WOJNA W AFRYCE 1940-43
W czasie wojny w Afryce dużą rolę odegrał gen. E. Rommel. Był on ulubieńcem Hitlera. Zdobył sławę w 1940 w walkach przeciw Francji, podejmując śmiałe, zdecydowane decyzje. Następnie dowodził Afrika Korps. W Afryce zasłużył sobie na miano - „lisa pustyni”, ze względu na swoją przebiegłość. Jego przeciwnikiem był brytyjski dowódca VIII Armii - marszałek Montgomery. Rommel, ze względu na to, że był zamieszany w zamach na Hitlera, musiał popełnić samobójstwo.
Ogólnie w Afryce panują makabryczne warunki do walki - duża różnica temperatur w dzień i w nocy, dokuczliwe insekty, choroby, a zwłaszcza malaria; jednak wojna miała tam miejsce. Niemcy mieli bowiem koncepcję, by przejść przez Afrykę Północną, Kanał Sueski i dotrzeć do Arabii Saudyjskiej, skąd mogliby czerpać ropę naftową; stąd walki toczono także na terytorium Afryki. Wszystko zaczęło się już w momencie, gdy trwała bitwa o Wielką Brytanię, a więc latem 1940.
Pierwszym agresorem w Afryce były Włochy. Włochy pierwsze działania wojenne rozpoczęły 10 czerwca 1940. Włosi posiadali w Afryce 2 kolonie- Libia i Somali, oraz obszar podbity- Etiopia. We wrześniu 1940 Włosi rozpoczęli z Libii uderzenie na Egipt, dalej kierując się na kanał Sueski. Szybko jednak okazało się, że armia włoska posiada marną wartość bojową. W grudniu 1940 Brytyjczycy ścigali już Włochów. W styczniu 1941 Brytyjczycy zajęli twierdzę Tobruk ( * na którą przez Kretę wysyłane były zapasy na front afrykański) oraz Bardi. W lutym 1941 Brytyjczycy dostrzegli, że Włosi stawiają im marny sprzeciw i rozpoczęli ofensywę w Afryce Wschodniej. Do czerwca 1941 wyzwolono kolejne obszary - Somali dostało się pod panowanie Brytyjczyków, a Etiopia uzyskała niepodległość.
Włosi przegrali w Afryce, a ze względu na ropę, obszarem tym zaczął interesować się Hitler. Do kampanii afrykańskiej, Niemcy przygotowali się bardzo starannie. Postawili na siły zmotoryzowane, gdyż ze względu na ogromne odległości, oddziały piechoty nie wchodziły w grę. W skład Afrika Korps wchodziły dwie dywizje pancerne i jedna dywizja zmotoryzowana. Ich główną zaletą była zdolność szybkiego przemieszczania się, a wadą to, że potrzebowały regularnych dostaw paliwa, a piasek, pył powodował liczne awarie silników. Niemcy mieli możliwość przetestowania podobnej walki na Pustyni Błędowskiej.
Drogą morską, Niemcy, przedostali się do Afryki. W kwietniu 1941 Korpus Afrykański odzyskał tereny w Libii ( Trypolitania, Cyrenajka). Najdłużej Niemcy zmagali się z obroną Tobruku. W sierpniu 1941 obroną Tobruku kierowała Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich, na czele której stał Kopański. Ze względu na wytrwałą obronę Polaków nazywano „szczurami Tobruku”. Tobruk był ważnym miejscem, na co wskazuje choćby to, że za jego sprawą w jesieni 1941 Brytyjczycy podjęli ofensywę.
Wiosną 1942 Rommel przegrupował siły na terenie Libii, zdobył Tobruk i udał się w kierunku wschodnim do El Alamein ( na północy Egiptu). Ludziom Rommla zaczęło jednak brakować paliwa. Wysyłano nawet depesze do Berlina, prosząc o spowodowanie by dotarły jakieś zapasy paliwa. Hitler chciał jednak, aby ofensywa jak najszybciej przemieszczała się w kierunku Kanału Sueskiego. W sierpniu 1942 Niemcy uderzyli w kierunku Kanału Sueskiego, a we wrześniu zostali zatrzymani przez Brytyjczyków. Brytyjczycy przełamali obronę Niemców, weszli na tyły armii niemieckiej i zmusiły ją do odwrotu. Włosi, którzy pomagali Niemcom, zostali okrążeni przez VIII Armię Montgomeryego.
W obronie El Alamein mógł pomóc wynalazek Kosteckiego - „polish detector” do wykrywania min. Rommel przegrał pod El Alamein. 60 tysięcy żołnierzy dostało się do niewoli, Rommel stracił także 500 czołgów i udał się do Tunezji. Miała ona być przyczółkiem z którego później planowano rozwinąć ofensywę.
Po bitwie pod El Alamein, Anglicy i Amerykanie wysadzili desant w Maroku i Algierii. Zajęli północną część tych terenów i udali się do Tunezji, by odciąć Rommla i zmusić go do kapitulacji. Maroko i Algieria były koloniami francuskimi. Gdy Francja została pokonana, utworzono marionetkowe państwo Vichy, a Niemcy nie odebrali mu kolonii. Dlatego też, w Maroko i Algierii znajdowały się wojska Vichy. Szybko stawiły one czoła aliantom, później jednak przeszły na ich stronę. Wówczas w Europie, Niemcy skasowali państwo Vichy, zaczęto okupować te tereny oraz zażądano od Francji floty z Tulonu. Gdy jednak ta nie wyraziła zgody, flotę zatopiono.
12 maja 1943 oddziały w Tunezji skapitulowały. Była to duża strata dla Niemców. Do niewoli dostało się 225 tysięcy żołnierzy. Gdy wojna w Afryce dobiegnie końca, w Europie otworzy się kolejny front. Afryka stanie się bazą, z której rozpocznie się desant na Włochy.
Operacja sycylijsko-włoska rozpoczęła się w 1943.
W momencie kiedy jednak kończyła się wojna w Afryce, inwazja na Włochy nie była pewna. Churchill rozpatrywał także pogląd, by uderzyć na „ miękkie podbrzusze Europy” - Bałkany, a dalej wbić się w Europę Środkową, która znalazłaby się wówczas pod wpływami państw zachodnich. Pomysł ten nie został zrealizowany:
- ze względów strategicznych - Bałkany były terenami górzystymi,
- ze względów politycznych - zajęcie przez aliantów Europy Środkowej wywołałoby złość Stalina.
*Dla Polski pomysł ten również mógł mieć różne konsekwencje, Brytyjczycy mogli bowiem wyzwolić Polskę do Wisły, a tereny na wschód od Wisły należałyby do ZSRR i bylibyśmy znacznie mniejszym krajem.
Wybrano więc Włochy, co jak później się okazało było błędem. Było to bowiem terytorium wąskie, górzyste, więc Niemcy co kawałek mogli tworzyć linie obrony, z których atakowano ofensywę aliantów.