KONSTYTUCJA PRL I UMOCNIENIE SIĘ SYSTEMU TOTALITARNEGO

Głównym zadaniem sejmu ustawodawczego było uchwalenie konstytucji. W maju 1951 powołano komisję, która miała stworzyć jednolity tekst konstytucji. Na jej czele stał Bierut. Nie miał jednak za dużo do zrobienia. Skopiowano bowiem tekst konstytucji radzieckiej, czym otworzono drogę do stworzenia państwa totalitarnego.

Konstytucję uchwalono na posiedzeniu sejmu, 22 lipca 1952. Obowiązywała ona do 1989.

Konstytucję PRL-u można podzielić na dwa okresy:

- do 1981 - działania powodujące, ze państwo staje się totalitarne,

zmiany w 1976 - kierownicza rola partii, przyjaźń polsko- radziecka, zmiany w stanie wojennym (1981) - zapis o możliwości wprowadzenia stanu wojennego, dekret o sądownictwie doraźnym,

- po 1981 - utworzenie Trybunału Konstytucyjnego ( straż nad prawidłowością prawa w Polsce), powołanie rzecznika praw obywatelskich.

W Polsce w okresie stalinowskim hegemonem politycznym była PZPR. Rządzona ona była metodą wodzostwa: I sekretarz ( zajmujący się sprawami decydującymi) + politbiuro (rządziło całym krajem). ZSL i SD spełniało rolę pasa transmisyjnego - łącznik PZPR z narodem.

Gomułka, Kliszka, Spychalski - zostali wyrzuceni z partii. Wypłynęli z powrotem w październiku 1956.

Przeprowadzano represje na oficerach Wojska Polskiego. W lipcu 1951 miał miejsce proces oficerów Wojska Polskiego ( w tym generałowie - Kirchmayer, Tatar - przekazanie skarbów FON-u). Proces wytoczono im za zdradę państwa. Wydano wyroki kary śmierci, więzienia. Niektórzy z nich zostali zrehabilitowani w 1956.

W Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego, dziesiąty departament zajmował się inwigilowaniem społeczeństwa ( donosiciele, agenci TW - tajni współpracownicy).

W 1956 zmarł Stalin. W Polsce nie nastąpiła jednak odwilż.

W 1954 na II zjeździe PZPR zaplanowano zmiany. W pełni zmian dokonano w 1956 - polski październik.

Istniały również organizacje młodzieżowe:

- Związek Walki Młodych,

- Związek Młodzieży Wiejskiej „Wici”

- Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego ( OMTUR).

22 lipca 1948 we Wrocławiu odbył się zjazd organizacji młodzieżowych. Powołano wówczas Związek Młodzieży Polskiej ( ZMP- „przedszkole” PZPR).

Kościół katolicki w Polsce stanowił potężną siłę Zawsze stawał po stronie narodu, co sprawiło, że cieszył się dużym autorytetem. 95% Polaków deklarowało się jako katolicy.

Latem 1945 z Francji powrócił prymas- kardynał August Hlond. Miał on do wykonania dwa zadania:

- odbudowa struktur Kościoła,

- jako, że Polska zyskała tereny na zachodzie - stworzenie tam struktur Kościoła.

We wrześniu 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej wypowiedział konkordat z Rzymem ( z 1925). W 1946 wprowadzono świeckie prawo małżeńskie, zniesiono obowiązek nauki religii w szkołach. 1949/50 odebrano zakonom szpitale.

W marcu 1948 papież skierował list do biskupów niemieckich „ O wypędzeniu 12 milionów ludzi z domu” - chodziło o Niemców, których wysiedlono, zgodnie z postanowieniem konferencji poczdamskiej z Polski, Czechosłowacji, Węgier za rubież Odry. Biskupi polscy nie zaprotestowali, w związku z czym władze uznały, że Kościół popiera działania papieża .

W październiku 1948 zmarł Hlond. Kościół błyskawicznie wybrał nowego prymasa - biskupa lubelskiego, Stefana Wyszyńskiego.

Władza cały czas podkręcała politykę antykościelną. Cyrankiewicz uznał za karalne wykorzystywanie ambony do celów politycznych.

W maju 1950 sejm wydał ustawę o konfiskacie dóbr zakonnych.

Władze ludowe, widząc, że polityka antykościelna jest nieskuteczna, doprowadziły do podpisania 14 kwietnia 1950 umowy rząd - episkopat. Było to pewnego rodzaju ewenementem, gdyż w innych krajach socjalistycznych Kościół rozbito.

Zgodnie z nią :

- zachowano prawo nauczania religii,

- w rękach Kościoła znajdował się KUL,

- Kościół miał prawo prowadzić pracę duszpasterską w wojsku i więzieniach ,

- nad Kościołem polskim zwierzchnictwo miał papież.

Władze łamały jednak zawarte wówczas postanowienia:

- biskupowi Kaczmarkowi wytoczono proces za zdradę stanu i skazano na 12 lat więzienia,

- wrzesień 1953- październik 1956 - internowanie Wyszyńskiego.

---