Ankieta

Jest na tyle niesamodzielną techniką gromadzenia dokumentów, że wielu socjologów i pedagogów nie wymienia jej w opisie technik badawczych.

Jest to szczególny przypadek wywiadu. Od wywiadu odróżniają ankietę 3 cechy:

1. stopień standaryzacji pytań

2. zakres i "głębokość" problematyki

3. zasady jej przeprowadzania i związane z tym różnice dystansu społecznego między badanym a badającym

Ankieta rodzajem techniki

1. Jest techniką gromadzenia informacji, polegająca najczęściej na wypełnieniu samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera. (T.Pilch 1998)

2. Jest techniką badawczą polegającą na zbieraniu informacji poprzez samodzielne udzielanie przez badającego odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. (A. W. Maszke, 2004)

3. Umożliwia zgromadzenie dużej ilości informacji (można objąć nią duży obszar i dokonać tego w krótkim czasie)

4. Nie wymaga ponoszenia dużych kosztów (związanych z planowaniem, doborem próby, powielanie materiałów)

Kafeterie i ich rodzaje

• zamknięte

• półotwarte

• koniunktywne i dysjunktywne

Kafeterie zamknięte i półotwarte

Zamkniętą kafeterią nazywamy ograniczony zestaw możliwych odpowiedzi, poza które odpowiadający wyjść nie może (ma możliwość wyboru jedynie pośród możliwości, jakie daje sformułowany zestaw)

Kafeterią półotwartą nazywamy zestaw odpowiedzi możliwych do wyboru

****np. "Jakie motywy skłoniły Pana(ią) do podjęcia studiów zaocznych", kafeteria zawierać może następujące odpowiedzi:

1. "poprawa sytuacji materialnej

2. pragnienie awansu

3. pragnienie podniesienia kwalifikacji

4. - inne..."(to jest właśnie ten punkt, dający możliwość wyboru,tj. umieszenia własnej odpowiedzi, w przypadku innych powodów niżeli są sugerowane w ankiecie)

Kafeteria koniunktywna i dysjunktywna

Kafeteria koniunktywna pozwala na wybranie kilku możliwych odpowiedzi

• Daje możliwość obliczenia częstotliwości wyboru poszczególnych odpowiedzi tym samym utworzenia hierarchii

Przykład kafeterii koniunktywnej: "Jakim zajęciom oddajesz się najchętniej czasie wolnym'?

1. lekturze książek, czasopism

2. oglądaniu telewizji

3. słuchaniu radia

4. majsterkowaniu lub innym zajęciom miłośniczym

5. pomaganiu w gospodarstwie domowym

6. zabawom z kolegami

7. chodzeniu do kina

8. - inne...".

Kafeteria dysjunktywna dopuszcza możliwości wyboru tylko jednej odpowiedzi (np. TAK/NIE)(T. Pilch, T. Bauman)

Specyfika ankiety

Ankieta powinna zawsze zawierać konkretne, ścisłe i jedno problemowe Pytania :

1. zamknięte i zaopatrzone w opisaną wczesnej kafeterię

2. dotyczy ona najczęściej wąskiego zagadnienia bądź problemu szerszego rozbitego na kilka zagadnień szczegółowych

3. jest podstawowym narzędziem kontaktu badanego z badającym, ze względu na wysoki stopień kategoryzacji

4. może być wypełniana przez samego respondenta bądź przez badającego

5. Wypełnienie ankiety polega na określeniu właściwej odpowiedzi

( dokonuje się tego najczęściej poprzez zakreślenie lub postawienie określonych znaków, przy odpowiednich zadaniach kafeterii )

Wady ankiety

• Mała wiarygodność i przydatność

• Nieumiejętność opracowywania kwestionariusza ankiety (nieumiejętność formułowania pytań)

• Brak możliwości wyjaśnienia odpowiedzi wątpliwych, niejasnych lub niepełnych

Rodzaje ankiet

Ankieta ustna

Wypełnienie jej osobiste, bezpośrednie lub za pomocą przeszkolonych ankieterów (małe dzieci lub rozmowy telefoniczne).

Ankieta pisemna

Przekazanie respondentowi kwestionariusza ankiety, z prośbą o jego wypełnienie

Rodzaje ankiet w zależności od sposobu rozprowadzenia:

• ankieta pocztowa

• ankieta prasowa

• ankieta audytoryjna

Ankieta pocztowa

Rozesłanie kwestionariuszy do zainteresowanych z prośbą o zwrot drogą pocztową; jest to wygodna forma badań

Ankiety prasowa

Ankieta zostaje publikowana na łamach prasy z apelem do czytelników o wzięcie udziału w badaniach i udzieleniu odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu oraz o przesłanie ankiety drogą pocztową pod wskazany adres.

Ankieta audytoryjna

Polega na rozdaniu przez badającego kwestionariuszy ankiet pewnej zbiorowości osób z prośbą o ich wypełnienie i oddanie badającemu, najczęściej w jego obecności na spotkaniu audytoryjnym

• Rozprowadzanie ankiet może odbywać się w takich instytucjach jak szkoły, uczelnie

Ankieta – jest niezastąpiona w badaniach pedagogicznych i służy jako narzędzie poznawania cech :

• zbiorowości

• faktów

• opinii o zdarzeniach

• danych liczbowych

Ankieta spełnia rolę ogólna do przygotowania szczególnych badań przeprowadzanych wywiadem lub przy pomocy obserwacji oraz stanowi pożyteczną rolę w początkowym etapie badań, przy zdobywaniu wiedzy wyjściowej

Cechą odróżniającą ankietę od wywiadu w sposób najbardziej znamienny, jest to "iż nie wymaga kontaktu bezpośredniego" badającego z badanym "informator jest tu respondentem, który sam pisemnie odpowiada na pytania kwestionariusza" (Kamiński 1974).