Aktualny ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej


Aktualny ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej (Trzeciej Rzeczypospolitej) określony jest Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej uchwaloną przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku.

Zgodnie z jej treścią Rzeczpospolita Polska jest republiką parlamentarną i realizuje zasady suwerenności narodu, niepodległości i suwerenności państwa, demokratycznego państwa prawnego, społeczeństwa obywatelskiego, trójpodziału władzy, pluralizmu, legalizmu, społecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godności człowieka. Rzeczpospolita określona jest także jako państwo unitarne.

Dwudziestolecie międzywojenne

W rozwoju współczesnego konstytucjonalizmu w Polsce ważnym elementem było ustanowienie nowego ładu ustrojowego po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Tymczasowym rozwiązaniem w pierwszych latach była Uchwała Sejmu Ustawodawczego z dnia 20 lutego 1919 r. w sprawie powierzenia Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa (tzw. Mała Konstytucja z 1919).

Już po dwóch latach Sejm Ustawodawczy uchwalił Ustawę z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. Konstytucja marcowa). Przyjęła ona m.in. zasadę suwerenności narodu, podziału władzy i ochrony praw obywatelskich. Wprowadziła także system parlamentarny z dwuizbowym parlamentem, w którym Sejm otrzymał znacznie większe uprawnienia od Senatu.

Znacznie słabsza była pozycja Prezydenta, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe, oraz rządu, pozostającego w silnej zależności od Sejmu. Pierwszą istotną zmianą ustrojową była Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej z 17 marca 1921 r. (tzw. Nowela sierpniowa) z 2 sierpnia 1926, która ograniczyła część uprawnień Sejmu i wzmocniła rolę Prezydenta.

Kolejnym krokiem na drodze przemian ustrojowych wprowadzanych przez rządzącą od 1926 sanację było uchwalenie nowej ustawy zasadniczej - Ustawy konstytucyjnej z 23 IV 1935 roku (tzw. Konstytucja kwietniowa). Zakładała ona autorytarny model sprawowania władzy, w którym szczególną pozycję zajmował wybierany przez Zgromadzenie Elektorów Prezydent Rzeczypospolitej. Był on zwolniony z odpowiedzialności politycznej i konstytucyjnej oraz powoływał rząd odpowiedzialny politycznie przed Sejmem. O marginalizacji roli parlamentu przesądził nowy system wyborczy, znacznie ograniczający możliwości opozycji.

Polska Ludowa

W końcowej fazie II wojny światowej faktyczną władzę na ustanowionym w nowych granicach obszarze Polski przejęły organy powołane przez polskich komunistów współpracujących ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Pierwszym wyznacznikiem ram nowego ustroju był ustalony w Moskwie manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, który de facto delegalizował Konstytucję kwietniową, przywracając jednocześnie moc obowiązującą Konstytucji marcowej. Tymczasowo ustanowił także Krajową Radę Narodową, jako organ parlamentarny oraz odmawiał legalności Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej znajdującemu się na emigracji.

W 1947 zorganizowano wybory, które wyłoniły skład Sejmu Ustawodawczego. Dokładnie miesiąc po wyborach uchwalił on Ustawę Konstytucyjną z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. mała Konstytucja z 1947). Nawiązywała ona treścią do części postanowień Konstytucji marcowej, wprowadziła także Radę Państwa. Formalnie ustanowiony został model zbliżony do parlamentarno-gabinetowego, jednak w rzeczywistości realną władzę sprawował aparat Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), podporządkowany dyrektywom sowieckim.

W okresie stalinizmu trwały prace nad nową ustawą zasadniczą, wzorowaną na Konstytucji Związku Radzieckiego z 1936.

Efektem przygotowań była Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952r. Odrzuciła ona naczelne zasady Konstytucji marcowej, zerwała z podziałem władzy i dokonała silnej centralizacji. Zniesiony też został urząd Prezydenta, a najwyższą władzę przyznano Sejmowi. Funkcję głowy państwa przejął organ kolegialny - Rada Państwa.

Nowa konstytucja z założenia miała mieć charakter bardziej polityczny, niż prawny. Nie istniały żadne organy ani procedury mające przestrzegać jej nadrzędności. O osłabieniu roli tego dokumentu przesądziła także praktyka jego stosowania, gdyż w rzeczywistości prawa i wolności jednostki nie były przestrzegane, a realną władzę sprawowało kierownictwo PZPR.

Część zaistniałych zjawisk została sformalizowana w roku 1976, gdy wprowadzono nowelizację zawierającą artykuły o przewodniej roli PZPR oraz przyjaźni i współpracy ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W marcu 1982 kolejną nowelizacją wprowadzono przepisy o Trybunale Konstytucyjnym i Trybunale Stanu, jednak kompetencje przyznane tym organom były ograniczone. Podobnie było z pozostałymi nowymi instytucjami - Naczelnym Sądem Administracyjnym (1980) i Rzecznikiem Praw Obywatelskich (1987).

Transformacja ustrojowa (1989r.)

Obrady Okrągłego Stołu

Perspektywa zmian ustrojowych zarysowała się w związku z rozpoczęciem rokowań przedstawicieli władz z przywódcami podziemnej "Solidarności" w okolicznościach zapaści gospodarczej i narastającego niezadowolenia społecznego.

Na mocy porozumień Okrągłego Stołu (miedzy rządem komunistycznym, a Solidarnością) doszło do uchwalenia nowelizacji Konstytucji PRL (tzw. noweli kwietniowej).

Na jej mocy przywrócono Senat oraz urząd Prezydenta, obdarzony znacznymi kompetencjami. Uchwalono także nową ordynację wyborczą, według której 4 czerwca 1989 odbyły się wybory, częściowo wolne do Sejmu i całkowicie do Senatu. 19 lipca 1989 Zgromadzenie Narodowe wybrało generała Wojciecha Jaruzelskiego na urząd Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Sejm pozostawał wówczas najwyższym organem władzy państwowej, a rola Senatu sprowadzała się do funkcji ustawodawczej. Prezydent korzystał ze swych uprawnień w dość ograniczonym zakresie, co oznaczało jednoznaczne przesunięcie głównego ośrodka decyzyjnego w państwie do Sejmu.

Wraz z rozwojem sytuacji politycznej w Polsce i całym bloku wschodnim zaistniały okoliczności sprzyjające podjęciu prac nad nową konstytucją. Ustalono, że prace będą trwały dwutorowo - jednocześnie nad szybkimi zmianami w obowiązującej ustawie zasadniczej oraz przygotowaniem nowego aktu[. Istotnym momentem stało się uchwalenie Ustawy z dnia 29 grudnia 1989r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (tzw. noweli grudniowej), która całkowicie zmieniła I rozdział obowiązującej konstytucji, wprowadziła nowe zasady funkcjonowania państwa oraz w symboliczny sposób zerwała z dotychczasowym modelem tzw. demokracji ludowej.

III Rzeczpospolita

Prezydent Lech Wałęsa

W marcu 1990 roku kolejna nowelizacja konstytucji pozwoliła na utworzenie nowego systemu samorządu terytorialnego. W związku z dalszymi przemianami politycznymi gotowość ustąpienia z urzędu zadeklarował generał Jaruzelski.

27 września dokonano zatem kolejnych zmian w ustawie zasadniczej, które przewidywały wybór prezydenta w wyborach powszechnych oraz skracały jego kadencję z sześciu do pięciu lat.

W 1991 Sejm podjął decyzję o samorozwiązaniu, skutkiem czego były pierwsze od czasu zakończenia II wojny światowej demokratyczne i całkowicie wolne wybory parlamentarne. Izby w nowym składzie podjęły decyzję o powołaniu Komisji Konstytucyjnej (na mocy Ustawy Konstytucyjnej z 23 kwietnia 1992 roku o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) oraz przygotowaniu aktu tymczasowego. Efektem prac nad nim stała się Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (tzw. mała Konstytucja z 1992).

Mała Konstytucja stworzyła model wykorzystujący rozwiązania parlamentaryzmu zracjonalizowanego oraz systemu prezydenckiego. Przewidywała ona udział parlamentu w kreowaniu rządu oraz odpowiedzialność polityczną rządu przed parlamentem. Z drugiej strony silne uprawnienia miał wyłaniany w powszechnych wyborach prezydent (od 1990 Lech Wałęsa), który poza licznymi kompetencjami w zakresie polityki zagranicznej, obronności i bezpieczeństwa państwa, uzyskał także bezpośredni wpływ na wybór ministrów spraw wewnętrznych, obrony narodowej i spraw zagranicznych (tzw. resorty prezydenckie).

Jednocześnie swoją pracę rozpoczęła Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego. Łącznie wpłynęło do niej siedem projektów nowej konstytucji. 16 stycznia 1997 roku przyjęto sprawozdanie w formie tekstu jednolitego. Głównymi kwestiami spornymi było ustalenie roli prezydenta, określenie pozycji Kościoła oraz kształt systemu społeczno-gospodarczego.

Aktualny system partyjny w Polsce

Nowelizacja Konstytucji PRL uchwalona 29 grudnia 1989 wprowadziła w Polsce pluralizm polityczny czyli możliwość istnienia wielu niezależnych partii politycznych (system wielopartyjny). Zerwała także z konstytucyjną hegemonią Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w polskim systemie partyjnym.

W latach 90. ukształtował się system wielopartyjny, charakteryzujący się, zwłaszcza w początkowym okresie transformacji znacznym rozdrobnieniem.

W pierwszych wolnych wyborach po 1989 zwycięska Unia Demokratyczna zdobyła jedynie 12,32% głosów, co przełożyło się na 62 mandaty.

Do zmiany sytuacji przyczyniło się wprowadzenie progów wyborczych (ten kto osiągnął wymagany próg wyborczy - miał zagwarantowane miejsce w Parlamencie) na poziomie 5% dla partii i 8% dla ugrupowań koalicyjnych.

W wyborach w 2001 i 2005 do Sejmu weszło tych samych sześć partii, zaś po przyspieszonych wyborach w 2007 w Sejmie znalazły się już tylko cztery ugrupowania, a w Senacie dwa.

Obecnie na polskiej scenie politycznej dominuje Platforma Obywatelska oraz Prawo i Sprawiedliwość, a w Sejmie VI kadencji znajdują się także reprezentanci takich ugrupowań jak: Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe, Polska Jest Najważniejsza, Socjaldemokracja Polska oraz Stronnictwo Demokratyczne i Unia Pracy.

Obecna Konstytucja gwarantuje wolność tworzenia i działania partii politycznych stosujących metody demokratyczne. Nakazuje też jawność ich finansowania. Zakazane jest natomiast funkcjonowanie partii i organizacji odwołujących się do totalitarnych praktyk nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także nawołujących do nienawiści lub przemocy, bądź zakładających utajnienie swoich struktur lub członkostwa. Zasady dotyczące działania partii określone są w Ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.

Partie obecne w Sejmie

Partie obecne w Senacie

Partie obecne w Parlamencie Europejskim

Pozostałe partie w Polsce (poza Parlamentem)

Partie historyczne

Niektóre nieistniejące już partie i ugrupowania III Rzeczypospolitej

Wiele partii łączy się ze sobą podpisując porozumienia o współpracy aby stworzyć większość parlamentarną - dzięki której mogą stworzyć czasami rząd.

Koalicje obecnie istniejące

Nieistniejące już koalicje III Rzeczypospolitej

Aktualnie istniejące partie politycznych w Sejmie (z podaniem niektórych punktów z programów działania ):

Platforma Obywatelska (PO) - polska partia polityczna założona jako stowarzyszenie 24 stycznia 2001 (jako partia Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej zarejestrowana 5 marca 2002). Jej głównymi założycielami byli Andrzej Olechowski, Maciej Płażyński z AWS (Akcja Wyborcza Solidarność) i Donald Tusk z Unii Wolności. Ideologia partii stanowi połączenie liberalizmu konserwatywnego i chrześcijańskiej demokracji. Od 2007 Platforma Obywatelska jest największą siłą polityczną w Sejmie oraz Senacie i wspólnie z Polskim Stronnictwem Ludowym tworzy koalicję rządową, która jest zapleczem parlamentarnym rządu Donalda Tuska. Kandydat PO Bronisław Komorowski został wybrany na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Platforma Obywatelska należy do Europejskiej Partii Ludowej, a jeden z jej przedstawicieli (Jerzy Buzek) jest od 2009 przewodniczącym Parlamentu Europejskiego.

0x01 graphic

Donald Tusk

PROGRAM:

Zagadnienia ustrojowe

Platforma Obywatelska opowiada się za decentralizacją państwa poprzez wzmocnienie samorządów. Postuluje również m.in. odpartyjnienie Senatu, odbudowę służby cywilnej, kodyfikację prawa wyborczego, jednomandatowe okręgi wyborcze, bezpośrednie wybory starostów oraz zmiany przepisów dotyczące immunitetu parlamentarnego. Przed wyborami w 2007 partia deklarowała także rozdzielenie stanowiska Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, co udało się jej zrealizować w 2009, mimo weta ze strony prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Na początku 2010 Donald Tusk ogłosił propozycje Platformy odnośnie zmian w Konstytucji. Zakładały one m.in. zmniejszenie liczby posłów i senatorów, osłabienie prezydenckiego weta oraz dożywotnie stanowiska w Senacie dla byłych prezydentów wybranych w wyborach powszechnych. Zaproponowano również konstytucyjne gwarancje dla rozdziału stanowisk Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego oraz wprowadzenie przepisów odnoszących się do członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Przedstawiono także propozycje dotyczące usunięcia artykułów o RBN i KRRiT.

Program gospodarczy

Platforma opowiada się za umiarkowanym liberalizmem w kwestiach gospodarczych. Wyrazem tego było np. postawa partii podczas głosowania nad 50-procentową stawką podatku PIT - PO była jedyną partią, która jednogłośnie sprzeciwiła się tej propozycji. W 2006 poparła ograniczenie stawek podatkowych do dwóch - 18 i 32%. W swoim programie partia opowiada się za wprowadzeniem podatku liniowego, budżetu zadaniowego oraz ograniczeniem deficytu budżetowego. Przed wejściem do Unii Europejskiej Jan Rokita wypowiadał się również na temat korzyści płynących z euroizacji, jednak tematu tego nie podjął ówczesny rząd Marka Belki. Rząd Donalda Tuska opowiedział się za możliwie szybkim przyjęciem euro. Rozpoczął także tworzenie struktur odpowiedzialnych za ten proces. Według programu Platforma opowiada się również za obniżeniem klina podatkowego i dokończeniem prywatyzacji. Realizację ostatniego z postulatów rozpoczęto w ramach Planu prywatyzacji na lata 2008-2011 prowadzonego przez Ministerstwo Skarbu Państwa. Z kolei do zmniejszenia klina podatkowego PO przyczyniła się już w 2007 roku, gdy poparła obniżenie składki rentowej postulowane przez rząd Jarosława Kaczyńskiego. Platforma deklaruje także chęć poprawy sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw, szczególnie poprzez likwidację biurokratycznych barier ograniczających przedsiębiorczość. Idąc w tym kierunku, w 2009 ograniczyła biurokrację podatkową poprzez przesunięcie obowiązku składania zeznań podatkowych PIT na pracodawców oraz znaczące przyspieszenie wdrażania elektronicznego PIT-a. Rząd PO-PSL podjął też działania na rzecz zmian w systemie emerytalnym - w 2008 przegłosowano ograniczenie emerytur pomostowych. Z kolei w 2010 przeforsowano podwyżkę stawek podatku VAT na okres 2011-2013.

Polityka zagraniczna

Platforma od początku opowiadała się za uczestnictwem Polski w strukturach Unii Europejskiej. Była drugą partią po Unii Wolności, która rozpoczęła kampanię w tej sprawie. Zabiegała również o dwudniowe referendum akcesyjne. W opinii Platformy członkostwo w Unii, obok członkostwa w NATO, jest podstawowym narzędziem realizacji interesów państwa. Platforma opowiedziała się za traktatem lizbońskim, współtworzony przez nią rząd podtrzymał decyzję Lecha Kaczyńskiego o przystąpieniu do protokołu brytyjskiego. W programie z 2007 Platforma deklarowała wolę pogłębienia współpracy energetycznej oraz wspólnej polityki zagranicznej. W 2008 rząd PO-PSL, wspierany przez dyplomację szwedzką, przyczynił się do zainicjowania Partnerstwa Wschodniego.

Kolejnym kierunkiem polskiej polityki zagranicznej w wizji Platformy miały być Stany Zjednoczone. Zapowiadano utrzymanie możliwie bliskich związków z USA, ale przy zmianie charakteru relacji na bardziej partnerski i zrównoważony[. W dalszej kolejności program partii z 2007 podkreślał wagę stosunków z sąsiadami, wyrażono też wolę reaktywowania Trójkąta Weimarskiego. Program zakładał również powolną budowę dobrosąsiedzkich relacji z Federacją Rosyjską oraz wspieranie prozachodniego kierunku w polityce zagranicznej Ukrainy.

Kwestie społeczne

PO w kwestiach społecznych prezentuje konserwatywne stanowisko. Według programu z 2007 fundamentem cywilizacji Zachodu jest Dekalog, zaś zadaniem Państwa jest roztropne wspieranie rodziny i tradycyjnych norm obyczajowych, służących jej trwałości i rozwojowi. Sprzeciwia się legalizacji związków partnerskich oraz eutanazji. W kwestii prawa dotyczącego aborcji Platforma pozostaje na stanowisku, że ochronie życia najbardziej służy obecna ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Również z deklaracji większości polityków ugrupowania wynika, że opowiada się ono za utrzymaniem obecnych przepisów. Do tej pory partia nie wypracowała natomiast jednolitego stanowiska w sprawie zapłodnienia in vitro.

Inne zagadnienia

Platforma deklaruje poparcie dla reprywatyzacji. Od początku opowiadała się też za przeprowadzeniem lustracji, poparła m.in. prezydencki projekt ustawy z 2006. Przedstawiciele PO wielokrotnie wypowiadali się również na temat możliwości udostępnienia archiwalnych materiałów Służby Bezpieczeństwa. Partia deklarowała również chęć ograniczenia przywilejów byłych funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa - efektem tego było uchwalenie ustawy dezubekizacyjnej w 2009. W tym samym roku weszła w życie ustawa znosząca powszechny pobór do wojska. Ponadto partia postulowała zmianę sposobu finansowania systemu edukacji m.in. poprzez wprowadzenie bonu edukacyjnego. Rząd PO-PSL podjął również działania na rzecz przekształcenia zakładów ochrony zdrowia w spółki prawa handlowego, jednak połowa pakietu ustaw została zawetowana. Platforma przyczyniła się także do zaostrzenia prawa karnego - w 2009 poparła zmiany wprowadzające m.in. chemiczną kastrację pedofilów, kary za propagowanie tzw. dobrej pedofilii, zakaz propagowania ideologii totalitarnych (w tym symboliki komunistycznej) oraz złagodzenie konsekwencji przekroczenia obrony koniecznej.

Rząd Donalda Tuska prowadzi też program budowy dróg ekspresowych i autostrad. Od listopada 2007 do kwietnia 2009 zawarto umowy na budowę ponad 760km, w tym 400km samych autostrad. Rekordowy pod względem nakładów na inwestycje drogowe był rok 2010 - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wydała wówczas 19,92 mld PLN. Od 2011 zwiększone też zostały limity prędkości na autostradach i drogach ekspresowych.

Prawo i Sprawiedliwość (PiS) - polska partia polityczna zarejestrowana sądownie 13 czerwca 2001 (pierwszy komitet lokalny PiS powstał już 22 marca 2001), założona przez braci Lecha Kaczyńskiego i Jarosława Kaczyńskiego na fali popularności uzyskanej przez Lecha podczas sprawowania przez niego funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego w rządzie AWS. Deklarowana ideologia partii stanowi połączenie konserwatyzmu, chrześcijańskiej demokracji i wartości republikańskich. W latach 2005-2007 Prawo i Sprawiedliwość sprawowało władzę, tworząc rząd Kazimierza Marcinkiewicza i rząd Jarosława Kaczyńskiego (od 2006 do 2007 w koalicji z Samoobroną RP i Ligą Polskich Rodzin). W latach 2005-2010 Lech Kaczyński sprawował urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo i Sprawiedliwość należy do grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów.

0x01 graphic

Jarosław Kaczyński

PROGRAM:

Program polityczny

PiS opowiada się za zwiększeniem praw dla ofiar przestępstw i zaostrzeniem kar dla przestępców w szczególności za przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu (jednak bez przywracania kary śmierci). Ugrupowanie postulowało utworzenie Centralnego Biura Antykorupcyjnego i wprowadzenie zasady jawności oświadczeń majątkowych polityków i urzędników. Partia popiera integrację z Unią Europejską, a także jest za polityką proamerykańską. PiS poparło także udział polskich żołnierzy w operacji w Iraku i sprzeciwiało się ich natychmiastowemu wycofaniu. PiS zaprezentowało całościowy projekt nowej konstytucji przewidujący m.in.: przyznanie prezydentowi prawa wydawania na wniosek Rady Ministrów rozporządzeń z mocą ustaw, zmniejszenie Sejmu i Senatu, likwidację Rady Polityki Pieniężnej. Partia sprzeciwia się: legalizacji eutanazji, aborcji na życzenie, rejestracji związków homoseksualnych oraz legalizacji tzw. "miękkich narkotyków". Pomimo przedwyborczych zapowiedzi przywrócenia kary śmierci, przeprowadzenia lustracji majątkowej polityków oraz upublicznienie nazwisk wszystkich agentów peerelowskich służb specjalnych i dekomunizacji, a także zmniejszenia liczby mandatów w obu izbach Zgromadzenia Narodowego i wprowadzenie systemu semiprezydenckiego, partia nie zrealizowała tej części programu w okresie sprawowania władzy.

Program gospodarczy

Partia opowiada się za progresywną skalą podatkową. Wyrazem tego było m.in. poparcie dla propozycji wprowadzenia 50% stawki PIT w 2004. Natomiast w 2006 posłowie partii poparli redukcję stawek podatkowych do dwóch - 18 i 32%. PiS deklaruje wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw poprzez m.in. obniżanie pozapłacowych kosztów pracy (tzw. klina podatkowego), do czego Sejm (m.in. głosami PiS) przyczynił się już w 2007, obniżając składkę rentową, oraz likwidację barier biurokratycznych hamujących rozwój przedsiębiorczości (tzw. Pakiet Kluski, nie został jednak poddany pod głosowanie). Partia postuluje też gruntowną reformą finansów publicznych, m.in. likwidację jednostek budżetowych, funduszy celowych i gospodarstw pomocniczych i włączenie ich wydatków do budżetu, oraz wprowadzenie koncepcji budżetu zadaniowego. Ponadto proponuje wprowadzenie ulg podatkowych ze względu na ilość dzieci w rodzinie, utrzymanie zróżnicowanych stawek podatku VAT przy jednoczesnym obniżaniu stawki podstawowej. Ugrupowanie sprzeciwia się pochopnie przeprowadzanej prywatyzacji. Postuluje utrzymanie przez państwo kontroli nad spółkami o strategicznym znaczeniu. Sprzeciwia się też nadmiernym cięciom w wydatkach socjalnych. Popiera zachowanie bezpłatnej edukacji w szkołach podstawowych, średnich i na wyższych uczelniach państwowych, oraz obecny system finansowania służby zdrowia. Proponuje wprowadzenie systemu gwarantowanych przez państwo kredytów mieszkaniowych. Opowiada się za szeroko pojętym programem wspierania polskiej rodziny. W tym celu proponuje opracowanie i przyjęcie kompleksowego programu polityki prorodzinnej.

Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) - polska centrolewicowa partia polityczna, założona 15 kwietnia 1999 (zarejestrowana sądownie 17 maja 1999) przez działaczy większości organizacji wchodzących w skład koalicji SLD. W latach 2001-2005 partia tworząca rząd (do 2003 większościowy, koalicyjny z Polskim Stronnictwem Ludowym i Unią Pracy; od 2003 mniejszościowy wraz z niektórymi ugrupowaniami lewicowymi). Premierami z ramienia partii byli Leszek Miller (2001-2004) i Marek Belka (2004-2005). Od 2005 partia znajduje się w opozycji parlamentarnej. Sojusz Lewicy Demokratycznej jest członkiem Międzynarodówki Socjalistycznej. W Parlamencie Europejskim należy do Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów. Ideologia partii wywodzi się z nurtu socjaldemokratycznego.

0x01 graphic

Grzegorz Napieralski

Program:

Program Sojuszu Lewicy Demokratycznej zawarty jest w dokumencie programowym "Socjaldemokratyczny Program dla Polski". Zapisane jest w nim zbudowanie solidarnego społeczeństwa obywatelskiego, silnego i sprawnego państwa oraz rozwój efektywnej gospodarki, zdolnej do zaspokojenia rosnących potrzeb społecznych, we współpracy ze związkami zawodowymi. W programie Sojuszu jest także zrównanie poziomu życia w Polsce z najbardziej rozwiniętymi krajami Unii Europejskiej oraz modernizacja państwa i społeczeństwa polskiego przy pomocy demokracji opartej na stałym dialogu i poszukiwaniu porozumienia. Zgodnie z deklaracją programową Polska ma być państwem gwarantującym prawa i wolności obywatelskie, w tym zgodnie ze standardami Unii Europejskiej równouprawnienie i neutralność światopoglądową państwa. SLD chce zapewnić obywatelom równy dostęp do służby zdrowia i edukacji.

Zagadnienia ustrojowe

W kwestii ustroju Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za jednoizbowym parlamentem oraz premierem wybieranym przez parlament. Prezydent z kolei ma pełnić rolę gwaranta ciągłości władzy państwowej, który aktywnie uczestniczy w sprawowaniu władzy w roli arbitra sporów politycznych.

Program gospodarczy

Partia opowiada się za ingerencją w życie gospodarcze w charakterze inwestora w kapitał społeczny oraz jako regulator społecznej gospodarki rynkowej, stróża prawa i porządku ekonomicznego oraz stratega gospodarczego. Partia opowiada się za progresywnym podatkiem od dochodów osobistych. Mniejsze podatki przysługiwałyby przedsiębiorcom więcej inwestującym w gospodarkę. W swoim programie gospodarczym partia proponuje również, aby celem nadrzędnym państwa było realne dobro społeczne i realne dobro jednostki mechanizmy rynku i państwa. W konfliktach na linii pracownik-pracodawca partia staje po stronie pracownika, gdyż "praca ma być zabezpieczeniem bytu socjalnego, a nie upokorzeniem człowieka".

Polityka zagraniczna

Na pierwszym kongresie partii polityce zagranicznej poświęcono rozdział Polska w Świecie i integrującej się partnerskiej Europie. Głównym celem SLD było zapewnienie Polsce silnej i stabilnej pozycji w międzynarodowym układzie sił, a zwłaszcza w partnerskiej i integrującej się Europie. Do podstawowych zadań państwa polskiego powinno należeć wg SLD umacnianie niepodległości i suwerenności państwa oraz wykorzystanie współpracy międzynarodowej dla rozwoju gospodarczego kraju, wykorzystanie Polski do zbliżenia kulturowego i cywilizacyjnego narodów, eliminację zagrożeń zewnętrznych oraz uczestnictwo w rozwiązywaniu problemów globalnych. SLD zwraca także uwagę na ochronę praw mniejszości polskiej poza granicami i podtrzymanie więzi Polonii z Polską. Po zwycięstwie w wyborach parlamentarnych jesienią 2001 partia promowała integrację europejską oraz zaangażowała się w kampanię referendalną na rzecz wejścia Polski do Unii Europejskiej.

Kwestie społeczne

W kwestiach społecznych partia opowiada się za zrównoważeniem statusu kobiet i mężczyzn w społeczeństwie m.in. poprzez wprowadzenie do szkół edukacji seksualnej, powszechne wdrożenie programów profilaktyki i ochrony zdrowia kobiet oraz dostępu do antykoncepcji i zabiegów in vitro oraz możliwością dokonania aborcji z ważnych przyczyn społecznych. Domaga się również wprowadzenia w życie krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a także powołania na szczeblu województw i powiatów pełnomocników ds. równego statusu kobiet i mężczyzn.

Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) - centrowa partia agrarystyczna, powstała 5 maja 1990 z połączenia PSL - Odrodzenie (będącego kontynuacją ZSL) oraz wilanowskiego PSL.

0x01 graphic

Waldemar Pawlak

PROGRAM:

Podstawy programu PSL oparte są na zasadach doktryny agraryzmu. PSL opowiada się za interwencjonizmem państwowym (zwłaszcza w rolnictwie) i za zwolnieniem tempa prywatyzacji. Partia popierała wejście Polski do Unii Europejskiej pod warunkiem wynegocjowania korzystnych warunków. Po wejściu Polski do UE partia popiera silną integrację europejską i poszerzanie współpracy z krajami członkowskimi na zasadach partnerskich. Partia sprzeciwia się: wprowadzeniu podatku liniowego; przywróceniu kary śmierci, legalizacji eutanazji i aborcji; rejestracji związków homoseksualnych; legalizacji tzw. "narkotyków miękkich" oraz rozdziałowi państwa od kościołów. Nie popiera likwidacji powiatów. Postuluje natomiast: propozycję rozwiązania Senatu i powołania izby samorządowej; utrzymanie publicznej edukacji i służby zdrowia; upublicznienie wszystkich teczek peerelowskich służb; poprawienie stosunków z Rosją i Niemcami; odpolitycznienie mechanizmu i procedur wyboru do KRRiT, NBP, Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, RPO, CBA, ABW; odbiurokratyzowanie i uproszczenie przepisów prawnych utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej; wprowadzenie podatku rodzinnego, umożliwiającego wspólne rozliczanie rodzin; wspieranie ekologicznej agroturystyki i działanie dążące do decentralizacji władzy w Polsce.

Polska Jest Najważniejsza (PJN) - polska partia polityczna o charakterze centroprawicowym, założona 12 grudnia 2010, zarejestrowana 17 marca 2011. Posiada klub parlamentarny w Sejmie VI kadencji oraz reprezentację w Parlamencie Europejskim. Ugrupowanie tworzą w większości byli politycy Prawa i Sprawiedliwości. Przy partii działa także „Stowarzyszenie Obywatelskie Polska Jest Najważniejsza", zarejestrowane w kwietniu 2011.

0x01 graphic

Joanna Kluzik-Rostkowska

PROGRAM:

PJN deklaruje się jako ugrupowanie centroprawicowe, konserwatywne i chrześcijańsko-demokratyczne. W zakresie polityki społecznej deklaruje dążenie w ramach polityki prorodzinnej do wprowadzenia nowych przepisów podatkowych, korzystniejszych dla rodzin wielodzietnych. Oprócz tego PJN chce ograniczyć biurokrację utrudniającą działalność gospodarczą. Nowa partia proponuje także podwyższenie kwoty zwolnionej z opodatkowania PIT (co byłoby korzystne dla najmniej zarabiających) oraz wprowadzenie możliwości wspólnego rozliczania się rodziców z dziećmi. Ponadto PJN proponuje: likwidację obowiązkowej składki emerytalnej do OFE, podniesienie do 14,22 proc. obowiązkowej składki do ZUS (w celu podniesienia wypłacalności systemu publicznego i zabezpieczenia minimalnego świadczenia w przyszłości) oraz wprowadzenie ulgi podatkowej (rzędu 600 zł rocznie odpisywane od podatku) dla osób oszczędzających dobrowolnie w OFE lub IKE. Do głównych założeń programu ekonomicznego PJN należą: zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, objęcie bogatych rolników systemem emerytalnym ZUS, liniowa 19 proc. stawka VAT, ograniczenie biurokracji, ułatwienia dla przedsiębiorców, likwidacja becikowego oraz zwolnienie z tzw. podatku Belki osób mających w bankach lokaty rzędu 12 tys. złotych. W dziedzinie ochrony zdrowia ugrupowanie postuluje decentralizację NFZ, uproszczenie zasad kontraktowania i wymogów stawianych zakładom opieki zdrowotnej. PJN domaga się utworzenia specjalnej komisji sejmowej, dotyczącej katastrofy Tu-154 w Smoleńsku.

Socjaldemokracja Polska (SDPL) - polska lewicowa partia polityczna o programie socjaldemokratycznym. Założona 26 marca 2004 przez część działaczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, na skutek rozłamu w tej partii, kwestionujących działania ówczesnego kierownictwa SLD. Zarejestrowana sądownie 19 kwietnia 2004. W Sejmie IV kadencji partia posiadała klub parlamentarny. Jeden z jej liderów Marek Balicki do 2005 zajmował stanowisko ministra zdrowia. W Sejmie VI kadencji SDPL reprezentuje grupa posłów, od 2008 zasiadająca w osobnym kole. W latach 2004-2009 ugrupowanie reprezentowane było przez 3 deputowanych w Parlamencie Europejskim.

0x01 graphic

Wojciech Filemonowicz (nadal figuruje na stronie SDPL)

PROGRAM:

SDPL popiera integrację z Unią Europejską. Partia sprzeciwia się: wprowadzeniu podatku liniowego, likwidacji powiatów, przywróceniu kary śmierci. SDPL postuluje natomiast: utrzymanie bezpłatnej edukacji i służby zdrowia, liberalizację prawa do aborcji, wprowadzenie w prawie związków partnerskich, rozdział państwa od kościołów, wycofanie polskich wojsk z Iraku, rozwiązanie Senatu oraz upublicznienie wszystkich teczek peerelowskich służb.

0x01 graphic

Paweł Piskorski

Obecnie trwają prace redakcyjne nad programem - min. dotyczącym odpolitycznienia wyborów samorządowych, spraw z zakresu przedsiębiorczości i gospodarki, bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, wymiaru sprawiedliwości, rolnictwo i ochrony środowiska, kondycji i statusu kobiet, edukacji i szkolnictwa wyższego, polityki zagranicznej i unijnej, samorządu terytorialnego, administracji publicznej, infrastruktury, kultury, sportu, ochrony zdrowia, społeczeństwa informacyjnego

Partie obecne w Senacie

Koalicje obecnie istniejące

Koalicja PO-PSL - koalicja rządowa powstała po wyborach parlamentarnych 21 października 2007 wygranych przez PO. Uchwałą Sejmu z 24 listopada 2007 Rada Ministrów pod przewodnictwem Donalda Tuska otrzymała wotum zaufania. Za jego udzieleniem głosowało 238 posłów, przeciw opowiedziało się 204. Dwóch posłów wstrzymało się od głosu. Większość bezwzględna konieczna do uzyskania wotum zaufania wynosiła 223 głosy. Poparcia Radzie Ministrów udzieliły kluby parlamentarne: Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przeciw były kluby Prawo i Sprawiedliwość oraz Lewica i Demokraci. PSL w rządzie otrzymał 3 resorty: Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Ogólnopolska Koalicja Obywatelska "OKO" - ugrupowanie polityczne utworzone w 2005 w wyniku przekształcenia się założonego w 2004 Ogólnopolskiego Komitetu Obywatelskiego "OKO". Przekształcenie to nastąpiło z powodu połączenia się ponad 140 znanych organizacji-społeczno politycznych popierających Stana Tymińskiego - latynoamerykańskiego, dwukrotnego już kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Sojusz Lewicy Demokratycznej - Unia Pracy (SLD-UP) - koalicja wyborcza utworzona 17 grudnia 2000 (trwająca do 2005 i reaktywowana w 2009), a także koalicja rządowa w latach 2001-2004 (do 2003 wraz z Polskim Stronnictwem Ludowym).

PREZYDENCI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wojciech Jaruzelski

31 grudnia 1989 - 22 grudnia 1990

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

2.

Lech Wałęsa

22 grudnia 1990 - 22 grudnia 1995

NSZZ Solidarność

3.

Aleksander Kwaśniewski

23 grudnia 1995 - 23 grudnia 2005

Sojusz Lewicy Demokratycznej

4.

Lech Kaczyński

23 grudnia 2005 - 10 kwietnia 2010

Prawo i Sprawiedliwość

-

Bronisław Komorowski - tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu jako marszałek Sejmu

10 kwietnia 2010 - 8 lipca 2010

Platforma Obywatelska

-

Bogdan Borusewicz - tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu jako marszałek Senatu

8 lipca 2010

niezrzeszony, popierany przez Platformę Obywatelską i wybrany z listy PO

-

Grzegorz Schetyna - tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu jako marszałek Sejmu

8 lipca 2010 - 6 sierpnia 2010[

Platforma Obywatelska

5

Bronisław Komorowski

8


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Aktualny ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej 1989 dzisiaj
Ustrój Polityczny Rzeczypospolitej Polskiej sprawdzian Wos 2, Operon
Ustrój polityczny Rzeczpospolitej Polskiej – powtórzenie wiadomości.II, WOS - matura, Matura 2015
Ustrój polityczny Rzeczpospolitej Polskiej, WOS - matura, Matura 2015
Szlachta Rzeczypospolitej Ustrój polityczny Rzeczypospolitej
Ustrój polityczny Rzeczpospolitej Polskiej – powtórzenie wiadomości, WOS - matura, Matura 2015
Ustrój polityczny Rzeczpospolitej Polskiej – powtórzenie wiadomości.II, WOS - matura, Matura 2015
Balcerowicz Bolesław (opr ), BEZPIECZEŃSTWO POLITYCZNE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ (2004)
Zasady Ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej ebook
Podstawowe zasady ustrojowe Rzeczypospolitej Polskiej, Administracja, Semestr 7, Zasady ustroju poli
94 Proszę opisać stosunek Rzeczypospolitej Polskiej do polityki
Wady obecnego polskiego ustroju politycznego
V Zasada określenia ustroju politycznego Polski w konstytucji
POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, nauka, polityka społeczna, Systemy polityczne (esence)
Geografia Polski, Ustrój polityczny
Ustrój polityczny Polski
Ustrój polityczny Polski 2
Lekcja 33 Konstytucja i ustrój Rzeczypospolitej Polskiej

więcej podobnych podstron