RAPORT STRATEGICZNY
SIŁY ZBROJNE RP 2012
(Rola, misje i zadania SZ RP, narodowa strategia wojskowa Polski,
ocena strategiczna zdolności obronnych SZ RP, kierunki odbudowy
zdolności obronnych RP)
Raport opracowano dla potrzeb
Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego
Opracowali:
płk (r) prof. dr hab. Ryszard JAKUBCZAK
płk (r) prof. AON dr hab. Józef MARCZAK
Warszawa 2012
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie………………………………………………………………….….….3
Przesłanie strategiczne do obrony Polski M. Thatcher, J. Nowaka-Jeziorańskiego, prof. Z. Brzezińskiego…………………………………………………………...……6
Główne tezy Raportu………………………………………………………………….8
Raport strategiczny Siły Zbrojne RP 2012……………………………….………….10
Rola SZ RP w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego Polski i w obronie wspólnej NATO………………………………………………………….………10
Misje SZ w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego i w obronie wspólnej NATO……………………………………………………………………………10
Zadania SZ w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego i w obronie wspólnej NATO……………………………………………………………………………12
Narodowa strategia wojskowa…...………………………………………………14
Ocena strategiczna zdolności obronnych SZ RP…………………...……………20
Kierunki odbudowy zdolności obronnych SZ RP……………………………….23
Przypisy do Raportu (wykładnia merytoryczno-prawna)……………………………26
Schematy: Geografia bezpieczeństwa narodowego………...…………………….42
Historia bezpieczeństwa narodowego…………………………………42
Główny problem strategiczny obrony Polski…………..……………..43
Współczesny charakter zagrożenia militarnego…………..…………..43
Współczesny charakter obrony militarnej……………………...……..44
Siła obronna Polski. Przewaga strategiczna obrony własnego
terytorium……………… …………………………………………….44
WPROWADZENIE
Sokrates (469-399 p.n.e.): Stratega jest dobrodziejstwem bogów, bowiem stanowi dla kraju środek zapewniający mu wolność i szczęście.
Sun Tzu (VI w. p.n.e.): Zwyciężaj strategią (swoją - przyp. aut.) strategię (przeciwnika - przyp. aut.).
D. Papp (politolog USA): Potencjał bez strategii jest niemalże tak samo pozbawiony znaczenia jak strategia bez potencjału.
Niniejszy „Raport strategiczny: Siły Zbrojne RP 2012” przygotowano w Akademii Obrony Narodowej na potrzeby Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego.
Tezy Raportu stanowią naukową syntezę ponad 20-letnich narodowych studiów strategicznych zapoczątkowanych Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 7/MON z dnia
1 marca 1991 r. w sprawie doskonalenia teorii strategii, sztuki operacyjnej i taktyki.
W tych studiach strategicznych sprzęgniętych z eksperymentami w wojskach zaangażowane były wszystkie komórki organizacyjne Sztabu Generalnego WP, Dowództw Rodzajów Sił Zbrojnych, Dowództw Okręgów Wojskowych, Wojewódzkich Sztabów Wojskowych oraz pracownicy Akademii Obrony Narodowej.
W rezultacie studiów strategicznych powstały kluczowe dla narodowej strategii wojskowej III RP opracowania:
„Strategia militarnej obrony RP <<Strategia M>> Opracowanie końcowe” przyjęte przez Sztab Generalny WP 20.01.1995
„Koncepcja rozwoju Obrony Terytorialnej (główne kierunki)” zatwierdzonej przez Ministra Obrony Narodowej J. Onyszkiewicza 11.01.1999 r.
Równocześnie w myśl reguły „struktura podąża za strategią” (A. Chandler) Siły Zbrojne podjęły gigantyczny wysiłek reorganizacji w obronny system wojskowy składający się
z dwóch komponentów: mobilnych Wojsk Operacyjnych i powszechnej Obrony Terytorialnej.
Polityczne kierownictwo nad budową obronnego systemu wojskowego III RP aktywnie sprawowali ówcześni Ministrowie Obrony Narodowej: J. Onyszkiewicz
i B. Komorowski.
W roku 2007 początkująca ekipa polityczna obejmująca władzę w Polsce została zdominowana populistycznymi woluntarystycznymi sloganami (A. Karkoszka, B. Klich, S. Koziej, Cz. Piątas) „profesjonalizacji (uzawodowienia)” i „szybkiego zniesienia przymusowego poboru”, w wyniku czego w latach 2007-2012 dokonano destrukcji obronnej organizacji wojskowej oraz masowej grabieży infrastruktury wojskowej czyniąc znów Polskę „bezbronnym stepem… drogą publiczną dla obcych wojsk” (określenie Polski XVIII w. przez C.v. Clausewitza).
W tak katastrofalnym dla bezpieczeństwa narodowego i obrony wspólnej NATO stanie bezbronności Polski, celem Raportu jest dostarczenie władzom państwowym
i społeczeństwu polskiemu wiarygodnej, naukowej wiedzy strategicznej niezbędnej do realizacji celów polityczno-strategicznych obrony Polski, które Prezydent RP Najwyższy Zwierzchnik Sił Zbrojnych B. Komorowski przedstawił na ostatniej (marzec 2011 r.) odprawie kierowniczej kadry Sił Zbrojnych: „prymat zadań obrony terytorium Ojczyzny
i Sojuszu… najważniejszy jest własny potencjał bezpieczeństwa a nie zdolności ekspedycyjne” (Polska Zbrojna nr 14 z 3.04.2011).
Struktura i treść Raportu ujmuje ogół organizacji obronnego systemu wojskowego Polski, poczynając od wynikających z istoty polityki suwerennego państwa - określenia roli, misji i zadań Sił Zbrojnych RP w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego Polski oraz uczestnictwa w obronie wspólnej NATO.
Centralne miejsce w Raporcie zajmuje analiza i synteza narodowej strategii wojskowej określająca środki właściwe i konieczne a posiadane przez Polskę do zapewnienia wiarygodności i skuteczności odstraszania, ochrony i obrony terytorium Ojczyzny i Sojuszu.
Narodowa strategia wojskowa stanowi w Raporcie kryterium strategiczne do oceny obecnych zdolności obronnych Sił Zbrojnych oraz określenia kierunków odbudowy zdolności Sił Zbrojnych RP do obrony terytorium Ojczyzny i Sojuszu.
Poszczególne tezy Raportu - mają wykładnię merytoryczną i prawna ujętą
w odrębnych przypisach.
Tezy Raportu zostały wzbogacone prezentacja przesłań strategicznych dla obrony III RP wielkich strategów i mężów stanu przełomu XX/XXI w. - M. Thatcher,
J. Nowaka-Jeziorańskiego i prof. Z. Brzezińskiego.
Celowe było również poprzedzić tezy Raportu krótką prezentacją kluczowych tez Raportu.
Treść Raportu wzbogacają zamieszczone na końcu opracowania schematy prezentujące determinanty geostrategiczne i historyczne obrony Polski, główny problem strategiczny obrony Polski, siłę obronną Polski oraz współczesne formy agresji i obrony państwa.
PRZESŁANIA STRATEGICZNE DO OBRONY III RP
Margaret THATCHER, Jana NOWAKA-JEZIORAŃSKIEGO,
prof. Zbigniewa BRZEZIŃSKIEGO
Margaret THATCHER (wystąpienie w Senacie RP 04.10.1991 r.)
…Wolna przedsiębiorczość, własność prywatna i silne postawy moralne pozwolą Polsce skutecznie przeprowadzić reformy.
Dochodzi do tego również silna obrona wojskowa, ideały liberalne i instytucje demokratyczne, jeśli mają przeżyć, muszą być bronione siłą.
Tragedie, których Polska doznała, wynikają stąd, że wasi drapieżni i agresywni sąsiedzi mieli znaczną militarną przewagę.
…Jedynym sposobem utrzymania pokoju i wolności jest zapewnienie pokojowo nastawionym demokratycznym państwom militarnej przewagi nad państwami agresywnymi i siejącymi niezgodę.
Jan NOWAK-JEZIORAŃSKI (1913-2005)
Zapewnienie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa jest dla państwa sprawą życia i śmierci, a więc najważniejszym zadaniem każdego rządu.
Nowy Dziennik, New York, 1-2, 2000
Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika. Ryzyko agresji musi być w percepcji przeciwnika na tyle wysokie, aby stała się ona nieopłacalna.
[w:] Polska z bliska, Kraków 203, s. 127.
Polska może liczyć na pomoc sojuszników tylko wtedy, gdy będzie chciała i mogła bronić się sama, jeśli zdobędzie własne możliwości odstraszania napastnika. Mam na myśli najgorszy scenariusz walki z przeciwnikiem o miażdżącej przewadze.
[w:] Polska wczoraj, dziś, jutro, Warszawa 1999, s. 246
prof. Zbigniew BRZEZIŃSKI
„Zbigniew Brzeziński wysunął w latach dziewięćdziesiątych polską koncepcję strategii obronnej, opartej na dwóch równorzędnych elementach: niewielkiej, ale mobilnej, dobrze uzbrojonej i nowoczesnej armii regularnej (wojska operacyjne - przyp. aut.) zdolnej do szybkiego manewru i operacyjnego współdziałania z NATO, oraz obronie terytorialnej opartej na powszechnej mobilizacji ludności wyszkolonej w sabotażu i w walkach ulicznych
i partyzanckich”
[w:] J. Nowak-Jeziorański, Polska z bliska, Kraków 2003, s. 135
Polska powinna wyłonić większą, wyborową jednostkę, gotową do całkowicie interoperacyjnego, bojowego współdziałania na szczeblu techniki wojennej, jak i kadry oficerskiej i podoficerskiej, z większymi jednostkami amerykańskimi… dałoby (to) Polsce możliwość bezpośredniego współdziałania w akcjach zbrojnych Stanów Zjednoczonych, nawet pozanatowskich, jednocześnie stymulując bardziej integralne powiązania strategiczne między Stanami Zjednoczonymi a Polską.
[w:] Z. Brzeziński, O Polsce, Europie i świecie 1988-2001, Warszawa 2002, s. 467
GŁÓWNE TEZY RAPORTU
Siły Zbrojne RP są fundamentalną częścią organizacji państwa dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i uczestnictwa w obronie wspólnej NATO… stanowiąc atrybut suwerenności państwowej i tożsamości narodowej mają charakter armii narodowej, który tworzy powszechna służba wojskowa obywateli oraz oparcie i ścisłe powiązanie ze społeczeństwem…
Priorytetową, narodową misją Sił Zbrojnych RP jest zapewnienie wiarygodnych
i skutecznych zdolności do odstraszania, ochrony i obrony terytorium Polski oraz zdolność niezwłocznego i skutecznego wsparcia wojskowego władz i społeczeństwa w sytuacjach kryzysów będących następstwem klęsk żywiołowych, katastrof technicznych i innych nieszczęść…
Założenie narodowej strategii wojskowej:
Dla trwałego i wiarygodnego zapewnienia skutecznego odstraszania, ochrony i obrony terytorium Polski oraz wypełnienia zadań obrony wspólnej NATO konieczne jest wykorzystanie naturalnej przewagi strategicznej obrony własnego terytorium nad potencjalnymi agresorami poprzez przygotowanie powszechnej ochrony i obrony przestrzennej (na całym terytorium) prowadzonej przez dwa współzależne komponenty obronnej organizacji wojskowej - mobilne Wojska Operacyjne i powszechną Obronę Terytorialną przy wsparciu całego społeczeństwa oraz ewentualnego wzmocnienia siłami NATO…
Siły Zbrojne RP (po tzw. „profesjonalizacji” do potrzeb misji ekspedycyjnych) nie mają jakiejkolwiek zdolności dla zapewnienia wiarygodnego i skutecznego odstraszania, ochrony
i obrony terytorium Polski i Sojuszu…
Najważniejszym i najpilniejszym wyzwaniem w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w. oraz wypełnieniu zadań obrony wspólnej NATO jest odbudowa obronnej organizacji wojskowej Polski składającej się z dwóch komponentów mobilnych Wojsk Operacyjnych o zdolnościach interoperacyjnych z armiami innych państw NATO oraz powszechnej Obrony Terytorialnej zdolnej wojskowo zorganizować całe społeczeństwo do ochrony i obrony Ojczyzny poprzez ochronę i obronę Ojcowizny - kontynuując tradycje Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Narodowych Sił Zbrojnych (Sztab Generalny WP w latach 1992-2004 opracował koncepcję funkcjonalno-organizacyjną i stworzył podstawy systemu Obrony Terytorialnej: terytorialny system dowodzenia i jednostki wojsk Obrony Terytorialnej).
RAPORT STRATEGICZNY:
SIŁY ZBROJNE RP 2012
A. ROLA SIŁ ZBROJNYCH W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI I W OBRONIE WSPÓLNEJ NATO
Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej są fundamentalną częścią organizacji państwa dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i uczestnictwa w obronie wspólnej NATO. Służą one ochronie i obronie suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej Polski oraz realizacji zadań obrony wspólnej NATO.
Wielkość Sił Zbrojnych, ich siła obronna, morale, sprawność bojowa
i powiązanie ze społeczeństwem oraz interoperacyjność z armiami innych państw NATO jest jednym z głównych wyznaczników wizerunku i siły państwa polskiego decydujących o jego znaczeniu i wiarygodności w stosunkach międzynarodowych,
w tym szczególnie wśród sojuszników.
Dla polskiego społeczeństwa Siły Zbrojne - ich stan organizacyjny, siła obronna, sprawność i stała obecność w terenie (garnizony, jednostki i instytucje wojskowe) oraz powiązanie z życiem i problemami lokalnych społeczności a także zdolności
i gotowości do natychmiastowego i skutecznego wsparcia władz i społeczeństwa
w sytuacjach klęsk żywiołowych, katastrof i innych nieszczęść stanowi reprezentację siły i sprawności własnego państwa, oparcie i ostoję wojskowa, dla bezpieczeństwa społeczeństwa oraz innych instytucji państwa.
Siły Zbrojne stanowiąc atrybut suwerenności państwowej i tożsamości narodowej mają charakter armii narodowej, który tworzy powszechna służba wojskowa oraz oparcie i ścisłe powiązanie ze społeczeństwem.
B. MISJE SIŁ ZBROJNYCH W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO I W OBRONIE WSPÓLNEJ NATO
Misje narodowe Sił Zbrojnych:
● Priorytetową misją jest zapewnienie wiarygodnych i skutecznych zdolności do ochrony, odstraszania i obrony terytorium Polski przed agresją i atakami terrorystycznymi;
● zdolność niezwłocznego i skutecznego wsparcia wojskowego władz
i społeczeństwa w czasie kryzysów będących następstwem klęsk żywiołowych, katastrof technicznych i innych nieszczęść;
● przygotowanie we współpracy z administracją i społeczeństwem planów
i działań cywilno-wojskowych ochrony i obrony narodowej;
● powszechne przygotowanie we współpracy z administracją i organizacjami pozarządowymi, kolejnych pokoleń młodzieży do wypełnienia konstytucyjnego obowiązku obrony Ojczyzny;
● prowadzenie we współpracy z uczelniami cywilnymi i przemysłem działalności naukowo-badawczej w zakresie myśli i techniki wojskowej;
● opieka oraz popularyzowanie dziedzictwa i tradycji wojskowości polskiej;
● współpraca wojskowa z sojusznikami i innymi partnerami tworzenia bezpieczeństwa euroatlantyckiego.
Misje sojusznicze Sił Zbrojnych:
● priorytetową misją jest zdolność wypełnienia zadań odstraszania i obrony wspólnej NATO w razie agresji zbrojnej lub ataków terrorystycznych na państwo (i państwa) NATO.
● zdolność do współuczestnictwa w sojuszniczych operacjach reagowania kryzysowego na obszarze obrony sojuszu;
● zdolność do uczestnictwa w sojuszniczych działaniach ekspedycyjnych
i stabilizacyjnych,
● zdolność przyjęcia na terytorium Polski sił wzmocnienia NATO,
● wnoszenie wkładu w rozwój wojskowych zdolności UE w zakresie reagowania kryzysowego.
C. ZADANIA SIŁ ZBROJNYCH W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO I W OBRONIE WSPÓLNEJ NATO
W czasie pokoju Siły Zbrojne realizują zadania:
● Potencjalne wsparcie i zabezpieczenie posiadaniem siły wojskowej realizacji polityki bezpieczeństwa narodowego i współudziału w realizacji polityki bezpieczeństwa NATO i UE.
● Utrzymywanie stałej gotowości bojowej Sił Zbrojnych do obrony terytorium Polski oraz do obrony wspólnej NATO.
● Utrzymywanie w podwyższonej lub pełnej gotowości bojowej części wojsk operacyjnych wydzielonych do sił odpowiedzi i reagowania NATO.
● Osłonę strategiczną terytorium Polski - przestrzeni lądowej, powietrznej, morskiej i cyberprzestrzeni.
● Udział w sojuszniczych misjach stabilizacyjnych i pokojowych.
● Wsparcie wojskowe władz i społeczeństwa w reagowaniu na zagrożenia niemilitarne.
● Oczyszczanie terenu z materiałów wybuchowych i przedmiotów niebezpiecznych pochodzenia wojskowego.
● Udział w weryfikacji przestrzegania porozumień dotyczących kontroli zbrojeń i rozbrojenia oraz środków budowy zaufania.
● Pomoc w ewakuacji polskich obywateli z zagranicy.
● Przygotowanie przyjęcia na terytorium Polski sił wzmocnienia NATO.
● Kształcenie kadr wojskowych i cywilnych w zakresie bezpieczeństwa narodowego.
● Powszechne szkolenie wojskowe młodzieży i rezerwistów.
● Sprawowanie we współpracy z władzami i społeczeństwem, pieczy nad dziedzictwem wojskowym Polski - zachowaniem, popularyzacją i upamiętnianiem - tradycji, doświadczeń, rocznic i świąt.
W sytuacji kryzysu polityczno-wojskowego Siły Zbrojne realizują zadania:
● Osiąganie gotowości bojowej do reagowania kryzysowego na terytorium Polski bądź wspólnoty obronnej NATO.
● Stopniowe rozwijanie mobilizacyjne i operacyjne wojsk na kierunkach czy obszarach zagrożenia kryzysowego.
● Wzmocnienie ochrony i obrony granic oraz ważnych rejonów i obiektów,
w tym infrastruktury krytycznej.
● Stopniowe rozwijanie wojennego systemu dowodzenia.
● Osiąganie gotowości do przyjęcia lub wydzielenia sił wzmocnienia NATO.
● Osiąganie gotowości systemu cywilnego wsparcia Sił Zbrojnych.
W sytuacji kryzysu niemilitarnego Siły Zbrojne realizują zadania:
● Osiągają gotowość do reagowania kryzysowego i prowadzenia operacji reagowania kryzysowego na terytorium Polski lub poza granicami.
● Wspierają władze i społeczeństwo w działalnościach zapobiegania reagowania kryzysowego oraz usuwania skutków kryzysu i przywracania stanu normalnego.
W okresie konfliktu zbrojnego lub wojny dla odparcia agresji na Polskę lub inne państwo NATO Siły Zbrojne realizują zadania:
● Osiąganie gotowości bojowej przez część lub całość Sił Zbrojnych.
● Wzmocnienie ochrony i obrony granic oraz ważnych rejonów i obiektów w tym infrastruktury krytycznej.
● Rozwinięcie wojennego systemu dowodzenia Siłami Zbrojnymi.
● Strategiczne rozwinięcie Sił Zbrojnych na kierunkach lub obszarach zagrożenia militarnego Polski lub innych państw NATO.
● Osiąganie gotowości systemu wsparcia cywilnego Sił Zbrojnych.
● Prowadzenie we współdziałaniu z całym społeczeństwem przez Obronę Terytorialną powszechnej obrony miejscowej na całym terytorium Polski obejmująca ochronę i obronę granic lądowych, ważnych rejonów i obiektów oraz paraliżowanie ruchu zgrupowań lądowych agresora dla stworzenia dogodnych
i koniecznych warunków do manewru i prowadzenia operacji obronnych
i przeciwuderzeń przez zgrupowania polskich wojsk operacyjnych lub zgrupowania sojusznicze mających na celu zniszczenie bądź wyparcie sił agresora.
● W sytuacji wtargnięcia agresora i zajęcia przez niego części lub całego terytorium Polski na obszarach zajętych przez agresora Obrona Terytorialna prowadzi obronę miejscową w formie masowych działań nieregularnych dla sparaliżowania zdolności manewrowych agresora i osłabienia jego zgrupowań uderzeniowych, systemu dowodzenia i logistyki. Tym samym tworzone są warunki sprzyjające i konieczne dla prowadzenia operacji obronnych
i przeciwuderzenie przez polskie lub sojusznicze wojska operacyjne mające na celu niszczenie i wspieranie sił agresora z terytorium Polski.
● Po pomyślnym zakończeniu konfliktu zbrojnego bądź wojny w obronie Polski lub innego państwa NATO Siły Zbrojne wspierają władze i społeczeństwo w odbudowie struktury władzy i gospodarki oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego.
D. NARODOWA STRATEGIA WOJSKOWA POLSKI
Wybór i określenie środków wojskowych właściwych i koniecznych a będących
w zasobach Polski do zapewnienia wiarygodnej i skutecznej ochrony, odstraszania
i obrony narodowej oraz realizacji zadań obrony wspólnej NATO jest przedmiotem narodowej strategii wojskowej.
Narodowa strategia wojskowa Polski jest nauką i sztuką wyboru, przygotowania i wykorzystania przez naród środków wojskowych do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego poprzez użycie siły lub groźbę jej użycia oraz do wparcia władz i społeczeństwa w sytuacjach klęsk żywiołowych, katastrof i innych nieszczęść oraz potrzeb.
Zadaniem narodowej strategii wojskowej jest osiągnięcie celów polityki bezpieczeństwa narodowego i wypełnienie swych misji przy jak najlepszym wykorzystaniu posiadanych środków. Przy czym w tworzeniu narodowej strategii wojskowej nie należy obierać za punkt wyjścia tego, co jest możliwe, ale szukać tego, co jest konieczne, i starać się to osiągnąć.
Oparta na uniwersalnej nauce strategii, doświadczeniach obronnych Polski
i innych państw narodowa strategia wojskowa jest wyjściowym i podstawowym kryterium do dokonania strategicznej diagnozy obecnego stanu organizacji wojskowej oraz do określenia kierunków i zakresu zmian dla realizacji przez Siły Zbrojne celów politycznych i misji zapewnienia bezpieczeństwa narodowego oraz obrony wspólnej NATO.
Sztuka wyboru, w oparciu o naukę strategii środków narodowej strategii wojskowej to proces rozumowania obejmujący dokonanie analizy i syntezy strategicznej. Analiza strategiczna to proces rozumowania kategoriami strategicznymi, podczas którego rozpatruje się trwałe wyznaczniki bezpieczeństwa narodowego Polski oraz charakter współczesnej agresji militarnej, a także charakter obrony terytorium państwa. Synteza strategiczna to proces ostatecznego określenia środków narodowej strategii wojskowej zapewniających realizację dyrektyw strategicznych dla zapewnienia przewagi strategicznej w obronie terytorium Polski.
Podstawowymi kategoriami strategicznymi wyznaczającymi rozumowanie strategiczne są:
● strategiczne postrzeganie przyszłości w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego Polski jako zmiennej i nieprzewidywalnej, w której regułą jest zaskoczenie.
Z takiego postrzegania wynika konieczność kreatywnego, twórczego rozumienia Siły Zbrojnej jako narzędzia państwa dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego. Równocześnie tak strategiczne postrzeganie przyszłości wymaga stanowczego odrzucania wszelkich prób „przewidywania” przyszłości i budowania na ich podstawie strategii.
● strategicznym zagrożeniem bezpieczeństwa narodowego Polski, a także bezpieczeństwa Europy, jest jej słabość względem sąsiadów, a w tym przede wszystkim słabość lub bezbronność militarna niwecząca skuteczność polityki bezpieczeństwa narodowego oraz prowokująca sąsiadów do stosowania przemocy w stosunku do Polski. Współcześnie uważa się, że również zagrożenia niemilitarne niosą tragiczne skutki równe wojnie.
● naturalna, strategiczna przewaga obrony własnego terytorium (nad środkami agresji na państwo) wynika z tego, że broniące swego terytorium państwo ma możliwość wykorzystania i przygotowania do obrony przed agresorem (mogącym wykorzystywać tylko swoje wojska operacyjne) nie tylko własne wojska operacyjne, ale również inne środki, których nie ma agresor. Tymi środkami są: Obrona Terytorialna - powszechna organizacja wojskowa społeczeństwa do obrony miejscowej (inne określenia: polska Armia Krajowa, amerykańska Gwardia Narodowa, niemiecka Landwehra, brytyjska Armia Terytorialna, historycznie - milicja); przestrzeń terytorium - jego rozległość, walory obronne
i urządzenie obronne; całe społeczeństwo wspierające Siły Zbrojne oraz prowadzące Obronę i Walkę Cywilną; działania nieregularne
w masowej skali oraz wsparcie sojuszników i przyjaciół z zagranicy.
● obronna struktura sił zbrojnych (do obrony własnego terytorium) składa się
z dwóch wzajemnie współdziałających i współzależnych komponentów (części): wojsk operacyjnych - ograniczonej (limitami rozbrojeniowymi i możliwościami ekonomicznymi państwa) co do wielkości mobilnej struktury wojskowej zdolnej do prowadzenia obrony operacyjnej (manewru, uderzenia i obrony szczególnie ważnych kierunków bądź obszarów) oraz wojsk Obrony Terytorialnej powszechnej (na okres wojny) struktury wojskowe zdolnej do prowadzenia obrony miejscowej (obrona ważnych obiektów i rejonów, działania nieregularne, wsparcie władz i społeczeństwa) oraz tworzenia warunków dla sprawnego działania wojsk operacyjnych.
● dwie formy walki zbrojnej w obronie terytorium Polski: działania regularne (frontalne, czołowe, równoległe starcia zbrojne) oraz działania nieregularne (unikanie czołowych, frontalnych starć z przeciwnikiem oraz atakowanie
z zaskoczenia przy wykorzystaniu terenu - słabych i odosobnionych sił przeciwnika, jego logistyki oraz systemu dowodzenia którym to terminem określa się współcześnie dawne określenia polskie: wojna podjazdowa, szarpana, urywcza oraz pochodzenia obcego: querilla, partyzantka, działania specjalne).
● niepokonalność obronna państwa, to zdolność organizacji obronnej zniweczenia możliwości wtargnięcia agresora, zajęcia i utrzymania zdobytego terytorium oraz złamania woli obrony narodu. Osiągnięcie wiarygodnej niepokonalności obronnej stanowi podstawę skutecznego odstraszania.
● odstraszanie obronne, to zniechęcanie potencjalnego agresora do użycia przemocy przeciwko Polsce, poprzez przygotowanie wiarygodnych środków odstraszania.
Trwałymi, fundamentalnymi wyznacznikami (determinantami) bezpieczeństwa narodowego Polski narzucającymi wymogi dla narodowej strategii wojskowej są:
● geostrategiczna pozycja terytorium Polski w kluczowym dla bezpieczeństwa Europy obszarze komunikacyjnym wschód-zachód między Bałtykiem
a Karpatami w sąsiedztwie dwóch mocarstw europejskich cechujących się dążeniami do ekspansji terytorialnej i dominacji politycznej oraz kulturowej. Wobec kilkunastokrotnej przewagi obydwóch mocarstw w wojskach operacyjnych nad Polską - konieczne jest pełne wykorzystanie przez Polskę korzyści naturalnej przewagi strategicznej obrony własnego terytorium jako jedynej szansy osiągnięcia strategicznej przewagi obronnej.
● Doświadczenia ponad 1000-letniej historii obrony Polski są bezcennym
i niezastąpionym źródłem wskazań i ostrzeżeń dla formułowania narodowej strategii wojskowej. Wskazania to przede wszystkim skuteczna strategia obrony Polski klasycznej X-XVII wieku oparta na: powszechnym obowiązku obrony (pospolitym ruszeniu) zorganizowanym w ówczesnych wojskach operacyjnych (drużyna królewska, chorągwie) oraz w tzw. obronie ziemi (miejscowej) - dzisiejszej Obronie Terytorialnej; umocnieniu terytorium oraz mistrzostwie
w prowadzeniu działań nieregularnych (tradycyjne nazwy - wojna podjazdowa, szarpana i urywcza). Ostrzeżenia to przede wszystkim odejście na skutek anarchizacji szlachty i magnaterii, od powszechnego obowiązku obrony zastąpionym zaciągami (współcześnie uzawodowienie), które były „niczym” wobec potrzeby obrony blisko 1 mln km2 terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów, co w połączeniu z zaniedbaniem umocnień uczyniły Polskę „bezbronnym stepem… drogą publiczną dla obcych wojsk” (określenie Polski XVIII w. przez C.v. Clausewitza)
Szczególną przestrogą dla formułowania współczesnej strategii jest „piorunująca klęska wrześniowa” (określenie gen. W. Sikorskiego) w 1939 r. gdzie całkowicie błędną strategię obrony oparto na… sojuszu z Francją
i Wielką Brytanią oraz wojskach operacyjnych (dywizje, piechoty, brygady artylerii) przy całkowitym zaniechaniu wykorzystania korzyści strategicznych obrony własnego terytorium - Obrony Terytorialnej (Armię Krajową utworzyło społeczeństwo po klęsce wrześniowej), umocnienia terytorium oraz przygotowania działań nieregularnych w masowej skali (dopiero w okresie wojny… Brytyjczycy przygotowywali naszych „cichociemnych” do organizacji na terenach okupowanych działań nieregularnych).
Współczesny charakter agresji militarnej oraz obrony terytorium państwa określane są przez poziom techniki wojskowej oraz taktykę i sztukę operacyjna prowadzenia walki zbrojnej, a także sposoby wykorzystania, umocnienia
i uzbrojenia terenu muszą być rozpatrzone w aspekcie zagrożenia militarnego
i możliwości skutecznej obrony terytorium a następnie stać się przedmiotem wyboru środków obrony.
Współczesny charakter agresji na terytorium państwa wyróżnia się rozpoczynaniem agresji uderzeniem radioelektronicznym i atakiem cybernetycznym, w wyniku którego może być częściowo lub całkowicie sparaliżowany system dowodzenia wojskami oraz możliwość użycia do obrony złożonych systemów uzbrojenia. Niesie to groźbę obezwładnienia obrony powietrznej oraz paraliż zdolności działania wojsk operacyjnych.
Kolejnym, drugim etapem agresji są uderzenia lotniczo-rakietowe na kluczowe dla obrony państwa elementy ugrupowania wojsk szczególnie lotniska, stanowiska dowodzenia, mosty oraz obiekty infrastruktury krytycznej państwa. W wyniku tych uderzeń może zostać zniszczona znaczna część potencjału wojsk operacyjnych oraz sparaliżowana zdolność ich manewru, a także możliwość przyjęcia i działania sił wzmocnienia sojuszniczego.
Ostatnim etapem współczesnego prowadzenia agresji militarnej na państwo jest wtargnięcie z powietrza, lądu lub morza zgrupowań wojsk lądowych dla ostatecznego rozbicia obezwładnionych sił obrony oraz uchwycenia kluczowych obiektów i regionów zaatakowanego terytorium.
We wszystkich etapach agresji militarnej prowadzone są operacje wojsk specjalnych - rozpoznania i niszczenia szczególnie ważnych dla atakowanego państwa obiektów, urządzeń, instytucji i osób. Również ataki terrorystyczne stały się powszechnie stosowaną groźną formą agresji.
Współczesna ochrona i obrona przestrzenna państwa sprowadza się do przygotowania i wykorzystania ochrony i obrony przed zagrożeniami niemiliarnymi i militarnymi całego terytorium państwa w formie dwóch, wzajemnie powiązanych, rodzajów: ochrony i obrony miejscowej oraz obrony operacyjnej.
Powszechną ochronę i obronę miejscową stanowi przygotowanie na całym terytorium do ochrony i obrony ważnych obiektów i rejonów (granic, miejscowości, lotnisk, portów, mostów, szlaków komunikacyjnych) w tym także infrastruktury krytycznej. Miejscową ochronę i obronę prowadzą miejscowe siły cywilne i wojskowe (Obrony Terytorialnej) przy wsparciu całego społeczeństwa.
Celem powszechnej ochrony i obrony miejscowej jest:
W czasie pokoju - zapewnienie skutecznej ochrony ludności granic ważnych obiektów i rejonów, w tym infrastruktury krytycznej przed zagrożeniami niemilitarnymi (klęskami żywiołowymi, katastrofami technicznymi
i terroryzmem).
W okresie wojny - ochrona ludności przed zagrożeniami wojennymi, obrona ważnych obiektów i rejonów, wsparcie działania wojsk operacyjnych, prowadzenie działań nieregularnych na obszarach zajętych przez agresora dla niszczenia jego sił oraz zdolności manewrowych.
Obronę operacyjną prowadzą wojska operacyjne własne samodzielnie bądź
w ramach działań sojuszniczych w formie operacji zaczepnych bądź obronnych poprzedzonych manewrem na kierunki bądź obszary zagrożenia
w ścisłym powiązaniu z działaniami powszechnej ochrony i obrony miejscowej.
Celem obrony operacyjnej jest wykorzystanie efektu działań ochrony
i obrony miejscowej do ostatecznego rozbicia bądź wyparcia agresora
z terytorium Polski.
Dyrektywy strategii wojskowej są uniwersalnymi ponadczasowymi filarami sztuki strategii, opartymi na tysiącach lat doświadczeń opłaconych morzem krwi, stanowiąc kategoryczne nakazy ich spełnienia dla osiągnięcia zwycięstwa
i uniknięcia klęski. Główne dyrektywy strategii wojskowej wytyczające drogę do wyboru skutecznych środków obrony są następujące:
● przygotowanie strategii na sprostanie ewentualnym najbardziej niebezpiecznym zagrożeniom, w tym powrotom najgorszych zagrożeń jakich doznała Polska
w swej historii, a które potencjalnie wynikają z położenia geostrategicznego.
● Zniweczenie strategii ewentualnych agresorów poprzez dobór środków paraliżujących silne strony agresorów.
● zapewnić niepokonalność Polski głównie poprzez przygotowanie i włączenie całego narodu do obrony Ojczyzny, w tym do prowadzenia działań nieregularnych w masowej skali.
● przygotować doskonałą samoobronę i zdolność do ataku.
● stworzyć warunki konieczne dla przyjęcia i sprawnego działania sił wzmocnienia sojuszu.
Założenia narodowej strategii wojskowej Polski
Dla trwałego i wiarygodnego zapewnienia skutecznej ochrony, odstraszania
i obrony terytorium Polski oraz wypełnienia zadań obrony wspólnej NATO konieczne jest wykorzystanie naturalnej przewagi strategicznej obrony własnego terytorium nad agresorem poprzez przygotowanie powszechnej ochrony i obrony przestrzennej prowadzonej przez dwie współzależne części Sił Zbrojnych, mobilne Wojska Operacyjne i powszechną Obronę Terytorialną przy wsparciu całego społeczeństwa oraz ewentualnego wzmocnienia siłami NATO.
Wiarygodne i skuteczne odstraszanie i obronę militarną przed wielokrotnie przeważającymi siłami agresora zapewnia przygotowania do prowadzenia masowych działań nieregularnych przez wojska Obrony Terytorialnej i Wojska Specjalne stwarzając konieczne warunki - zatrzymanie i sparaliżowanie manewru zgrupowań lądowych agresora - do wykonania manewru oraz prowadzenia operacji zaczepnych przez własne bądź sojusznicze zgrupowania operacyjne.
Członkostwo Polski w NATO oraz współtworzenie zdolności ochronnych
i obronnych UE są istotnym środkiem wzmocnienia narodowych zdolności ochrony, odstraszania i obrony Polski, zarazem włączając Polskę we współtworzenie bezpieczeństwa strefy euroatlantyckiej. Warunkiem koniecznym sojuszniczego wzmocnienia jest zdolność Polski do skutecznej ochrony i obrony swego terytorium przed zniszczeniem i uchwyceniem z powietrza oraz zatrzymanie wtargnięcia zgrupowań lądowych agresora.
E. OCENA STRATEGICZNA ZDOLNOŚCI OBRONNYCH SIŁ ZBROJNYCH RP
Dokonanie diagnozy strategicznej aktualnych zdolności Sił Zbrojnych celowo jest osadzić na ponad 20-letnich doświadczeniach III RP w przebudowie wojska.
W trudnym dziele odbudowy suwerennej państwowości polskiej, po zwycięskim powstaniu 10-milionowej Solidarności w 1989 r., jednym z głównych wyzwań było przekształcenie „wojska - filaru państwa”, jak to określił pierwszy premier III RP
w swoim ekspoze, z ofensywnej struktury, w ramach członkostwa w Układzie Warszawskim w obronny system wojskowy zdolny do wiarygodnej i skutecznej ochrony, odstraszania i obrony Polski.
W oparciu o opracowaną przez pracowników MON i AON „Strategię obrony militarną RP” w latach 1989-1999 olbrzymim wysiłkiem władz państwowych na czele z Ministerstwem Obrony Narodowej, Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Dowództw Okręgów Wojskowych stworzono podstawy doktrynalne i strukturalne obronnego systemu wojskowego składającego się z dwóch komponentów: Wojsk Operacyjnych i Obrony Terytorialnej.
Taka struktura obronnego systemu wojskowego Polski wynika z nauki nowoczesnej strategii wojskowej (C.v. Clausewitza) i taką strukturę wojskową mają państwa NATO na czele ze Stanami Zjednoczonymi.
Rząd i Parlament III Rzeczypospolitej jeszcze przed przystąpieniem Polski do NATO podjęły polityczne decyzje o dalszym rozwoju obronnego systemu wojskowego.
Po wstąpieniu Polski do NATO nastąpiło powolne, jak to określił jeden
z głównych promotorów przyjęcia Polski do NATO Jan Nowak-Jeziorański „usypianie strategiczne” - zapominanie o konieczności dbałości o narodowe zdolności obronne do czego zresztą Polskę zobowiązuje treść art. 3 Traktatu Północnoatlantyckiego. Polskie „usypianie strategiczne” odbywało się w ramach „usypiania strategicznego” europejskich członków NATO, których chciał przebudzić
i zawstydzić ówczesny sekretarz generalny NATO George Robertson słynną tezą „Europa jest militarnym pigmejem” wygłoszono na konferencji w Warszawie
(2003 r.).
Dramatyczne „przebudzenie” europejskich członków NATO nastąpiło po inwazji Rosji na Gruzję latem 2008 r., kiedy pilnie ogłoszono powrót do realizacji priorytetowej misji NATO wspólnej obrony przed napaścią, co z kolei znalazło wyraz w nowej Koncepcji Strategicznej NATO (2010).
W Polsce w 2007 r. władze państwowe przyjmując z natury rzeczy błędną tezę o braku zagrożenia Polski konfliktem zbrojnym sprowadziły funkcjonowanie
i organizację wojsk do tzw. działań ekspedycyjnych głosząc równocześnie pacyfistyczne i pijarowskie hasło „jak najszybszego zniesienia przymusowego poboru” rzekomo „zagrażającego wolność i obywatela”.
Tak więc zamiast kontynuacji blisko 17-letniego wysiłku nad budową obronnego systemu wojskowego przyjęto, bez jakiegokolwiek oparcia na nauce strategii czy też doświadczeniach Polski i innych państw program tzw. „profesjonalizacji armii”. Program ten w rzeczywistości sprowadził się do:
● Całkowitego zniszczenia zbudowanych w III RP podstaw Obrony Terytorialnej, powszechnego i decydującego o skuteczności nowoczesnej obrony państwa komponentu Sił Zbrojnych.
● Zawieszenia powszechnego obowiązku obrony czyli szkolenia wojskowego młodzieży i rezerwistów, pozbawiając Polskę głównego i niezastępowalnego środka skutecznej obrony Polski.
● Miniaturyzacji wojsk operacyjnych (do trzech dywizji wojsk lądowych).
Dla porównania: 1939 r.: dywizji piechoty - 40, brygad kawalerii - 8, PRL: dywizji - 15. Wprowadzeniu najemnej (kontraktowej, zawodowej) rekrutacji stanu osobowego wojska.
● Nieudanej próby stworzenia tzw. Narodowych Sił Rezerwy czyli ślepego naśladownictwa przygotowania rezerw dla brytyjskich sił ekspedycyjnych, państwa od stuleci prowadzącego takie działania.
● Likwidacji 20% infrastruktury wojskowej (138 kompleksów wojskowych).
● Zaniechaniu jakichkolwiek przygotowań do ochrony i obrony terytorium Polski, w tym infrastruktury krytycznej.
● Powstania chaosu organizacyjnego, upadku esprit de corps (ducha wojska), gigantycznego przerostu struktur dowódczych nad bojowymi.
Dokonana w latach 2007-2011 destrukcja organizacji wojskowej Polski pod demagogicznym hasłem „profesjonalizacji” można podsumować słowami
gen. W. Sikorskiego: „w istocie rzeczy armia jest organizmem złożonym i bardzo wrażliwym, który zepsuć łatwo, a naprawić trudno. Łatwo zniszczyć wartości, jakie posiada wojsko w swym obecnym stanie, a nie stworzyć nowych. Wystarczyłoby zresztą zburzyć przez niedojrzałe eksperymenty zaufanie żołnierzy do obowiązującego
w państwie systemu wojskowego, ażeby się on stał w razie wojny bezużyteczny” (Przyszła wojna, Warszawa 1934, s. 123).
Końcową diagnozę strategiczną zdolności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego Polski i obrony wspólnej NATO można ująć w następujących tezach:
● Siły Zbrojne nie mają jakiejkolwiek zdolności do zapewnienia wiarygodnej
i skutecznej ochrony, odstraszania i obrony terytorium Polski ponieważ:
● po zniszczeniu Obrony Terytorialnej Polska pozbawiona jest zdolności ochrony i obrony setek ważnych rejonów i obiektów, w tym infrastruktury krytycznej (miast, lotnisk, portów, wielkich mostów, szlaków komunikacyjnych) czyniąc znów (jak w XVII i XVIII w.) terytorium Polski „bezbronnym stepem… drogą publiczną dla obcych wojsk” (określenie C.v. Clausewitz);
● bez powszechnej Obrony Terytorialnej wojska operacyjne nie są w stanie
z powodzeniem manewrować i prowadzić operacji zaczepnych bądź obronnych (podobnie jak w 1939 r.);
● nie wykorzystują właściwych i koniecznych środków obrony własnego terytorium, które wynikają z naturalnej przewagi strategicznej obrony własnego terytorium nad agresorem (możliwość wykorzystania Obrony Terytorialnej, działań nieregularnych w masowej skali, wykorzystania walorów obronnych
i przygotowania terytorium do obrony, wsparcia działania Sił Zbrojnych przez społeczeństwo).
● nie przygotowują do obrony Ojczyzny najpotężniejszego, niezastępowalnego
i decydującego o skuteczności ochrony, odstraszania i obrony Polski środka jakim jest potencjał ludzki,
● nie przygotowują do wykorzystania najpotężniejszej i niepokonywalnej
w obronie własnego terytorium formy walki zbrojnej, jaką są działania nieregularne w masowej skali.
● zostały zerwane więzi ze społeczeństwem, Siły Zbrojne („zawodowe”) nie są armią narodową a bez wsparcia całego społeczeństwa nie ma możliwości zapewnienia skutecznej ochrony, odstraszania i obrony terytorium przed agresją.
● Polska nie ma możliwości przyjęcia i wykorzystania w obronie terytorium sił wzmocnienia NATO ponieważ:
- nie ma zdolności samodzielnego zatrzymania wtargnięcia sił agresora na terytorium - jako warunku koniecznego (czas) przybycia i rozwinięcia sił wzmocnienia;
- nie ma zdolności ochrony i obrony infrastruktury komunikacyjnej (porty, lotniska, mosty) warunkującej przyjęcie i wykorzystanie sił wzmocnienia NATO na terytorium Polski.
- nie ma możliwości zapewnienia siłom wzmocnienia NATO wsparcia cywilnego oraz organizacji współpracy cywilno-wojskowej (brak terytorialnych organów dowodzenia na szczeblach powiatów i gmin).
● Przestrzeń obronna Polski nie jest zorganizowana i urządzona wojskowo (bez Obrony Terytorialnej), co uniemożliwia jej ochronę i obronę przed agresją oraz pozbawia społeczeństwo możliwości niezwłocznego i skutecznego wsparcia wojskowego w sytuacjach klęsk żywiołowych, katastrof oraz innych nieszczęść
i potrzeb.
● Polska ma potężny, niewykorzystany potencjał intelektualny, moralny, ludzki
i materialny oraz wspaniałe tradycje wojskowe, który w oparciu o opracowaną na naukowych podstawach narodową strategię wojskową może zapewnić Polsce
w XXI wieku wiarygodną i skuteczną ochronę, odstraszanie i obronę, podobnie jak przez kilka wieków (X-XVII w.) potrafiła to zorganizować Polska klasyczna.
F. KIERUNKI ODBUDOWY ZDOLNOŚCI OBRONNYCH SIŁ ZBROJNYCH RP
Najważniejszym i najpilniejszym wyzwaniem w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku jest odbudowa obronnej struktury Sił Zbrojnych zdolnych zapewnić wiarygodną i skuteczną ochronę, odstraszanie i obronę terytorium Polski oraz realizacje zadań obrony wspólnej NATO.
Dla sprostania temu wyzwaniu konieczne są następujące działania:
● Oprzeć przygotowania doktrynalne i organizacyjne Sił Zbrojnych do obrony terytorium Ojczyzny na narodowej strategii, doświadczeniach obronnych I i II Rzeczypospolitej oraz doświadczeniach tworzenia obronnego systemu wojskowego w latach 1909-2000 a także doświadczeniach organizacji obronnych innych państw o podobnych do Polski uwarunkowaniach geostrategicznych (Izrael, Finlandia, Szwecja).
Szansą a zarazem strategiczną koniecznością jest wykorzystać
w narodowej strategii wojskowej środki naturalnej strategicznej przewagi obrony własnego terytorium nad środkami agresji (C.v. Clausewitz, księga VI, rozdział VI, O wojnie).
● Stanowczo odrzucić jako z gruntu błędnych a społecznie nadzwyczaj szkodliwych dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego tzw. przewidywań
o braku zagrożeń militarnych Polski w bliższej czy dalszej perspektywie. Strategiczne postrzeganie przyszłości w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego wyraża się w tezie: „przyszłość jest zmienna, nieprzewidywalna, regułą jest zaskoczenie) a Siły Zbrojne są narzędziem państwa do zapewnienia przyszłego bezpieczeństwa zgodnie z rzymską dyrektywą: si vis pacem para bellum (chcesz pokoju szykuj wojnę).
● Dążyć do zapewnienia trwałości i stabilności organizacji wojska jako podstawy jego sprawności.
● Skoncentrować wysiłki na przygotowaniu jakościowym i ilościowym zasobów żołnierzy służby czynnej i rezerwy jako najważniejszym i decydującym czynniku wiarygodności i skuteczności ochrony, odstraszania i obrony terytorium Polski, jako najważniejszej powinności Sił Zbrojnych dla społeczeństwa w czasie pokoju.
● Odbudować obronną organizację Sił Zbrojnych składająca się z dwóch części (komponentów): mobilnych wojsk operacyjnych oraz powszechnej na czas kryzysu bądź wojny Obrony Terytorialnej, której koncepcję i strukturę opracował Sztab Generalny WP w latach 90-tych.
● Odwiesić powszechne szkolenie wojskowe młodzieży i prowadzić je w formie krótkoterminowego szkolenia (1,5 miesiąca - studenci oraz 2-3 miesiące pozostali w jednostkach Obrony Terytorialnej) kontynuowanego podczas służby w rezerwie w jednostkach Wojsk Operacyjnych bądź Obronie Terytorialnej.
● Zlikwidować tzw. Narodowe Siły Rezerwy jako błędne naśladownictwo brytyjskich rezerw dla formacji ekspedycyjnych.
● Natychmiast zatrzymać likwidację bądź sprzedaż infrastruktury wojskowej przydatnej dla jednostek Obrony Terytorialnej.
● Traktować inspiracje tworzenia i wspieranie istniejących organizacji paramilitarnych na czele z Harcerstwem i Strzelcem jako jedno z podstawowych zadań jednostek i instytucji wojskowych.
● Kontynuować osiąganie zdolności interoperacyjnych Wojsk Operacyjnych oraz dowództw i sztabów do prowadzenia wspólnych operacji NATO.
● Do misji ekspedycyjnych stworzyć odrębną jednostkę opartą na służbie zawodowej bądź kontraktowej (także rezerwistów).
Przedstawione działania zmierzające do osiągnięcia przez Siły Zbrojne Polski wiarygodnej i skutecznej zdolności do ochrony, odstraszania i obrony terytorium Polski oraz uczestnictwa w obronie wspólnej NATO warto zakończyć ostrzeżeniem: cytatem ostatniego zdania z największego dzieła nowoczesnej strategii
C.v. Clausewitza, O wojnie: A ten kto przeoczy możliwość zapatrzywszy się na niemożliwość jest głupcem.
RAPORT STRATEGICZNY: SIŁY ZBROJNE RP 2012
PRZYPISY (WYKŁADNIA NAUKOWA I PRAWNA)
A. ROLA SIŁ ZBROJNYCH W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI I W OBRONIE WSPÓLNEJ NATO
Ad. 1.
Konstytucja III RP: art. 26:Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności granic.
Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej: art. 3.1. Na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego oraz jego bezpieczeństwa
i pokoju stoją Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej.
Pierwszy premier III RP T. Mazowiecki (1989) w expose: Wojsko jest filarem państwa.
N. Machiavelli: fundamentem każdego państwa jest dobra armia, i że tam, gdzie jej brak, trudno o dobre prawa i w ogóle o powstanie czegoś dobrego [w:] A. Riklin, Piccolo Machiavellego nauka o rządzeniu, Poznań 2000, s. 73.
J. Nowak-Jeziorański: Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika [w:] Polska z bliska, Kraków 2003, s. 127.
Ad. 2.
Marsz. J. Piłsudski: …w Polsce siła państwa, reprezentowana przez wojsko, stale upadała [w:] Rok 1863, Warszawa 1989, s. 199.
B. Komorowski: Polska armia narodowa pozostanie atrybutem suwerenności państwa, a jej udział w tworzeniu wspólnoty wartości systemu euroatlantyckiego będzie stanowiło także o naszym miejscu w Sojuszu i Europie [w:] Myśl Wojskowa 4/99, s. 100.
Gen. W. Sikorski: …siła gwarantuje ostatecznie suwerenność polityczną
i ekonomiczną państwa, pozostając nadal ultima ratio regum (ostateczny, decydujący argument) [w:] Przyszła wojna, Warszawa 1984, s. 34.
Ad. 3.
Konstytucja 3.V.1791: … Wojsko nic innego nie jest, tylko wyciągnięta siła obronności porządna z ogólnej siły narodu.
Wizja Sił Zbrojnych III RP w koncepcji Armii Krajowej (1942): Siły Zbrojne są organizacją Narodu do wojny, jego instytucją obronną… Siły Zbrojne a Naród to jedno. Pojęcia „Siły Zbrojne” i „Naród” nie istnieją obok siebie, lecz się przenikają - stanowiąc jedno.
A. Beaufre: … armia musi zachować w wysokim stopniu charakter „narodowy” to znaczy musi zapuścić korzenie głęboko w naród i być z nim ściśle związana [w:] Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1986, s. 241.
ad. 4
B. Komorowski: … Polska armia narodowa pozostanie atrybutem suwerenności państwa… [w:] Myśl Wojskowa 4/99, s. 100.
Napoleon: Tylko armia narodowa może zapewnić republice spokój i poszanowanie
z zewnątrz (1802).
Konstytucja III RP: art. 85 Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.
Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej: art. 1. Obrona Ojczyzny jest sprawą i obowiązkiem wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
B. MISJE SIŁ ZBROJNYCH W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO I W OBRONIE WSPÓLNEJ NATO
ad. B
Misja - to przedmiot aspiracji, czyli trwałych dążeń organizacji (systemu) określony zwykle w akcie erekcyjnym lub w statucie jako zakres pożądanej działalności
(L. Krzyżanowski).
Misją organizacji jest szczególny powód jej istnienia wyróżniający się od wszystkich innych [w:] James A.F. Stoner, Charles Wankel, Kierowanie, PWN, Warszawa 1994, s. 96.
Peter F. Drucker: Misja definiuje strategię a strategia definiuje strukturę [w:] Zarządzanie w XXI wieku, Wyzwania, Warszawa 2009, s. 16
ad. 1.
Konstytucja III RP, art. 26 j.w.
Ustawa o powszechnym obowiązku obrony RP, art. 3.1.: Siły Zbrojne mogą brać udział ponadto w zwalczaniu klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidacji ich skutków.
Traktat Północnoatlantycki, art. 3… Strony… będą utrzymywały i rozwijały swoją indywidualną i zbiorową zdolność do odparcia zbrojnej napaści.
B. Komorowski: Wojska operacyjne oraz obrona terytorialna zgodnie
z zobowiązaniami sojuszniczymi powinny zapewnić obronę własnego terytorium oraz stworzyć warunki do działań na tym terytorium sił sojuszniczych [w:] Myśl Wojskowa 4/99, s. 94.
ad. 2.
Ustawa o powszechnym obowiązku obrony RP: art. 3.1a: Siły Zbrojne mogą brać udział ponadto w zwalczaniu klęsk żywiołowych nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidacji ich skutków.
ad. 3.
Gen. W. Sikorski: Powołaniem wojska jest obrona kraju [w:] Przyszła wojna, Warszawa 1984, s. 128.
Gen. W. Sikorski: Cywilna i wojskowa organizacja obrony narodowej [w:] Przyszła wojna, j.w., s. 84.
ad. 4.
Konstytucja III RP, art. 85. Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.
Gen. W. Sikorski: Wychowanie wojskowe obywatela kraju zatem jedynym
z głównych zadań armii stałej [w:], Przyszła wojna, j.w., s. 127.
B. Komorowski: jednym z głównych zadań umocnienia narodowego systemu obrony jest zakończenie niebezpiecznej tendencji odwracania się młodych Polaków od wojska od powinności obronnych, zanik postaw tradycyjnych, związanych
z postrzeganiem spraw obronnych jako istotnych dla przyszłości własnego państwa [w:] Myśl Wojskowa 4/99, s. 94.
ad. 5.
J. Nowak-Jeziorański: Bezpieczeństwo państwa nie będzie odpowiadało podstawowym kryteriom, jeżeli myśl strategiczna nie wyciągnie wniosków
z doświadczeń zarówno dalekiej, jak i bliskiej przyszłości oraz przemian technicznych i realistycznej wizji przyszłego konfliktu zbrojnego [w:] Polska
z bliska, s. 136.
T. Kościuszko: szukajmy, nie naśladując rozwagi innych, między sobą sposobów, znalezione umiejmy użyć, a pomyślny zapewne odbierzemy skutek (1800).
ad. 6.
O. J.M. Bocheński: Mamy przede wszystkim zadanie kontynuować i rozwinąć to, czegośmy się sami dorobili [w:] Polski testament. Ojczyzna, Europa, Cywilizację, Komorów 2006, s. 174.
ad. 7.
Marsz. J. Piłsudski: Cechą dobrego polityka jest, między innymi, że umie znaleźć silnego sprzymierzeńca [w:] Myśli, mowy i rozkazy, Warszawa 1989, s. 52.
ad. 8.
Traktat Północnoatlantycki, art. 5, art. 3. j.w.
Koncepcja strategiczna obrony i bezpieczeństwa Państw Członkowskich Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (2010):
a) Zbiorowa obrona Państwa członkowskie NATO będą zawsze udzielać sobie pomocy
w razie napaści, zgodnie z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego… Ochrona i obrona naszego terytorium i naszej ludności przed napaścią, zgodnie z postanowieniami art. 5 Traktatu…, stanowią największe zobowiązanie Sojuszu.
C. ZADANIA SIŁ ZBROJNYCH W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO I W OBRONIE WSPÓLNEJ NATO
Ad. C.
Misję organizacji przekłada się następnie na zadania, które musi się wykonać by zrealizować cele, James A.F. Stoney, Charles Wankel, Kierowanie, Warszawa 1999, s. 96.
Ad.1.
J. Slessor: Polityka zagraniczna bez siły jest bezsilna
Si vis pacem para bellum (Platon, Wegecjusz): chcesz pokoju szykuj wojnę.
Fryderyk Wielki, Bismarck: Dyplomacja bez siły to jak orkiestra bez instrumentów.
Ad.2.
C.v. Clausewitz: zdobywca zawsze jest usposobiony pokojowo (…) chętnie wkroczyłby do naszego państwa jak najspokojniej. Aby nie mógł tego zrobić, musimy sami pragnąć wojny, a więc ją też przygotować, czyli innymi słowy: sztuka wojenna wymaga aby właśnie słabi, skazani na obronę byli zawsze uzbrojeni, aby nie ulec napadowi, O wojnie, Lublin 1995, s. 44.
C.v. Clausewitz: Najgorszym położeniem, w jakim prowadzący wojnę znaleźć się może jest całkowita bezbronność, O wojnie, op. cit. s. 6.
Ad. 3.
Sun Tzu: Jeśli jesteś w stanie utrzymać wszystkie ważne strategicznie punkty na swoich drogach, możesz nie obawiać się, że wróg wkroczy, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 65.
N. Machiavelli: Ten, komu przyjdzie walczyć z licznymi i silniejszymi od siebie wrogami, odniesie nad nimi zwycięstwo po warunkiem, że oprze się ich pierwszemu impetowi, Książę…, Warszawa 1984, s. 213.
Ad. 4.
Ustawa o powszechnym obowiązku obronnym RP: art. 3.1a: Siły Zbrojne RP mogą brać udział ponadto w zwalczaniu klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidacji ich skutków.
Ad. 5.
Gen. W. Sikorski: Wychowanie wojskowe obywatela kraju jest zatem jednym
z głównych zadań armii stałej. Wyszkolenie rezerw jest jednym z kapitalnych zadań nowoczesnej organizacji wojskowej, Przyszła wojna, op. cit., s. 127, 143.
Ad. 6.
Marsz. J. Piłsudski: Ten, kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości, nie jest godzien teraźniejszości ani prawa do przyszłości, Mowy, myśli i rozkazy, Warszawa 1989,
s. 32.
C.K. Norwid: Historia nie tylko jest wiadomością, ale i siłą, Gorzki to chleb polskość, Wrocław 1984, s. 154.
Ad. 7.
Sun Tzu: przygotowanie na wszelkie ewentualności jest powodem do dumy, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 142.
Ad. 8.
Sun Tzu: jeśli jesteś w stanie otrzymać wszystkie ważne strategiczne punkty na swoich drogach, możesz nie obawiać się, że wróg wkroczy, Sztuka wojny, op. cit.,
s. 65.
Ad. 9.
Ustawa o powszechnym obowiązku obronnym RP art. 3.1a j.w.
Ad. 10.
Koncepcja strategiczna NATO (2010): pkt. 37… Będziemy: maksymalnie zwiększać możliwość rozwinięcia naszych sił zbrojnych, oraz ich zdolności do podtrzymania operacji w terenie.
Ad. 11.
Studium planu strategicznego Polski przeciw Niemcom Kutrzeby i Mossora:… byłoby pożądanym utworzenie terytorialnych oddziałów dla obsady fortyfikacji (w rodzaju brygad narodowych, ale z doskonałą kadra zawodową i silnym wyposażeniem ogniowym) /…/ Warszawa 1987, s. 134.
Ad. 12.
Caspar Weinberger, Peter Schweitzer, Następna wojna światowa: z naszych danych rozpoznawczych wynika, że pracujecie w Polsce nad stworzeniem podziemnych struktur na dużą skalę i że tysiące waszych ludzi, którzy znaleźli się w pułapce za linią frontu, tworzą nieformalne komórki. My możemy ich wyszkolić i wyposażyć
w najnowocześniejszą broń… Wczesnym rankiem był gotów plan pierwszego ataku rozpoczynającego walkę partyzancką na tyłach Rosjan, s. 189, 290.
D. NARODOWA STRATEGIA WOJSKOWA POLSKI
Ad. D.
Peter F. Drucker: Misja definiuje strategię a strategia definiuje strukturę [w:] Zarządzanie w XXI wieku. Wyzwania, Warszawa 2009, s. 16.
Ad. 1.
Sokrates (496-399 p.n.e.): Strategia jest dobrodziejstwem bogów, bowiem stanowi dla kraju środek zapewniający mu wolność i szczęście [w:] S. Mossor, s. 200.
Daniel A. Papp (politolog USA): Potencjał bez strategii jest niemalże tak samo pozbawiony znaczeniom jak strategia bez potencjału [w:] R. Kuźniar (red.), Między polityką a Strategią, Warszawa 1994, s. 187.
S. Mossor: … zaniedbania strategii… mogą doprowadzić do przegrania wojny jeszcze w czasie pokoju, Sztuka wojenna w warunkach nowoczesnej wojny, Warszawa 1986, s. 206.
R. Kuźniar: Rzeczą polityki jest określenie celów, a strategii wybór środków
i sposobów (dróg) ich osiągania w ramach przemyślanej i konsekwentnie realizowanej koncepcji działania.
Ad. 2.
(USA) Narodowa Strategia Wojskowa to sztuka i nauka wykorzystania sił zbrojnych przez naród do zabezpieczenia celów polityki narodowej przez użycie siły albo groźbą jej użycia [w:] US Army War College, Carliste 1997, s. 118-125.
Ad. 3.
A. Beaufre, Zadaniem strategii jest osiągnięcie celów ustalonych przez politykę, wykorzystując jak najlepiej posiadane środki, Wstęp do strategii, Odstraszanie
i strategia, Warszawa 1986, s. 30.
A. Beaufre, W strategii nie należy obierać za punkt wyjścia tego, co jest możliwe, ale szukać tego, co jest konieczne, i starać się to osiągnąć, s. 161.
Ad. 4.
Płk/gen. M. Ojrzanowski: Pomimo, że studia są ukierunkowane na wizje rozwoju strategicznej myśli na przyszłość, to w sposób odczuwalny bazują na najdawniejszej przeszłości wojskowo-strategicznej, a ściślej mówiąc na zasadach sztuki wojennej
i strategii, które nigdy nie straciły aktualności i mają uniwersalny charakter, Myśl Wojskowa nr 2/2000.
Marsz. F. Foch: Strategia jest nauką opartą na fundamencie historii [w:] S. Mossor, j.w. s.
Ad. 5.
A. Beaufre: …wymaga ono (rozumowanie strategiczne) dużej zdolności analizowania i syntezowania. Analiza służy przy tym do zabrania elementów potrzebnych do diagnozy, synteza zaś jest niezbędna do postawienia diagnozy, która w istocie powinna być wyborem, Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1968, s. 36.
Ad. 6.
A. Beaufre: …przyszłość jest zmienna… nieprzewidywalna… regułą jest zaskoczenie, j.w., s. 230.
A. Beaufre: … odrzucamy bierną podstawę wobec wydarzeń wyrażającą się
w niespokojnym pytaniu „Co się stanie?” zastępując je pytaniem twórczym i męskim: „Co powinniśmy czynić?”, j.w., s. 276.
Platon, Wegecjusz: Si vis pacem para bellum - chcesz pokoju szykuj wojnę.
Koncepcja Strategiczna Sojuszu (2010): Obecnie Sojusz pozostaje zasadniczym źródłem stabilności w nieprzewidywalnym świecie.
Ad. 7.
Gen. T. Kościuszko: Słabość, brak stałości, zwątpienie o sobie samym - to uważam za najsroższego nieprzyjaciela, za najokropniejszą dla Polski klęskę (1794).
Prof. K. Skubiszewski: …skuteczność naszych działań zależy od mocy wewnętrznej państwa [w:] R. Kuźniar (red.) Między polityką a strategią, Warszawa 1994, s. 181.
Donald Rumsfeld (Sekretarz Departamentu Obrony USA): Słabość jest naszym największym zagrożeniem… bowiem słabość prowokuje rywali do działań, które
w przeciwnym wypadku nie przyszłyby im do głowy, Polska Zbrojna z 21.01.2001.
W. Churchill (przemówienie w Falton): …Rosjanie niczego bardziej nie lekceważą niż siłę i niczego bardziej nie lekceważą jak słabość, zwłaszcza militarną.
Prof. O. Balzae: ma prawo do życia tylko to, co zdoła się obronić [w:] A. Bocheński, Dzieje głupoty w Polsce, Warszawa 1996, s. 29.
Ad. 8.
C.v. Clausewitz: Księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony (państwa): …oprócz właściwych sił zbrojnych (współcześnie - wojsk operacyjnych)… obrońca może do obrony wykorzystać inne środki: Obronę Terytorialną, działania nieregularne w masowej skali, terytorium - jego walory obronne i umocnienie, wsparcie społeczeństwa dla wojska oraz pomoc sojuszników.
Ad. 9.
Gen. F. Skibiński: już z samego faktu istnienia i przeznaczenia do ściśle określonych zadań - uderzeniowych sił zbrojnych (współcz. Wojsk Operacyjnych) wynika automatycznie potrzeba dysponowania innym „gatunkiem” sił, które też organizuje się wszędzie pod taką inną wersją nazwy terytorialnych sił zbrojnych … wojska terytorialne nie mogą być traktowane jako… „ubogi krewny”, [w:] Rozważania
o sztuce wojennej, Warszawa 1972, s. 318-320.
Konstytucja USA: Dobrze zorganizowana milicja (współcz. - w USA Gwardia Narodowa, w Polsce Obrona Terytorialna) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa.
Prof. Z. Brzeziński: …dobrze zorganizowany system obrony terytorialnej oparty na siłach lokalnych, jest niezbędny w strategii obrony narodowej [w:] R. Jakubczak, Obrona Terytorialna III RP…, Warszawa 2003.
B. Komorowski:…Obrona Terytorialna winna stanowić istotny element naszego systemu obronnego…, Opinia nr 4 Komisji Obrony narodowej (31.03.1998).
Gen. S. Koziej: … na czas wojny masowo rozwijane wojska Obrony Terytorialnej są bez wątpienia czynnikiem o kluczowym znaczeniu dla siły obronnej, Myśl Wojskowa 5/2000, s. 44.
Ad. 10.
E.v. Ludendorff: różne są siły zbrojne oraz formy i sposoby ich użycia w wojnie, Wojna totalna, Warszawa 1959, s. 101.
Napoleon: wtedy gdy armia wasza jest słabsza liczebnie, ma mniej kawalerii
i artylerii, należy unikać regularnej bitwy, Maksymy wojenne Napoleona, Przegląd Informacyjny 9/61.
Ad. 11.
Sun Tzu: biegły w sztuce wojennej starał się być niezwyciężonym… niezwyciężoność leży w naszej gestii, Sztuka wojny, Gliwice 2004, s. 76.
Napoleon: gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w obronie swej wolności, jest on niezwyciężony (1797 r.).
Ad. 12.
A. Beaufre: odstraszanie ma na celu powstrzymanie wrogiego mocarstwa od powzięcia decyzji o użyciu swej broni… odstraszanie osiąga się dzięki posiadaniu ogółu środków stanowiących wystarczająca groźbę, za pomocą których dąży się do uzyskania efektu psychologicznego, j.w., s. 138.
B. Komorowski: czynnikiem odstraszającym jest w tym wypadku wizja obrony powszechnej, Polska Zbrojna nr 39/2000.
Ad. 13.
Napoleon: politykę państw wyznacza geografia.
R. Kuźniar: głównym powodem, dla którego Polska jest obiektywnie zmuszana do prowadzenia strategicznej polityki zagranicznej, jest jej położenie geopolityczne. To ono określa stojące przed nami wyzwania i zadania. Wyjątkowość pozycji geostrategicznej Polski jest dość powszechnie dostrzegana, Między polityką a strategią, Warszawa 1994, s. 181.
Ad. 14.
Marsz. F. Foch: Strategia jest nauka opartą na fundamencie historii.
Prof. Z. Brzeziński: …opisał wpływ refleksji geograficznej (…) na myślenie geostrategiczne… istotne dopełnienie stanowi tutaj refleksja historyczna… „wymowa mapy jest potęgowana przez wiedzę historyczną”, [w:] R. Kuźniar (red) Między polityką a strategią, Warszawa 1994, s. 181.
Ad. 15.
W wojnach przełomu XX/XXI w.: uderzenia Izraela na państwa arabskie, uderzenia USA i wspierających państw na Irak, uderzenia NATO na Serbię.
Ad. 16.
C.v. Clausewitz: Kraj, wraz ze swym obszarem i zaludnieniem, jest nie tylko źródłem właściwych sił zbrojnych (współcz. Wojsk Operacyjnych), ale również i sam przez się stanowi nieodłączną część sił działających w wojnie, O wojnie, Lublin 1995, s. 10.
Terminami: obrony miejscowej i obrony operacyjnej posługują się gen. T. Kutrzeba
i ppłk S. Mossor w słynnym „Studiom planu strategicznego wojny z Niemcami” (1937/38).
Ad. 17.
Prof. Z. Brzeziński: imperatywy strategii Stanów Zjednoczonych, Plan gry, Warszawa 1990, s. 143.
Prof. T. Kotarbiński, dyrektywy działalności zespołowej, Abecadło praktyczności, Warszawa 1972, s. 60.
Ad. 18.
Sun Tzu: Podstawowa zasada działań wojennych leży zatem w możliwości doskonałego przygotowania się przeciwko wszelkim zamysłom wroga, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 129.
Sun Tzu: Przygotowanie na wszelkie ewentualności jest powodem do dumy, j.w.,
s. 42.
Zasada wyboru strategii maximin (teoria gier): wybór strategii przy założeniu, iż zrealizuje się ewentualność najbardziej niekorzystna [w:] T. Kotarbiński, Warszawa 1972, s. 60.
A. Beaufre: Należy… być gotowym do przystosowania się do sytuacji nieprzewidzianych całkowicie odmiennych od sytuacji jakie bierze się w ramach (…) system służby milicyjnej (Obrony Terytorialnej - przyp. aut.) jest niezbędną częścią składową systemu wojskowego epoki jądrowej, ponieważ tylko on, i to najmniejszym kosztem, potrafi się przystosować do nieskończonej liczby różnych okoliczności, których nie można przewidzieć, Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1968, s. 236.
J. Nowak-Jeziorański: być przygotowanym do mało dziś prawdopodobnego, ale zawsze możliwego najgorszego scenariusza i zachować gotowość do obronienia się własnymi siłami, jeśli chcemy, by skutecznie bronili nas inni, Polska wczoraj, dziś, jutro, Warszawa 1999, s. 246.
Ad. 19.
Sun Tzu: zwyciężaj strategią strategię… najlepszą strategią w walce jest zniweczyć plany wroga… sprawą najwyższej wagi w wojnie jest rozbicie strategii wroga, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 35-38.
Napoleon: Na wojnie obowiązuje dobrze ugruntowana maksyma - nigdy nie robić tego, czego nieprzyjaciel chce, i to z tego tylko powodu, że tak chce nieprzyjaciel.
Ad. 20.
Sun Tzu: Wojenna Doktryna radzi (…) polegać raczej na swojej gotowości obrony, nie skupiać się na przewidywaniu jego ataku, tylko uczynić siebie niezwyciężonym, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 93.
Ad. 21.
Sun Tzu: Niezłomność polega na doskonałej samoobronie oraz na stworzeniu możliwości zwycięstwa poprzez szybki atak, Sztuka wojny, j.w. 47
Napoleon: Cała sztuka wojenna polega na rozważnej, nader ostrożnej obronie i na szybkim zuchwałym ataku (1806 r.).
Ad. 22.
J. Nowak-Jeziorański: Polska może liczyć na pomoc sojuszników tylko wtedy, jeśli będzie chciała i mogła bronić się sama, jeśli zdobędzie własne możliwości odstraszania napastnika, Polska wczoraj, dziś i jutro, Warszawa 1994, s. 246.
Ad. 23.
C.v. Clausewitz w „O wojnie” księdze III, rozdziale VI: Zakres środków obrony: … naturalna przewagę ma obrona w użyciu tych rzeczy, które poza bezwzględną wielkością i wartością sił zbrojnych warunkują powodzenie zarówno taktyczne i strategiczne, a mianowicie: korzyści terenowe, zaskoczenie, napad z kilku stron, współdziałanie teatru wojennego, współdziałanie ludności, wykorzystanie wielkich sił moralnych (…) zakres środków, którymi rozporządza obrońca mogących do pewnego stopnia uchodzić za filary jego budowy (…)
Obrona krajowa (współcz. - Obrona Terytorialna)
Twierdze (współcz. - umocnienie i uzbrojenie terenu)
Naród (wsparcie moralne i materialne wojska oraz prowadzenie Obrony i Walki Cywilnej)
Powstanie narodowe (współcz. - działania nieregularnew masowej skali.
Sprzymierzeńcy (współcz. - sojusznicy, sprzymierzeńcy)
Prof. Z. Brzeziński: …wysunął w latach dziewięćdziesiątych polską koncepcję strategii obronnej opartej na dwóch równorzędnych elementach: niewielkiej ale mobilnej dobrze uzbrojonej i nowoczesnej armii regularnej, zdolnej do szybkiego manewru i operacyjnego współdziałania z NATO, oraz obronie terytorialnej opartej na powszechnej mobilizacji ludności wyszkolony w sabotażu i w walkach ulicznych i partyzanckich, Polska z Bliska, Kraków 2003, s. 135.
Ad. 24.
V. Dedijer: …techniczna przewaga w broni i zaopatrzeniu materiałowym, jaką posiadają walczące z partyzantami (szerzej - z Obroną Terytorialną - przyp. aut.) Siły Zbrojne, jest zupełnie bez znaczenia, jeśli idzie o wynik wojny (…) dobrze zorganizowany ruch partyzantki w kraju odpowiedniej wielkości, mający poparcie ludności, jest niezniszczalny, [w:] N. Calder, Jeśli nie nastanie pokój, Warszawa 1971, s. 37-39.
Martin van Creveld: W pierwszych latach XXI wieku najpotężniejsze, najbogatsze, najlepiej wyposażone i wyszkolone siły zbrojne, jakie kiedykolwiek istniały, są
w odwrocie i grozi im wręcz całkowita klęska (na wskutek prowadzenia masowych działań nieregularnych w Libanie, Iraku, Afganistanie, Czeczenii - przyp. aut.), Zmienne oblicze wojny. Od Marny do Iraku, Poznań 2008, s. 9.
Ad. 25.
C.v. Clausewitz (na przykładzie Polski) …obrońca w ogólności więcej może liczyć na pomoc z zewnątrz niż nacierający. Będzie on mógł tym pewniej na to liczyć, im ważniejsze jest jego istnienie dla wszystkich innych, to znaczy im zdrowszy
i silniejszy jest jego stan polityczny i wojskowy, O wojnie, Lublin 1995, s. 450
J. Nowak-Jeziorański: Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika, Polska z bliska, Kraków 2003, s. 127.
J. Nowak-Jeziorański: Polska może liczyć na pomoc sojuszników tylko wtedy, jeśli będzie chciała i mogła bronić się sama, jeśli zdobędzie własne możliwości odstraszania napastnika, Polska wczoraj, dziś i jutro, Warszawa 1999, s. 296.
E. OCENA STRATEGICZNA ZDOLNOŚCI OBRONNYCH SZ RP
Ad. 1.
„Harmonogram wykonania rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 7/MON z dnia
1 marca 1991 roku w sprawie doskonalenia teorii strategii wojennej, sztuki operacyjnej i taktyki”, Warszawa 1991.
„Strategia militarnej obrony RP <<STRATEGIA M>>”, Warszawa 1994.
Ad. 2.
C.v. Clausewitz: „wojska stałe (współcz. - wojska operacyjne).. i mogące uchodzić za filary (obrony strategicznej - przyp. aut) - obrona krajowa (współcz. - Obrona Terytorialna), O wojnie, Lublin 1995, s. 226, 443.
Konstytucja USA: Dobrze zorganizowana milicja (współcz. W USA Gwardia Narodowa, w Polsce Obrona Terytorialna) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa.
Ad. 3.
Umowa koalicyjna AWS i UW pkt. 27. Reforma wojska. Stworzenie systemu obrony terytorialnej RP, Rzeczpospolita z 12.11.1997.
B. Komorowski: Opinia Nr 4 Komisji Obrony Narodowej z 31.03.1998 do Ministra Obrony Narodowej nakazująca opracowanie docelowej koncepcji Obrony Terytorialnej.
J. Onyszkiewicz zatwierdził „Koncepcję Rozwoju Obrony Terytorialnej” (głowne kierunki) - 11.01.1999.
Ad. 4.
J. Nowak-Jeziorański, Strategia usypiania, Gazeta Wyborcza 23.02.2000 r.
Traktat Północnoatlantycki art. 3.: Strony Traktatu… będą utrzymywały
i rozwijały swoją indywidualną i zbiorową zdolność do odparcia zbrojnej napaści.
Ad. 5.
Koncepcja strategiczna Obrony i bezpieczeństwo Państw Członkowskich Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego”(2010): Potwierdza więź między krajami, mająca na celu wzajemną obronę przed napaścią.
Ad. 6.
Minister Obrony Narodowej B. Klich: …zmienił się charakter zagrożeń dla bezpieczeństwa Polski. Od początku lat 90. pojawiają się one w znacznej odległości od naszego kraju i dlatego trzeba wzmocnić siły ekspedycyjne (…) Stratedzy nie przewidują uderzenia na dużą skalę za Wschodu, Dziennik 19.11.2007.
Minister Obrony Narodowej B. Klich: A młodzi Polacy zasługują na to, by zerwać nareszcie z ostatnim reliktem przeszłości, jakim jest obowiązkowy pobór do wojska. Najwyższy już czas, żeby 20 lat po odzyskaniu niepodległości każdy z nich mógł swobodnie dokonywać życiowych wyborów bez strachu przed wezwaniem WKU. Na tym polega wolność i tej wolności nie da się przeliczyć na żadne pieniądze, Dziennik 2.09.2008.
Ad. 7.
J. Onyszkiewicz: zważywszy na nasze położenie brzegowe, musimy przede wszystkim myśleć o wiarygodnej obronie własnego terytorium. Tworzenie sił zbrojnych nastawionych wyłącznie na działania o charakterze ekspedycyjnym (jak np. Wielka Brytania) nie wchodzi w naszym przypadku w rachubę, Polska Zbrojna 29.04.-6.05.2001.
Ad. 8.
(USA): Obrona Terytorialna - komponent nowoczesnej struktury militarnej, którego powiązanie z systemem niemilitarnym w decydujący sposób wpływa na skuteczność obrony narodowej, International Military and Defence Encyklopedia, Washington 1993, t. 2., s. 2217-18.
Ad. 9.
Konstytucja III RP, art. 85. Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.
Napoleon: Tylko armia narodowa zapewni republice spokój i poszanowanie
z zewnątrz.
Ad. 10.
(RFN), A. Beer, Truppenteilen (1983): Miniaturyzacja jest największym nieszczęściem, jakie może spotkać każdą armię.
Gen. W. Sikorski:…zbyt lekkomyślna pogarda dla potęgi liczny wydać by mogły dzisiaj jak najgorsze rezultaty, Przyszła wojna, Warszawa 1984, s. 136.
Ad. 11.
Konstytucja USA: Dobrze zorganizowana milicja (współcz. - USA Gwardia Narodowa, Polska - Obrona Terytorialna) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa.
(USA): Obrona Terytorialna - komponent nowoczesnej struktury militarnej, którego powiązanie z systemem niemilitarnym w decydujący sposób wpływa na skuteczność obrony narodowej, „International Military and Defense Encyklopedia”, Washington 1993, t. 2., s. 2217-18.
Ad. 12.
C.v. Clausewitz: O wojnie, księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony.
Ad. 13.
Napoleon: Gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w obronie swej wolności, jest on niezwyciężony.
Złote reguły kultury strategicznej: koncentracja uwagi na czynniku ludzkim… [w:] J. Penc, Strategie zarządzania, Warszawa 1999, s. 75.
Ad. 14.
Marsz. J. Piłsudski: Siły państw polegały nie tylko już na wojsku samym, ale na chęci samego narodu, obywateli danego państwa, być żołnierzami, Rok 1863, Warszawa 1989, s. 202.
Pojęcia „Siły Zbrojne” i „Naród” nie istnieją obok siebie, lecz się przenikają - stanowią jedno, Wizja Sił Zbrojnych III RP w koncepcji Armii Krajowej (1942).
Ad. 15.
J. Nowak-Jeziorański: Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika, Polska z bliska, Kraków 2003, s. 127.
B. Komorowski: „W planowaniu obronnym podkreślał pryzmat zadań obrony terytorium ojczyzny i sojuszu… Według Komorowskiego najważniejszy jest własny potencjał bezpieczeństwa a nie zdolności ekspedycyjne”, Polska Zbrojna nr 14
z 3.04.2011.
F. KIERUNKI ODBUDOWY ZDOLNOŚCI OBRONNYCH SIŁ ZBROJNYCH RP
Ad. 1.
Daniel S. Papp: Potencjał bez strategii jest niemalże tak samo pozbawiony znaczenia, jak strategia bez potencjału [w:] R. Kuźniar (red.), Między polityką a strategią, Warszawa 1994, s. 187.
Ad. 2.
A. Beaufre: Przyszłość jest zmienna… nieprzewidywalna… reguła, jest zaskoczenie… odrzucamy bierna postawę wobec wydarzeń wyrażającą się w niespokojnym pytaniu „Co się stanie”” zastępując je pytaniem twórczym: „Co powinniśmy czynić?”, Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1968, s. 230, 272.
Ad. 3.
Feldmarsz. H.v. Moltke: Podstawą każdej sprawnej organizacji militarnej jest trwałość i stabilność, [w:] F. Herne, Moltke, Warszawa 1999, s. 361.
Ad. 4.
B. Komorowski: Wojska Operacyjne oraz Obrona Terytorialna - zgodnie
z zobowiązaniami sojuszniczymi - powinny zapewnić obronę własnego terytorium oraz stworzyć warunki do działania na tym terytorium sił sojuszniczych, Myśl Wojskowa 4/99, s. 94.
Ad. 5.
Prof. Z. Brzeziński: Polska powinna wyłonić większą, wyborową jednostkę gotową do całkowicie interoperacyjnego, bojowego współdziałania na szczeblu techniki wojennej, jak i kadry oficerskiej i podoficerskiej
z większymi jednostkami amerykańskimi, [w:] O Polsce, Europie i świecie 1989-2001, Bellona, Warszawa 2002, s. 467.
Strategiczny - tzn. oparty na nauce strategii (dzieła Sun Tzu, C.v. Clausewitza, A. Beaufre'a, L.B. Harta,
W. Sikorskiego, F. Skibińskiego i innych strategów) oraz wskazaniach wielkich strategów i mężów stanu
(T. Kościuszki, Napoleona, J. Piłsudskiego, J. Nowaka-Jeziorańskiego, prof. Z. Brzezińskiego i innych).
Gen. dyw. dr F. Skibiński (zastępca płk/gen/ bryg. S. Maczka z 1.BPanc-Mot i 1. Dywizji Pancernej): „już
z samego faktu istnienia i przeznaczenia do ściśle określonych zadań - uderzeniowych sił zbrojnych (współcześnie - wojsk operacyjnych - przyp. aut.) wynika automatycznie potrzeba dysponowania innym „gatunkiem” sił, które też organizuje się wszędzie pod taką czy inną wersją nazwy terytorialnych sił zbrojnych”, [w:] „Rozważania
o sztuce wojennej”, Warszawa 1972, s. 320.
Por.: 1. B. Komorowski, Polska w sojuszu Północnoatlantyckim. Problemy i wyzwania, Myśl Wojskowa 4/1999, s. 90-100.
2. B. Komorowski, Walczę o dobry program, Polska Zbrojna nr 30 wrzesień 2000, s. 5, 16-18.
Ponownie ta osoba (A. Karkoszka) kompletny ignorant wojskowy i analfabeta strategiczny znalazł się jako przewodniczący zespołu (!) w ekipie obecnego (2011/12) Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego, blokując dotarcie niniejszego Raportu do kierownictwa politycznego państwa.
Por.: Peter F. Drucker: …w zarządzaniu różnymi formami organizacji - …misja definiuje strategię, a strategia definiuje strukturę [w:] Zarządzanie XXI wieku - wyzwania, Warszawa 2009, s. 16.
Por.: A. Beaufre: zadaniem strategii jest osiągnięcie celów ustalonych przez politykę, wykorzystując jak najlepiej posiadane środki (…) w strategii nie należy obierać za punkt wyjścia tego co możliwe, ale szukać tego, co jest konieczne i starać się to osiągnąć”, [w:] Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1968,
s. 161.
Por.: 1. Konstytucja USA: Dobrze zorganizowana milicja (współcześnie Obrona Terytorialna) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa.
2. „Obrona Terytorialna - komponent nowoczesnej struktury militarnej, którego powiązanie z systemem niemilitarnym w decydujący sposób wpływa na skuteczność obrony narodowej” [w:] „International Military and Defense Encyklopedia” Washington 1993, t. 3, s. 2017-18.
2