różnymi przedmiotami,
- układanie litery z różnych elementów ( np. kasztany, żołędzie, klocki,
kredki, patyczki, druciki itp.),
- odgadywanie imion zawierających daną literę itd.
Przykłady zabaw z literami:
,,Nasze literki”
Dzieci siedzą w kole na swoich krzesełkach. Nauczycielka pokazuje kolejno litery. Dziecko, które rozpoznało ,,swoją literkę” (może spojrzeć na imię na krześle), podchodzi do nauczycielki i ustawia się ,,w pociąg”
,,Zagubione imię”
Nauczycielka rozkłada w różnych miejscach Sali litery tworzące jakieś imię. Zadaniem dzieci jest odszukanie wszystkich liter i ułożenie z nich imienia.
,, Listonosz”
Jedno dziecko jest listonoszem. W torbie ma wiele liter. Dzieci ,,mieszkają w domkach” np. obręczach. Listonosz chodzi między ,,domami”. Gdy wyjmie daną literę, dziecko które rozpoznało ją jako ,,swoją” ( pierwszą w imieniu bierze ją i wrzuca do ,,domku”.
GRUDZIEŃ - STYCZEŃ
Targ liter - układanie słów z liter pożyczonych np. od kolegów lub z ,,banku liter”, który ma nauczycielka. Dzieci gromadzą litery i układają słowa. Na zakończenie zabawy oddają pożyczone litery i zostają z literami swojego imienia.
LUTY - MARAEC
Gra w sylaby
- układanie imion z rozsypani sylabowej ( imion swoich, imion kolegów,
innych imion),
- układanie różnych prostych słów z sylab ( najpierw słowa dwusylabowe),
- odczytywanie słów jednosylabowych występujących w całości,
- próby dokładania wyrazów z nazwami części ciała i ,,ubieranie” w nie
Kolegi lub rysunku.
KWIECIEŃ - MAJ - CZERWIEC
,,Nazywanie świata” - dokładanie kartek z nazwami przedmiotów z
Najbliższego otoczenia ( sali). Stopniowe zwiększanie wyrazów (do 30).
Codziennie po 15 minut.
III ETAPY W 5 - 6 LATKACH
( bez podziału na miesiące w zależności od tempa pracy i możliwości dzieci)
Nazywanie świata
- stopniowe zwiększanie wyrazów aż do 80 - 100 sztuk.
2. Zabawy czytelnicze ( przykłady)
- dokładanie obrazków do słów ( podpisów - rzeczowniki)
- dokładanie podpisu do czynności na obrazku (czasowniki)
- układanie liter z wyrazów, które nauczycielka pisze na tablicy w danym
momencie
- układanie synonimów i antonimów
- układanie rozsypanek literowych, wyrazowych, a w 6 - latkach zdaniowych
- dokładanie przez kolejne dzieci po jednej literze tak, aby powstało słowo
- rysowanie obrazków do podpisów
- ,,wstawianie” brakujących liter, sylab, wyrazów w słowie, zdaniu
- dokładanie np. nazw kolorów do danej ilustracji ( cytryna - żółta itd.)
- dobieranie w pary pasujących wyrazów i inne coraz trudniejsze teksty do