Konspekt do tematu:

DOZWOLONE I NIEDOZWOLONE WSPOMAGANIE W SPORCIE

1. Regulacje prawne:

1. Konwencja Antydopingowa Rady Europy

2. Kopenhaska Deklaracja o Walce z Dopingiem w Sporcie

3. Międzynarodowa Konwencja o Zwalczaniu Dopingu w Sporcie UNESCO

4. Kodeks Antydopingowy (2003 rok)

2. WADA (World Antidoping Agency) Światowa Agencja Antydopingowa (10 listopad 1999 roku):

• Upowszechnianie Kodeksu Antydopingowego

• Kontrola poza zawodami

• Wsparcie dla sportowców

• Edukacja

• Koordynacja działań antydopingowych

• Rozwój działań antydopingowych

• Nauka i medycyna

3. Światowy Program Zwalczania Dopingu w Sporcie (1 stycznia 2004 roku):

• Ochrona podstawowego prawa sportowców do uczestnictwa w sporcie wolnym od dopingu, a tym samym promowanie zdrowia, uczciwości i równości sportowców na całym świecie.

• Zapewnienie zharmonizowanych, skoordynowanych i skutecznych programów wykrywania, zniechęcania i zapobiegania dopingowi na szczeblu międzynarodowym i krajowym.

4. LISTA substancji i metod zabronionych w sporcie:

1. Substancje i metody zabronione w każdym czasie uprawiania aktywności sportowej:

Środki farmakologiczne

• Środki anaboliczne

• Hormony i substancje pokrewne

• Beta-2-agoniści

• Środki o aktywności anty-estrogenowej

• Środki moczopędne i inne środki maskujące

Metody

• Zwiększenie transportu tlenu

• Chemiczne i fizyczne manipulacje

• Doping genowy

2. Substancje i metody zabronione w trakcie trwania zawodów sportowych:

• Środki pobudzające (stymulanty)

• Narkotyki

• Kanabinoidy

• Glukokortykosteroidy

3. Substancje zabronione w określonych dyscyplinach sportu:

• Alkohol

• Beta-blokery

4. Substancje wymienione z nazwy, które zostały wyszczególnione w podanej liście.

5. Substancja zostaje umieszczona na liście, jeśli:

• Istnieją medyczne lub inne naukowe dowody, że substancja lub metoda może poprawiać lub poprawia wyniki sportowe.

• Istnieją medyczne lub inne naukowe dowody, że użycie substancji lub metody stanowi faktyczne lub potencjalne zagrożenie dla zdrowia sportowca

• WADA ustaliła, ze użycie substancji lub metody narusza ducha sportu.

6. TUE (Terapeutic Use Exemption) Zasady wyłączeń z zakazu ze wskazań terapeutycznych:

• Zawodnik doznałby znacznego pogorszenia stanu zdrowia, gdyby substancja lub metoda została wycofana z procesu terapeutycznego, leczenia ostrego lub przewlekłego schorzenia.

• Nie istnieje alternatywne postępowanie terapeutyczne w stosunku do zabronionej substancji lub metody.

• Konieczność zastosowania zabronionej substancji nie może być konsekwencją wcześniejszego nieterapeutycznego zastosowania substancji zabronionej.

• Terapeutyczne użycie substancji lub metody nie powoduje dodatkowego polepszenia osiąganych rezultatów znaczniejszego, niż to które może być oczekiwane w wyniku powrotu do zwykle występującego stanu zdrowia.

7. Złamanie przepisów, gdy:

• Obecność niedozwolonej substancji lub jej metabolitów bądź markerów w próbce biologicznej pobranej od zawodnika.

• Odmówienie poddania się badaniu lub nie dostarczenie próbki bez podania usprawiedliwienia lub unikanie przystąpienia do badania.

• Nie spełnienie wymagań dostępności zawodnika poza zawodami.

• Posiadanie przez jakiegokolwiek zawodnika substancji zabronionej.

• Posiadanie przez personel pomocniczy zawodnika zabronionej substancji.

• Nielegalny handel zabroniona substancja lub metodą.

• Podanie lub próba podania zabronionej substancji lub metody.

8. Kontrola:

• W trakcie zawodów

• Poza zawodami

9. Kary:

• Dyskwalifikacja na 2 lata

• Całkowita dyskwalifikacja

10. Zagrożenie stosowania niedozwolonego wspomagania:

1. Niektóre powikłania zdrowotne związane ze stosowaniem zabronionych środków farmakologicznych:

• Samouszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu

• Patologiczny przerost komór serca

• Zmiany w układzie płciowym

• Psychozy

• Zaburzenie funkcji wątroby

• Powstawanie nowotworów

• Podwyższenie frakcji LDL

• Wzrost ciśnienia tętniczego

• Kamica nerkowa

• Choroba wrzodowa

• Wzrost lepkości krwi

• Zakrzepy

• Zawał serca

• Udary mózgu

• Gigantyzm

• Akromegalia

• Deformacja kośćca

• Utrata łaknienia

• Bóle głowy

• Uczucie oszołomienia

• Zaburzenia widzenia

• Leukopenia

• Małopłytkowość

• Uderzenia gorąca

• Hiponatrenia

• Hipopotasemia

• Hipomagnezemia

• Skurcze mięsniowe

• Spadki cisnienia

• Zaburzenia rytmu serca

• Bóle, zawroty glowy

• Udar cieplny

2. Niektóre powikłania zdrowotne związane ze stosowaniem zabronionych metod wspomagania:

• Reakcje alergiczne

• Zator gazowy

• Wstrząs

• Przeciążenie uładu krążenia

• Infekcje

• Krwawienie

• Zator powietrzny

11. DOZWOLONE środki wspomagania o udowodnionej skuteczności:

1. Kreatyna (kwas N-metyloguanidynooctowy):

• Wpływa na właściwości mięśni

• Brak hamuje biosyntezę białek kurczliuwych

• Hamuje zakwaszenie mięśni podczas skurczów

• Fosfokreatyna może być traktowana jako rezerwa energii w organizmie

• Zwieksza więc masę mięśni i moc maksymalną

Krótkotrwałe obciążenie kreatyną to stosowanie jej w dawce: 20g/dzień przez 5 dni

Utrzymanie zawartości w mięśniach: 2g/dzień

2. Kofeina (trójmetyloksantyna):

• Stan pobudzenia

• Wpływ na ośrodkowy układ nerwowy

• Uwalnia wapń z komórek mięśniowych i zmniejsza poziom potasu w osoczu krwi

3. Dwuwęglan sodu:

• Zwiększenie udziału glikolizy beztlenowej w produkcji energii

Dawka: 300mg/kg masy ciała

Piśmiennictwo:

1. Wszelkie najnowsze informacje dotyczące dopingu wraz z aktualna listą substancji i metod zabronionych znajdują się na stronie WADA:

http://www.wada-ama.org/

2. Dozwolone i niedozwolone wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka. Red. A. Jegier

---