Wokół Trembeckiego narosła legenda pojedynkującego się libertyna, który nigdy nie chodził do kościoła. Wyjeżdżał dwukrotnie na kilka lat do Francji, skąd sprowadził około 2500 książek. Debiutował w wieku dojrzały, publikował głównie na łamach „Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych”. Nie interesowała go poważna dydaktyka, chociaż pojawiały się u niego tony patriotyczne, o wiele lepiej czuł się w epikurejskiej poezji dworskiej. Uważał, że Polska powinna związać się sojuszem z Rosją, winą za drugi rozbiór obarczał pakt z Prusami. Zafascynowany był biologiczna stroną miłości Prostota jego wierszy, kult sił natury i wrażliwość malarska sprawiły, że bardzo wysoko oceniał jego poezję Mickiewicz, który kilka cytatów z Sofijówki wprowadził niemal bez zmian do Pana Tadeusza.

Twórczość Trembeckiego można podzielić na trzy grupy 1) najczęściej pisane na zamówienie okolicznościowe ody nasycone panegiryzmem, okazjonalnie promujące polityczny program Stanisława Augusta 2) libertyńskie utwory o tematyce epikurejskiej (wolteriański racjonalizm pogardzający zabobonami i ciemnotą oraz fascynacja cielesnością) 3) rokokowe salonowe komplementy. Przykłady tych utworów (podział zaproponowany przez Klimowicza, nie jest moim zdaniem bardzo dokładny, wiele tekstów stoi na pograniczu):

1)

Do N. N. [do Adama Naruszewicza]

Pisana podniosłym stylem oda do poetyckiego idola. Porównywany jest do słowika, który zachęca inne ptaki do śpiewania. Talent Naruszewicza pozwalałby mu tworzyć pod mecenasem Oktawiana Augusta, szczęśliwie tworzy on pod innym Augustem – Stanisławem, jest następcą Horacego, nie wiadomo komu czynić za zaszczyt porównywanie go z Teokrytem. Wspina się on po górach sławy na zachmurzone szczyty, a podmiot liryczny poczytuje sobie za zaszczyt pomoc z jego strony i podążanie wydeptanymi przezeń ścieżkami, uważa się przy nim za słabego poetę.

Stances do Rybińskiego biskupa kujawskiego

Oda chwaląca mądrość, wykształcenie i obeznanie w świecie Rybińskiego. Wspomniane są jego podróże, podczas których imponował swoją mądrością. Teraz, jako dostojnik kościelny i senator ma mądrze dbać o dobro wspólne (Nie kapłanem, wprzód jesteś Polakiem). Przypomina, że św. Piotr szerzył religię chwalebnym życiem i łagodnymi przemowami, nie nawrócił zaś Malchusa, któremu odciął ucho.

Opuchły

Mistyfikacja udająca bajkę tłumaczoną z angielskiego, najwcześniejszy jego wiersz drukowany (w 1773 r. na łamach „Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych”), alegoria polityczna dotycząca rozbiorów. Losy „jednego mospana” to opis losów Polski. Bogactwo połączone z rozpustnym trybem życia prowadzi do choroby (puchliny) i opuszczenia przez poddanych. Chory nie jest w stanie zapobiec przybyciu trzech sąsiadów, którzy rozkradają jego dom, pojawiają się bardzo konkretne aluzje do Prus (bicie fałszywej monety), Austrii (skłonność do teologicznych dysput Marii Teresy) i Rosji (upominanie się o należące do swojej trzody krowy – gromadzenie ziem ruskich). Przy chorym zostaje tylko jego przyjaciel, który wbrew woli chorego zmusza go do bolesnej terapii (reformy), ten zaś gwałtownie chudnie, ożywa i jest gotów z Bożą pomocą odzyskać swoje dobra.

Oda na ruinę zakonu jezuitów

Tekst napisany na zlecenie króla, utrzymany w poważnym tonie. Pisze o smutku po rozwiązaniu zakonu przez papieża, porównuję sytuację do pożaru Rzymu, śmierci Ottona. Zdziwienie ogarnia cały świat, zakon za potężny uważano w Chinach, Paragwaju, Meksyku, gdzie pokojowo niósł oświecenie i wiarę. Skrytykowane natomiast zostają zakony żebracze (w Polsce ostoja ciemnego sarmatyzmu). Pozostaje nadzieja, że papież Klemens się nie omylił, zaś jego pozostałości zostaną wykorzystane do dobrych czynów.

2)

Epitalame Dorantowi i Klimenie czyli miłość złączona

Epitalamium ukazujące libertynizm Trembeckiego, całkowicie skupione na cielesnym aspekcie małżeńskich uciech, opisujące noc poślubną. Ukazuje pannę młodą niepewnym krokiem zbliżającą się do łoża, następnie podchodzi do niej ukochany i pojawiają się niesamowicie zmysłowe i śmiałe metafory ostrego seksu (Klimena, grotem Kupidyna pchnięta./Podnosi w niebo zemdlone oczęta,/Krzyk zapalonej miluchnej twarzyczki/Świadczy, że szczupłe do rozkoszy drzwiczki). Utwór wieńczy zwrot do nowożeńców nakazujący im się radować, doświadczają bowiem najwspanialszych rozkoszy na świecie (Anieli równej nie znają pieszczoty)

Oda nie do druku

Fałszywie podpisana oda poświęcona jest Michałowi Jerzemu Poniatowskiemu, bratu króla Poniatowskiego z okazji objęcia biskupstwa płockiego. Chwalony jest jego oświecony rozum, cnotliwość, ukazywany kontrast między zabobonem, a mądrością. Jednocześnie tekst jest wyznaniem deizmu Trembeckiego, nauczania nazywane są bajeczkami, dodatkowo to dla urzędu biskupiego zaszczytem jest przyjęcie infuły przez wielkiego filozofa.

Epitalamion Hipolitowi i Belinie czyli miłość nowych małżonków

Pisany czterowersową strofą o rymach abab opis nocy poślubnej. Czyste porno, pojawiają się motywy antyczne (Wenus, Parki) i porównania homeryckie, westchnienia nad uciechami cielesnymi, które trwają, trwają.

3)

Epitalamion Franciszkowi Ksaweremu Branickiemu Hetmanowi Wielkiemu Koronnemu i Teodorze Księżniczce Jabłonowskiej

Oryginalny, napisany trzynastozgłoskowcem utwór łączący elementy różnych gatunków. Branicki porównany jest do Herkulesa, nie myśli o miłości, jest nieustraszonym żołnierzem, nie myśli o miłości. Oburza to Wenerę i cały Olimp, wielki mąż powinien bowiem także dawać przykład poprzez przedłużenie swojego rodu. Znowu mamy erotyczne wstawki, Wenera w końcu wysyła Kupidyna (najpierw jednak Bierze chłopca na łono, całuje i ściska,/Swawolnym pozwalając poigrać paluszkiem/Z częściami, które tają ziemianki fartuszkiem, to charakterystyczne dla Trembeckiego skupienie na cielesności). Opiewany jest ród Jabłonowskich, Kupidyn przysiada na piersiach Teodory i strzela do Branickiego, który zaczyna pałać do niej miłością. Wenera i wszyscy bogowie cieszą się, dzieli Kameny na dwa chóry, które śpiewają na zmianę dystychy o zakochanym i zakochanej, wreszcie razem wróżą im udane małżeństwo ze wspaniałym potomstwem.

Powązki

Idylla-poemat opisowy, który zawiera libertyńską krytykę mieszczańskiego obskurantyzmu i przeciwstawienie mu szczęścia płynącego z prostoty. Warszawa opisana jest jako miejsce nieszczęśliwe, pełne łez, gdzie zaraz na stos wleczone będą czarownice, zaś zwodziciel ksiądz Marek okrada bliźnich. Milej jest wyjechać na wieś, gdzie człowiek staje się radosny. W oddali widać Warszawę, na Powązkach zaś panuje sielska harmonia z przyrodą, a mała chatka nie jest gorsza od pałacu. Gospodarz Adam Czartoryski jest skromnie ubrany, a jednak jest to osoba godnością równa największym filozofom. Cały obraz pełen jest kolorów, w opisie pojawia się wiele opisów dźwięków wydawanych przez zwierzęta.

Powązki przez jednego Astronoma

Pochwała Powązek, z zewnątrz chaty, wewnątrz – świątyni, urządzonych z gustem przez Izabelę. Przybycie tam oznacza spokój, możliwość kontemplacji i epikurejskiego radowania się światem. Bacciarelli mógłby brać wzór dla wszystkich swoich dzieł z piękna stopy Izabeli.

Istotnym elementem są tłumaczenia bajek La Fontaine’a. Są to ujęcia oryginalne, z bardzo żywymi opisami, których pospolitość raziła ówczesnych krytyków, dzisiaj wydają się nam dzięki temu bardziej przystępne i zabawne, (baba zaraz chyc z tapczana, nie do zaakceptowania przez współczesnych krytyków).Trembecki dodał bajkom polski koloryt (np. pojawiają się żubry) Bohaterami najczęściej są oczywiście zwierzęta np.

Lis kusy

Lis, który stracił ogon przez zasadzkę, przekonuje swoich współbraci, że jest to niepotrzebna ozdoba, której należy się pozbyć, reszta prosi go, aby najpierw pokazał swój zadek, ten odwraca się, wszystkich śmieszy noszenie przyrodzenia na wierzchu.

Lew i mucha

Mucha dręczy lwa, który się jej odgraża, większość bajki obejmuje bardzo plastyczny opis zmagań (paf go w szyję między kłaki!), zwycięska mucha wpada w sidła pająka. Ta rzecz nas może tej prawdy nauczyć, że czasem nieprzyjaciel, co się słabym zdaje, może nam wiele dokuczyć.