Historia wychowania - ćw

Akademia Krakowska - początki i rozwój w świetle tekstów prawnych

Zagadnienia	Analiza I dokumentu	Analiza II dokumentu
1. tytuł	KAZIMIERZA WIELKIEDO DYPLOM ZAŁOŻENIA UNIWERSYTETU	WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY DYPLOM REFORMACJI UNIWERSYTETU
2. datacja	Kraków dn. 12 maja 1364	Kraków dn. 26 lipca 1400
3. Autor	Kazimierz Wielki - ostatni z Piastów na tronie polskim. Syn władysława Łokietka. Król polski w latach 1333- 1370. Fundator Akademii Krakowskiej	Władysław Jagiełło - wielki książe litewski, król polski. Założyciel dynasti Jagiellonów. Za jego panowania państwo polsko - litewskie było najwiekszym królestwem świata chrześcijańskiego
4. cel „urządzenia uczelni”	Wykształcenie kadry urzędniczej, prawników, nauczycieli, przydatnych w sprawnym funkcjonowaniu państwa	Te same cele, podkreślenie kontynuacji idei kazimierza wielkiego + potrzeba wyszkolenia uczonych w piśmie do chrystianizacji na Litwie. Wyrównanie różnic oświatowych Kraju w zakresie nauki z krajami w których istniały uczelnie wyżesze
5. uczelnie na których wzorowała się akademia krakowska	Uniwersytet Boloński i Padewski	Uniwersytet Paryski
6. Wydziały i kierunki studów	1. Wydział sztuk wyzwolonych (wtępny) 2. Wydział prawa = wydział medycyny (2 stopień) Nie ma teologii!!	1. wydział sztuk wyzwolonych 2. teologia 3. prawa i medycyny
7. Kto udzielił pozwolenia na otwarcie uczelni	Papież Urban V - wyraża zgodę na powst. Uczelni w Krakowie. Zastrzega, że nie może tam być kierunku teologicznego	Papież Bonifacy IX w 1397 zezwala na otwarcie wydziału teologicznego
8. przywileje studenckie	1. Zwolnienie studentów z opłat (przechodne cło, myto) wracający z uczelni lub jadący do uczelni zwalnia z cła na czas dojazdu do uczelni rodzinę i przyjaciół jadących odwiedzić studenta i dostarczyć mu np. jedzenie. Apel do rzemieślników aby nie podnosili cen dla studentów i ich rodzin. Król zapewnia ściganie i karanie każdego kto okradnie studenta jawnie lub tajemnie oraz staranie się o o0dzyskanie rzeczy w przypadku ucieczki rabusia poza granice kraju. Zapewnia ochronę i bezpieczeństwo na czas podróży. Zapewnia tanie mieszkania dla studentów i pracowników	Zwalnia z wszystkich opłat na czas podróży do i z Krakowa. Rodzine i przyjaciół także. Równe ceny dla mieszkańców i studentów (+rodzina) zapewnia taką samą ochronę. Oddał do urzystku studentom i wykładowcom dom Szczepana Panchirza w Krakowie przy ul. Św. Anny (zwolniony z opłat)
9.Wybór rektora	Rektor wybierany spośród studentów. Na czas sprawowania funkcji student był zawieszony m.in. 25 lat	Rektor wybierany spośród wykładowców
10. Uprawnienia rektora	- sądzenie spraw cywilnych studentów - jurysdykcja (uprawnienia do rozstrzygania spornych spraw) studentów. Mógł wymagać posłuszeństwa na mocy złożonej przysięgi. Decyzje niepodważalne i ostateczne - w syt. Bardzo ciężkich mógł wydalić z uczelni i wypedzić z Krakowa. Kazimierz apeluje do mieszkańców aby nie pomagali takiemu studentowi	Takie same
11. pensje wykładowców	Zróżnicowane od 10 do 40 grzywien srebra rocznie. Wykł prawa - 40 Rektor - 10 - nagroda za trud	Wykładowcy 100 grzywien na rok odbierane od celników
12. Źródło finansowania uczelni	Żupy solne Wielickie	Cło Krakowskie. Pensje wypłacali celnicy po 25 grzywien na kwartał za pokwitowaniem
13. Funkcja KAMPSORA	Żyd Krakowski, który pożyczał studentom pieniądze na prowizje 1 grosz od grzywny. Naznaczony przez króla	To samo
14. Zatwierdzanie egzaminów studenckich	Egzaminy zatwierdzał kanclerz Krakowski	To samo
15. świadkowie spisanego dokumentu	2. wybranych wojewodów 3. kasztelanów Kanclerz łączycki i inni	3. biskupów 3. kasztelanów Wybrani wojewodowie Podkanclerz: Rycerz Klemons z Moskorzowa

Pojęcia:

• STUDIUM GENERALE - urzędowo wówczas uniwersytety w przeciwieństwie do szków niższych nazwa nadawana w średniowieczu niektórym szkołom o międzynarodowej randze

• BEDEL - woźny w zakładzie naukowym na uniwersytecie

• GRZYWNA - (waluta, nominał) jednostka monetarna i płatnicza. Grzywna Krakowska w srebrze - ok. 200g srebra czyli 48 groszy

• ŻUPNIK - urzędnik żup solnych Wielickiecj odpowiedzialny za kwartalne wypłacanie pencji wykładowcom.

• KONSERWATOR - pełnił f. biskup Krakowski,

• Szczegł, aby prawo uczelni było przestrzegane

• Mógł nakładać kary na studentów nieprzestrzegających prawa

• Mógł przydzielać nagrode pienieżną za szczególne zasługi dla uczelni

Cytaty:

„ W imię Pańskie amen” - rozpoczęcie dokumentu, król poleca sprawę bogu

- K. Wielki „Kazimierza wielkiego dyplom założenia uniwersytetu” 1364

- W. Jagiełło „Władysława Jagiełły dyplom reformacji uniwersytetu” 1400

„Niechże więc tam będzie nauk przemożnych perła, aby wydawała męże, dojżałością rady znakomite, ozdobą cnot świetne i w różnych umiejętnościach biegłe i niechaj otworzy się orzeźwiające źródło, a w jego pełności niech czerpią wszyscy naukami napiić się pragnący”

- oby dwaj ww.

Różnice i podobieństwa

Podobieństwa	różnice
Oba dyplomy spisane w Krakowie
Cele K.W i W.J wykształcenie kadry urzędniczej, prawników, nauczycieli, usprawnienie pracy państwa	W.J dodatkowe cele: wykształcenie kadry duchowieństwa aby mogli udać się na pogańską Litwę w celu chrystianizacji
	Wzorowanie się na innych uczelniach K.W - Uniwersytet Boloński i Padewski W.J. - u. Paryski
Kirunki: wydział sztuk wyzwolonych prawa i medycyny (K.W)	W.J dodatkowy wydział teologii
W obu przypadkach zgoda była wydana przez papieża
Takie same przywileje dla studentów	U W.J dodatkowo oddanie do urzytku studentom i wykładowcom domu Szczepana Parchirza
Osoba rektora ma takie same uprawnienia	Wybór rektora. K.W spośród studentów W.J spośród wykładowców
	Pensje K.W zróżnicowana 10-40 grzywien srebra na rok W.J 100 na rok
F. Kampsora	Źródło finansowania K.W żupy solne - pensje wypłacał żupnik W.J finansowanie z cła krakowskiego - pensje wypłacali celnicy

1

---