Gry i zabawy usprawniające uwagę i pamięć -
Piotr Majewicz
Uwaga i pamięć to procesy warunkujące przebieg i efekty uczenia się.
Trudności z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem utrudniają funkcjonowanie dzieci o obniżonej sprawności umysłowej.
Problemy zw. z uwagą mogą polegać na nikłym zainteresowaniu dzieci bodźcami zewnętrznymi
Osoby upośledzone w stopniu lekkim raczej dobrze koncentrują uwagę na materiale konkretnym, natomiast krótko i słabo na abstrakcyjnym, trudnym do zrozumienia dla nich. Uwaga u tych osób ma charakter dowolny, słaba jest podzielność uwagi.
Pamięć jest procesem przetwarzania informacji, który prowadzi do powstania nowych treści. Zapamiętywanie to nie tylko odbieranie i kodowanie informacji, ale i jej selekcja, reorganizacja i transformacja.
Przebieg zapamiętywania i jego skuteczność zależy m.in. od właściwej organizacji materiału pamięciowego. Organizacja ta polega na odpowiednim rozłożeniu powtórzeń w czasie, określeniu sposobu zapamiętywania zgodnego z długością i stopniem złożoności materiału oraz na dokonywaniu przerw na wypoczynek.
Do zapamiętania materiału nie wystarcza jednorazowe zetknięcie z nim. Na proces ten mają wpływ czynniki natury fizycznej (np. zmęczenie), intelektualnej (np. duże podobieństwo zapamiętywanych faktów), emocjonalnej (np. zdarzenia upokarzające, bolesne).
Procesy zapamiętywania i reprodukowania materiału podlegają rozwojowi, który jest uwarunkowany rozwojem uwagi dowolnej. W sposób trwały zapamiętywane jest to, na czym skoncentrowana jest uwaga. Organizowanie i aktywizowanie uwagi jest jednym głównych czynników rozwoju pamięci i skutecznego przyswajania wiedzy.
U osób o obniżonej prawności umysłowej pamięć logiczna jest słabsza, gorzej zapamiętują one zdania i treści opowiadań. Nie stwierdzono natomiast różnic w pamięci skojarzeniowej i pamięci obrazków.
Początkowo pamięć i uwaga maja charakter mimowolny, dopiero z czasem nabierają cech dowolności.
Głównym zadaniem poniższych gier i zabaw jest kształcenie i rozwój uwagi dowolnej oraz zamierzonego zapamiętywania i przypominania.
Gry i zabawy usprawniające pamięć
POSZEDŁ MAREK
Pomoce: niepotrzebne
Przebieg: Rozpoczynający grę mówi: „Poszedł Marek na jarmarek, kupił sobie oś”. Kolejna osoba powtarza te słowa i dodaje jeszcze jeden przedmiot. Każdy następny uczestnik powtarza to, co usłyszał i dodaje kolejny wyraz. Kto się pomyli odpada z gry.
CZY ZAUWAŻYŁEŚ ZMIANĘ?
Pomoce: niepotrzebne
Przebieg: Uczestnicy zabawy przez kilka minut obserwują pokój, w którym się znajdują. Następnie wychodzą na chwilę, a w tym czasie osoba prowadząca przedstawia kilka przedmiotów. Wygrywa ten, kto zauważy najwięcej zmian.
Odmiana I: Jedno z dzieci wychodzi i zmienia pewne elementy swojej garderoby. Po jego powrocie reszta ma wykryć te zmiany.
Odmiana II: Dziecko ma zauważyć, kto przybył lub ubył podczas jego nieobecności.
Odmiana III: Zadaniem dziecka jest ustalenie, kto zmienił miejsce podczas jego nieobecności i przeprowadzenie osoby tam, gdzie poprzednio siedziała.
Odmiana IV: Prowadzący układa na stole kilka przedmiotów. Dziecko ma za zadanie wychwycić, jakiego przedmiotu teraz nie ma lub jaki przedmiot przybył na stole.
DORĘCZ PRZEDMIOT WŁAŚCICIELOWI
Pomoce: stolik, krzesło (niekoniecznie)
Przebieg: Jedno z dzieci na ochotnika siada przy stoliku, reszta (liczba osób zależy od możliwości dzieci) podchodzi do niego, kładzie na stoliku jakiś przedmiot i wraca na miejsce. Dziecko siedzące przy stoliku musi dobrze przyjrzeć się i zapamiętać kto co położył. Jego zadaniem jest doręczenie każdego przedmiotu jego właścicielowi. W zależności od ilości przedmiotów trafnie doręczonych określa się ilość punktów.
KILKA PYTAŃ W ZWIĄZKU Z JEDNĄ POCZTÓWKĄ
Pomoce: Pocztówka (np. z widokiem dużego miasta, zawierająca wiele szczegółów)
Przebieg: Prowadzący demonstruje wszystkim pocztówkę, zawiesza ją w widocznym miejscu i pozwala każdemu oglądać ja przez pewien czas. Potem chowa pocztówkę. Następnie zadaje pytania o to co było na pocztówce np. Czy na pocztówce były jakieś pojazdy? W jakim kolorze jest największy budynek? itp. Zwycięża ten, kto najwięcej zapamiętał.
Uwagi: Przygotować wcześniej pytania.
GŁUCHY TELEFON
Pomoce: niepotrzebne
Przebieg: Wszyscy siedzą w kole. Pierwsza osoba mówi coś po cichu do swojego sąsiada. Ten powtarza, co usłyszał drugiemu, drugi trzeciemu itd. Aż do ostatniego. Ostatni mówi głośno, co usłyszał. Teraz wszyscy mówią głośno to co sami przekazywali i w ten sposób dochodzimy do dziecka, które przekręciło tekst. Za brak uwagi przechodzi ono na ostatnie miejsce.