Paul Ekman – Emocje ujawnione

Rozdział 1

Koncepcja reguł przyswajania emocji – zasady, które decydują jakie emocje ujawnić a jakie ukryć.

Prywatnie –wrodzona ekspresja mimiczna, publicznie – ekspresja kontrolowana.

John Dashiel – eksperyment, czytał historyjkę i kazał pokazać obrazek do historyjki.

Slowa są jedynie reprezentacją emocji, a nie samymi emocjami. Emocja to proces, szczególny rodzaj utomatycznego oszacowania kształtowanego przez naszą ewolucyjną i osobistą przeszłość, w trakcie którego czujemy, że dzieje się coś istotnego z punktu widzenia naszego dobra, jednocześnie uruchamiane są zmiany fizjologiczne i zachowania emocjonalne, które mają za zadanie reagowanie na daną syt.

Ludzka twarz może przybrać więcej niż 10 tyś ekspresji mimicznych.

FACS – system kodowania aktywności twarzowej.

Korzystając z systemu kodowania aktywności twarzyowej, mogliśmy zidentyfikować pojawiające się na twary sygnaly kłamstwa. Coś, co nazywam mikroekspresjami, bardzo szybkie ruchy twarzy trwające krócej niż jedną piątą sekundy. Fałszyw ekspresję można rozpoznać: zazwyczaj jest nieznacznie symetryczn i brakuje jej płynności, na swój sposób przemiennie pojawia się i znika z twarzy.

2.

Emocje powstają u nas najczęściej wtedy kiedy czujemy zasadnie bdz bezzasadnie ze dzieje się albo m się wydarzyć cos co może mieć poważny wpływ na nasz dobrostan, prowadzac do jego pogorszenia. Emocje wyewoluowaly, by przygotować nas do szybkiego radzenia sobie z najbardziej kluczowymi zdarzeniami w naszym życiu.

WYRAZ STRACHU – brwi unoszą się ku górze i są ściągnięte ku sobie, oczy szeroko otwarte, a wargi ściągnięte do tyłu w stronę uszu, serce bije gwałtowniej i zaczyna się pocić.

Mechanizmy automatycznej oceny – nieustannie monitoruj świat wokół nas. Odkrywając kiedy dzieje się coś istotnego. (autoewaluatorami)

Emocje to reakcje na zdarzenia, które zdają się bardzo ważne dla naszego dobrostanu, a po drugie, emocje zaczynają się tak szybko ze nie jesteśmy swiadomi genezy.

Centralne wątki relacyjne – Richard Lazarus – emocje dotyczą przede wszystkim naszych sposobów obchodzenia się z innymi ludźmi.

Świadome oszacowanie – świadomość zchodzącego w nas procesu oceny.

Uczymy się wątków każdej z emocji. (uczenie typowe dla gatunku)

Ewolucja odgrywa również zasadniczą rolę w określaniu uniwersalnych wątków, które aktywują emocje. Wątki te są nam wrodzone, a nie nabyte. Wyuczone są jedynie wariacje i rozwinięcia tych wątków.

Racjonalne rozumowanie zawodzi, kiedy ma zapobiec lękowej reakcji na wrodzony wątek strachu.

Wariacje – Frijda –często nowe bodźce, jakie spotykamy na swojej drodze, a które wydają się mieć znaczenie z punktu widzenia naszych interesów, nazywanych także troskami.

Rozmyślna ocena – nieustanne rozważanie tego co się wokół nas dzieje, nie mają jednocześnie pewności co oznacza. Kiedy sytuacja zaczyna się wyjaśniać, nasza emocjonalna baza danych identyfikuje jakiś bodziec i uruchamia się mechanizm automatycznej ewaluacji.

Sposobem na wywołanie reakcji emocjonalnej jest wyobraźnia.

Empatia jest szóstym sposobem generowania emocji – kiedy jesteśmy świadkiem emocjonalnej reakcji kogoś innego.

8 sposobów na dotarcie do naszych emocji:

- działanie autoewaluatorów, mechanizmów odpowiedzialnych za automatyczną ocenę,

-rozmyślna ocena, która następnie uruchamia autoewaluatory.

-pamięć o minionych dośw. Emocjonalnych

-wyobraźnia

-rozmowa o dawnych zdarzeniach emocj.

-empatia

-inne osoby pouczają nas jakiego rodzaju emocje mamy odczuwać

-łamanie reguł społecznych

-dobrowolne przybranie wyrazu emocji.

3.

Emocje mogą uniemożliwiać nam dostęp do wszelkiej posiadanej wiedzy, do informacji które mamy w zasięgu ręki. – pod wpływem uczuć niedostępne.

Stan oderwania – stan, w którym nasze myślenie nie jest w stanie absorbować informacji, które by nie współgrały z tym co czujemy ani tego nie podtrzymywały, ani nie usprawiedliwiały.

6 sposobów redukowania intenstywności i siły czynnika spustowego emocji:

• Bliskość do ewolucyjnego wątku – im bliższy niewyuczonego wątku jest dany aktywator emocji, tym trudniej będzie zmniejszyć jego siłę,

• Jak bardzo przykłady aktywujące zdarzenia przypominają oryginalną sytuację, w której doszło do pierwszego przyswojenia czynnika spustowego.

• Na jak wczesnym etapie życia został przyswojony dany czynnik spustowy.

• Początkowy ciężar emocjonalny

• Częstotliwość doświadczenia

• Styl afektywny

Te osoby, które wykazują szybsze i silniejsze reakcje emocjonalne będą miały dużo większe trudności z osłabieniem czynników spustowych.

Emocje trwają dużo krócej od nastrojów. Nastrój przypomina ciągły stan emocjonalny o lekkim natężeniu. Nastrój uruchamia specyficzne emocje.

4.

Mniej ożywieni ludzie są paradoksalnie mniej atrakcyjni dla innych.

Sygnaly emocjonalne wysyłane przez drugą osobę często determinują to w jaki sposób interpretujemy jej słowa i działania. Ekspresja taka uruchamia również naszą własną rekację emocjonalną która z kolei zabarwia naszą interpretację słów drugiej osoby oraz wpływa na to jak oceniamy jej motyw, nastawienie i intencje.

Błąd Otella! – znamy przyczyny danej emocji, nawet nie zastanawiając się nad możliwością, że może chodzić o zupełnie inne jej powody.

Wokalne sygnały emocji są, podobnie jak mimiczne, uniwersalne.

Zdarzenia zachodzące w trakcie epizodu emocjonalnego – jest nam łatwiej przyswoić i szybciej dzilania spojne z naszymi wrodzonymi automatycznymi zachowaniami emocjo.

Nawyki są wyuczone i działają automatycznie, często poza naszą swiadomoscia.

Są badania pokazujące, ze wspomnienia związane z odczuwaniem emocji udaje się wydobyć z pamięci nawet te które nie są łatwe do przypoimnienia. Tradycyjne podejście głosi, że regulacja emocji następuje po jej aktywacji, a nie jednocześnie z nią.

Tomkins zaproponował termin program afektywny, żeby nazwac oddziedziczony, centralny mechanizm, który kieruje naszym zachowaniem emocjo.

Nasze programy afektywne są otwarte. Ewolucja zaprogramowała niektóre z instrukcji albo obwodów w naszych otwartych programach afektywnych, generując sygnały emocji, emocjonalne impulsy do działaniaoraz formując okres oderwania, dzięki czemu interpretujemy świat w sposób spójny z odczuwanymi przez nas emocjami.

W programach afekt. Mieszczą się także te rzeczy, które dowiodły swojej przydatności w naszym własnym życiu, kiedy zajmowaliśmy się najważniejszymi kontaktami. Wchodzą także wzorce zachowania, których uczymy się przez całe życie.

Inicjalne zmiany aprioryczne wywołane przez program afektywny po tym, jak proces automatycznej ewaluacji uruchomił daną emocję, są krótkie i nie muszą się przedłużać w czasie.

Tomkins podkreślał, że często odczuwamy jakąś emocję- na-temat-emocji, czyli przeżywamy reakcję emocjonalną na pierwotne wzbudzone uczucie.

Raz wyuczone i wlaczone do progrmow afektywnych te nowo nabyte reakcje emocjo. Stają się niezależnie od udziału woli, w takim samym stopniu jak te, które nie są efektem procesu uczenia się. Jedną z zadziwiających cech programów afektyw. Jest fakt ze zarówno wyuczone jak i wrodzone zachowania mogą ulec tak scislemu połączeniu i mogą włączyć się do akcji tak szybko i odruchowo. Te nabyte czy dodane zachowania trudno zahamować, kiedy już zostaną zapisane w programach afektyw. Uruchamiaja się nawet wtedy, kiedy niekonieczne jest z nich jakiś pożytek albo kiedy zupełnie ich nie chcemy.

Jedną z funkcji emocji jest koncentracja naszej świadomej uwagi na bieżącym problemie, tym samym, który aktywował daną emocję.

Uważność- poczucie swiadomosci tego, co czyni nasz umysl.

Świadomość refleksyjna – zdawanie sobie sprawy, że odczuwa się strach.

Metaświadomość – Jonathan Schooler – „ przewracamy kartki książki, nie czytając ani słowa a zamiast tego zastanawiamy się do której restauracji pojsc wieczorem”

Sposoby na wsłuchanie się we własne emocje:

• Wykorzystanie wiedzy na temat przyczyn każdej emocji

• Poznawanie doznań, cielesnych wrażeń odróżniających od siebie poszczególne emocje.

• Spróbować ponownej oceny tego, co się dzieje

• Podjąć decyzję o zatrzymaniu swoich działań

5.

Jeśli w przebiegu depresji dominuje smutek – depresja z zahamowaniem. Jeśli udręka – depresja z pobudzeniem.

SMUTEK – ukośne ustawienie brwi. Pionowa zmarszczka pomiędzy brwiami. Brwi nadają trójkątny kształt jej powiekom – czasami to jedyna oznaka smutku. U niektoroch osob miesien, którego skurcz unosi wewnętrzne kąciki brwi, nie wywołuje wcale ruchu brwi, ale powoduje charakterystyczną zmarszczkę – Darwin – mięsień zatroskania- znamię na czole podobne do podkowy.

6.

Wywołnie gniewu u niemowląt –fizyczna ingerencja; przytrzymnie rąk dziecka w taki sposób, by nie mogło ono ich uwolnić.

Protogniew – u niemowląt i dzieci; siekące i młócące ruchy, których funkcją wydaje się usuwanie przeszkód np. kiedy zostaną odsunięte od sutka.

Typ A – ludzie agresywni i wrodzyi naznaczeni niecierpliwością – kandydaci do choroby wieńcowej

Typ B – zrelaksowany

W trakcie gniewu – uczucie ciśnienia, napiecie i uczucie gorąca. Wzrasta tętno i przyspiesza oddech, ciśnienie krwi rośnie, twarz czerwienieje, mocno zaciska się zęby, impuls do poruszania się do przodu, w kierunku obiektu gniewu.

Zaciskamy wargi zawsze wtedy kiedy angażujemy się w jakąkolwiek aktywność wymagającą intensywnego wysiłku fizycznego. W trakcie gniewu także czerwone obramowanie ust robi się bardzo wąskie a wargi stają się cieńsze.

Pioronujące spojrzenie – odpowiada za nią mięśień zwany przez Darwina – mięśniem trudności.

Wyraźna oznaka gniewu – obniżenie brwi, napięcie dolnych powiek, uniesienie górnych powiek w większym natężeniu.

7.

Zaskoczenie to najkrótsza ze wszystkich emocji, trwająca kilka sekund. Ekspresja spłoszenia jest dokładnym przeciwieństwem ekspresji zaskoczenia. Poznano dowody, ze percepcji zagrozenia bezpośredniego i nadciągającego przyporządkowane są odrębne obszary mózgu. Rdzeniem strachu jest możliwość bólu fizycznego albo psychicznego.

Zaburzenia emocjonalne ze strachem:

-fobia

-PTSD – zespół stresu pourazowego

-ataki paniki

-patologiczny niepokój

STRACH – górne powieki są uniesione tak wysoko, jak tylko możliwe, brwi uniesione i ściąnięte ku sobie, a wargi są rozciągnięte w poziomie w stronę uszu, przy jednoczesnym cofnieciu podbródka.

8.

Wstręt nie pojawia się jako odrębna emocja aż do okresu między czwartym a ósmym rokiem życia. Rozin wyróżnia wstręt podstawowy i coś co nazywa wstrętem interpersonalnym.

4 grupy wyuczonych interpersonalnych czynników spustowych:

-obcość

-choroba

-zły los

-zepsucie moralne

Wstręt z przesytu – jeden z interp. Jak mamy czegoś/kogoś za dużo.

Empatia kognitywna – rozpoznajemy co czuje drugi człowiek

Emptia emocjonalna – czujemy co czuje drugi człowiek

Empatia współczująca – chcemy pomagać innym w radzeniu sobie z ich emocjami

WSTRĘT – pojawia się uczucie lekkiego dławienia, zwiększa się czułość górnej wargi i nozdrzy jak gdyby wrażliwość tych części twarzy została wzmocniona. Górna warga jest uniesiona tak wysoka jak możliwe, dolna warga uniesiona i lekko wypchnieta do przodu. Bruzdy rozciągające się z obszaru powyżej nozdrzy aż po rejon poniżej kącikow ust są głębokie i uformowane w kształt odwróconej litery U. Skrzydełka nozdrzy są uniesione a na grzbiecie nosa i na jego bocznych ściankach zarysowują się zmarszczki. Uniesienie policzków i obniżenie brwi prowadzi do pojawienia się n twarzy zmarszczek przypominających kurze łapki.

POGARDA – uniesienie podbródka jak gdybyś chciał spojrzeć na kogoś z góry, napięcie w kącikach ust.

9.

Podekscytowanie powstaje w reakcji na coś nowego albo na wyzwanie. Tomkins uważał, ze podekscytowanie jest najistotniejszą formą emocji zainteresowania, ale zainteresowanie ma głównie charakter intelektualny, zachodzi w sferze myśli, a nie w sferze uczuć.

Poczucie ulgi – towarzyszy westchnienie, głęboki wdech i wydech, jest emocją odczuwaną wtedy, kiedy jakiś bodziec, który doprowadzi do silnego rozbudzenia naszych uczuć, zanika.

Uczucie szczerej radości jest wyrażane na twarzy poprzez połączony skurcz mięśnia jarzmowego większego i mięśnia okrężnego oka. Pierwszy z nich jest zależny od woli, ale drugi ulega aktywacji jedynie pod wpływem słodkich emocji naszej duszy.