CO ODRÓŻNIA PRAWO OD MORALNOŚCI
Różnice pomiędzy prawami a moralnością mają źródło w swojej cesze atrybutywnej
tendencja imperatywno-atrybutywna
Normy moralne są wyłącznie imperatywne.
Prawa to również uprawnienia należne człowiekowi i skorelowane z nimi obowiązki innych, których wypełnienia osoby uprawnione mogą żądać.
tendencja roszczeniowa
Normy moralne są bezroszczeniowe, co związane jest z ich imperatywną stroną.
Prawa - Wypełnienie obowiązku dla urzeczywistnienia uprawnienia jest obligatoryjne. Podmiot uprawniony może wysuwać roszczenia w stosunku do zobowiązanych, jeżeli nie wypełniają obowiązku należnego uprawnionemu.
tendencja do ścisłego określania podmiotu obowiązku prawnego
tendencja do pozytywizacji, tzn. zszablonowania, zapisania normy, ustanowienia jej przez właściwy organ.
Normy moralne również podlegają pozytywizacji, ale w dużo mniejszym stopniu
tendencja wojownicza (nienawistno-represyjna)
Prawo ma naturę wojowniczą. Naruszenie obowiązku prawa wiąże się z określonymi represjami
Moralność ma naturę pokojową. Presja wewnętrznego obowiązku
tendencja do ustalania arbitra, tj. trzeciej strony, która ma rozstrzygać
Nie występuje w moralności.
Prawo oddziałuje szybciej i skuteczniej.
Poza wewnętrznym poczuciem obowiązku pojawiają się konsekwencje represji.
FUNKCJE PRAWA
I - organizacyjna
- rozdzielcza
II w zakresie działania prawa
motywacyjna
wychowawcza
MOTYWACYJNA
Prawo kieruje zachowaniem jednostek i całych społeczeństw przez motywację.
Wzbudza określone motywy zachowań.
Motywuje do zachowań pożądanych i powstrzymuje przed innymi.
Motywacja prawna jest niezbędna do wykształcenia typu człowieka-obywatela.
Rodzaje motywacji prawnej:
BEZPOŚREDNIA - zasadnicza
Oparta na świadomości zobowiązania lub uprawnienia
Przyjmuje 3 formy:
aktywna - motywacja będąca rezultatem poczucia własnego uprawnienia
pasywna - motywacja jako rezultat poczucia własnego obowiązku
neutralna - z perspektywy osoby trzeciej. Pobudza osoby trzecie do spełnienia jej obowiązku wobec uprawnionego.
POŚREDNIA - bazuje na rachunku zysków i strat
Petrażycki ze względu na stosunek motywacji bezpośredniej do pośredniej wyodrębnił 2 kolejne rodzaje motywacji
POMOCNICZA - efekt przekonania, wiedzy o konsekwencjach określonego zachowania
SAMODZIELNA (wolna) - skłania do zachowań, które nie są ani zakazane, ani nakazane.
Oparta na modelu homo economicus.
WYCHOWAWCZA
Wynikiem wielokrotnego działania motywacyjnego jest wytwarzanie przez prawo pewnych dyspozycji prawidłowych zachowań.
Sama struktura świadomości prawnej i wychowania prawnego jest istota ukształtowania społecznego.
Prawo wychowuje. Kształtuje wzory zachowań.
Prawo uczy respektowania wszelkich norm.
Prawo sprawia, że ludzie i całe społeczeństwa stają się coraz lepsze.
Stymuluje rozwój.
LEON PETRAŻYCKI strona 2 z 2
PRAWO A MORALNOŚĆ, FUNKCJE PRAWA