sys polit w różnych krajach


WIELKA BRYTANIA


System WB to wzór systemu parlamentarnego. Nie ma konstytucji pisanej.

EWOLUCJA SYSTEMU POLITYCZNEGO OKRESY:

  1. XII – XVI wiek → przewaga króla, 1215 Wielka Karta Swobód (Wolności), władza króla to władza absolutna,

  2. XVII wieku → walka króla z parlamentem, 1688-89 tzw. Chwalebna Rewolucja, wprowadzono monarchie konstytucyjną, 1701 – akt o następstwie tronu,

  3. XVIII do połowy XIX wieku → przewaga parlamentu, przewaga gabinetu,

  4. od połowy XIX do teraz→ przewaga premiera.


BRYTYJSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE (źródła):


    1. PARLAMENT


Parlament brytyjski składa się z trzech izb:

  1. IZBA GMIN,

  2. IZBA LORDÓW,

  3. Królowa (Monarcha).


    1. IZBA GMIN


PRAWO WYBORCZE DO IZBY GMIN:


ORGANIZACJA IZBY GMIN.

Izba Gmin składa się z 659 członków. Na czele stoi speaker – jest jednoosobowym organem przewodniczącym, jest bezstronny, nie bierze udziału w głosowaniu. Urząd jest sprawowany przez bardzo długi okres czasu (dopóki nie umrze). Funkcje które wzmacniają jego pozycję – jest ustami izby, dopuszczany przed oblicze królowej. Tworzy precedensy – decyduje czy ustawa jest ustawą zwykłą czy finansową (bez udziału Izby Lordów). Czuwa na straży immunitetów poselskich.

Izba Gmin dzieli się na: rząd większości i opozycja Jej Królewskiej Mości. Większości rządowej przewodniczy Premier, ale w praktyce zastępuje go Lider Izby Gmin. Opozycja formułuje swój gabinet cieni – mają też Lidera Partii Opozycyjnej.

WHIP – rzecznik dyscypliny partyjnej – dba o dobre stosunki między posłami zasiadającymi w tylnej ławie a kierownictwem partii, informuje o decyzji kierownictwa, informuje posłów kiedy ich obecność jest wskazana, konieczna lub niekonieczna. Whipowie partii porozumiewają się ze sobą i ustalają kto będzie nieobecny.

KOMISJE podział:

Izba Gmin pracuje na rocznych sesjach (od końca października do czerwca). Każdą sesję rozpoczyna mowa tronowa wygłaszana przez Królową, napisaną przez Premiera. Jest to plan działań rządu na najbliższy rok sesja kończy się prorogacją – pochodzi od Króla.


FUNKCJE IZBY GMIN: ustawodawcza i kontrolna.

Rodzaje ustaw (projekty):

Projekty ustaw mogą być:

Prawa inicjatywy ustawodawczej posiadają członkowie obu IZB. Projekt jest uchwalony w czytaniach. Izba Lordów ma prawo veta w stosunku do ustaw Izby Gmin ale rzadko do tego dochodzi. VETO Izby Lordów jest obalone przez Izbę Gmin, jeśli ta w ciągu roku w dwóch kolejnych sesjach ponownie uchwali ten projekt. Ustawy podpisuje Królowa, ale ma prawo veta – to veto ma charakter ostateczny, ale to tylko teoria. Od 1707 Królowa z tego uprawnienia nie skorzystała. Rząd ma też prawo wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy, ale parlament musi go wcześniej do tego upoważnić.

FUNCKJA KONTROLNA IZBY GMIN:

Izba Gmin działa pod dyktando rządu bo partia rządząca ma większość.


IZBA LORDÓW


Jest reliktem. Od 8 lat zmieniona koncepcja Izby Lordów. Izba ta nie pochodzi z wyborów, tylko z nominacji.

SKŁAD:


Lordów jest ok. 650. ale generalnie to podział na lordów świeckich lub duchowych lub lordów mianowanych i z dziedziczenia.

Kworum w Izbie Gmin wynosi 40, a w Izbie Lordzie 3.


UPRAWNIENIA IZBY LORDÓW:

Izba Lordów nie kontroluje rządu.

Uprawnienia ustawodawcze:

UPRAWNIENIA SĄDOWNICZE (komisja apelacyjna):


MONARCHA


Teoretycznie jest to 3 izba parlamentu. Jest częścią władzy wykonawczej, nie ponosi odpowiedzialności politycznej i konstytucyjnej. Każdy akt monarchy oprócz mianowania premiera wymaga kontrasygnaty.

Prerogatywy monarchy:

Królowa ma charakter symboliczny, integracyjny. Ma prawo ostrzegania, udzielania rady (ale tylko jak się premier zapyta). Królowa jest apolityczna.


RZĄD I GABINET


Rząd i gabinet to nie to samo.

RZĄD – w jego skład wchodzi ok. 100 osób. Jest to suma stanowisk politycznych w administracji rządowej. 95 z nich może pochodzić z Izby Gmin a reszta z Izby Lordów lub z poza parlamentu. Rząd nigdy nie zbiera się na wspólne posiedzenia.

Gabinet to istota rządu – 20 – 24 osoby. Jest to organ kolegialny. Najbliżsi współpracownicy premiera. Gabinet to wybrani spośród rządu. W skład wchodzi premier, wybrani przez premiera ministrowie (najważniejszych resortów), lord kanclerz (przewodniczący Izby Lordów, nie jest apolityczny). Jest też minister sprawiedliwości, sekretarze stanu ds. Anglii, Szkocji i Irlandii Północnej, Walii. W skład rządu oprócz członków gabinetu wchodzą pozostali ministrowi (starsi, młodsi), wyżsi funkcjonariusze.

Rząd jest ciałem łączącym Gabinet z Izbą Gmin. Można wyróżnić Gabinet:

UPRAWNIENIA GABINETU:


PREMIER – jest najważniejszy, jego pozycja jest szczególna. Jest liderem większości parlamentarnej. Jest liderem Izby Gmin, szefem rządu i gabinetu. Może się powoływać na to, że został wybrany w wyborach pośrednich. Prowadzi politykę personalną – on decyduje a Królowa nominuje, obsadza stanowiska administracyjne w gospodarce (w firmach państwowych), jest szefem służby cywilnej, zwierzchnikiem wszystkich pracowników administracyjnych. Dysponuje instytucją patronażu (obsadzania) mianowania na wyższe stanowiska państwowe. Kieruje pracami rządu on decyduje o rozwiązaniu parlamentu. Rzeczywista pozycja premiera zależy od jego pozycji w partii.


















































NIEMCY


Po II wojnie światowej Niemcy były okupowane. Konstytucja Niemiec została uchwalona w 1949. konstytucja ta była tworzona pod dyktando Komisji Alianckiej. Tworzona oddolnie. W 1968 została wprowadzona całkowita suwerenność RFN. W 1973 RFN w ONZ. W 1955 został uchylony stan okupacji. 3.X.1990 zjednoczenie Niemiec. IX 1991 zmiana konstytucji (kosmetyczna, powierzchowna) nie naruszająca istotnych regulacji. Dotyczy głównie ilości landów, reprezentacji (448 było wcześniej teraz 658 Bundestag), liczba reprezentantów Bundesracie (48 – 68).

Konstytucja Niemiec – to akt tworzony przez chadecję i socjaldemokracje. Akt kompromisowy. Akt nawiązujący do Niemieckiej tradycji prawnej (szczegółowy akt bardzo obszerny). Stanowiący reakcje na doświadczenie okresu hitlerowskiego, wprowadziła zasady demokracji, utworzono instytucje zabezpieczające, odrzucenie demokracji bezpośredniej (w Niemczech nie referendum nie dotyczy landów). Wprowadziła silną władzę wykonawczą (kanclerz). System Niemiec to system parlamentarno zracjonalizowany, kanclerski silna pozycja kanclerza. Zasady systemu kanclerskiego:

  1. kanclerz dobiera sobie współpracowników i wytycza kierunki polityczne państwa które wiązą poszczególnych ministrów,]

  2. konstruktywne wotum nieufności,

  3. jedynie kanclerz ponosi odpowiedzialność polityczną przed Bundestagiem.

W Niemczech nie ma odpowiedzialności indywidualnej poszczególnych ministrów. Tylko raz kanclerz został wybrany zgodnie z prawem 2 (1982)

ZASADY KONSTYTUCJI:

Konstytucja przewiduje zasady nienaruszalne (niezmienialne). Są to zasady które w sposób legalny nie można zmienić (art. 79 ust. 3). Zasady nienaruszalne to:

W Niemczech dopuszczane jest referendum, ale tylko w kwestii zmiany granic landów.

ZMIANA KONSTYTUCJI:


PARLAMENT


Są dwie izby:

  1. parlament federalny (Bundestag),

  2. Rada Federalna (Budesrat).


BUNDESTAG


Bundestag to reprezentacja narodowa wybierany na kadencję 5 – letnią. Skład 656. Sposób wyboru: system mieszany, większościowo – proporcjonalny. Połowa członków (328) jest wybierana na 1 – mandatowych okręgach wyborczych wg zasady większości względnej. Druga połowa wybierana wg systemu proporcjonalnego. Obywatele oddają głos na listy partyjne w landach. Mandaty rozdzielane są proporcjonalne. Każdy wyborca ma 2 głosy, pierwszy głos oddaje na kandydata w jednomandatowym okręgu a głos drugi na listę landową. W listach landowych jest klauzula zaporowa 4% lub 3 mandaty bezpośrednie. Mandaty nadwyżkowe – jeżeli partia zdobyła więcej mandatów w Bundestagu niż w Bundesracie to jej dodaje się mandaty.

System partyjny – wielopartyjny dwubiegunowy (2 partie dominujące) – chadecja i socjaldemokracja.

ZASADY TWORZENIA RZĄDÓW:

  1. kanclerz pochodzi z wielkiej partii,

  2. obywatele muszą być informowani o nawiązanych koalicjach, dlatego partie tworzą koalicje wyborcze a nie parlamentarne,

  3. duże partie nie wchodzą ze sobą w koalicje,

  4. kanclerz jest wybierany w wyborach pośrednich (lider danej partii która wygrała wybory). Osoba kandydująca na stanowisko kanclerza jest eksponowana opinii publicznej.

ORGANIZACJA BUDESTAGU:

FUNKCJE BUNDESTAGU:


    1. BUNDESRAT


Składa się z 68 członków, jest to reprezentacja rządów poszczególnych landów. Skład:

Przewodniczący Bundesratu jest wybierany na rok i zostaje nim kolejno premier każdego landu. Przewodniczący zastępuje w razie potrzeby zastępuje Prezydenta.

UPRAWNIENIA BUNDESRATU:


    1. PREZYDENT FEDERALNY


Wybierany na 5 lat i wybierany tylko raz. Wybierany w wyborach pośrednich. Wybiera go Zgromadzenie Federalne, które składa się z członków Bundestagu (656) i z takiej samej liczby reprezentantów parlamentów landowych. Głosowanie jest tajne. W I turze – bezwzględną liczbę głosów, w II turze też, w 3 turze większość względna.

Prezydent pełni przede wszystkim funkcje reprezentatywne. Jego akty wymagają kontrasygnaty. Kontrasygnaty nie wymaga:

Ponadto prezydent rozwiązuje Bundestag na wniosek rządu (kanclerza), któremu Bundestag odmówił udzielenia wotum zaufania. W takiej sytuacji Bundestag może obronić się przed rozwiązaniem jeżeli w ciągu 21 dni dokona wyboru kanclerza bezwzględną większością głosów.

UPRAWNIENIA PREZYDENTA:

Ponosi odpowiedzialność konstytucyjną ale nie polityczną. Za naruszenie konstytucji lub ustawy prezydent może być pociągnięty do odpowiedzialność przed Trybunał Konstytucyjny na wniosek Bundestagu lub Bundesratu.


      1. RZĄD – KANCLERZ


RZĄD ZWIĄZKOWY = KANCLERZ+VICEKANCLERZE+MINISTROWIE

Sposób wyboru kanclerza:

  1. na wniosek prezydenta Bundestag wybiera kanclerza bezwzględną większością głosów w ciągu 14 dni (lider wielkiej partii) – jak dotychczas kanclerze byli tak wybierani,

  2. z inicjatywy Bundestagu bezwzględną większością głosów, 14 dni,

  3. z inicjatywy Bundestagu – względną większością głosów, 14 dni.

Prezydent musi mianować kanclerza wybranego bezwzględną większością głosów. W przypadku wybranego kanclerza mniejszościowego to wtedy prezydent ma 2 możliwości: 1. może mianować kanclerza mniejszości, 2. może rozwiązać Bundestag.

WYGAŚNIĘCIE FUNKCJI KANCLERZA:

POZYCJA RZĄDU I KANCLERZA:

FUNKCJE RZĄDU:

ŚRODKI OCHRONY KANCLERZA MNIEJSZOŚCI:

Gdy kanclerz staje kanclerzem mniejszościowym to wówczas stawia wniosek o wotum zaufania. Jeżeli go nie otrzyma to występuje z wnioskiem (może) do prezydenta o rozwiązanie Bundestagu. Prezydent musi się do niego przychylić. Parlament może obronić się przed rozwiązaniem wybierając w ciągu 21 dni nowego kanclerza w wyniku konstruktywnego wotum nieufności, wcześniej musi być zawiązana większościowa koalicja. Kanclerz mniejszościowy funkcjonowałby do czasu wyboru nowego kanclerza. Gdyby nie wnioskował o rozwiązanie parlamentu to nadal jest kanclerzem. Kanclerz mniejszościowy może zabiegać o poparcie prezydenta. Kanclerz mniejszościowy może wystąpić do prezydenta z prośbą o wprowadzenie tzw. ustawodawczego stanu wyjątkowego lub stanu wyższej konieczności ustawodawczej. Stan ten jest wprowadzony przez prezydenta za zgodą Bundesratu. Polega on na tym, że każdy rządowy projekt ustawy odrzucony przez Bundestag staje się obowiązującym jeżeli zostanie uchwalony przez Bundesrat (uchwalanie ustaw ponad parlamentem). Stan ten nie może trwać dłużej niż 6 miesięcy i może być wprowadzony tylko raz podczas pełnienia funkcji przez danego kanclerza – nigdy nie wykorzystany.


ZWIĄZKOWY TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY.


Składa się z 16 członków, 8 wybiera Bundestag, 8 Bundesrat na 12 lat. Mandat nie jest odnawialny, wydaje orzeczenia ostateczne. Kompetencje:










































FRANCJA


Obecnie to V Republika, najczęściej ustrój i konstytucje się tam zmieniały. Były wszystkie możliwe ustroje.

I Republika – w czasie rewolucji francuskiej,

II Republika – Napoleon,

III Republika – 1871 – 1946,

IV Republika – 1946 – 1958,

V Republika – 1958 do dziś.

III i IV to republiki parlamentarne, III republika podobna do Wł. Lat 50,60,70. Republika parlamentarna ale miał parlament miał przewagę bo był rozdrobniony, ok. 15 partii więc trudno było utworzyć rząd. O stabilności rządu decydowali ludzie. III republika to rozczłonkowanie parlamentu i wielopartyjność był to system rządów zgromadzenia. W 1945 roku referendum i odrzucono tą lewicową konstytucję. Kolejna konstytucja proponowała system parlamentarno – gabinetowy (trójpodział władzy, 2 izby, rząd sprawujący władzę, ograniczona rola prezydenta). Obowiązywała do 1958 roku. Dużą rolę odegrał Ch. De Gaulle. W 1958 upadek IV republiki. Przyczyny upadku IV republiki i powstania V republiki:

W dniach 1,2.06.1958 parlament uchwalił 2 ustawy (zwykła i konstytucyjną). Ustawa zwykła – przekazano ugodowo władzę generałowi de Gaulle. Ustawa konstytucyjna – przekazywała rządowi gen de Gaulla prawo do przygotowania nowej konstytucji. Ta konstytucja miała być zatwierdzona w referendum. Umieszczono tam fundamentalne zasady: podziału władzy, suwerenność narodu, zasada odpowiedzialności rządu przed parlamentu.

Gdy parlament uchwalił te 2 ustawy to dokonał aktu samorozwiązania. Latem 58 nie było parlamentu, był tylko rząd. Projekt był przygotowany w zaciszu gabinetów. Był gotowy pod koniec sierpnia. Referendum odbyło się we wrześniu. W referendum uczestniczyło 80 % i takie sama liczba za. Obywatel nie znali tej konstytucji ale chcieli porządku który gwarantował de Gaulle. W wyborach pośrednich wybrano prezydenta i parlament.

CECHY KONSTYTUCJI:


    1. PREZYDENT


PREZYDENCI V REPUBLIKI:


SPOSÓB WYBORU PREZYDENTA:

Prezydent nie ponosiodpowiedzialności politycznej, ponosi tylko za zdradę stanu. W stan oskarżenia stawiają go obie izby parlamentu bezwzględną większością głosów (nie doszło do tego nigdy), prezydent jest sądzony przez Wysoki Trybunał Sprawiedliwości (składa się z członków Zgromadzenia Narodowego i Senatu w równej liczbie). Jeżeli prezydent nie może tymczasowo sprawować funkcji zastępuje go przewodniczący Senatu.

UPRAWNIENIA PREZYDENTA:

  1. wymagające kontrasygnaty np.:


    1. RZĄD


Określa i prowadzi politykę (ale tylko wtedy gdy jest koabitacja). Funkcje w rządzie są niepołączalne z funkcjami parlamentarnymi. Premier ma w rządzie pozycje szczególną. Ma prawo inicjatywy ustawodawczej, powołuje komisję mieszaną, posiada władzę reglamentacyjną.


    1. PARLAMENT


Jest 2 izbowy:

Senatorowie są wybierani przez kolegia wyborcze złożone z członków rad samorządowych.

Wybory do Zgromadzenia Narodowego – wg zasady większości bezwzględnej, okręgi jednomadatowe, zwycięża ten który w I turze ma bezwzględną liczbę głosów, w II turze większość względna zmieniła to system partyjny. System partyjny można nazwać wielopartyjnym 2 blokowym z wyraźnym podziałem na lewice i prawice. Lewica to: partia socjalistyczna, partia komunistyczna. Prawica to: Zgromadzenie na rzecz Republiki, Unia na rzecz demokracji Francji. Jest jeszcze Front Narodowy (szowinistyczna). W I turze każda partia wysuwa własnego kandydata, między turami dochodzi do BALOTAŻU porozumienie koalicyjne. W drugiej turze jest 3 kandydatów.

Parlament obraduje na sesjach, sesja zwyczajna rozpoczyna się od października do czerwca ale liczba obrad nie może przekroczyć 120 dni. Może zbierać się też na sesje nadzwyczajne z określonym porządkiem obrad na żądanie premiera lub większości Zgromadzenia Narodowego. Jeżeli porządek obrad wcześniej zostanie wyczerpany to sesja nadzwyczajna jest zamykana. Nie może trwać dłużej niż 12 dni.

ORGANIZACJA IZBY:

W każdej Izbie nie może być więcej niż 6 komisji stałych (mają być niezbyt sprawnie działające). Konstytucja francuska szczegółowo reguluje możliwości wpływania rządu na działalność parlamentu. Konstytucja rozdzieliła materię prawodawczą na:

Ponadto rząd może wydawać ordonanse- czyli akty prawa z mocą ustawy na podstawie upoważnienia parlamentu.


Przykłady wpływu rządu na parlament:

  1. dzienny porządek obrad Izb jest przygotowywany z udziałem rządu, a rządowe projekty ustaw mają pierwszeństwo nad parlamentarnymi,

  2. dyskusja nad rządowymi projektami ustaw toczy się nad projektem rządu a nie nad sprawozdaniem komisji,

  3. prawo inicjatywy ustawodawczej ma premier i członkowie parlamentu. Premier jeżeli istnieją rozbieżności między izbami może zdecydować o powołaniu komisji mieszanej,

  4. jeżeli są rozbieżności pomiędzy izbami to rząd może żądać od Zgromadzenia Narodowego ostatecznego rozstrzygnięcia (w formie uchwały),

  5. jeżeli parlament w ciągu 70 dni nie uchwali budżetu jest on wprowadzany w życie ordonansem,

  6. uchwalanie ustaw bez głosowania – premier może związać kwestie zaufania z projektem ustawy. Projekt uważa się za przyjęty jeżeli w ciągu 48 godzin (bez głosowania), chyba że w ciągu 24 godzin po postawieniu kwestii zaufania zostanie złożony wniosek o wotum nieufności – musi być podpisany przez1/10 członków parlamentu, głosowanie nad nim odbywa się po upływie co najmniej 48 godzin, jest przyjmowane bezwzględną większością głosów.


    1. RADA KONSTYTUCYJNA


Składa się z 9 członków, wybieranych na 9 lat, 1/3 wymieniana co 3 lata. Można być wybranym tylko raz. 3 członków wybiera prezydent w tym przewodniczącego Rady, po 3 wybiera Senat i Zgromadzenie Narodowe. W skład Rady Konstytucyjnej wchodzą dożywotnio byli prezydenci. Funkcje RK:


    1. RADA STANU


Organ pomocniczy rządu w sprawach administracyjnych, prototyp sądownictwa administracyjnego.




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Negocjacje w różnych krajach ppt
Romantyzm w różnych krajach wprowadzenie i rozpoznanie
zwyczaje świąteczne w różnych krajach, pomoce dydaktyczne, różności
Ubezpieczenia pielęgnacyjne w różnych krajach, Ubezpieczenia pielęgnacyjne w różnych krajach
Porównanie cech biznesmenów w różnych krajach, negocjacje
Negocjacje w różnych krajach ppt
Zeyczaje w różnych krajach
Tradycje wigilijne w różnych krajach
Sposób spędzania czasu przez emerytów w różnych krajach
Styl barokowy w różnych krajach wygląda różnie
Dzień Kobiet w różnych krajach
mikro gotowe, Drobnoustroje - nie jest to pojęcie systematyczne, jest to pewna grupa organizmów nale
Wykład 1, WPŁYW ŻYWIENIA NA ZDROWIE W RÓŻNYCH ETAPACH ŻYCIA CZŁOWIEKA
OPIEKA DLUGOTERMINOWA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
Sys Inf 03 Manning w 06
Sys Inf 03 Manning w 19
1 2 Prędkość fali akustycznej w różnych ośrodkach
Zastosowanie różnych materiałów w urządzeniach codziennego użytku
Sys Inf 03 Manning w 02

więcej podobnych podstron