POLSKIE DRUKARSTWO 16 WIEKU

W XVI wieku zaczęły w Polsce powstawać stałe drukarnie. Głównym ośrodkiem drukarstwa w tym okresie był Kraków, gdzie istniało duże zapotrzebowanie na książki ze strony Akademii Krakowskiej i Kościoła.

Pierwszą stałą drukarnię założył tu w roku 1505 Kasper Hochfeder przy pomocy Jana Hallera, który potem te księgarnię kupił.

1. KASPER HOCHFEDER KRAKÓW:

• Z Bawarii

• Wędrowny drukarz

• 1491: 1-y druk w Norymberdze

• Drukarnia z Janem Hallerem

• 1505: 1-y w Polsce mszał zdobiony drzeworytami

• Druki dla UJ i Uniwersytetów Krakowskich

• Wydał 1-ą najstarszą książkę polską Historia umęczenia Jezusa Chrystusa

2. JAN HALLER KRAKÓW:

• Przybył do Krakowa z Roterdamu by studiować na Akademii Krakowskiej

• Oficyna: 1505-1525

• Przywilej Mszały Krakowskie

• Księgi kościelne, podręczniki uniwersyteckie, muzyczne

• przywilej za wydanie „statutu Łaskiego”, który zwalniał go z opłat jako kupca

• Otrzymuje ostatni przywilej królewski na sprzedaż w ciągu 6 lat brewiarzy krakowskich

• Papiernia na Prądniku Czerwonym

3. FLORIAN UNGLER KRAKÓW:

• Od 1510: 1-a w Polsce drukarnia drukującą w całości po polsku

• Zlikwidował drukarnię i przeniósł się do Hellera gdzie był kierownikiem technicznym

Druga drukarnia na Szczepańskiej:

• Kalendarze, literatura religijna, podręczniki, historyczne, mapy

• 1534: Bogato ilustrowany zielnik Stefana Falimirza O ziołach i mocy ich

• „Żywot Pana Jezu Krysta”

• Po raz 1-y zastosował pismo szwabachowe

• 170 drzeworytów

• 4 rodzaje pism: Szwabacha, Antykwa, Kursywa, Rotunda

• Nadmiar elementów zdobniczych

4. SZARFFENBERGOWIE WROCŁAW i KRAKÓW:

• Drukarze, księgarze i drzeworytnicy ze Śląska

• Od 1526

MAREK SZARFFENBERG Senior rodu

Nie był zawodowym drukarzem

Oficyna drukarska

Warsztat introligatorski

2 papiernie pod Krakowem

Handel i finansowanie nakładów drukowanych przez Unglera, Wietora i Hallera

MACIEJ SZARFFENBERG

Przywilej na drukowanie kalendarzy krakowskich.

Podręczniki do łaciny

MIKOŁAJ SZARFFENBERG

Drukarnia i ksiegarnia z matką

Romanse po polsku

Przywilej na uchwały prawne, statuty, konstytucje i dzieła historyczne

5. DRUKARNIA LATAJĄCA w KRAKOWIE, GDAŃSKU, MALBORKU, WROCŁAWIU, WARSZAWIE i LWOWIE:

• Powołany na mocy przywileju Stefana Batorego

• Powielanie dokumentów państwowych

6. HIERONIM WIETOR KRAKÓW:

• Drukarz, księgarz, typograf i introligator

• Pracował w kancelarii Zygmunta Starego - przywilej wydawania druków urzędowych

• Książki kucharskie, samouczki polsko-niemieckie po polsku, łacinie, niemieckim i grece

• Antykwa Jensona, kursywa aldowska, czcionki greckie i fraktura

• Wysoki poziom artystyczny i techniczny

• Przyczynił sie do rozwoju języka i pismiennictwa narodowego

• Ukarany za prace Marcina Lutra

7. JAN ŁAZARZOWICZ JANUSZOWSKI:

• Pracował na dworze króla Zygmunta Augusta i Stefana Batorego.

• Najwybitniejszy drukarz odrodzenia

• Odziedziczył drukarnię Wietora

• Antykwa Plantina, szwabacha, ilustracja miedziorytowa

• Przywilej drukowania konstytucji sejmowych z obowiązkiem nieodpłatnego drukowania druków urzędowych z kancelarii królewskiej

8. MACIEJ WIERZBIĘTA KRAKÓW:

• Drukarz i księgarz krakowski

• Drukarstwa uczył się u Unglera

• 1557: otwarcie drukarni

• Druki protestanckie, religijne Reja i Kochanowskiego

• 1603: w Indeksie Ksiąg Zakazanych przez brak sygnetu

---