Polski poeta i prekursor romantyzmu Antoni Malczewski wywodzi się ze znanej, zamożnej i skoligaconej z rodem królewskim i arystokracją szlacheckiej rodziny herbu Abdank (właściwie: Tarnawa). Urodził się 3 czerwca 1793 roku, a zmarł 2 maja 1826 w Warszawie. Nie jest dokładnie znane zarówno miejsce pochówku (gdzieś na Powązkach), jak i przyjścia na świat (albo Warszawa, albo Kniahinin na Wołyniu). Jego ojcem był targowiczanin Jan Józef Malczewski, a matką Konstancja z Błeszyńskich Haumanowa. Antoni miał przyrodnie rodzeństwo oraz młodszego brata Konstantego, który wsławił się jako generał dowodzący artylerią w Meksyku. Ukończywszy dwanaście lat, Antoni zaczął naukę w Gimnazjum Wołyńskim (późniejszym Liceum Krzemienieckim). W zapiskach pedagogów jawi się jako uczeń dobry, szybko przyswajający języki obce i wiedzę z matematyki. Na końcowym świadectwie nauki Tadeusz Czacki napisał, że Malczewski był przykładem postępowania dobrego, innych celował uczniów w naukach i z chlubą dla tej szkoły był uczniem, któremu pierwszeństwo zgodne zdanie władzy szkolnej, profesorów, metrów i uczniów samych przyznało.

Ważnymi momentami w jego ówczesnym życiu były okresy wakacji letnich, gdy przyjeżdżał do ciotek Błeszyńskich. Tam mógł do woli rozmawiać i bawić się ze swoją przyrodnią siostrą, którą darzył skrytym uczuciem.
Jako osiemnastoletni młodzieniec, Malczewski postanowił kultywować wojenne rodzinne tradycje i wstąpił do wojska Księstwa Warszawskiego, rozpoczynając służbę w randze podporucznika korpusu inżynierów w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów w Warszawie. W tamtym czasie, czekając na przyznanie przydziału, zaczął uczęszczać do wojskowej szkoły inżynieryjnej oraz odwiedzać najznakomitsze domy stolicy. Tam właśnie poznał Karolinę z Walewskich Chodkiewiczową, żonę hrabiego Aleksandra, prawnuka sławnego hetmana Jana Karola Chodkiewicza, z którą połączyła go przyjaźń.

Gdy wskutek rany odniesionej w pojedynku (zgruchotana kostka u lewej nogi) nie wziął udziału w kampanii 1812 roku przy generale Ksawerym Kosseckim, nie załamał się. Wsławił się w podczas obrony Modlina, potężnej twierdzy pod Warszawą. Po zajęciu obiektu przez wroga, przez krótki czas przebywał nawet w niewoli rosyjskiej. Kolejne lata jego życia upłynęły na podróżowaniu. Jako pierwszy z Polaków (i ósmy turysta na świecie) wszedł na szczyt Mont Blanc (4 sierpnia 1818), a jako pierwszy na świecie zdobył szczyt w Alpach - Aiguille du Midi (wraz z Jean-Michaelem). Opis tej wyprawy zawarł w XIX tomie genewskiej Bibliotheque Universelle. Poza tym zwiedził Szwajcarię, Włochy i Francję, zawarł szeregi interesujących znajomości, dowiedział się o wielu nowoczesnych koncepcjach filozoficznych. Szczególnie ważnym epizodem było poznanie czołowego angielskiego romantyka - Georga Byrona, który stał się guru Malczewskiego. Powróciwszy do kraju w 1821 roku, na miejsce pobytu wybrał Wołyń (a dokładniej Chotiaczów). Wówczas to miało miejsce ważne wydarzenie, które na zawsze odmieniło jego życie - spotkał Zofię z Modzelewskich Rucińską. Kobieta ta była żoną jego przyjaciela i cierpiała na chorobę psychiczną. Gdy Antoni zaczął jej pomagać, rozmawiać z nią, podejmował próby leczenia za pomocą magnetyzmu – ona osaczyła go i zaczęła prześladować. Łączył ich płomienny, acz tragiczny romans.

Aby uwolnić się spod wpływu kochanki, wyjechał do Warszawy, gdzie przyjaciele załatwili mu posadę w Ministerium Spraw Wewnętrznych. To w tym czasie napisał i wydał drukiem w 1825 roku Marię - swój najgłośniejszy utwór, który poniekąd stał się przyczyną śmierci pisarza (nie cieszył się sympatią czytelników, wiec nie dostarczał potrzebnych pieniędzy). Malczewski zmarł w nędzy, samotnie, wyniszczony długotrwałą chorobą, pozbawiony środków do życia. Teresa Nowacka, autorka opracowania epoki Romantyzm, napisała o nim:

Żaden z polskich romantyków nie ukazał siły losu tak przejmująco, jak Malczewski, ale i żadnego z nich los nie dotknął w tak okropny i groteskowy sposób, jak jego.