Najważniejszym rodzajem znaków są znaki słowne. Łączą się one w systemy znaków, którymi posługują się różne grupy ludzi. Prościej mówiąc, znaki słowne tworzą języki. My, jako Polacy posługujemy się językiem polskim, używamy charakterystycznych dla tego języka słów, które posiadają przypisane jakieś znaczenie.
Logicy zazwyczaj opisują język zgodnie z powyższym ujęciem, tj. za pomocą dwóch rodzajów reguł. Są to:
1) reguły określające zasób znaków (słów) występujących w języku
2) reguły określające znaczenie przypisane do tychże znaków (słów)
Reguły te składają się na tak zwaną logiczną koncepcję języka.
Aby wyczerpująco opisać język, logiczna koncepcja języka nie jest jednak wystarczająca i trzeba posłużyć się jeszcze trzecim rodzajem reguł, tj. regułami syntaktycznymi – określającymi sposób łączenia słów w wyrażenia bardziej skomplikowane.
Podsumowując, aby opisać język należy wskazać po pierwsze - zasób słów, po drugie – ich znaczenie, po trzecie – sposób ich łączenia.
Możemy wyróżnić kilka rodzajów języka. Dokonuje się tego w oparciu o różne kryteria.
Otóż, w oparciu o kryterium sposobu powstania języka, wyróżniamy:
1) języki naturalne – czyli języki kształtujące się w sposób zwyczajowy, spontanicznie, po czym ktoś spisał reguły w nim obowiązujące (np. język polski, język angielski itd.)
2) języki sztuczne – czyli języki zaprojektowane specjalnie do spełniania określonych celów (np. zapis nutowy, język symboli matematycznych, w tym symboli logicznych, języki programowania itp.)
Obok wyżej wymienionych, wyróżnić można jeszcze trzeci rodzaj języka, a mianowicie:
3) język mieszany – czyli język powstały na bazie języka naturalnego, który został uzupełniony elementami języka sztucznego. Taki charakter mają przede wszystkim języki naukowe, ale także język subkultur młodzieżowych, czy więzienna grypsera.
Kolejnym kryterium podziału języków jest ich stopień semantyczny. Wyróżniamy w ten sposób:
1) język pierwszego stopnia – są w nim sformułowane wypowiedzi opisujące rzeczywistość, np. „Student uczy się logiki”, „Pada deszcz”, „Dzieci grają w piłkę”, itd.
2) język drugiego stopnia, język trzeciego stopnia itd. – są w nim sformułowane wypowiedzi odnoszące się do wypowiedzi języka niższego stopnia. Na przykład, wypowiedzią języka drugiego stopnia będą zdania: „Zdanie „Student uczy się logiki” jest prawdziwe”, „Michał powiedział, że pada deszcz”, „Zdanie, „Dzieci grają w piłkę” jest fałszywe.” itd. Z kolei wypowiedziami języka trzeciego stopnia będą wypowiedzi o wypowiedziach języka drugiego stopnia. Na przykład „Krzysztof stwierdził, iż to prawda, że Michał powiedział, że pada deszcz”. W języku czwartego stopnia, będzie sformułowana wypowiedź odnosząca się do wypowiedzi języka trzeciego stopnia itd. Język wyższego stopnia w stosunku do języka niższego stopnia określa się pojęciem metajęzyka.
Szczególnym zagadnieniem, które z pewnością pojawi się na studiach prawniczych są pojęcia języka prawnego i prawniczego. Postanowiłem poruszyć je na końcu niniejszego działu, abyś wcześniej zapoznał się z rodzajami języka.
Otóż językiem prawnym nazywamy język, w jakim sformułowane są akty prawne. Niewątpliwie jest on językiem mieszanym, bazuje na języku naturalnym, nieobce są mu jednak elementy języka sztucznego stworzone specjalnie na jego użytek (wyrażenia takie jak pozew, apelacja, kasacja itp.). Język prawny jest językiem pierwszego stopnia.
Od języka prawnego należy odróżnić język prawniczy. Jest to język, w którym formułowane są wypowiedzi o normach prawnych. Określenie go jako języka, którym posługują się prawnicy będzie prawdziwe, jednak zbyt wąskie. Aczkolwiek, taka odpowiedź na potrzeby egzaminu powinna być wystarczająca. Osoba nie będąca prawnikiem również może formułować wypowiedzi o normach prawnych. Czy można taką wypowiedź uznać za sformułowaną w języku prawniczym? Osobiście uważam, że tak, choć zdania uczonych na ten temat mogą być podzielone. Jest to jednak temat na oddzielną dyskusję. Zresztą, niewiele wnoszącą do praktyki, nie będę więc tutaj rozwijał tego tematu. Język prawniczy również jest językiem mieszanym. Jest w stosunku do języka prawnego metajęzykiem (językiem drugiego stopnia).