CHOROBY BAKTERYJNE
DERMATOFILOZA (deszczowa zgnilizna, oparzenie deszczowe, streptotrichoza)
Etiologia- barwiący się gram dodatnio Dermatophilus congolensis.
Zdrowa skóra jest odporna na zakażenie zoosporami zaś do wystąpienia choroby niezbędne są czynniki predysponujące takie jak ektopasożyty, złe warunki zoohigieniczne, urazy skóry, wysoka wilgotność. Choroba dotychczas opisywana była u wielu gatunków zwierząt. Poza końmi jej przypadki notowane były również u bydła, owiec, kóz, psów i kotów Dermatofiloza jest również zoonozą i notowano jej występowanie u ludzi. Choroba ta jest przed wszystkim typowa dla obszarów o ciepłym klimacie. W przypadku choroby należy pamiętać, że dermatofiloza może występować również u człowieka, choć takie przypadki nie są notowane zbyt często. U ludzi manifestuje się ona w postaci łusek, strupów, które lokalizują się głównie na dłoniach. Grupą zawodową, która jest szczególnie narażona na zakażenie są z oczywistych względów lekarze weterynarii. W czasie leczenia należy pamiętać o możliwości zakażenia i zachować szczególna ostrożność.
Objawy kliniczne
Występują 2 formy choroby:
zimowa: sierść ulega nastroszeniu na skutek gromadzenia się wysięku, następnie pojawiają się strupy (często łatwiej je wyczuć niż zobaczyć). Po usunięciu strupa widoczne są nadżerki pokryte wysiękiem ropnym. Włosy są zlepione i maja wygląd „pędzli malarskich”
Forma letnia- Zmiany są mniej rozległe i obejmują mniejszy obszar ciała, pojawiają się wyłysienia i przerzedzenia włosa nadający jej wygląd „wyjedzonej przez mole”. Często zajęte są okolice pęcin – widoczne są tam łuski i strupy.
Rozpoznanie różnicowe
Dermatofitoza (badanie włosa, hodowla)
pęcherzyca liściastą (biopsja, cytologia)
inwazja Chorioptes (zeskrobina)
alergia pokarmowa (dieta eliminacyjna)
kontaktowe zapalenie skóry (testy naskórne)
zapalenie mieszków włosowych ,
zapalenie naczyń okolicy pęcinowej,
w przypadku, gdy zmiany dotyczą wyłącznie obszarów z białym włosem należy wziąć pod uwagę choroby wątroby i uczulenie na światło
Rozpoznanie
Badanie cytologiczne wysięku pobranego ze świeżych zmian, widoczne są w nim charakterystyczne łańcuszkowato ułożone bakterie
Badanie hodowlane prowadzi się w temp. 37oC. Na agarze z krwią, gdzie po 48 godzinach dochodzi do całkowitej hemolizy (Inkubacja możliwa jest zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych. Interesujące jest, że D. congolensis rośnie również na podłożu Sabourauda
W badaniu histopatologicznym bioptatów w przypadku dermatofilozy stwierdza się hiperkeratozę, parakeratozę, ortokeratozę, akantozę oraz zapalenie mieszków włosowych.
W początkowym okresie choroby (od 4 do 14 dnia), obejmujący naskórek, naciek zapalny złożony jest głownie z granulocytów obojętnochłonnych, potem zaś (w przypadkach przewlekłych) z komórek jednojądrzastych W przebiegu ostrym obecne są również mikroropnie. W warstwie ziarnistej naskórka może być widoczna martwica. Niekiedy mogą występować również typowe formy D. congolensis o kształcie nitkowatym widoczne w naskórku i mieszkach włosowych Należy jednak podkreślić, że badanie histopatologiczne nie zawsze jest w stanie potwierdzić rozpoznanie choroby, cechy histopatologiczne nie są na tyle typowe, by na ich podstawie postawić rozpoznanie, o ile w preparacie nie są widoczne nitki drobnoustrojów.
BAKTERYJNE ZAPALENIE MIESZKÓW WŁOSOWYCH
Jest to zapalenie mieszka włosowego w przypadku, którego dochodzi do gromadzenia się komórek zapalnych w jego świetle. powodowane jest przez bakterie, różne gatunki gronkowców i paciorkowców lub wyjątkowo przez grzyby. W niektórych przypadkach może dochodzić do czyraczności, proces chorobowy obejmuje wówczas skórę otaczająca mieszek włosowy i tkankę podskórną. Większość przypadków ma miejsce późną wiosną lub latem. Chorobie sprzyja znaczna wilgotność
Objawy kliniczne
Pierwszymi objawami są niewielkie grudki o średnicy 2-5 mm (mogą być niewidoczne, można je jedynie wyczuć a jedynym objawem jest nastroszona sierść)
Następnie grudki przekształcają się w krosty
W miejscu występowania zmian występuje zauważalna bolesność, świąd jest z reguły znaczny
Na skutek świądu dochodzi do zmian pourazowych w wyniku czego dochodzi do wyłysień
W przypadku gdy nie podejmuje się leczenia może dojść do rozwoju czyraczycy i tworzenia ropni
Rozpoznanie różnicowe
Dermatofilozę,
Dermatofitozę,
Pęcherzycę liściastą.
Nużyce
Dysplazje mieszków włosowych
Eozynofilowe jałowe zapalenie mieszków (atopia, alergia pokarmowa, nadwrażliwość na ukąszenia owadów)
Toczeń rumieniowaty
Zapalenie gruczołów łojowych
Łysienie plackowate
Sarkoid (postać ukryta)
Potwierdzenie rozpoznania
Rozpoznanie można potwierdzić wykonując badanie cytologiczne, badanie hodowlane, lub badanie histopatologiczne. W badaniu cytologicznym (na przykład wykonanym jako preparat odciskowy) widoczne są wewnątrzkomórkowo bakterie i komórki zapalne, w początkowym okresie dominują granulocyty obojętnochłone.
ROPNIE
Mogą one być one aseptyczne lub wywołane czynnikami zakaźnymi. Zazwyczaj w przypadkach wywołanych czynnikami zakaźnymi przyczyną jest Streptococcus equi i Corynebacterium pseudotuberculosis. Drogą hematogenną wywołują ropnie Streptococcus equi oraz Rhodococcus equi Ropnie wywołane Clostridium spp. są zwykle wynikiem iniekcji domięśniowej łagodnie drażniących leków nieantybiotykowych (takich jak ivermektyna, glikokortykosteroidy)
Objawy kliniczne
bolesne guzy o różnej konsystencji, od twardej do miękkiej - w zależności od etapu rozwoju. Zebrany w środku płyn złożony z ropy i rozpadłych tkanek ma tendencję do spływania zgodnie z grawitacją.
Ropnie zlokalizowane w okolicy twarzy i dookoła szpary ustnej są częste u koni cierpiących na chorobę Cushinga (hiperadrenokortycyzm) Jeżeli przyczyną jest Clostridium spp. wówczas ropnie zawierają dodatkowo gaz, ponadto występuje silny obrzęk otaczających tkanek, może dochodzić do martwicy mięsni
Ropnie jałowe powstają natomiast na skutek odpowiedzi zapalnej na martwice tkanek.
Rozpoznanie różnicowe:
krwiak,
cysta,
ziarniniak eozynofilowy z martwicą kolagenu,
grzybice głębokie,
guzowate zmiany nowotworowe.
Rozpoznanie Należy wykonać biopsje aspiracyjną cienkoigłową i następnie badania cytologiczne wysięku.
ZAPALENIE MIESZKÓW WŁOSOWYCH OKOLICY PĘCIN.
Z bakteryjnego zapalenia mieszków włosowych w okolicy pęciny i koronki izoluje się Staphylococcus aureus, S. hyicus i S. intermedius oraz beta-hemolityczne paciorkowce. Brak jest predyspozycji rasowych oraz związanych z wiekiem i płcią.
Objawy kliniczne
Początkowo na tylnej powierzchni dystalnych części kończyn pojawiają się grudki, krosty zaś występują rzadko, w dalszym etapie przy braku leczenia powierzchnia ma tendencję do owrzodzeń oraz wysiękowości.
Może dojść do obrzęku kończyn i związanej z tym kulawizny
Rozpoznanie różnicowe
dermatofiloza,
kontaktowe zapalenie skóry (alergiczne lub podrażnieniowe),
pęcherzyca liściasta,
świerzb pęcinowy,
grzybice głębokie,
immunologiczne zapalenie naczyń.
Potwierdzenie rozpoznania
Jeśli obecne są krosty można pobrać materiał do badania cytologicznego (widoczne będzie ostre zapalenie skóry – granulocyty obojętnochłonne i położone wewnątrzkomórkowo bakterie). Należy zawsze wykluczyć dermatofitozy (wykonując badanie włosa, zekrobinę, ewentualnie badanie hodowlane).
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE NACZYŃ CHŁONNYCH (INFEKCJA CORYNOBACTERIUM PSEUDOTUBRCULOSIS)
Chorobę wywołuje bakteria Corynobacterium pseudotuberculosis. Zakażenie następuje przez kontakt bezpośredni lub za pośrednictwem owadów. W zakażeniu jako wektory mogą pośredniczyć muchy: Hematobia irritans, Stomoxys calcitrans, Musca domestica. Choroba może rozwinąć się również w przypadku zakażenia ran.
Objawy kliniczne
Pojedyncze lub liczne ropnie, mogą być obecne przetoki i owrzodzenia. Zmiany układają się w postaci łańcuszków. W miejscach gdzie występują wykwity zwykle obecny jest znaczny obrzęk, i są one pokryte wysiękiem ropnym o barwie kremowej. Od momentu uformowania się ropnia do jego pęknięcia mija zwykle od 1 do 4 tygodni. Wykwity często lokalizują się w pachwinach, klatce piersiowej, twarzy, karku, pachach i kończynach. Często zdarzają się objawy dotyczące tylko jednej kończyny, zwykle miednicznej Chorobie mogą towarzyszyć objawy ogólne w postaci gorączki. Ropnie mogą powstawać również w jamie klatki piersiowej i jamie brzusznej. Opisywano przypadki, w których występowało zapalenie mieszków włosowych wywołane przez tą bakterie. U koni chorych na tą postać choroby występował świąd, pojawiały się wyłysienia, guzki, strupy.
Rozpoznanie różnicowe:
sporotrichoza,
inne grzybice głębokie,
ropnie wywołane przez gronkowce,
rany,
skórna postać mięsaka limfatycznego,
sarkoid.
Rozpoznanie
Badanie hodowlane wykonane z materiału pobranego metodą aspiracji z ropni, lub badanie histopatologiczne. W przypadku występowania ropni w narządach wewnętrznych pomocne jest badanie serologiczne