Czym są punkty charakterystyczne?

Data publikacji: 15 sierpnia 2011 Autor: Piotr Kopera

Wiele razy tutaj na blogu przewijało i przewija się określenie „punkt „tudzież „punkty”, miejsca i inne popularne nazwy z dopiskiem „charakterystyczny”. „Charakterystyczna droga”, „charakterystyczna góra” itp. Czym w zasadzie jest ten charakterystyczny punkt?
Dzisiaj krótki instruktarz szukania i interpretowania wspomnianych charakterystycznych rzeczy.

Co to właściwie znaczy punkt charakterystyczny?

W gruncie rzeczy definicja jest przewidywalna i banalnie prosta.  Według słownika języka polskiego „charakterystyczny” oznacza „wyróżniający się spośród grupy podobnych osób lub przedmiotów” i tak też jest w przypadku orientacji w terenie.

Wszelkie punkty charakterystyczne, które spotykamy w terenie i na mapie to wyróżniające się ze zbioru napotkanych obiektów. Pytanie tylko co będzie się wyróżniać spośród zbioru obiektów, między którymi się poruszamy? Wszystko zależy od mapy jaką dysponujemy i tego, co na niej się znajduje. No i oczywiście, od terenu, na jakim się znajdujemy.Jeżeli mamy w ręku mapę Żuław Wiślanych, to każde wzniesienie będzie się tutaj wyróżniać - inaczej będzie w przypadku mapy Gór Świętokrzyskich. Zależnie od sytuacji trzeba odpowiednio określić przydatność informacji, by odczytać właśnie te najważniejsze.

Zasadniczo punkty charakterystyczne możemy podzielić na dwie grupy zależnie od stopnia wyróżniania się z terenu.

1.Bardzo wyróżniające

Czyli takie, które widać w terenie, czy też na mapie „na pierwszy rzut oka”. Głównie będą to wszelakiej maści znaki punktowe takie jak: kościoły,kapliczki, fabryki, urzędy gminy, szkoły, wieże, wodospady, źródła, pojedyncze drzewa, transformatory, stacje kolejowe i benzynowe, ambony, leśniczówki, doły oraz wiele innych. Wyróżniającymi się znakami będą też specyficzne znaki liniowe. W zasadzie do nich zaliczać się będą wszystkie obiekty liniowe (a zwłaszcza ich nietypowy przebieg!), które nie są zwykłymi leśnymi czy też polnymi drogami. Czyli np. autostrady, linie kolejowe, drogi utwardzone bądź asfaltowe, ścieżki rowerowe, szlaki, strumyki i rzeki, linie wysokiego napięcia, płoty, żywopłoty czy w szczególnych przypadkach nawet przesieki(przecinki, linie ostępowe) kiedy w okolicy nie znajdują się żadne inne.

2. Wymagające interpretacji

Tutaj sprawa jest nieco bardziej skomplikowana i wymagająca uwagi, lecz gdy opanuje się sztukę rozpoznawania miejsc charakterystycznych na tym poziomie jest się już w zasadzie mistrzem mapy. O co chodzi?

Mając do dyspozycji przykładowo mapę topograficzną jesteśmy w stanie odnaleźć kilka punktów charakterystycznych i połączyć ich lokalizacje i wiedzę na ich temat w całość. Daje to nam niesamowitą pewność, co do miejsca naszego.
Spójrzmy na poniższy przykład:

Idziemy drogą z punktu A do punktu B. Naszym celem jest okrągła dziura pomiędzy tymi punktami - załóżmy, że jest tam punkt kontrolny na InO. Jak to zwykle bywa, organizator znalazł miejsce, gdzie tych dziur może być kilka(naście) - czasami nie są ujęte na mapie ze względu na skalę.

Jak znaleźć to jedno właściwe miejsce?

• Będąc w punkcie A sprawdzamy ilość dróg odchodzących od skrzyżowania, aby upewnić się, że to na pewno to skrzyżowanie. Powinno ich być pięć (cztery przecinki i jedna droga). Można też dla pewności jeszcze zorientować mapę, by nabrać przekonania, że idziemy w dobrym kierunku.

• Po chwili marszu dochodzimy do małego nasypu - mniej więcej w połowie drogi. Po lewej stronie minęliśmy stromą (gęste poziomice) górę.

• Mniej więcej na wysokości nasypu, również po lewej, widzimy miniaturową przełęcz pomiędzy pierwszą, a drugą górką -  idziemy więc dalej na lekko unoszącym się terenie (przecinamy poziomice). Po prawej mijamy dwie górki.

• Dochodzimy do skrzyżowania. Wszystkie drogi idą mniej więcej w dolinach, sprawdźmy zatem ich kierunek za pomocą kompasu. Jeżeli zgadza się on z rzeczywistością oraz z ilością i kształtem górek, które mijaliśmy, jesteśmy prawdopodobnie na właściwym miejscu. Można jeszcze dla pewności przebiec się do skrzyżowania na południowy wschód i sprawdzić ilość odchodzących dróg.

• Mimo, że mamy już spisany punkt, nie jest to koniec jego zdobywania - patrząc na teren i porównując go z mapą ponownie kontrolujemy drogę i upewniamy się w naszym wyborze. Ta ostatnia czynność uchroni nas od wpisania na kartę kodu ze stowarzysza i wpłynie pozytywnie na stan naszego konta punktowego.

Podsumowanie

Punkty charakterystyczne redukują zbiór potencjalnych miejsc naszego pobytu w terenie do kilku możliwych na danym obszarze. Bo ile może być kapliczek czy leśniczówek w granicach możliwości naszego dotarcia? Zdecydowanie ułatwia to orientowanie się w terenie.

Z drugiej strony nie potrzebujemy wcale tak dużo charakterystycznych obiektów, aby dobrze się zorientować, ponieważ teren w ujęciu całościowym sam w sobie jest bardzo charakterystyczny. Zauważcie, że w przykładzie drugim  był tak naprawdę jeden punkt charakterystyczny -  punktowy znak topograficzny, czyli dół, którego szukaliśmy. Stąd wniosek, że ciągle kontrolowanie trasy, a nawet zwykłe trzymanie kciuka na miejscu, w którym znajdujemy się na mapie wtedy, kiedy na nią już nie patrzymy, wiele pomaga nam w odnalezieniu właściwej drogi. Pisałem o tym tutaj: Czy robisz te 7 błędów podczas InO?

---