6. Dyskusja
6.1 Gęstość gleby
Przeprowadzone badania wskazują na utrzymywanie się różnic w gęstości gleby w porównaniu ze środkiem szlaku gospodarczego oraz drzewostanem. Świadczy to o tym, że zastosowany zmechanizowany proces technologiczny skutecznie ogranicza powstawanie szkód do szlaku gospodarczego, pozostawiając glebę w drzewostanie w stanie nienaruszonym. Zaobserwowane koleiny oraz utrzymująca się w nich większa gęstość gleby potwierdzają twierdzenie Portera (1993, 1994), że choćby jednokrotny przejazd maszyn związanych z pozyskaniem powoduje stałe odkształcenie gleby. Podobnie Giefing, Mana i Grochała (1995) stwierdzili naruszenie głębszych warstw gleby szlakach zrywkowych, po których maszyny siłą rzeczy przejeżdżały wiele razy. Hołota (1998) w swoich badaniach stwierdził glebę głęboko zniszczoną oraz ubitą na powierzchniach, w których do zrywki drewna stosowano sprzęt mechaniczny - uszkodzenia takie stwierdzono w 30 - 50% badanych punktów węzłowych. Mcneel i Ballard (1992) stwierdzili, że wartości ugniecenia gleby na głębokości 30 cm kształtują się na poziomie 0.987 Mg/m3 dla maszyn nieobciążonych ładunkiem, a dla maszyn obciążonych - 1.071 Mg/m3, co moim zdaniem wskazuje na powód długotrwałego utrzymywania się tychże zmian.
Zgodnie z twierdzeniem Kamińskiego (1988) powstawanie odkształceń gleby spowodowane jest niską odpornością gleb leśnych na zgniatanie powstałe w wyniku przejazdu maszyn kołowych czy gąsienicowych. Związane jest to z niewielką gęstością normalną gleb leśnych 0.5 - 0.9 g/cm3 oraz ich wysoką porowatością.
6.2 Wilgotność bezwzględna gleby
Analiza wilgotności bezwzględnej gleby w trzy lata po dokonanym zabiegu pozyskania drewna wykazała, że wartości średnie nie wykazują różnic istotnych statystycznie niezależnie od miejsca, z którego pobrano próbki. A sama wilgotność bezwzględna wykazuje większe wartości niż zaobserwowana przez Gołębiowską (2007) przed rozpoczęciem pozyskania drewna - 12,66 %. Co ciekawe największą wartość średnią wilgotności bezwzględnej zaobserwowano w koleinie właśnie - 15,51 %, jednakże różnica ta nie była istotna statystycznie w porównaniu z wilgotnością gleby poza szlakiem gospodarczym i na jego środku. Należy jednak zaznaczyć, że pomiary wilgotności w drzewostanie zostały wykonane przez cytowaną autorkę wiosną (marzec) i być może na różnice w wilgotności wpływ mogła mieć pora roku lub ilość opadów w okresie poprzedzającym badania. Wynik ten nie zgadza się z twierdzeniami między innymi Froehlicha i McNabba (1984, za: Jansson i Johansson, 1998) o obniżeniu przepuszczalności wodnej gleby po jej zagęszczeniu. Podobny wniosek w swojej pracy zamieścili Worrel i Hampson (1997).
Poziom wilgotności bezwzględnej gleby przytoczony w niniejszej pracy mógłby wskazywać na odbywającą się regenerację gleby. Jednakże dokładne stwierdzenie przyczyn takiego stanu rzeczy należałoby poddać próbie badań.
6.3 Zwięzłość gleby
Otrzymane wyniki świadczące o utrzymywaniu się różnic zwięzłości gleby na całej badanej głębokości w prawej koleinie w porównaniu ze środkiem szlaku i drzewostanem, wskazują na większy nacisk kół z prawej strony harwestera i forwardera, z naciskiem na tę drugą maszynę. W terenie zaobserwowano rzeczywiście głębsze koleiny z tej strony szlaku gospodarczego. Związane to być mogło z większym obciążeniem prawej strony maszyny zrywkowej, ale także z zaobserwowaną podczas pobierania próbek bardzo miękką glebą w niektórych odcinkach szlaku po prawej jego stronie, a także z nierównością terenu na jakim szlak był umiejscowiony. Twierdzenie to zdaje się potwierdzać fakt, że istotne statystycznie różnice zwięzłości gleby przy porównaniu danych z lewej koleiny do danych z lewej strony szlaku gospodarczego utrzymują się w trzy lata po wykonanym pozyskaniu do głębokości 15 cm oraz na głębokości 30,1 do 35 cm.
Mederski et. al. (2008) stwierdzili, że zwięzłość gleby na szlaku gospodarczym po przejeździe harwestera była większa niż przed jego przejazdem, ale statystycznie istotne różnice zaobserwowane zostały w przypadku jednorazowego przejazdu harwestera od 0 do 15 cm głębokości w obu koleinach, a na szlaku gospodarczym, po którym harwester przejechał dwukrotnie, istotne statystycznie różnice zwięzłości gleby były na głębokości od 20 do 30 cm w obu koleinach, a także na głębokości 15 cm w lewej koleinie i na 5 i 10 cm w prawej koleinie. Utrzymywanie takiej równowagi między wynikami związane być mogło z umiejscowieniem badań na płaskim terenie.
Zaobserwowane zależności - większa zwięzłość gleby w koleinach - zgodne są z twierdzeniem Portera (1993, 1994) o utrzymywaniu się zmian powstałych na skutek przejazdu maszyn uczestniczących w pozyskaniu drewna - zwłaszcza dotyczących ugniatania gleby. Podobnie twierdzi Kamiński (1988), Jansson i Johansson (1998).
Anna Sarzyńska Dyskusja
36