2

Petrarka – sonety

61

Benedetto sia'l giorno e'l mese e l'anno e la stagione e'l tempo e l'ora e'l punto e'l bel paese e'l loco ov'io fui giunto da'duo begli occhi che legato m'ŕnno;   E benedetto il primo dolce affanno ch'ě ebbi ad esser con Amor congiunto, e l'arco e le saette ond'ě fui punto, e le piaghe che'nfin al cor mi vanno.   Benedette le voci tante ch'io chiamando il nome de mia donna ň sparte, e i sospiri e le lagrime e'l desio;   e benedette sian tutte le carte ov'io fama l'acquisto, e'l pensier mio, ch'č sol di lei; si ch'altra non v'ŕ parte.

Błogosławiony niechaj ów dzień będzie, Czas, miejsce, chwila, miesiąc i rok cały, Gdy mnie poraził na zawsze i wszędzie Blask dwojga oczu, które mnie spętały. Błogosławiona pierwsza słodka troska, Którą zawdzięczam wszechwładnej miłości Łuk, strzała, co mnie trafiła, mistrzowska: Rany, drżące serca głębokości. Błogosławione niechaj będą pieśni - Wielbiłem nimi imię mej kobiety; Tęskne pragnienia, gorzkie łzy boleści. Błogosławione niech będą z tysięcy Słowa, co o niej są - i myśli poety, Która nią żyje tylko, niczym więcej.

123

I’ Vidi in terra angelici costumi,      E celesti bellezze al mondo sole,      Tal, che di rimembrar mi giova, e dole,      Che quant’io miro, par sogni, ombre, e fumi: E vidi lagrimar que’ duo bei lumi,      C’han fatto mille volte invidia al Sole:      E udì sospirando dir parole      Che farian gire i monti, e stare i fiumi. Amor, senno, valor, pietate, e doglia      Facean piangendo un più dolce concento      D’ogni altro che nel mondo udir si soglia: Ed era 'l cielo all’armonia sì 'ntento,      Che non se vedea in ramo mover foglia;      Tanta dolcezza avea pien l’aere, e ’l vento.

Widziałem tu na ziemi anielskie uroki  I niebiańskie piękności, jedyne bez skazy; Gdy wspomnę, czuję rozkosz, razem ból głęboki, Bo pierzchają z przed oczu jak senne obrazy. Widziałem światła, przez łez patrzące obłoki, Których blask zazdrość słońca budził tyle razy, I słyszałem płynące w westchnieniach wyrazy, Zdolne poruszać góry, powstrzymać potoki. Miłość, rozum i cnota, tkliwość i cierpienie — W taką słodką harmonię w płaczu się zlewały, Jakiej usłyszeć ziemskie nie zwykły przestrzenie. I tak się w tę harmonię wsłuchiwał świat cały, Że na gałązkach nawet listki się nie chwiały, A słodycz wypełniła każde wiatru tchnienie.

134

Pace non trovo, et non ò da far guerra; e temo, et spero; et ardo, et son un ghiaccio; et volo sopra ’l cielo, et giaccio in terra; et nulla stringo, et tutto ’l mondo abbraccio. Tal m’à in pregion, che non m’apre né serra, né per suo mi riten né scioglie il laccio; et non m’ancide Amore, et non mi sferra, né mi vuol vivo, né mi trae d’impaccio. Veggio senza occhi, et non ò lingua et grido; et bramo di perir, et cheggio aita; et ò in odio me stesso, et amo altrui. Pascomi di dolor, piangendo rido; egualmente mi spiace morte et vita: in questo stato son, donna, per voi.

Nie mam spokoju, choć wojować nie chcę, Lękam się, cieszę, marznę, to znów płonę, Latam w obłokach, pełzam po zagonie, Choć świat zagarniam, dłoń mam pustą przecie. Ona mnie trzyma w więzieniu, nędznego, Nie chce mnie, ale odejść nie pozwala, Nie zabija, a z kajdan nie wyzwala, Żywego mnie nie pragnie ni martwego. Widzę bez oczu, bez języka wołam, Pragnąłbym zginąć, a ratunku krzyczę, Nie cierpię siebie samego, ją kocham, Bólem się karmię, a śmieję się łzami, Po równo zbrzydły mi i śmierć, i życie, Takim się stałem z twojej winy, pani.

132

S’amor non è, che dunque è quel ch’io sento? Ma s’egli è amor, perdio, che cosa et quale? Se bona, onde l’effecto aspro mortale? Se ria, onde sí dolce ogni tormento? 5S’a mia voglia ardo, onde ’l pianto e lamento? S’a mal mio grado, il lamentar che vale? O viva morte, o dilectoso male, come puoi tanto in me, s’io no ’l consento? Et s’io ’l consento, a gran torto mi doglio. 10Fra sí contrari vènti in frale barca mi trovo in alto mar senza governo, sí lieve di saver, d’error sí carca ch’i’ medesmo non so quel ch’io mi voglio, et tremo a mezza state, ardendo il verno.

Jeśli to nie jest miłość - cóż ja czuję? A jeśli miłość - co to jest takiego? Jeśli rzecz dobra - skąd gorycz, co truje? Gdy zła - skąd słodycz cierpienia każdego? Jeśli z mej woli płonę - czemu płaczę ? Jeśli wbrew woli - cóż pomoże lament ? O śmierci żywa, radosna rozpaczy, Jaką nade mną masz moc! Oto zamęt . Żeglarz, ciśnięty złym wodom dla żeru, W burzy znalazłem się podarłszy żagle, Na pełnym morzu, samotny, bez steru. W lekkiej od szaleństw, w ciężkiej od win łodzi Płynę nie wiedząc już sam, czego pragnę, W zimie żar pali, w lecie mróz mnie chłodzi.