BORÓWKA WYSOKA.

Borówka wysoka pochodzi z Ameryki Północnej. Krzewy osiągają 180 cm wysokości, kwitną w drugiej połowie maja, jagody dojrzewają od początku lipca do końca września, w zależności od odmiany. Przystępując do uprawy musimy pamiętać, że borówka wysoka jest rośliną z rodziny wrzosowatych, o bardzo specyficznych wymaganiach. Niedopełnienie któregoś z tych wymagań prowadzi do niepowodzenia w uprawie.

Dobór stanowiska

Uprawiając borówkę na skalę towarową wybieramy gleby lekkie /piaszczyste/, kwaśne /pH KCL 3.5-4.5/, próchniczne /ok. 10% zawartości próchnicy/, wilgotne /poziom wody gruntowej od 60 do 100 cm/ i przewiewne /głębsze warstwy gleby powinny być przepuszczalne/. W praktyce są to gleby w pobliżu lub wśród lasów sosnowych. Jeśli gleba spełnia powyższe warunki, konieczne jest wykonanie w stacji chemiczno-rolniczej analizy gleby, a zwłaszcza określenie jej kwasowości.

Borówka jest rośliną o bardzo niskich wymaganiach pokarmowych, dlatego optymalna zasobność gleby jest następująca:

* fosfor 1.5 - 2 mg P/100 g gleby

* potas 3-5 mg K/100 g gleby

* magnez 2.5 - 4 mg Mg/100 g gleby.

Jeżeli zasobność gleby jest niższa od podanych wartości, trzeba te braki uzupełnić podczas przygotowania pola pod uprawę. Niewłaściwy odczyn pH możemy podwyższyć wapnując lub obniżyć siarkując glebę. Niewielkie obniżenie kwasowości gleby możemy również uzyskać dodając do gleby zakwaszające, wolno rozkładające się substancje organiczne, takie jak torf wysoki, przekompostowana kora albo trociny sosnowe. Sadząc krzewy borówki na działce optymalne warunki uprawy możemy dość łatwo uzyskać zaprawiając dołki dużą ilością kwaśnego torfu, ziemi liściowej, przekompostowanej kory lub trocin. W przypadku gleby zupełnie nieodpowiedniej /bardzo zwięzłej, o wysokim pH/ należy przygotować do dołków podłoże składające się np. z torfu, kory i leśnej ziemi.

Sadzonki i odmiany

Na plantacjach powinien być wysadzany 2-3 letni materiał roślinny, rozmnażany wegetatywnie, w pojemniku lub z bryłką korzeniową. Dobór odmian na plantację zależy od wielu czynników i wymaga konsultacji. Na niewielkiej działce praktycznie jest posadzić kilka odmian, od wczesnych do późnych, aby zapewnić sobie owocowanie od początku lipca do końca września.

Rozstawa

Na plantacjach towarowych odległość pomiędzy rzędami powinna wynosić 3 m. Umożliwia to mechaniczną uprawę i wygodny zbiór. Odmiany słabo rosnące sadzimy co 1 m w rzędzie, silnie rosnące- co 1.5 m. Na działce można sadzić krzewy w rozstawie 1 m x 2 m.

Nawadnianie

Woda jest jednym z najważniejszych czynników ograniczających możliwości uprawy borówki na słabych przepuszczalnych glebach. Zwłaszcza tuż po posadzeniu i w pierwszym roku uprawy, borówka swoim płytkim i zagęszczonym systemem korzeniowym jest bardzo wrażliwa na brak wody. W okresach bezdeszczowych podlewamy krzewy co najmniej raz w tygodniu ok. 10-20l wody. Przy powtarzających się ostatnio długich okresach suszy późną wiosną i wczesnym latem, prowadzenie plantacji towarowej bez możliwości nawadniania jest dosyć ryzykowne.

Uprawa

Możliwe są różne sposoby prowadzenia plantacji. W naszym gospodarstwie najlepsza okazała się murawa w międzyrzędziach i ściółka z trocin w rzędach roślin. Inni plantatorzy stosują ugór herbicydowy lub czarny ugór.

Zwalczanie chwastów

Rośliny sadzimy w glebę wolną od chwastów trwałych! W zależności od rodzaju chwastów stosujemy odpowiedni herbicyd bądź uprawę mechaniczną gleby. Chwasty wysiewające się po posadzeniu krzewów trzeba bezwzględnie zwalczać ze względu na konkurencję o wodę i składniki pokarmowe. Dużym ułatwieniem może być w tym wypadku ściółkowanie rzędów roślin.

Ściółkowanie

Nie tylko ogranicza rozwój chwastów i zmniejsza straty wody, ale też dostarcza krzewom substancji organicznej. Rozkładającą się ściółka musi być co 2-3 lata uzupełniana. Można stosować różne ściółki, nie tylko organiczne, ale również syntetyczne, jak folia czy włóknina. Z naszych doświadczeń wynika, że najlepsza jest ściółka z trocin drzew iglastych.

Nawożenie

Po doprowadzeniu zasobności gleby do optimum przed założeniem plantacji, w czasie wzrostu krzewów kontrolujemy zawartość składników pokarmowych w glebie poprzez jej analizy. Należy pamiętać, że borówka jest bardzo wrażliwa na niedobór azotu. Przy stosowaniu ściółki musimy zwiększyć dwukrotnie dawkę azotu. Z drugiej jednak strony krzewy borówki bardzo łatwo jest przenawozić, dlatego zalecamy nawożenie azotem /saletra amonowa, siarczan amonu/ w małych dawkach i określanie potrzeb nawożenia poprzez obserwację roślin. Przed założeniem plantacji warto zapoznać się z objawami niedoboru lub nadmiaru składników pokarmowych.

Cięcie

Od momentu wysadzenia krzewów do 4 roku zaleca się cięcie sanitarne, tzn. usuwanie pędów chorych, słabych, uszkodzonych mechanicznie lub przez mróz. Cięcie prześwietlające i odmładzające stosujemy od 5 roku po- posadzeniu skracając lub usuwając najstarsze, silnie zagęszczone pędy, na których nie ma jednorocznych przyrostów. Najbardziej odpowiednim terminem cięcia jest koniec zimy i początek wiosny.

Osłony przeciwwietrzne

Borówka bardzo dobrze rośnie w miejscach nasłonecznionych, ale zacisznych, osłoniętych przed silnymi wiatrami. Na większych, otwartych przestrzeniach, powinno się sadzić pasy wiatrochłonne, najlepiej z drzew iglastych.

Ochrona

Na plantacjach należy prowadzić ochronę zgodnie z kalendarzem ochrony opracowanym dla borówki wysokiej. Na działkach, jeśli wystąpi porażenie pędów zgorzelą, trzeba martwe pędy wyciąć i spalić.

Owocowanie i zbiór

Plon z jednego krzewu w pełni owocowania, w zależności od odmiany wynosi 3-6 kg. Na właściwie prowadzonej plantacji można uzyskać plon ok. 10 ton z hektara. Jagody zbiera się ręcznie. Owoce do przetwórstwa można zbierać mechanicznie, przy pomocy odpowiedniego kombajnu.

---