OCENY PRACOWNICZE

19.02.2013r.
dr Grażyna Królik
Biurko: 2557356,
sekretariat: 2577350
Wtorek od 16.30 do 18.00
416 B

Ćwiczenia
Materiał na pól, co innego na wykładzie, co innego na ćwiczeniach, na ćwiczeniach będzie ocena ,
tylko to co było na wykładzie

Literatura:
„System zarządzania zasobami ludzkimi przedsiębiorstwa” prof. Bieniok – rozdział oceny pracownicze
plus wykład, pytania otwarte, przy każdym pytaniu punktacja, (ważniejsza z wykładów)

Odpowiedzialność za system ocen w firmie bierze dyrektor,

1 Ocenianie
Ocenianie - jest to proces informowania pracownika jak dobrze on pracuje na rzecz organizacji,

Technika oceniania – jest to sposób oceniania pracowników, zgodnie z przyjętymi kryteriami oceny, wybraną techniką i dostosowany do celów organizacji,

System ocen pracowniczych – SOOP – system okresowych ocen personalnych – zbiór celowo dobranych instrumentów służących do oceny pracownika, zgodnych z misją i kulturą organizacji.

Kultura organizacji

• (wg Hofstede) – zbiorowe programowanie umysłów

• (wg Griffin) system norm i wartości obowiązujących w danej firmie istniejący poza twardymi elementami organizacji, (twarde elementy np. taryfikator płac, systemy informatyczne, księga służb)

• (wg Zbiegień-Maciąg) kultura organizacyjna to soical glue

• (wg Cory) – Secret Agreement

Model kultury organizacyjnej wg E. Shein – porównał kulturę organizacyjną do góry lodowej,

Góra lodowa składa się z:

Artefakty – sztuczne twory wyróżniające określoną organizację

• językowe (język, mity, legendy)

• behawioralne (specyficzne zachowania w firmie, behawioryzm – nauka o zachowaniu ludzi i zwierząt)

• fizyczne (logo, bryła budynku, ubiór w firmie, wystrój wnętrza)

Wyznawane/Deklarowane wartości: (wszystko to co jest w organizacji sformalizowane)

• misja, zasady np. etyczne, normy jakimi kieruje się firma

Podstawowe wartości dla firmy – są nieformalnymi zachowaniami w firmie,

Oceny pracownicze

Typologia Sprangera (czyli połączenie, wyznawanych i podstawowych wartości)

1. osoba ekonomiczna – ważny pieniądz,

2. osoba teoretyczna – ważna prawda,

3. osoba humanistyczna – ważna współpraca z drugim człowiekiem,

4. osoby estetyczne – ważne piękno i harmonia,

5. osoba polityczna – ważna władza,

6. osoba religijna – ważna jedność, wspólnota,

Kilmann – zauważył że powstaje takie zjawisko jak luka kulturowa, [jeżeli dla mnie ważne są pieniądze a będę pracować w pracy humanitarnej, nie będę zadowolona, wniosek z tego taki, ze jeżeli będziemy szukać pracy, należy znaleźć pracę w firmie o podobnej osobowości co my, w innym wypadku powstanie dysonans – luka kulturowa]

Czasami podstawowymi wartościami dla firmy są wartości, elitarne – przeznaczone dla określonej grupy ludzi, firmy elitarne się nie reklamują, produkt elitarny się nie reklamuje,

Rodzaje kultur organizacyjnych - kryterium osobowość firmy –

• męska
  - agresywna,
  - dąży do samorealizacji,
  - motto takich firm jest: pokaż mi tą górę, a zdobędą ją, nie ma rzeczy nie możliwych,
  - wyróżnia się gwiazdy,
  - nie ma podziału na płeć,
  - gloryfikuje się sukcesy, a obnaża się i poniża publiczne niepowodzenia,
  - częste rankingi pracowników
  - szuka się wroga zewnętrznego, konkurenta, którego trzeba pokonać,
  - przykładowe branże: telefonia komórkowa, firmy motoryzacyjne

• kobieca
  - liczy się harmonia i współpraca
  - obowiązują dobre maniery
  - charakterystyczne motto: „sprzedać lodówkę Eskimosowi lodówkę”
  - otoczenie jest pełne szans, a my mamy tą szansę łapać i wykorzystać
  - słownictwo jak czerwona kartka, żółta kartka,
  - celebruje się rocznice firmy!
  - przykładowe branże: banki,

• Cool Company – odmiana firmy kobiecej
  - można raz w tygodniu ubrać się normalnie
  - dyrektor do spraw ściągania fajnych ludzi do firmy
  - przyjazna, miła atmosfera.
  - można przyprowadzać zwierzęta do pracy,
  - Żywiec, Price Water House Cooper – przykład fajnej firmy

• Zadaniowa
  - najbardziej liczy się autorytet i kompetencje
  - liczy się realizacja wyznaczonych zadań,
  - starsi pracownicy opiekują się młodszymi
  - pracownik pracujący 2-3 lata ciągle jest nowym pracownikiem
  - liczy się stonowany ubiór
  -niepokazywanie, opanowanie emocji
  - znać język klasyczny
  - często są zebrania, najpierw powinien zabrać głos człowiek o najwyższym autorytecie, potem niżej itd.
  - celebruje się rocznice firmy,
  - ściśle utrzymywać kontakt
  - przykładowe: uniwersytety,

• Hazardzisty
  - pracownicy mogą być wypożyczani,
  - obowiązuje motto: nawet jeśli przytrafi Ci się nieszczęście (śmierć, choroba) podziwia się ludzi, którzy dalej bez przerwy pracują, brak urlopów okolicznościowych, macierzyńskich,
  - liczą się przywileje, na każdym stanowisku
  - skłonność do ryzyka,
  - należy dbać o siebie, kosmetyki, fryzjer,
  - przykładowe branże: media,

Funkcje kultury organizacyjnej:

• Funkcja adaptacyjna – pozwala nam się wdrożyć w pracę określonej firmy, [ktoś nam opowiada dokładnie co należy ]

• Funkcja integracyjna [wyjazdy integracyjne, pikniki, juwenalia]

• Funkcja percepcyjna (percepcja – postrzeganie i postępowanie wobec świata zewnętrznego) Postrzeganie i reprezentowanie firmy na zewnątrz.

Kultura organizacyjna spełnia funkcję motywacyjną w firmie,

Zasady tworzenie OOP – okresowych ocen pracowniczych:

• Adekwatny czyli dostosowany do stanowiska pracy

• Celowy,

• Użyteczny wyniki tego systemu powinien do czegoś służyć,

• Ciągły,

• Okresowy – powtarzalny w określonych okresach czasu (najlepiej od 6 miesięcy do 3 lat)

• Profesjonalny – stworzony przez ludzi o odpowiednich kwalifikacjach, umiejętności,

• Formalny – czyli istnieje dokument personalny w postaci oceny

• Jednolity żeby umożliwiał porównanie osób na tych samych stanowiskach,

• Powszechny – obejmuje wszystkich pracowników

• Metodyczny – przeprowadzany wg określonych procedur

• Oceny oddolne,

• Poufny – o ocenie wiedzą szef i my sami,

• Możliwość odwołania się od ceny,

• Kompleksowy – powiązany ze wszystkimi pozostałymi elementami ZZL.
  
  
  

III WYKŁAD
19.03.2013r.
System ocen pracowniczych

System ocen pracowniczych:

• Planowanie ZZl

• Rekrutacja/Selekcja

• Wynagrodzenie pracowników

• Szkolenia pracowników + rozwój

• Motywowanie (kary/nagrody)

• Awanse + kariera

• Monitorowanie pracy

• Zwolnienia

Wszystkie te elementy są tak samo ważne. Najbardziej kontrowersyjne są wynagrodzenia – my go zrekrutowaliśmy

Kryteria oceniania pracowników:

1. Kompetencyjne
   - kalifikacje (wykształcenie, doświadczenie, wiedza,)
   - umiejętności specjalistyczne (umiejętności dydaktyczne, znajomość języków obcych, obsługa programów komputerowych, prawo jazdy)
   - osobowość (odporność na stres, asertywność, kreatywny, komunikatywny, aktywność)

2. Efektywnościowe – konkretny zysk jakie wasza działania przysporzą firmie, jakość, czas

3. Behawioralne
   - kultura osobista,
   - zaangażowanie w pracy
   - punktualność
   - odpowiedni ubiór
   - lojalność,
   - brak plotkowania,

Zachowania

1. Agresywne – zachowanie zaciśniętej pięści, moje jest ważniejsze niż Twoje,
   Utajone formy agresji:
   - zrzędzenie,
   - niechciane doradzanie,
   - wątpienie w wybór,
   - obraźliwa klasyfikacja,
   Na krytykę odpowiada krytyką,
   Na komplement zareaguje: nie wierząc w komplement, zmiana tematu, boi się czy ktoś się z niej nabije,
   Niska samoocena
   Nie szanuje ludzi, lubi ich poniżać,

2. Asertywne – moje jest ważne, ale staram się zrozumieć, ze Twoje również jest ważne,
   Na krytykę, zapyta dlaczego, poprosi o szczegóły,
   Wysoka samoocena
   szanuje innych ludzi tak samo jak siebie

3. Bierne – tzw. Chomik albo bankier, on chomikuje lub chowa do skarbca swoje prawdziwe emocje, Twoje jest ważniejsze niż moje
   Przyjmuje każdą krytykę nawet jeśli krytyka nie jest sprawiedliwa,
   powstrzymuje krytykę poprzez powstrzymywanie tematu,
   Na obrazę zareaguje tłumacząc się
   Niska samoocena
   uważa że ludzie są od niej lepsi

4. Manipulująca – moje jest nie ważne, ale Twoje jest 10x bardziej nie ważne
   Na krytykę odpowiada wskazując innych, że inni są gorsi,
   Na komplement pomyśli że coś od nas chce
   Bardzo niska samoocena
   nie szanuje siebie i nie szanuje innych ludzi,

Różnią się

• podejściem do krytyki

• podejściem do komplementów

• samoocena

• stosunek do innych ludzi

Terytorium psychologiczne: czyli co do nas należy, co od nas zależy
kształtuje się od 3 roku życia, do 23 wyznaczamy, a potem go bronimy

• światopogląd – system wartości, czy go ujawnię,

• opinie, czy ujawnię

• uczucia, czy opowiem komuś

• emocje, czy pokażę

• czas,

asertywność – umiejętność zbudowania terytorium psychologicznego i obrona jego granic, a żeby móc bronić, należy umieć mówić NIE,
Asertywność zależy od wychowania, ile osób wychowuje dziecko

PRAWA ASERTYWNOŚCI

09.04.2013
Asertywna odmowa:

1. cel musi zostać nazwany pozytywnie

2. nawiązanie kontaktu wzrokowego

3. powiedzenie tego co nam odpowiada w jej pracy

4. powiedzenie tego co nam nie odpowiada

5. Określenia naszych oczekiwań

Zachowania nieasertywne:

1. Zdania antyasertywne
   - wypowiadamy sami o sobie negatywne zdania

2. Wygórowane warunki zachowania
   - specjalne warunki działania

3. Normy zachowania
   - telefon za telefon, odwiedziny za odwiedziny, nie powiem czegoś rodzicom, bo są moimi rodzicami, nie wolno powiedzieć osobie chorej, bo jest chora, co ludzie powiedzą, prezent w tej samej cenie,

4. Nadmierny katastrofizm
   - jak nie oddam czegoś szybko, to mnie zabiją,

5. Fałszywa negacja
   - ktoś nam powiedział coś pozytywnego, znaczy do tej pory było źle (ładnie pachniesz, czyli do tej pory śmierdziałem :D)

Procedura wyrażania gniewy Pameli Burton:

1. Informujemy kogoś że jego zachowanie nam nie odpowiada, (nie ma przepraszam, Pan kopie w nasz fotel, bardzo mi to przeszkadza, sms nie zapłacił pan)

2. Informujemy kogoś bardziej stanowczym tonem, że jego zachowanie nam nie odpowiada (dodajemy odsetki)

3. Informujemy że jeżeli pan nie wykona naszego polecenia to korzystamy z tzw. zaplecza (pójdziemy do obsługi, naślemy komornika)

4. Realizujemy zaplecze, ( idziemy do obsługi, przysyłamy komornika)

Techniki zwiększania asertywności

• Technika zdartej płyty – polega na tym , że spokojnym stanowczym tonem podajemy ten sam argument tak długo, aż osoba zmieni swoje zachowania. Stosujemy gdy:
  - ktoś naruszył nasze prawa moralne, ktoś naruszył prawo człowieka
  - gdy nie chcemy nałożyć na siebie dodatkowych obowiązków,

• Technika zasłony dymnej – (zgadzam się z tym co pan mówi, poproszę o bilet) istotą tej techniki jest to, że przyznajemy komuś rację, pomimo tego, że ktoś tej racji niema. Stosujemy gdy:
  - gdy osoba nie postrzega nas jako partnera
  - osoba jest agresywna i chcę powstrzymać ten atak
  - moje emocje biorą nade mną górę, żeby się np. nie poryczeć

• Potwierdzanie negacji – przyznanie komuś racji, w tej części w której uważam, że jest słuszna, bez zbędnego tłumaczenia się, stosuje się gdy
  - jest to stara śpiewa, (traktujesz dom jak hotel)
  - kiedy jaki ja błąd popełniam i wiem jak to naprawić, (mogę przestać dużo pracować)
  - kiedy nie postrzegam tej rozmowy jako partnera do dyskusji

• Technika prowokowania krytyki – polega na tym, że uszczegóławiać nazbyt ogólną krytykę pytamy: „a co konkretnie, się panu nie podoba?”, Stosujemy gdy
  - uważamy że ktoś nas obgaduje, wychodzimy na dwór jest wrzawa w towarzystwie, wracamy a tu cisza…
  - postrzegamy krytykę jako niesprawiedliwą,

Komunikaty
WERBALNE		NIEWERBALNE
Pozytywne	Negatywne		Pozytywne	Negatywne
- widziałam że się starałaś	- mówienie o kimś negatywnie, kto jest w pokoju (ma to po Tobie)		- poklepać po ramieniu,	- ignorowanie fizyczne kogoś,

Im więcej komunikatów w dzieciństwie pozytywnych werbalnych i niewerbalnych, stajemy się bardziej asertywni,

23.04.2013r.
Stres

Stres – H. Selye (miał 25 lat jak wymyślił definicję) – stres to subiektywne odczucie bardzo przykrego napięcia, gdy zostaje zakłócona równowaga na linii ja – otoczenie i ktoś postrzega jakiś problem jako ciężar nie do uniesienia

Hormon stresu – kortyzol – produkowany przez korę nadnerczy

Eustres – stres pozytywny – energia powoduje, że chcemy podjąć jakieś działania

Dystres – stres negatywny

Czynniki które wywołują stres nazywamy stresorami.

Grupy stresorów:

1. Indywidualne (za gruba, za chuda, choroba, pryszczata, nikt mnie lubi, nikt mnie nie kocha)

2. Rodzinne (Ty musisz skończyć studia, Ty musisz zrobić karierę, brak swojego pokoju, ograniczone zasoby finansowe, kłótnie)

3. Społeczne (biedna, brak pewnego i szybkiego dostępu do usług medycznych, polityka, wybory, bezrobocie)

4. Organizacyjne (brak indywidualnego zakresu czynności, styl zarządzania, kultura organizacyjna, szef, atmosfera w firmie)

5. Zewnętrzne (hałas, brud, smród, zimno, gorąco, duszno)

Symptomy stresu dzielą się na:

1. Medyczne
   - graniczne ciśnienie tętnicze, podniesione ciśnienie
   - chroniczne bóle głowy
   - napięcie mięśni
   - choroba wieńcowa, zawał serca
   - choroba Burgera
   - cukrzyca
   - podwyższony cholesterol,
   - biegunka
   - pocenie się
   - bezsenność
   - bulimia i anoreksja
   - nowotwory

2. Niemedyczne
   - nadmierna agresywność, skłonność do irytacji np. rozmowa z telewizorem (jak on gra!?)

- apatia, która może przerodzić się w depresje, negatywny stosunek do otaczającej rzeczywistości nic mnie nie bawi, nic mnie nie smuci – ucieczka
- nadmierna reakcja na zwyczajne wydarzenia np. dźwięki, łatwo przestraszyć kogoś, czy telefon zadzwoni,
- zapominalstwo, drzwi chyba nie zamknęłam
- nadmierny pośpiech np. jedzenie na stojąco,
- kradzieże tzw. zakamuflowane np. podbieranie mazaków, papieru, wymuszanie notatek, kserowanie,
- „holizmy”, pracoholizm, zakupoholizm, alkoholizm, narkomania, (łatwiej wyleczyć holizmy, leczy się je w taki sam sposób)
- „sja” narkolepsja,
- identyfikacja z napastnikiem – swoje negatywne emocje przenosi się na osoby trzecie, które nie są związane z daną sytuacją emocjonalną (wyżywanie się na kimś, źle poszło pracy to jeb)

Objawy fizyczne stresu:

• Drżenie rąk, nóg głosu

• Zmienia się ton głosu na wyższy

• Nogi miękną

• Zgrzytanie zębów

Mechanizm stresu:

Na przykładnie alkoholika:

1. Substytucja – zamieniamy cel na inne, bo jest dużo innych zajęć, Nie mam problemu, piję bo lubię

2. Racjonalizacja - Piję słaby alkohol, muszę wychowywać syna

3. Projekcja - obwinianie świata zewnętrznego - Piję bo mam problemy w pracy, bo mąż mi nie pomaga

4. Myślenie w kółko – ciągle o czymś myślimy, Piję bo jak mam nie pić! (świat zewnętrzny mnie zmusza

Cechy pracoholika:

• Nie ma czasu jechać na urlop, czuje się niezastąpiony, dzielą urlop na 2-3,

• Nieumiejętność wypoczynku w jednym miejscu,

• Jest skłonny do rywalizacji, lubi rywalizować, (pracowałam do 21, a ja do 23 itd.)

• Zamienia być na mieć, ma kilka prac, chce zarobić jak najwięcej,

• Nie ma znajomych,

• Jest bardzo samotna, skłonna siedzieć w nadgodzinach,

W latach ’70 wszystkie uzależnienia nazywano zboczenia, od ’90 WHO (world health organization) jest to silne emocjonalne uzależnienie, polegające na przymusie wykonywania określonej czynności, osoby uzależnione nazywa się tulejami, leczenie polega na zmotywowanie człowieka, żeby ten mógł wyjść ze swojej tulei,

Źródła stresu

1. Przeszkody, utrudnienia w dojściu do czegoś, „przeszkadzanie”, (radzenie: zahamowanie emocji, uwolnienie emocji, pasywna agresja, robienie na złość innym ( jak z nią sobie radzić 1szy oddech ochłonięcie, 2 oddech wyrażenie emocji, 3ci szukam twórczego rozwiązana,

2. Zagrożenia / atak (zagłuszenie lęku agresją,)

3. Przeciążenia

4. Straty np. zerwany związek, (zamrożenie emocji)

Pomiar stresu:

• Pomiar fizyczny stresu:
  - pomiar mięśni – pomiar miograficzny – przyssawkę przykłada się do czoła i zadaje się stresujące pytania
  - pomiar naczyniowo-ruchowy – EKG
  - pomiar elektro-skórny – wariograf

• Pomiar behawioralny – zachowania
  - liczenie w pamięci - 150 prostych działań matematycznych, polegających na dodawaniu, odejmowaniu, dzieleniu, mnożeniu, obserwuje się kiedy się zestresował, czy podjął dalej próbę liczenia czy z niej zrezygnował
  - testy symulacji – symulacja zachowań w sytuacjach stresujących – (np. ostrzeliwanie, padanie na plecy)
  - test stroopa – różowy, czerwony, zielony, w ciągu 20 minut pokazuje się około 200 razy kolor ekranu monitora komputera, napis na ekranie oznaczający kolor i kolor czcionki składający się na ów napis, każdorazowo należy powiedzieć jaki jest kolor czcionki, na pierwszym miejscu obserwuje się kiedy osoba się zdenerwuje swoimi własnymi pomyłkami, po 2 kiedy przestanie popełniać błędy, po 3 kiedy osoba zrezygnuje,
  - zubażanie i wzbogacanie środowiska –

• Pomiar psychologiczny stresu
  - test Taylor Manifest Anxiety Test – TAS – rzeczywiste mierzenie stresu,
  - test MMPI – Minesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości, warianty

1. 550 pytań - kartka

2. 560 zeszytowa

3. 360 pytań wersja online

Odpowiada się na pytania, dotyczy moją osobę, nie dotyczy, trudno powiedzieć.
Bada się:

1. Hipochondrię – nadmierne zainteresowanie swoim zdrowiem

2. Histeria – przesadna reakcja, chęć zwrócenia na swoją osobę,

3. Hipomania – ADHD, nadmierna aktywność,

4. Introwersja społeczna – ograniczanie kontaktów towarzyskich, preferowanie samotności,

5. Odchylenia psychopatyczne – lekceważenie przyjętych norm społecznych,

6. Męskość/kobiecość – ile jest kobiety w kobiecie, ile mężczyzny w mężczyźnie

7. Paranoja – zazdrość, podejrzliwość

8. Schizofrenia – okresowy brak kontaktu z rzeczywistością

9. Psychastenia – fobie –

10. Depresja (stres) - ocenia się w trzech skalach:
    a. skala kłamstwa – na ile się „ulepszaliśmy” w teście
    b. skala trafności – na ile osoba wie o co ją się pyta, sprawność intelektualna
    c. skala plus getting up (wyostrzenie) – zdrowy/niezdrowy psychicznie

Nałogi – forma radzenia sobie ze stresem, jedzenie, palenie, picie

Jak działać w stresie?
naturalne brzuszne oddychanie - świadome brzuszne oddychanie,

Błędy w ocenianiu pracowników:

1. Błąd pierwszego wrażenia, ocena człowieka na podstawie pierwszego wrażenia, od 30 sekund do 10 minut, niechętnie się ją zmienia,

2. Efekt/prawo Horna, ocena na podstawie negatywnych cech fizycznych lub zachowań, wieczny katar, siorbanie, mlaskanie,

3. Prawo Homansa, błąd uczuć ojcowskich, jeżeli ktoś kogoś rekrutował osobę, to potem ocenia się lepiej,

4. Efekt kompetencji zawodowych, oceniający i oceniany mają takie same kompetencję zawsze ocenia się tę osobę gorzej,

5. Efekt atrybucji, ocenia się na podstawie cech charakterystycznych innej osoby, jaka matka taka córka,

6. Błąd krótkiej pamięci, błąd świeżości, ocenia się na podstawie

7. Błąd płci, preferuje się mężczyzn

8. Efekt zajmowanego stanowisko, im dłużej się pracuje tym się gorzej osobę ocenia,

9. Efekt wieku, najlepiej ocenia się w wieku 30-35

10. Efekt faworyzowania, w postaci wyniesienia lub stłumienia, lepiej się ocenia które mają inny zawód, brak doceniania czyjejś umiejętności, bo ja tego nie lubię robić np. nie lubię głupich komedii, a ktoś zna je wszystkie,

11. Błąd projekcji, przeniesienie swoich cech na kogoś innego i postrzeganie jej przez pryzmat siebie,

12. Błąd protekcji, oceniający ulega wpływom innych osób lub instytucji,

13. Błąd osobowości, oceniający dzielą się na dwa typy osobowości
    - wymaga od siebie i wymaga od innych
    - nie wymaga od siebie, nie wymaga od innych
    Oceniający mogą być:
    a. pobłażliwi,
    b. surowy,
    c. przezorny, nie daje 5 i 2

14. Szamaństwo, jak ma wysokie czoło to jest inteligentny, rudy – fałszywy, długie palce – dobry muzyk,

11