Bezrobocie

- zjawisko gospodarcze polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia.

Jego miarą jest stopa bezrobocia, będąca relacją liczby zarejestrowanych bezrobotnych do zasobu siły roboczej lub do liczby ludności w wieku produkcyjnym (16-65 lat mężczyźni i 16-60 lat kobiety).

Pewien poziom bezrobocia (3-4%) jest w gospodarce nieunikniony, a nawet konieczny (umożliwia dostosowanie struktury produkcji do zmieniających się potrzeb). Nadmierne bezrobocie jest jednak zjawiskiem niekorzystnym.

W zależności od przyczyn wyróżniamy:

• bezrobocie frykcyjne, obejmujące osoby czasowo bezrobotne z powodu zmiany miejsca pracy lub kwalifikacji,

• bezrobocie strukturalne, związane z ograniczeniem produkcji lub zanikaniem pewnych dziedzin działalności gospodarczej, w związku z czym powstaje nadmiar pracowników reprezentujących określone zawody,

bezrobocie technologiczne, związane z wprowadzaniem postępu technicznego, zastępowaniem pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń,

bezrobocie klasyczne, pojawiające się, gdy w wyniku działalności związków zawodowych lub ustawodawstwa pracy poziom płac jest wyższy od poziomu równowagi (pracodawcy zmniejszają wówczas popyt na pracę),

bezrobocie koniunkturalne (Koniunktura), powstaje w wyniku zmniejszenia się popytu globalnego w fazie załamania gospodarczego (Cykl gospodarczy)

Pełne zatrudnienie, stan na rynku pracy, w którym wszyscy akceptujący ustaloną na nim płacę mogą znaleźć zatrudnienie. Pełne zatrudnienie oznacza, że przy określonym poziomie płacy wielkość podaży pracy równa Jest wielkości popytu na nią - rynek pracy jest w równowadze.

W warunkach gospodarki planowej pełne zatrudnienie było rozumiane dosłownie, oznaczało całkowity brak bezrobocia i było jednym z nadrzędnych celów gospodarowania. Jego pozytywnej ocenie ze społecznego punktu widzenia (zapewnienie każdemu obywatelowi stałego źródła utrzymania) przeciwstawić trzeba jednak istotne negatywne skutki ekonomiczne, m.in.: niski stopień wykorzystania siły roboczej wynikający z tzw. przerostów zatrudnienia w przedsiębiorstwach i instytucjach (nadmiernej liczby pracowników w stosunku do potrzeb), powodujących zawyżenie kosztów działalności mimo utrzymywania płac na relatywnie niskim poziomie, niski poziom wydajności pracy, brak dyscypliny i poszanowania pracy ze strony pracowników (ze względu na łatwość znalezienia jej w innym przedsiębiorstwie), hamowanie postępu technicznego.

W gospodarce rynkowej stan pełnego zatrudnienia i równowagi na rynku pracy oznacza sytuację, w której występuje tylko bezrobocie dobrowolne (bezrobotni są ci, którzy nie akceptują oferowanej im płacy, oczekują na lepsze propozycje, nie godzą się na zmianę kwalifikacji itp.), określane na poziomie 3-4% przez naturalną stopę bezrobocia

---