postawy rodzicielskie wg M Ziemskiej


Już w latach trzydziestych psychologowie zwrócili uwagę na to jak duży wpływ na sposób wychowywania dziecka i kształtowanie się jego osobowości ma postawia rodziców w stosunku do niego. Powstało klika typologii postaw rodzicielskich, m.in. typologia Kannera i model Schaefera.

Polski projekt typologii postaw rodzicielskich opracowany przez Marię Ziemską.

Wyróżniła ona cztery postawy pozytywne i przeciwstawne do nich cztery postawy negatywne.

Na modelu postawy pozytywne znajdują się wewnątrz, a przeciwne im postawy negatywne na zewnątrz kwadratu.

Postawy pozytywne:

Postawa akceptacji to najogólniej mówiąc przyjmowanie dziecka takim jakie jest, ze wszystkimi wadami i zaletami. Nie oznacza to bezkrytyczności ale zrozumienie jego potrzeb i trudności. Akceptacja dziecka stanowi podstawowy warunek prawidłowych stosunków w rodzinie.

Postawa współdziałania przejawia się w gotowości rodziców do uczestnictwa w życiu dziecka, dawaniu mu do zrozumienia, że zawsze może na rodziców liczyć. Nie jest to jednak natarczywe wtrącanie się w życie dziecka. Przejawia się w gotowości rodziców do udzielania odpowiedzi na liczne pytania, przeglądaniu zeszytów, wyjaśnianiu wątpliwości, wspólnych dyskusjach, okazywaniu zainteresowania tym co dziecko robi i jak wygląda jego życie poza domem.

Ważne jest również wciąganie dziecka w obowiązki domowe dostosowane do jego możliwości. Ich wykonywanie wpływa pozytywnie na samoocenę dziecka, daje mu satysfakcję, uczy samodzielności i współpracy.

Postawa rozumnej swobody polega na pozostawieniu dziecku pola do własnej inicjatywy i aktywności. Z wiekiem zakres swobody staje się coraz szerszy. Przy postawie rozumnej swobody nie ogranicza się działań dziecka i jego kontaktów, stwarzając warunki do rozwoju samodzielności i odpowiedzialności za własne postępowanie. Jednak dyskretnie się je nadzoruje.

Uznanie praw dziecka to traktowanie dziecka jako pełnoprawnego członka rodziny. Przejawia się to w dopuszczaniu go do spraw rodzinnych i wspólnego podejmowania decyzji. Szanuje się jego indywidualność, nie zmusza do przełamywania niechęci do czynności szczególnie dla niego przykrych (choć można stopniowa wskazywać na ich dobre strony). Nie należy np. mówić o nim w szerszym towarzystwie gdy wiemy, że sprawia mu to przykrość, mimo, że my nie widzimy w tym nic złego.

Postawy negatywne:

Postawa odrzucenia: odtrącanie i unikanie

Często powstaje w stosunku do dzieci niechcianych, które urodziły się w momencie niedogodnym dla rodziców. Jej wykształceniu sprzyjają też cechy indywidualne rodziców jak niedojrzałość emocjonalna i narcyzm.

Odtrącenie i unikanie to dwa warianty odrzucenia.

Postawa odtrącająca - odrzucanie aktywne. Przejawia się stosowaniem nieadekwatnych surowych kar, dokuczaniem, krytykowaniem i wyśmiewaniem dziecka, lekceważeniem jego osiągnięć.

Postawa unikająca - postawę tę charakteryzuje chłód uczuciowy. W skrajnych przypadkach rodzice w ogóle nie dbają o dziecko, o jego podstawowe potrzeby, zdrowie, wyżywienie czy ubranie. Gdy rodzina jest biedna zwykle dziecko trafia na ulicę, czy do domu dziecka.

W bardziej wyrafinowanej formie potrzeby materialne dziecka są zaspokajane, często nawet bardzo dobrze. Rodzice troszczą się o zdrowie dziecka, jego postępy w nauce, zapewniają zabawki, ubrania, kieszonkowe. Równocześnie rzadko znajdują czas dla dziecka, unikają kontaktów z nim. Dzieckiem gdy jest małe zajmuje się babcia czy opiekunka. Rodzice nie okazują dziecku uczuć, lub ogranicza się to do wymuszonych deklaracji.

Postawy oparte na zbyt silnej koncentracji na dziecku: nadopiekuńczość i nadmierne wymagania

Postawa nadmiernie chroniąca - charakteryzuje ją tendencja do ciągłego bliskiego kontaktu z dzieckiem i ograniczania jego stosunków społecznych z innymi. Może być wywołana przez poczucie winy rodzica względem dziecka. Często reprezentowania przez samotne matki, lub w stosunku do dzieci pierworodnych i jedynaków. Rodzic taki z jednej strony rozpieszcza dziecko, ulega jego zachciankom, z drugiej hamuje jego aktywność i samodzielności w przekonaniu, że robi to dla jego dobra. Postawa taka prowadzi do silnej zależności dziecka od rodziców lub jego buntu skutkującego wzgardą i lekceważeniem rodziców.

Postawa nadmiernie wymagająca - cechuje rodziców o nadmiernie wysokich aspiracjach w stosunku do dziecka. Chcą ukształtować je według idealnego wzorca nie licząc się z jego realnymi zdolnościami. Stawiają mu wygórowanie wymagania, ograniczają jego swobodę i krytykują gdy nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom. Postawa taka sprzyja powstawaniu zaburzeń nerwicowych i lękowych u dzieci. Dziecko ma poczucie winy za własną nieudolność jeśli nie jest w stanie sprostać wymaganiom, lub z czasem rozwija skłonności agresywne i sprzeciwia rodzicom.

Postawy dwójki rodziców nie zawsze są takie same. Czasem nawet, sprzeczne postawy są w stanie równoważyć się z korzyścią dla dziecka, np. nadmiernie wymagający ojciec i tolerancja matki. Nie rzadko też postawy rodziców modyfikują się i z czasem przybierają bardziej umiarkowane formy.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Postawy rodzicielskie wg Ziemskiej
Postawy rodzicielskie wg Ziemskiej
Postawy rodzicielskie wg Marii Ziemskiej, Pedagogika resocjalizacyjna
Postawy rodzicielskie wg Marii Ziemskiej
Postawy rodzicielskie wg Marii Ziemskiej, Pedagogika resocjalizacyjna
Główne typy postaw rodzicielskich wg Kennera
Funkcje rodziny i postawy rodzicielskie - ziemska, Pedagogika i psychologia
Model typologii postaw rodzicielskich właściwych i niewłaściwych według Marii Ziemskiej
Ziemska Postawy rodzicielskie, „POSTAWY RODZICIELSKIE”
Kwestionariusz dla rodziców do?dania postaw rodzicielskich Ziemska
Maria Ziemska wyróżnia 4 typy postaw pozytywnych oraz 4 typy postaw rodzicielskich negatywnych 2
Dyduch Ewa Ziemska M Postawy rodzicielskie a zachowanie się dzieci
Maria Ziemska Funkcje rodziny i postawy rodzicielskie
POSTAWY RODZICIELSKIE, Dla rodziców
postawy rodzicielskie, Pedagogika specjalna
Postawy rodzicielski3, KATOLICKA RODZINA
POSTAWY RODZICIELSKIE
Postawy rodzicielskie(1), KATOLICKA RODZINA
Postawy rodzicielskie

więcej podobnych podstron