Jeżeli prokurator uczyni to z własnej inicjatywy; do tej pory ta możliwość nie została jeszcze wykorzystana.
Jeżeli Rada Bezpieczeństwa ONZ, działając na podstawie rozdziału 7 Karty Narodów Zjednoczonych, przedstawi prokuratorowi Trybunału sytuację, wskazującą na popełnienie zbrodni.
Przykład: sytuacja dotycząca prowincji Darfur (jedyny przypadek)
W pierwszych dwóch z wymienionych przypadków, MTK może wykonywać jurysdykcję, jeżeli stroną Statutu jest państwo, na terytorium którego popełniony został czyn albo państwo, którego obywatelem jest osoba oskarżona o popełnienie zbrodni.
Państwo, które nie jest stroną Statutu, może złożyć deklarację o uznanie jurysdykcji Trybunału w konkretnej sprawie.
Powyższe ograniczenie nie dotyczy oczywiście sytuacji, gdy Rada Bezpieczeństwa przedstawia Trybunałowi daną sprawę.
5) Jurysdykcja MTK ma charakter komplementarny w stosunku do jurysdykcji sądów krajowych. Jeżeli przeciwko osobie podejrzanej toczy się postępowanie karne przed sądem danego państwa, to MTK może sprawą się zająć jedynie wówczas, kiedy to państwo nie wyraża woli, bądź jest niezdolne do przeprowadzenia postępowania.
6) MTK kary śmierci orzec nie może, może natomiast skazać na:
Karę dożywotniego pozbawienia wolności;
Karę pozbawienia wolności na czas oznaczony, w wymiarze do lat 30;
Karę grzywny;
Przepadek korzyści, które pochodzą z przestępstwa.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PAŃSTWA ZA CZYN MIĘDZYNARODOWO BEZPRAWNY.
Pojęcie „odpowiedzialność prawna” opisuje przewidziane przez prawo, np. cywilne, karne, podatkowe, oraz odnoszące się do podmiotów prawa, ujemne konsekwencje tego stanu rzeczy.
Przykład: art. 435 Kodeksu Cywilnego.
Przykład: art. 1 Kodeksu Karnego.
Na gruncie prawa międzynarodowego na państwie ciążą pewne zobowiązania, które wynikają z zawieranych przez nie umów oraz odnoszących się doń norm prawa zwyczajowego. Wynika z tego, że poszczególne państwa mogą mieć różny zakres obowiązków. Odpowiedzialność prawno-międzynarodowa, związana jest z naruszeniem przez państwo, spoczywających na nim zobowiązań.
Zrekonstruowanie zasad, wedle których państwa ponoszą odpowiedzialność jest o tyle trudne, że nie ma żadnego powszechnego traktatu, kompleksowo regulującego ten problem.
W toku wykładu opisywali będziemy zasady ponoszenia przez państwa odpowiedzialności, opierając się na:
Normach prawa zwyczajowego;
Na sporządzonym w 2001 roku przez Komisję Prawa Międzynarodowego, tzw. Projekcie Konwencji o Odpowiedzialności Państw (dalej: Projekt)
Fundamentalne znaczenie ma artykuł 1 Projektu. Stanowi on, że każdy międzynarodowo bezprawny czyn państwa, pociąga za sobą jego międzynarodową odpowiedzialność.
Czyn, w tym znaczeniu, oznacza zarówno działanie, jak i zaniechanie działania, do którego państwo było zobowiązane.
Przykład: sprawa amerykańskiego personelu dyplomatycznego w Teheranie.
PRZESŁANKI BEZPRAWNOŚCI CZYNU.
Zgodnie z artykułem 2 Projektu, czyn jest międzynarodowo bezprawny, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki:
czyn może być przypisany państwu;
czyn stanowi naruszenie międzynarodowego zobowiązania państwa.
Ad a) Państwo jest bytem abstrakcyjnym, a zatem określić należy za czyje czyny państwo ponosi odpowiedzialność prawno-międzynarodową. Państwu można przypisać czyny:
jego organów, niezależnie od ich usytuowania w strukturze władzy państwowej, zwłaszcza zaś państwo ponosi odpowiedzialność za czyny organów ustawodawczych
Przykład: sprawa Westa z 1997 roku
państwo ponosi odpowiedzialność za czyny organów władzy wykonawczej
Przykład: sprawa Eureco przeciwko Polsce
Państwo ponosi odpowiedzialność za czyny organów władzy sądowniczej.
Przykład: sprawa Costa Rica Packet
Państwo nie może uchylić się od odpowiedzialności za akty własnych sądów, w oparciu o twierdzenie, że władza sądownicza jest niezawisła.
Państwu można pod pewnymi warunkami przypisać czyny jego organów, nawet wtedy, gdy działają one ultra vires, tzn. gdy przekraczają kompetencje, bądź łamią zakazy.
Czyn ultra vires organu może być przypisany państwu tylko wtedy, gdy organ ten występuje, przynajmniej według wszelkich oznak, w charakterze kompetentnego organu państwa.
Przykład: Southern Pacific Properties.
Przykład: sprawa Youmansa.
Powyższe zasady, dotyczące odpowiedzialności ultra vires, znajdują zastosowanie także do członków sił zbrojnych danego państwa.
Przykład: sprawa okrętu USS STARK
Przykład: art. 91 Pierwszego Protokołu Dodatkowego do Konwencji Genewskiej.
Państwo ponosi odpowiedzialność za czyny podmiotów, które nie są jego organami,
Państwo ponosi odpowiedzialność za czyny podmiotów, które nie są jego organami, ale które wyposażone są przez to państwo w elementy władczej kompetencji, normalnie służącej suwerenowi. Zasadę, dotyczącą odpowiedzialności za akty ultra vires, stosuje się odpowiednio tak, jak w punkcie a.
Przykład: incydent z 16.09.2007 roku.
Państwo ponosi odpowiedzialność za czyny innego państwa, pozostawionych jednak do jego dyspozycji i realizującego elementy służących mu, władczych kompetencji.
Przykład: porozumienie pomiędzy Australią a Nauru.
Zasadę dotyczącą odpowiedzialności za akty ultra vires stosuje się odpowiednio tak jak w punkcie 1.
Czyny osób prywatnych, co do zasady, nie mogą być przypisane państwu, jeżeli zatem obywatel polski, na ulicy w Warszawie naruszy nietykalność osobistą ambasadora Federacji Rosyjskiej, to Polsce odpowiedzialności z tego tytułu przypisać nie można, chyba że zostanie wykazane, iż Polska naruszyła obowiązek zagwarantowania dyplomacie odpowiedniej ochrony.
Jednakże państwo odpowiada za czyny osoby, bądź grupy osób, jeżeli:
Działają one na podstawie instrukcji, udzielonych przez państwo
Przykład: sprawa Alvareza.
(lub!) znajdują się pod kontrolą państwa przy popełnianiu czynu. Szczególne problemy rodzi tu kwestia przypisania państwu czynów, dokonywanych przez wspierane przez to państwo nieformalne grupy zbrojne.
Prawo międzynarodowe publiczne - wykład 12, 12.05.2008.
32
EP - all rights reserved ;)