RODZAJE PRZESTĘPSTW
1. Przestępstwo ze względu na ciężar gatunkowy
- zbrodni a(zabójstwo, szpiegostwo), jest to czyn zabroniony, zagrożony karą pozbawienia wolnosci na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą - 25 pozbawienia wolności albo kara dożywocia
- występek (kradzież, oszustwo) jest to czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych ,karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą 1 m-c.
2. Przestępstwo ze względu na kryterium winy
-Wina umyślna wina sprawcy w postaci zamiaru bezpośredniego lub zamiaru ewentualnego.
-Wina nieumyślna -popełniona z winy nieumyślnej w postaci lekkomyślności lub niedbalstwa .
3. Przestępstwo ze względu na skutek
-Skutkowe(materialne)-polegają na spowodowaniu skutków (zmiany w świecie zew) np. spowodowanie śmierci. Muszą wystąpić 2 elementy: działanie sprawcy i skutek tego działania. Skutek należy do istoty tego przestępstwa.
- Bezskutkowe (formalne)-do przestępstwa dochodzi przez samo działanie sprawcy bez względu na skutek. Nastąpienie skutku nie należy do istot sprawy tego przestępstwa, sama sytuacja jest już karalna np. nie udzielenie pomocy, złożenie fałszywych zeznań(sam fakt złożenia fałszywych zeznań jest uznany za przestępstwo).
4.Przestępstwo można podzielić na:
*przestępstwo z naruszenia dobra
* przestępstwo z narażenia dobra
a) konkretnego narażenia na niebezpieczeństwa -polega na sprawdzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa dla określonych dóbr i wartości. Zaliczane do przestępstw skutkowych
b)abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwa czyli niebezpieczeństwo nieskonkretyzowane np. porzucenie osoby niepełnoletniej do lat 15
5. Przestępstwo z uwagi na podmiot
- Powszechne to takie ,które może popełnić każdy(KTO?)
- Indywidualne - popełnić może tylko określona klasa podmiotów)
a) przest. indywidualne właściwe - cecha sprawcy wpływa na penalizację danego zachowania) np. łapownictwo, dezercja,
b) przest. indywidualne niewłaściwe - indywidualna cecha sprawcy wpływa jedynie na złagodzenie lub zaostrzenie określonego czynu lub zachowania np. dzieciobójstwo.
6. Przestępstwo z uwagi na tryb ścigania
- Publiczno-skargowe
a)ściganie z urzędu b) na wniosek
*ściganie względnie wnioskowe- generalnie ściganie z urzedu, wyjątkowo tylko na bliskość ofiary i poszkodowanego
*ściganie bezwzględnie wnioskowe.
2)Prywatno-skargowe- popełnione na szkodę jednostki, o niewielkiej szkodliwości społecznej (gwałt, zniesławienie). Ściganie tego przestępstwa jest od wniosku złożonego przez pokrzywdzonego , poszkodowanego
7. Przestępstwa można podzielić także na:
*zasadnicze(podstawowe) - w grupie przestępstw podobnych do siebie jedno odgrywa rolę zasadniczą
*kwalifikowane -posiadające takie cechy dodatkowe, które powoduje, że jest ono społecznie niebezpieczniejsze od zasadniczego(np. rozbój w stosunku do kradzieży),
* uprzywilejowane - odwrotnie do kwalifikowanego posiada cechy czyniące je mniej niebezpiecznymi społecznie(np. zbrodnia w afekcie)
AMNESTIA
powszechny akt ułaskawienia wydany w formie ustawy w stosunku do już orzeczonych kar wg którego kary za określone przestępstwa ulegają zamianie na łagodniejsze a nawet mogą być darowane w całości lub części. Akt ten nie odnosi się -jak przy prawie łaski (ułaskawieniu ) do konkretnego człowieka lecz do szerokiej rzeszy osób odbywających karę. Osoby podlegające amnestii oznaczone są najczęściej wg rodzaju popełnionych przestępstw bądź wg wysokości wymierzonej kary.
ABOLICJA
powszechny akt łaski odnosi się do tych przestępców którzy nie zostali jeszcze prawomocnie osądzeni . Abolicja zakazuje wszczynania postępowania karnego w sprawach o określone przestępstwa a tam gdzie postępowanie zostało już wszczęte - nakazuje je umorzyć Akt abolicji uchwalany jest zwykle łącznie z ustawami amnestycznymi (amnestią)
PRAWO ŁASKI
jest to indywidualny akt łaski państwa wobec skazanego na karę sądowa. Prawo łaski przysługuje zawsze głowie państwa - w Polsce prezydentowi. Zastosowanie prawa łaski polega na darowaniu kary w całości , zmniejszeniu jej wymiaru lub zamianie na łagodniejszą. Prosba o ułaskawienie jest wstępnie rozpatrywana w specjalnym postępowaniu sądowym. Sprawę rozpatruje Sąd który wydał wyrok w pierwszej instancji a następnie sąd odwoławczy, który rozpatrywał apelację. W razie negatywnej opinii obu sądów prośba jest pozostawian bez dalszego biegu.