Emocje Goleman


[Uwaga !!! W tekście stosowany będzie skrót EQ, w znaczeniu inteligencja emocjonalna, nie - iloraz int. em.

IQ jest stosowany w rozumieniu - iloraz inteligencji]

Rozdz. 3 - „Kiedy mądry jest głupi”

IQ nie ma zbyt wielkiego wpływu na radzenie sobie w życiu (co najwyżej 20%).

Istnieje pewien związek między IQ, a EQ, ale nie jest wielki,

niemniej jednak [co zostaje poruszone pod koniec rozdziału] rzadko spotyka się osoby o niskiej EQ, w wysokiej IQ i odwrotnie.

Pozostałe cechy składają się na EQ i obejmują :

„Kontrola nad własnymi emocjami jest metazdolnością, od której zależy sposób wykorzystania pozostałych zdolności.”

Gardner : „Projekt Spektrum”, którego celem było rozpoznanie u dzieci różnych rodzajów inteligencji i umożliwienie im rozwoju tej [gałęzi].

Gardner : 1983, „Ramy umysłu”, mówi o błędności poglądu, że IQ jest jedynym wskaźnikiem inteligencji.

Wymienia 7 rodzajów inteligencji, zaznaczając że to przykładowy podział i kategorii można wyłonić więcej, lub mniej :

  1. klasyczny rodzaj inteligencji szkolnej #1

  2. klasyczny rodzaj inteligencji szkolnej #2

  3. zdolności językowe

  4. zdolności matematyczno-logiczne

  5. zdolność orientacji przestrzennej

  6. talent muzyczny

  7. inteligencja personalna :

Przykładowy inny podział :

inteligencja interpersonalna : (Hatch i Gardner)

  1. uzdolnienia przywódcze

  2. zdolność pielęgnowania związków z innymi i zaw. przyjaźni

  3. zdolność rozw. konfliktów

  4. talent do przeprowadzania analiz społecznych [odzwierciedlania]

Gardner jest zasadniczo przesiąknięty duchem kognitywnym i pomija na ogół aspekt emocji. Skupiał się na metapoznaniu, tj. poznaniu własnych procesów myślowych.

Definicja inteligencji interpersonalnej : „Zdolność rozróżniania i właściwego reagowania na nastroje, temperamenty, motywacje i pragnienia innych osób”. (rola czuciowych sygnałów trzewnych!)

Definicja inteligencji interpersonalnej : „Dostęp do swych własnych uczuć i zdolność rozróżniania ich oraz polegania na nich w kierowaniu swym zachowaniem” (rola emocjonalnego dostrojenia do samego siebie)

Thorndike - pisał, że aspektem IQ, jest inteligencja społeczna, jako „zdolność do rozumienia innych i mądrego postępowania w stos. z innymi ludźmi”.

Badania Sternberga potwierdziły tezę Thorndike'a. (prosił ludzi o opisanie osoby inteligentnej).

Salovey - próby połączenia IQ, z EQ. Podstawowa definicja EQ :

  1. Znajomość własnych emocji

  2. Kierowanie emocjami

  3. Zdolność motywowania się (podporządkowanie em. celom)

  4. Rozpoznawanie emocji u innych (empatia)

  5. Nawiązywanie i podtrzymywanie związków z innymi (również kierowanie em. innych)

Metody pomiarów EQ : (przykłady)

Block, dokonał porównania obu typów inteligencji (IQ i EQ). Cztery obrazy (facet o wys. IQ, facet o wys. EQ, kobieta o wys. IQ i kobieta i wys. EQ). [bez jaj... nie przepiszę tego].

Rozdz. 4 - „Poznaj siebie”

[ Terminy :]

Metapoznanie (metacognition) - uświadamianie sobie własnych procesów myślowych

Metanastrój (metamood) - uświadamianie sobie własnych uczuć

Goleman woli termin „samoświadomość” - zwracanie uwagi na emocje. Freud nazywa to „równomiernie rozłożoną uwagą”.

Zdolność ta wymaga pob. kory, zwłaszcza obszarów językowych.

Wszystkie zdolności EQ opierają się na samoświadomości.

Mayer i Salovey - samoświadomość - „uświadamianie sobie zarówno swego nastroju, jak i myśli o tym nastroju”.

Mayer twierdzi, że w zasadzie samoświadomość złego to prawie to samo co chęć pozbycia się jego, ale nie chodzi tu o stłumienie, tylko [rozwiązanie].

[ Kategorie :]

Mayer - trzy kategorie osób :

Suzanne Miller - podział na typ :

Diener : Kobiety odczuwają emocje silniej (są bardziej żywiołowe w tym rozumieniu).

Aleksytymia - (a - brak , lexis - słowo, thymos - emocja)

Damasio miał pacjenta, który po operacji przednich części płatów czołowych, nie wartościował.

Wniosek : Uczucia odgrywają kluczową rolę w kierowaniu nieskończonym strumieniem decyzji.

„Intuicyjne sygnały, które kierują nami w takich chwilach [decyzji], przybierają postać uruchamianych przez układ limbiczny fal płynących z naszych trewi”. (sygnały somatyczne).

Rozdz. 5 - „Niewolnik namiętności”

[rozdział na konwersatorium]

Panowanie nad sobą uznawano za cnotę, od Platona. Grecja - sofrozyne. Rzym - temperamentia.

Podstawowe założenie : uczucia muszą pozostać w równowadze (pozytywne z negatywnymi).

Jeśli uśrednić nastroje z dłuższego czasu (np. miesiąca), to odzwierciedlają one samopoczucie. Intensywne uczucia nie występują często.

Wszystkie czynności, zwłaszcza w „czasie wolnym” mogą być sposobem poprawienia samopoczucia.

Nie mamy zbyt wielkiego wpływu na to kiedy i jaka emocja się pojawi, ale możemy wpływać na jej czas trwania.

? 2/3 maniakalno-depresyjnych nie było nigdy leczonych na tą chorobę (brak możliwości utrzymania równowagi).

Tice - badała strategii unikania przykrego nastroju [o tym później]

  1. „puryści nastrojowi” - uznają, że nie powinno się zmieniać emocji (5% populacji)

  2. ludzie regularnie wprowadzający się w zły nastrój (np. lekarze, przed przekazaniem złych wiadomości)

  3. zdecydowana większość - „zdani na łaskę uczuć”

Złość

Źródłem nagłego wybuchu wściekłości mogą być :

Najtrudniej kontrolować złość :

Rozwiązaniem jest spojrzenie na powód gniewu z innej strony.

Zillmann : czynnikiem wyzw. złość jest poczucie zagrożenia (fizycznego lub symboliczne, np. pocz. godności)

Uzasadnienie biochemiczne :

Układ limbiczny :

  1. powoduje wydzielanie katecholamin (wyw. szybki, krótkotrwały przypływ energii)

  2. stymulacja kory nadnercza wydzielanie adrenaliny podwyższenie poz. pobudzenia (utrzymuje się znacznie dłużej, niż 1) obniżenie progu pob. na bodźce wyw. złość wysoki poziom stresu

Doświadczenie Zillmanna (1) : Asystent denerwował badanych złośliwymi uwagami. Mieli oni szanse zemścić się na nim, wypowiadając się w kwestii przyjęcia go do pracy. Puszczano im później film - pogodny, albo przygnębiający. Ci, których pobudzenie (po filmie) było wyższe, skłonni byli oceniać go surowiej i mścić się.

Każda kolejna wywołująca rozdrażnienie myśl, czy spostrzeżenie, staje się wyzwalaczem dla fal katecholamin.

Zillmann : Dwa główne sposoby radzenia sobie ze złością :

  1. Uchwycenie myśli wyzwalających złość i przeciwstawienie się im (im wcześniej, tym większe szanse, najlepiej przed pojawieniem się złości). Metoda ta („łagodzących informacji”), działa tylko przy umiarkowanym poziomie złości.

Doświadczenie Zillmanna (2) : Asystent denerwował badanych złośliwymi uwagami. Mieli oni szanse zemścić się na nim, wypowiadając się w kwestii przyjęcia go do pracy. Przed niektórymi badanymi odgrywano scenę tłumaczącą asystenta (że niby ma egzamin i jest zdenerwowany). Ludzie, którzy widzieli scenkę, nie mścili się na nim, tylko mu współczuli.

  1. Wyciszanie złości - odzyskanie równowagi fizjologicznej, przez przeczekanie wpływu adrenaliny, w otoczeniu, w którym mało prawdopodobne jest znalezienie się w sytuacji wyzwalającej złość.

Tice : taktyki uśmierzania złości :

Metoda Redforda Williamsa : uświadamianie wrogich myśli i zapisywanie ich.

Wyładowanie złości wcale jej nie zmniejsza, wręcz przeciwnie (obalono teorię „katharsis”).

Tice : wyładowanie złości powoduje [wtórne] pobudzenie mózgu emocjonalnego

Niepokój

Niepokój - u jego podstaw leży czujność i wypatrywanie potencjalnego zagrożenia.

[Długo trwający niepokój] może przybrać postać :

Borkovec - badał niepokój sam w sobie. Występuje on w 2 formach :

  1. kognitywnej (niepokojące myśli)

  2. somatycznej (fizjologiczne objawy niepokoju)

Bezsenność na przykład wywołuje (1), nie (2).

Niepokój iluzorycznie & paradoksalnie wiąże się z pewnym zyskiem, wynikającym z przekonania, że martwienie się jest czymś pozytywnym, zapobiegającym lub ułatwiającym uniknięcie negatywnych wydarzeń. Ponadto, Borkovec zauważył, że martwienie się odwraca uwagę od zmartwień, poprzez łańcuch skojarzeń (wyobrażenie obiektu, wyw. zmartwienie myślenie o innych problemach odwrócenie uwagi).

Niepokój źle wpływa na rozwiązywanie problemów, ponieważ obciąża nas stereotypami. (sztywność myślenia)

Borkovec, zasady opanowania chronicznego martwienia się :

  1. Uświadamianie sobie i wychwytywanie epizodów martwienia się

  2. Relaksacja

  3. Zajęcie krytycznego stanowiska, wobec swoich przypuszczeń

W efekcie powoduje to wytworzenie sieci połączeń nerwowych, które powstrzymują wzniecany przez ukł. limbiczny niepokój.

Melancholia

Smutek wywołany stratą ucieczka od zainteresowania rozrywkami i przyjemnościami, skupienie uwagi na obiekcie straty.

Styron : objawy depresji :

Smutek = depresja podkliniczna = melancholia

Tice - przegląd metod radzenia sobie ze smutkiem :

Terapia kognitywna (przy łagodnej depresji klinicznej) :

  1. Przeciwstawianie się „depresyjnym” myślom, kwestionowanie ich zasadności

  2. Celowe planowanie przyjemnych zajęć, odwracających uwagę od (1).

Depresyjni mają problemy z powyższymi. Jeśli dać im np. do ułożenia zdania, z rozsypanych słów, to łatwiej im ułożyć te dołujące.

Metody podnoszenia nastroju

Wenzlaff : Prowadził zajęcia. Przygnębiał ludzi, a później kazał im zapominać o symulowanym wydarzeniu (wypadek samochodowy). Przez 9 minut mieli zapisywać swoje myśli i oznaczać poj. się myśli o wypadku. Generalnie większość osób co raz rzadziej myślała o przykrym incydencie, z wyjątkiem kilku depresyjnych (albo tych, które były w złym nastroju?), u których częstotliwość wzrastała, a myśli negatywne, były zastępowane innymi negatywnymi.

[Goleman] : Oczyszczające działanie płaczu jest fikcją, w rzeczywistości skłania do ruminacji (przeżuwania myśli neg.)

Metody :

Wypieranie

Są ludzie, którzy totalnie wypierają emocje negatywne. Np. student, który w teście niedokończonych zdań, w zdaniu „Kopnął kolegę z pokoju w brzuch...”, wpisał „...a chciał tylko zapalić światło”.

Osoby te twierdzą, że nie czują nic negatywnego, chociaż są pobudzone fizjologicznie.

Sposoby nabycia tej umiejętności :

  1. Opracowanie strategii unikania kłopotliwych sytuacji (np. w rodzinie alkoholika)

  2. Naśladowanie rodziców, którzy sami [...]

  3. Dziedziczenie

Weinberger : Robi tak co 6ta osoba !!!

Badania Davidsona :

  1. Osobom wypierającym przedstawiał listy słów, których większość była obojętna, ale część o zab. seksualnym. Osoby te miały też podać swoje skojarzenia. Reagowały one fizjologicznymi objawami niepokoju na słowa nacechowane emocjonalnie, chociaż prawie zawsze słowa, które kojarzyły im się ze słowami z listy, miały je neutralizować (np. „nienawiść” - „miłość”).

  2. Wykorzystanie faktu, że prawa półkula zaw. ośrodki em. negatywnych, a lewa ośrodki mowy. Eksponowano słowa tak, aby docierały tylko do wybranej półkuli. Jeśli słowa były negatywne i odbierała je prawa półkula, a więc musiały dotrzeć do lewej, aby zostać zwerbalizowane, pojawiało się opóźnienie. Nie było takiego opóźnienia w przypadku słów pozytywnych, ani w przypadku lewej półkuli !!!

Wniosek : U osób „wypierających” w ten sposób istnieje mechanizm neuronalny, który spowalnia, lub zakłóca przekazywanie niepokojących informacji. (nie udają one).

  1. Wyszło na jaw, że u owo pobudzenie, w czasie odbioru słów nac. negatywnie, ma miejsce w lewym płacie czołowym (!), a więc tam, gdzie znajdują się ośrodki em. pozytywnych.

Wniosek : Postrzeganie niepokojących wydarzeń w korzystnym świetle jest zadaniem energochłonnym. Wysokie pob. fizjologiczne, może być wynikiem długotrwałego wysiłku obwodów nerwowych, które starają się podtrzymać uczucia pozytywne i / lub stłumić / zablokować uczucia negatywne.

Rozdz. 6 - „Mistrzowska zdolność

[Rozdział mówi głównie o tym, jak dojść do mistrzostwa w jakiejś dziedzinie]

Emocje :

Test cukierków - daje się 4latkowi wybór - cukierek od razu, albo 2 za chwilę...

Mischel badał longitudinalnie dzieci. Zdolność do odraczania rośnie, ale u tych impulsywnych już w wieku 4 lat, nie rozwija się zbyt dobrze. ( nieśmiali, trudności w podejmowaniu decyzji, przygnębienie w wyniku braku niepowodzeń). Owa „cierpliwość” ma również wielki wpływ na uczenie się, a nawet przestępczość [fajnie brzmi].

Wpływ nastrojów : niepokój obniża sprawność intelekt.

Alpert : wyróżnił 2 kategorie studentów : tych, którym niepokój przeszkadza [...] i tych, którym nie przeszkadza, a nawet pomaga.

„Liczba niepokojących myśli do których przyznają się osoby zdające test umożliwia pośrednio przewidywani, jak źle w nim wypadną”

Natomiast ci, którzy dobrze znoszą stres wykorzystują go jako motywację do przygotowania (ale nie podczas np. egzaminu).

Związek między niepokojem, a wydajnością przedstawia się [...] jak odwrócona litera U.

Hypomania - stan lekkiego pobudzenia - optymalny poziom pobudzenia (szczyt odwr. U).

Ludzie w dobrym nastroju są bardziej skłonni wynajdywać twórcze rozwiązania problemów. Wykazują też większą odwagę (dlatego, że w pamięci skłonni są lokować raczej treści pozytywne).

Snyder - Poziom nadziei pozwala przewidywać oceny lepiej niż wyniki testów SAT !

Optymiści - w przypadku niepowodzenia, zmotywowani są do poprawy wyniku, źródło niepowodzenia uważają za możliwe do usunięcia.

Pesymiści - w wypadku niepowodzenia, poddają się, szukają źródła niepowodzenia w sobie (swoich stałych cechach).

Doświadczenia życiowe mogą zmienić nasze usposobienie (opt, pes).

U ich korzeni leży bowiem wiara w siebie., przekonanie, że panuje się nad wydarzeniami swojego życia.

Ukrzydlenie (flow) - termin Csikszentmihalya :

Sposoby osiągnięcia stanu uskrzydlenia :

  1. Celowe skoncentrowanie się na wyk. czynności

  2. Stawanie wobec zadania, w którym jesteśmy biegli - sprawdzenie naszych możliwości

Chęć pozostawania w stanie uskrzydlenia jest idealną motywacją (wewnętrzną). [Gardner]

Rozdz. 7 - „Korzenie empatii

Aleksytymikom brakuje empatii i intuicji.

Rosenthal - opracował test na empatię : PWN (Profil Wrażliwości Niewerbalnej) (ang. PONS).

Taśmy z pojedynczymi kanałami, np. z samą ręką, albo samym ciałem, etc. Ludzie o większej empatii byli

bardziej popularni, otwarci, wrażliwi, mieli lepsze stosunki z płcią przeciwną. Kobiety lepiej wypadają.

90% emocji, przek. jest niewerbalnie i prawie zawsze odbierane są nieświadomie.

Empatia kształtuje się już we wczesnym dzieciństwie.

Niemowlęta czują przygnębienie i współczucie, zanim uświadomią sobie, że są odrębnymi istotami.

Mimikra motoryczna (Titchener) - zjawisko, będące szczególnym przypadkiem empatii, polegające na naśladowaniu mimiki, które wywołuje u naśladującego te same uczucia.

Połowa 3 roku życia - zanik mimikry motorycznej (gdy dziecko uświadamia sobie, że ból odczuwany przez inną osobę, nie jest jego bólem). Pojawiają się różnice między dziećmi, w empatii.

Dzieci wykazują większą skłonność do empatii, kiedy jednym z elementów strofowania, jest zwrócenie uwagi na krzywdę, którą wyrządziły innym osobom. Empatię kształtuje również reakcja [rodziców] na czyjeś zmartwienie.

Stern : podstawą kształtowania empatii są drobne, często powtarzające się kontakty między rodzicem, a dzieckiem.

Wg. niego, polega to na „dostrojeniu się” matki i dziecka, tj. stanem, w którym emocje dziecka spotykają się z empatią u matki.

8 miesiąc życia - poczucie, że inni dzielą z dzieckiem jego uczucia. Jeśli się nie wykształci, to dziecko zaczyna unikać wyrażania, a nawet odczuwania em.

Uszkodzenie prawego płata czołowego niemożność zrozumienia komunikatu niewerbalnego.

Usz. „innej części prawej półkuli” niemożność nadania komunikatu niewerbalnego.

Brothers : Kluczowa rola ciała migdałowatego i jego połączeń z okolicą asocjacyjną kory wzrokowej.

Badania na małpach : Odczuwają empatię, odczytują mimikę i zapobiegają cierpieniu innego osobnika, przez naciśnięcie dźwigni. Pod względem neuroanatomicznym : kora wzrokowa ciało migdałowate.

Zdaje się, że empatia jest uwarunkowana biologicznie (tzn. rozpoznawanie mimiki).

Levenson : Badania z kłócącymi się małżeństwami. Rozumieją się wtedy, kiedy ich reakcje fizjologiczne są dostrojone.

Hoffman : Korzenie moralności tkwią w empatii.

J. S. Mill : Gniew empatyczny jest „strażnikiem sprawiedliwości” na świecie.

Terapia pedofilów & gwałcicieli - pokazuje im się relacje ofiar i poleca wczuwać w ich sytuację. W 50% pomaga.

Psychopatia - niezdolność do odczuwania empatii. Psychopaci, jeśli osiągną najwyższy poziom złości, uspokajają się fizjologicznie, działają z „chłodnym wyrachowaniem”.

Uzasadnienie psychopatii : Nieprawidłowe funkt. dróg nerw. łączących ukł limbiczny z resztą mózgowia.

Schemat reakcji psychopatów, na słowa negatywnie nacechowane emocjonalnie, eksponowane podprogowo(!!!), jest taki sam, jak na słowa normalne. (Hare).

Psychopaci nie boją się też elektrowstrząsów, ani bólu / kary w ogóle (Hare).

Rozdz. 8 - „Sztuka współżycia”

[W tym rozdziale na szczęście nie ma prawie zupełnie nic]

B. ważne są umiejętności społeczne, na które wpływają wyuczone już przez dzieci : zdolności do tłumienia złości, otrząsania się z przygnębienia, panowania nad impulsami i podnieceniem, zdolność do czekania bez płaczu, argumentowania i przypochlebiania się, oraz oczywiście empatia i właściwe wyrażanie własnych uczuć.

Ekman : Reguły okazywania uczuć (kulturowe) :

Zarażanie emocjonalne : w kierunku od osoby o bardziej ekspresyjnym nastawieniu do bardziej biernej.

Wyjaśnienie : [jak mimikra emocjonalna, patrz wyżej.]

Cacioppo : Badania nad synchronią (dostrojeniem). Im bardziej jesteśmy dostrojeni fizycznie podczas kontaktu, tym bardziej upodabniają się nasze nastroje ! (Im silniejsza koordynacja ruchowa większa życzliwość)

Hatch i Gardner : Składowe inteligencji inerpersonalnej [już było, w rodz. 3, def. inteligencji interpers]

Snyder : Jeśli zdolności interpersonalne nie są równoważone przez dogłębne zrozumienie własnych potrzeb i umiejętność ich zaspokojenia („bycie sobą”)

Dyssemia - niezdolność nauczenia się przekazów niewerbalnych. Problemy ma z tym 10% dzieci ! Konsekwencje niezdolności : niekontrolowane przypływy em. i zachowań, sprawiające, że inne osoby czują się w naszym towarzystwie nieswojo.

Doskonałość emocjonalna, wg. Golemana - umiejętność uspokojenia kogoś wściekłego :-)

[duck]

8

„EMOCJE autor notatek : Piotr Krokowski

Goleman - Inteligencja emocjonalna (ss. 65 - 203)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Emocje Goleman
D Goleman Emocje?strukcyjne dialog naukowy z udziałem?lajlamy
Emocje samoswiadomosciowe
Emocje cz II powtĂłrka do kolokwium
emocje i motywacje
Jak emocje wplywają na procesy poznawcze
emocje i motywacje
emocje podstawowe ekspresja emocji ST
emocjex2
Glodne emocje Jak schudnac madrze skutecznie i na zawsze glodne
14 Emocje i Motywacje wykład5
Catanzaro, Motywacje i emocje, Nieznany
Emocje i motywacje podrecznik opracowanie Strelaua
Emocje - nazwiska i zagadnienia na egzamin, Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 06 (lato), Psy
EMOCJE, Interesujące, PSYCHOLOGIA, PSYCHOLOGIA (materiały), alkoholizm - materiały
NOTATKI Emocje 5, Psychologia 1rok, Emocje i motywacja dr Tomasz Czub - wykłady, Emocje i motywacja
Potrzeba przewidywalności oraz sprawowania kontroli, Psychologia, psychologia stosowana I, emocje
MIŁOŚĆ - rodzaje 2, Emocje i motywacja

więcej podobnych podstron