Maszyny do sprężania gazów i par noszą nazwę sprężarek. Są to cieplne maszyny robocze, poruszane energią mechaniczną s|lnika_napędowego. Ze względu, na wartość wytwarzanego przyrostu ciśnienia gazu możemy rozróżnić następujące rodzaje sprężarek:
1 — sprężarki właściwe (kompresory) — przyrost ciśnienia 2-f-
•^200.0-at: .
2 — dmuchawy—- przyrost ciśnienia 0,15-f-2 at;
3 — wentylatory — przyrost ciśnienia do 0,15 at;
4 — ssawy (ekshaustory) i pompy próżniowe — podciśnienie.} Sprężany igaz rozgrzewa się znacznie,, co jwymaga chłodzenia sprężarki wod^l.P^^'_strumieńien^ipp^etrza._W dmuchawach i wentylatorach nie stosuje się chłodzenia ze względu na niewielki^przyrost.,ciśnienia. Wentylatory wytwarzają <tylko nieznaczne nadciśnienie, potrzebne do pokonania oporów przepływu gazu w rurociągach. Ssawy stanowią rodzajwentylatorów, lecz zasysają gaz przy ciśnieniu nieco niniejszym od atmosferycznego, a wytłaczają przy ciśnieniu atmosferycznym. Zadaniem pomp próżniowych jest wytwarzanie próżni: zasysają one gaz przy dużym podciśnieniu, sprężają go i wytłaczają do otoczenia.Zależnie od sposobu wytwarzania ciśnienia gazu rozróżniamy następujące rodzaje sprężarek {podobnie jak pomp):
1. Wyporowe, w których ssanie, sprężanie i wytłaczanie gazu odbywa się wskutek kolejnego powiększania i zmniejszania objętości komory sprężarki przez (poruszający się w niej element roboczy. Z kolei sprężarki wyporowe dzielimy na:
a) tłokowe — o postępowo-zwrotnym ruchu tłoka w cylindrze, pod względem budowy bardzo podobne do pomp -tłokowych;
b) rotacyjne o obrotowym ruchu 'elementu roboczego( łopatek itp.)
2. 'Wirowe (turbokompresory) podobne do pomp wirowych '(wszystkie
rodzaje wentylatorów i ssaw także należą do tej grupy).
3. O innej budowie i zasadzie działania niż poprzednie (np. sprężarki strumieniowe, podobne do pomp strumieniowych.
^WIELOSTOPNIOWA SPRĘŻARKA TŁOKOWA
Podczas sprężania powietrza do wysokiego ciśnienia w jednocylindrowej sprężarce rzeczywistej, w której nie można uzyskać sprężani izotermicznego, temperatura podwyższa się znacznie, co bywa przyczyny •niewłaściwej pracy zaworów oraz może spowodować niebezpieczny samozapłon mieszaniny tlenu powietrza z parami oleju smarującego gładź cylindra. Prócz tego wzrasta -znacznie praca sprężania. Z tego względu temperatura końcowa powietrza przy ciągłym .ruchu Sprężarki nie powinna przekraczać 200 st C a „zatem - ciśnienie sprężonego powietrza w sprężarkach jednostopniowych, tzn. jednocylindrowych, nie może być wyższe niż 6-4-8 at nadciśnienia^ J
W celu uzyskania wyższego ciśnienia stosuje się sprężarki wielostopniowe, złożone z kilku sprężarek jednostopniowych, (które kolejno spręż< ją gaz do coraz wyższego ciśnienia. Oprócz zwykłego chłodzenia poszczególnych cylindrów w sprężarce 'wielostopniowej stosuje się tzw. chłodzeń między stopniowe. Polega ono na tym, że po sprężeniu gazu w pierwszym
Budowa spr wirowych
Budowa sprężarek .wirowych jest analogie na do budowy pomp wirowych. Oba te rodzaje maszyn mają wirnik os dzony na wale napędzanym przez silnik i zaopatrzony na obwodzie w l patki, oraz kadłub, który stanowi osłonę wirnika. W sprężarce wirów zasysany gaz ciągle wchodzi do wirnika, przepływa przez jego kana! między łopatkowe, a następnie przez dyjuzor i spiralną komorę zbiór c; wpływa do rury tłocznej .sprężarki.
Sprężarki wirowe są stosowane w wielu dziedzinach techniki c sprężania dużych i bardzo dużych objętości powietrza i innych gazon Rozróżniamy wirowe sprężarki odśrodkowe (promieniowe) i osiowe (śni głowę). Odśrodkowe 'sprężarki jednostopniowe nie są chłodzone woc (ponieważ końcowa temperatura sprężanego gazu nie jest wysoka) i budu; się je jako dmuchawy. Odśrodkowe sprężarki wielostopniowe spn żają gaz do wyższego ciśnienia niż dmuchawy i są chłodzone wodą.
Sprężarki wirowe jako maszyny szybkobieżne są napędzane za p< mocą 3-fazowych silników elektrycznych, turbin parowych i spalin<
Przy wymaganych dużych wydajnościach stosuje się wirowe sprę żarki osiowe, które odznaczają się mniejszymi wymiarami i większą sprawnosciąstrumieniowe, podobne do pomp strumieniowych. A