Etnogeneza Słowian
-wywodzą się z ludów indoeuropejskich(Azja Środkowa, Europa Wschodnia) III i II tys. p.n.e.
- Staroeuropejczycy ludy trakoiliryjskie, celtyckie, greckie, italskie Germanie, Bałtosłowianie Bałtowie i Słowianie
I lud prasłowiański to Wenedowie – I w. n. e (na wschód od dolnego biegu Wisły) TACYT
IV w. wschodniosłowiański lud Antów – dorzecze Dniepru JORDANES
VI w. Wenedowie - połud. Wybrzeże Bałtyku, ziemie nad dolną Wisłą
Antowie – Dniepr, Dniestr
Sklawinowie – między Cisą, Dniestrem a Dunajem
Słowianie
zachodni Wenedowie
(zachodni) Antowie
(wschodni) Sklawinowie,
Antowie (południowi)
- ok. VIII-X w. po zakończeniu wędrówek Słowian, Węgrzy oddzielili przodków Słowian Południowych od grup językowych zachodniosłowiańskich
Napływ Słowian na Półwysep Bałkański
VI w.
Wenedowie byli na ziemiach czeskich i połabskich
Antowie i Sklawinowie najeżdżali na Bizancjum wraz z ludami tureckimi
Pierwsze samotne najazdy w okresie panowania Justyna I (ok. 527-565)
Aby zapobiec najazdom:
- budowano twierdze nad Dunajem
- zaciągnięto Hunów, Sklawinów i Antów do obrony
Mimo to:
- spustoszyli Płw. Bałkański 549/550 – byli tam rok
- 551 pokonali armię bizantyjską pod Adrianopolem
-558 kolejny najazd na Bizancjum
- osiedlili się
Ekspansję przerywa najazd tureckich ludów Awarów (poł. VI w.)
AWAROWIE:
wchłonęli wiele ludów huńskich i bułgarskich
podporządkowali sobie Słowian dackich i osiedlili się nad dolnym Dunajem
ok. 574r. wspomagani przez Słowian zdobyli ziemię położoną nad dolnym i środkowym Dunajem, z miejskim ośrodkiem Sirium
SKLAWINOWIE DACCY:
wykorzystują przesiedlenie się Awarów znad dol. Dunaju do Panonii
buntują się przeciwko kaganowi awarskiemu Bajanowi i odmawiają płacenia daniny, posłów zabijają jego (wódz Dobręta)
578r. pustoszą ziemie bizantyjskie, dostając się aż po Grecje
AWAROWIE:
zawierają pakt z cesarzem Tyberiuszem przeciwko Słowianom
najeżdża na Słowian dackich, nie uzależnia ich
Słowianie w Panonii uznają władzę kagana Bajona, płacą daninę i wspierają wojsko
582r. zdobywają Sirium – główną twierdzę bizantyjską
-579-584 Słowianie panońscy zasiedlają zachodnią cz. Płw. Bałkańskiego
- niezależni Słowianie zawierają sojusz z Bajonem i osidlają się w Bułgarii
CESARZ MAURYCJUSZ
zakończył wojnę persko-bizantyjską
591r. kontrofensywa przeciwko wojskom awarsko-słowiańskim(daccy)
jego sojusznicy Longobardowie z Włoch i słowiańscy Antowie znad Dniepru i Dniestru
po 11 latach walk (602r) przywraca dawną granicę znad Dunaju, przywraca utracone ziemie i przenosi wojnę do ośrodka Słowian dackich
żąda by żołnierze spędzili tam zimę, ci buntują się, zrzucają go z tronu i udają się do Konstantynopola, by osadzić na tronie setnika Fokosa
wojna z Persami zajmuje wszystkie siły Bizancjum
SŁOWIANIE:
610-617r. masy Słowian wraz z Awarami wtargają na Bałkany przez niebronioną twierdzę na Dunaju
- zdobywają prawie cały Płw. Bałkański wraz z Grecją (cesarz Herakliusz na Bałkanach)
- dotarli do Peloponez i wyspy Morza Egejskiego
- obroniły się Tessalonika (nazwana przez Słowian Soluniem) i miasta nadbrzeżne – Słowianie podbili ich i zasymilowali
626r. wojska słowiańsko-awarskie oblegają Konstantynopol
- Konstantynopol oblegany również przez Persów broni się dzięki greckiej flocie
opuszczają obóz awarski
narastają konflikty awarsko-słowiańskie, Bajon odstępuje od Konstantynopola
powstają przeciwko Awarom, na czele powstania staje Samo
Początki państwowości bułgarskiej
- istnieli już zeslawinizowani Bułgarzy (Bułgaria Naddunajska)
- pojawia się między dolnym Dnieprem a Dunajem w Besarabii lud turecki Bułgarzy, zwanymi Protobułgaramii
VI w.
Protobułgarzy- Kutrigurowie:
- byli najbliższymi krewnymi Hunów Attyli
- najeżdżali na Cesarstwo Wschodniorzymskie od schyłku V w.
- wódz bizantyjski Belizariusz obronił przed ich najazdem Konstantyopol w 559r.
- pokonali ich Awarowie i skłonili do osiedlenia się na ich terenie – Siedmiogrodu i Panonii
VII w.
pojawia się inny odłam Protobułgarów – ONOGUROWIE
- zwani również Huno-Gundurami
- osiedlają się nad dolnym Kubaniem i Donem
- najwybitniejszy władca chan Kubrat (Kurt) w latach 635 – 660
- Grecy nazwali ich państwo Wielką Bułgarią lub Daleką Bułgarią
po śmierci Kubrata Wielka Bułgaria rozpada się na skutek najazdu tureckich Chazarów
- odłam, gł. Kurdigurowie osiedlił się w górze Wołgi – stolica Bułgar
- Protobułgarzy z Aspruchem na czele osiedlili się w Besarabii
PROTOBUŁGARZY:
- w 680 r. wyprawia się na nich Konstantyn IV, jednak Aspruch uchyla się od bitwy
- opanowują Scytię Mniejszą, Mezję Dolną, wchodzą do Tracji
- zawierają pakt pokojowy z Konstantynem, który zachorował
- Słowianie myzyjscy uznają zwierzchnictwo Protobułgarów
Stosunki słowiańsko-bułgarskie:
- Protobułgarzy wykorzystują Słowian do celów militarnych
- Słowianie emigrowali z Bułgarii, mimo ich mocnej pozycji
- ok. IX wymarł język staroturecki i zakończył się proces slawizacyjny – powstaje jednolite etniczne słowiańskie państwo bułgarskie
KULURA PROTOBUŁGARÓW
- ród ojcowski
- tytuł chan lub kagan – sprawowali władzę na cześć Tangary – Nieba – bóstwa tureckiego
- w wojsku służyli wszyscy wolni członkowie plemienia
- wojsko bardzo rozwinięte
Stosunki bizantyjsko-bułgarskie
VIII i IX w. wypełniają wojny bułgarsko-bizantyjskie o hegemonię na Płw. Bałkańskim i panowanie nad Sklawinami
757-775 Konstantyn V podjął 9 wypraw przeciwko Bułgarom, bliski był podbojowi całej Bułgarii
803-814 władzę w Bułgarii objął chan Krum
811 r. pokonał w wąwozie Starej Płaniny armię cesarza bizantyjskiego Nicefora I, który poległ w tej bitwie
812-813 opanowuje Trację i oblega Konstantynopol
chan Omurtag(816-826) zawiera układ pokojowy z Bizancjum, uzyskuje część północnej Tracji – tzw. Zagorę
- rozszerza granice do Sawy
- chan Małamir poszerza terytorium aż do doliny Morawy Południowej
synowie Omurtaga wznawiają wojny z Bizancjum
chan Małamir opanowuje Trację z Filipopolem
chan Presjan-Zwinica zdobywa Macedonię Wardarską z częścią Albanii (Bułgaria aż o Adriatyk)
Chrystianizacja Słowian Południowych
Proces slawizacji:
rozpoczął chan Omurtag nadając swoim synom imiona słowiańskie - Nrawota, Zwinica, Małamir
łączył się z zacieraniem różnic między pasterską gospodarką Protobułgarów a rolniczo-hodowlanym charakterem słowiańskiego osadnictwa
zakończył się po przyjęciu chrztu przez chana Borysa(852-889), tępieniu pogaństwa i zabiciu 52 obrońców starej religii przywódców arystokracji bojarskiej
Chrzest:
był uwarunkowany sytuacją polityczną Bułgarów
Borys zawiera sojusz z księciem wielkomorawskim Rościsławem
855r. król Franków Wschodnich Ludwik Niemiec pobija oba państwa, Bułgarię pokonuje dzięki księciu Chorwatów Trpimir I, z którym Borys podpisuje osobny sojusz
Borys zawiera porozumienie z Ludwikiem Niemcem
* ponieważ
- najeżdża na niego armia bizantyjska z czele z Michałem III i jego wujem Bardasem
- stracił ziemie zdobyte przez Kruma, Omurtaga, Małamira i północną Trację
- pozbawieni dostaw trackiego zboża, bał się stałego głodu
sojusz niemiecko-bułgarski był zagrożeniem dla Wielkich Moraw
- Rościsław zawiera sojusz z opozycją w państwie wschodniofrankijskim
- 863r. wysyła poselstwo do Konstantynopola z prośbą o przysłanie misji chrześcijańskiej
naciski Bizancjum i Moraw i głód zmuszają Borysa do ustępstw
- do Bułgarii przybywa biskup grecki z licznym duchowieństwem
- Borys krwawo tłumi bunt zwolenników starej religii i przeciwników Bizancjum
Borys został ochrzczony przez duchowieństwo greckie 25 maja 866r., otrzymał imię Michał – na cześć ojca chrzestnego
- Borys próbuje utworzyć niezależny Kościół z własnym patriarchą, dlatego sprowadza do Bułgarii misję łacińską
- 870r. zostaje utworzone autonomiczne arcybiskupstwo cesarskie, na którego czele staje Grek Stefan
Początki państwa chorwackiego i jego dzieje do X wieku
- na ziemiach chorwackich powstały w VII i VIII w. dwie większe związki plemienne
na ziemiach dawnej antycznej Dalmacji, od rzeki Celiny na południu do pasma górskiego Gvozdu na północy – Chorwacja Nadmorska lub Dalmatyńska (Zadar, Split, Trogir)
Chorwacja Panońska – ziemie między Gvozdem a Drawą pod panowanie awarskim w VIII w., później powstało tam chorwackie księstwo Ljudevita z ośrodkiem w grodzie Sisak
państwo powstało na przełomie VIII i IX wieku
pierwszy historyczny władca – książę Borna, który złożył hołd Karolowi Wielkiemu i przyjął chrzest w 805r. do podległego Frankom patriarchat Akwilei
- w Ninie utworzono I chorwackie biskupstwo
akcje chrystianizacyjną prowadziło duchowieństwo romańskie bizantyjskiej Dalmacji
w 852r. tron objęła dynastia księcia Trpimir
- stolica gród Klis
Bizancjum i Branimirem (zwolennik papiestwa)
Chorwacja otrzymywała daninę pokoju od sąsiadów –dzięki cesarzowi Bizantyjskiemu Bazylemu I
około 910/930 roku ziemię chorwacką złączył książę Tomisław
przyłączył do państwa Chorwację Posawską i rozszerzył granicę do Drawy
Powstanie i upadek pierwszego państwa serbskiego
I poł. VII w. Serbowie osiedlają się na Bałkanach, na terytorium między pasmem Gór Dynarskich na zachodzie, Szar Płaniną i Skopską Czarną Górą na południu, Sawą i Dunajem na północy i Doliną Morawy Południowej za wschodzie – teren Zagorje (Zagórz)
- Zagorje dzielił się na: Serbię właściwą, Bośnię – w dorzeczu rzeki Bosny i ziemię Soli
przybywają z Czech i Polski południowej i utworzyli związek plemienny, w który skład wchodziły ludy słowiańskie (byli tu od VI w.)
panuje nad nimi serbska rodzina książęca wywodząca się od Wyszesława - w IX w. jego wnuk Włastimir był księciem Serbów zagorskich
sąsiednie plemie Trebinian – pod władza dynastii Beliciów – przedstawiciel żupan Krain - było zależne od Bizancjum
Krain poślubia córkę Włastimira, przybiera tytuł księcia i uniezależnia się od Bizancjum
uznaje zwierzchnictwo książąt serbskich
przeciwnikami Serbów zagorskich byli Bułgarzy, w wojnie Serbowie pokonują wojsko chana Zwinicy
sojusznikami byli Chorwaci
- to stąd przybyli chrześcijańscy misjonarze i ochrzcili Włastimira i jego syna Muncimira ok. 850r
Muncimir stoczył zwycięską wojnę z chanem Borysem, później wskutek sporów z braćmi, uznał zwierzchnictwo bułgarskie
Bułgarzy mieszają się w politykę wewnętrzną Serbów, obalając stronników Chorwatów i Bizancjum
w walce o wpływy zwycięża car bułgarski Symeon Wielki(893-927) i w 924r. włącza Serię do swojego państwa
serbskie plemiona zamieszkujące Dalmację przyjmują Chrzest
927r. po śmierci Symeona książę serbski Czesław zbiegł z Bułgarii
przy pomocy Bizancjum odbudował dawne granice
prowadził walki z Węgrami, w których poległ
państwo serbskie rozpada się i ziemie zostały zgarnięte przez Bułgarów
Dzieje misji Konstantyna i Metodego
Konstantyn i Metody, „bracia sołuńscy” pochodzili z Tessaloniki, synowie wysoko postawionego urzędnika bizantyjskiego. Konstantyn urodził się około 836r, Metody ok. 816. Obaj starannie wykształceni w Konstantynopolu, dobrze władali j. słowiańskim. Metody obrał karierę administracyjną, później wstąpił do klasztoru w Bitynii. Konstantyn przyjął świecenia, został bibliotekarzem w Hadze Sofii, następie wykładał teologię- nazywano go Filozofem. W 860 r. udał się w podróż misyjną do Chazarów, w drodze odnalazł relikwie św. Klemensa, które odegrały ważną rolę w jego działalności. Podczas misji nauczył się j. hebrajskiego i zdobył wiele doświadczenia. W 863r. Michał III zlecił mu wyprawę misyjną do Moraw, gdzie wyruszył z bratem rok później. Dla jej potrzeb stworzył on alfabet – głagolicę i tłumaczył modlitwy i teksty liturgiczne. Na Morawach powitał ich Rościsław, któremu Ludwik Niemiecki narzucił zwierzchnictwo niemieckiego kościoła. Niemożność wyświęcenia uczniów sprawiła, że powędrowali do Rzymu, zatrzymując się w Panonii i Wenecji, gdzie Konstanty wziął udział w dyspucie, broniąc j. słowiańskiego. Po przybyciu do Rzymu uzyskali wielu zwolenników, zostali wyświęceni, na skutek choroby Konstantyn umiera w 869. Metody został arcybiskupem panońskiej metropolii sirmijskiej. Ludwik Niemiec wezwał go przed sąd i więził 3 lata w Szwabii.( Metropolia Salzburska miała jurysdykcję w Panonii). Dzięki nowemu papieżowi uzyskał wolność i prowadził na Morawach walkę z duchowieństwem bawarskim. Po jego śmierci arcybiskupem został jego uczeń, Gorazd, którego zmuszono do opuszczenia Moraw. Udał się do Bułgarii.
Symeona, władcy bułgarskiego, idea cesarstwa grecko-słowiańskiego
- 889r. Borys po 40 latach panowanie zrzekł się tronu na rzecz syna Włodzimierza i wstąpił do klasztoru
- Włodzimierz zerwał sojusz Bizancjum i zawarł przymierze z królem niemieckim Arnulfem
- powróciło pogaństwo
- Borys kazał oślepić Włodzimierza za zdradę i osadził na tronie młodszego syna Symeona
Symeon:
- miał objąć godność arcybiskupa, dlatego studiował w Konstantynopolu
- przeniósł stolicę z Pliski do Presławia, gdzie wybudował Złotą Cerkiew
- dzięki niemu ukształtowała się cyrylica
Panowanie Symeona I Wielkiego (893-927) było najświetniejszym okresem rozwoju kultury starobułgarskiej:
rozwija się cyrylicka szkołą presławska (na dworze książęcym), gdzie przekładano dzieła, encyklopedie na j. słowiański, jak również dodawano komentarze
z pomocą ojca pokonał koalicje bizantyjsko-węgierską
- pokonał nad Dunajem armię węgierską
- pod naciskiem Pieczyngów Węgrzy opuszczają Besarabię i udają się do Panonii
rozbija armię grecka i w 896 r. narzuca Bizancjum korzystny dla siebie traktat pokojowy – uzyskuje północną Trację, w 904r. kolejna cz. Tracji, Wardar i terytorium w Albanii
Dążenia do tronu cesarskiego:
chciał połączyć Bułgarię i Bizancjum
913-927 toczył bitwę z Cesarstwem
wymógł na regencie Mikołaju Mistyku koronację na cesarza i obietnicę małżeństwa syna cesarza Konstantyna VII z córką Symeona
Bizantyjczycy bali się spełnić obietnice, nadają mu tytuł cesarza Bułgarów, sam przybrał tytuł cara Bułgarów i Bizantyjczyków, dążył do opanowania Konstantynopola
- 20 sierpnia 917r. rozgromili armię bizantyjską nad rzeką Achelo
- podbili Serbię
- najechał Grecję i dotarł do Koryntu
Roman Lakapen powstrzymuje najazd Bułgarów i w 924r. podpisuje traktat pokojowy
Chorwaci zagrozili Bułgarii
- 926r. rozgramiają armię bułgarską
- zawarcie pokoju
Symeon organizuje najazd na Bizancjum, jednak umiera
następca Piotr I
władca słaby, kraj wyczerpany wojnami
zawiera układ pokojowy z Bizancjum – uzyskuje tytuł cara i trybut od cesarza Romana
wnuczka cesarza Maria zostaje żoną Piotra - wraz z nią przybywa wielu Greków, którzy szerzą swoją kulturę
Upadek państwowości bułgarskiej w X w.
Powody:
feudalizm
- chłopi zależni od bojarstwa, brali udział w wojnach, płacili podatki na rzecz państwa i daniny na Kościół
car traci władzę nad ludnością na rzecz Kościoła i bojarstwa
handlem zajmowali się bojarzy i duchowieństwo
Skutki:
rozwój sekty bogomiłów
- nauka o przeciwstawnych czynnikach – dobra i zła
- świat materialny jest wytworem zła – odrzucali obrzędy zewnętrzne i organizację kościelną, potępiali posiadanie przez Kościół dóbr materialnych
- bunt przeciwko istniejącemu porządkowi – biedni-bogaci
prześladowanie sekty przez Piotra I
Nicefor II Fokas przestaje płacić trybut i prosi o pomoc księcia kijowskiego Światosława
969r. Światosław pobija Bułgarię
następca Piotra, Borys II uznaje zwierzchnictwo Światosława
970r, cesarz bizantyjski Jan I Tzimiskes pokonuje Rusów, podpisują traktat korzystny dla Bizancjum, cesarz zagarnia Bułgarię Naddunajską
Bazyli II wobec państwa Komitopulów (zachodniobułgarskiego)
Samuel, syn komesa Mikołaja (stąd tytuł Komitopul) zabija brat Arona, Dawid i Mojżesz giną w walkach
odzyskuje ziemie podbite przez Jana I Tzemsiskesa, podbija niektórę ziemie Bizancjum, podporządkowuje sobie Serbię
w 1001r. Bazyli II, wspierany przez księcia ruskiego Włodzimierza odbija dawne stolice Bułgarii
- 1002r. zdobywa główne twierdze – Macedonię, Warię, Ser
- 1004r. pokonuje nad Wardarem armię Samuela, Skopie kapituluje
Samuel broni ziem 10 lat
- 1014r. Bazyli II pokonuje w wąwozie Belasicy armię Samuela
- oślepia 14 tys. jeńców
Samuel umiera, Bazyli dostaje przydomek Bułgarobójcy
syn Arona zabija syna Samuela, rzadzi 3 lata, żona kapituluje przed cesarzem bizantyjskim, BUŁGARIA PRZESTAJE ISTNIEĆ na 12 lat
cesarz pozostawia ludności swobody – obyczaje, system podatków, Kościół
następcy Bazylego cofają swobody, wprowadzają Kościół grecki, który niszczy słowiańskie redakcje dzieł literackich
Powstanie II Cesarstwa Bułgarskiego
1185r. w Tyrnowie powstanie przeciwko Grekom, na czele którego stali bracia Piotr i Asan z rodziny bojarskie
- powstańcy opanowują Bułgarię Naddunajską
- Izaak II zawiera pokój i wskrzesza cesarstwo
car Asen nadaje tytuł arcybiskupowi Wasylemu w nowej stolicy Tyrnowie
Asen, Piotr zdobywają ziemię: Sofia, miasta nad Morzem Czarnym, cz. Rodopów, cz. Macedonii i Kosowe Pole
KAŁOJAN:
od Węgrów zdobywa Belgrad i Braniczevo, od Serbów Nisz z okręgiem
zawiera porozumienie z rzymskim papieżem Innocentym II – otrzymał koronę królewską, pośrednictwo w sporze z katolickimi Węgrami, pomoc w wojnie z Bizancjum
1204r. koronacja na króla, upadek Konstantynopola przez wyprawy krzyżowe i Wenecjan
1205r. rozgramia armię łacińską pod Adrianopolem – zdobywa Tracje oraz Macedonie
1207r. gnie pod obleganą kilka lat Tessaloniką
Borił:
okres rozpadu feudalnego, utrata ziem, które zdobył Asen
okres panowania bojarów
prześladowanie bogomiłów
Asen II
zrzuca Boriła z tronu, oślepia go, ukraca samowolę bojarów
1230r. armia Asen pokonuje wojsko cesarza Teodora w połud. Bułgarii – wieś Kłokotnica – buduje w Tyrnowie cerkiew
1230-1241 Bułgarzy zdobywają hegemonię na Bałkanach, car umiera, nicejski Michał III Paleolog w 1261r. zdobywa Konstantynopol i wskrzesza cesarstwo Bizantyjskie
panują wewnętrzne walki o tron, Złota Orda, Węgrzy, Grecy pustoszą Bułgarię
1277r. wybucha powstanie chłopskie pod wodzą Iwajły, które broni państwa 3 lata przed najazdami Tatarów i Greków(opanowują Macedonię)
do 1300r. Bułgaria jest pod władzą Tatarów
Michał Szyszman - ostatni władca carskiej dynastii – odzyskał Trację,
1329r. Bułgaria i Bizancjum zawierają sojusz przeciwko Serbii, która chciała opanować Macedonię = hegemonia na Bałkanach
dochodzi do wojny bułgarsko-serbskiej
bitwa rozstrzyga się na korzyść Serbów – Biwa pod Welbużdem, Macedonia należy do Serbów, na tronie carewicz serbski Iwan Stefan
przewrót w państwie – na tronie Iwan Aleksander – siostrzeniec Szyszmana
stosunki serbskie na zasadzie rówości, wspólna walka przeciwko Bizancjum o Tracje i miasta basenu morza Czarnego
w wyniku stosunków feudalnych Bułgaria w XIV w. rozpada się na państewka nieuznających cara
1363r. car Iwan Aleksander dzieli państwo na 2 części
- Iwan Stracimir miał dostać ziemię widyńską
- Iwan Szyszman miał być carem paującym w Tyrnowie
Iwan Stracimir mianuje się carem Widynia, zrywa kontakt z Tyrnowem, oddaje się pod patriarchat grecki
Bułgaria rozpada się na 2 wrogie cesarstwa i jest bezsilna wobec najazdów tureckich
Serbia za Stefania Nemanii
1168r. Stefan Nemania i jego bracia, dostają własne dzielnice od cesarza Manuela I Komnena
podnosi bunt i obejmuje tron, daje ziemie braciom
1172r. uznaje zwierzchnictwo cesarza
1183r. występuje przeciwko Bizancjum
dzięki sojuszowi z Węgrami włącza ziemie wokół Niszu i Sredca, Zetę – osadza syna Vukana jako króla
1190r. dzięki Frederykowi Barbadossie opanowuje półn. i wsch. Macedonię
pokonują go Grecy w Morawach
wywalczył niezależność dla ziem serbskich
zawiera traktat pokojowy z Dubronikiem – „prawo wolnego handlu” w całej Serbii
1196r. przekazuje tron synowi Stefanowi Nemaniciowi, składa śluby zakonne, udaje się do Athos, gdzie jest jego syn Rastko
Działalność św. Sawy
Ojciec Rastka, Stefan Nemania osadził go w księstwie zahumskim za wygnanego Miosława, jednak ten uciekł z własnego księstwa na Athos, by wstąpić do ruskigo monasteru, pod imieniem Sawa. Nemania, który też przebywał w klasztorze wysłała syna po zgodę cesarza na otworzenie serbskiego monasteru Hinadar. Został on założony w 1198r, rok później umiera w nim Nemania.
Stefan walczy o tron z Vukanem, zostaje z niego zrzucony, jednak dzieki sojuszowi z bułgarskim carem Kałojanem (za Nisz) powraca na tron. Zwycięstwo Stefana było świadectwem siły kościoła prawosławnego nad katolickim w samej Raszce, która związana była z kultem wschodnim.
W 1209r. Nemania zostaje kanonizowany przez Sawę, co zacieśnia więź dynastii z Kościołem, dzięki czemu pozycja Stefana się umacnia. Tępi ruchy feudalne (herezja bogomilsa). Zawiera sojusz z Wenecją, umocnione małżeństwem z Anną Dandolo. Zostaje koronowany – w Raszce jest ośrodek II królestwa. Za zgodzą greckiego Kościoła, z pomocą brata tworzy niezależne serbskie arcybiskupstwo. Pierwszym biskupem był Sawa, po śmierci uznanym za świętego.
Serbia za Stefana Duszana
wsławiony w krwawej bitwie pod Welbużdem w 1330r. – Serbowie dostają Macedonię
możnowładcy buntują się i zrzucają z tronu króla Stefana, osadzają Stefana Duszana
prowadzi liczne wojny, zdobywa mnóstwo ziem
ekspansja na Bizancjum – 1334 – zdobył Prilep, Ochrydę, Strumicę, jako sojusznik Kantakuzena – Menik, Woden, Serres, Dramę, Filippi w Macedonii i zachodniej Tracji, prawie całą Albanię
1347r. występuje przeciwko Kantakuzenowi – zdobywa Epir i Tesalię
nie opanowuje Tessaloniki i Konstantynopola z braku floty
1335r. wojna z Węgrami- odpiera atak Karola Roberta na górniczy Rudnik, podpisują traktat pokojowy, formalnie w 1346r
kolejne wojny z Wegrami 1354 i 1355
próbuje odzyskac Hum utracony na rzecz Bośni, ale Macedonii zagrażało Bizancjum
stolicą Duszana jest Skopie, później Serres
1345r. na soborze ogłasza się carem
Carskie zmiany:
oddzielono Romanię od Serbii - król syn Urosz
nadaje rodzinie, wybitnym wojewodom, członkom dynastii tytuły dworskie i namiestników zdobytych prowincji
w swojej części rządzi wg greckich praw i porządku
kodyfikuje prawo serbskie – 1354
umiera i kraj się rozpada, ulega podziałowi
Ekspansja turecka na Płw. Bałkańskim w XIV i XV w.
Państwo Tureckie zostało założone w XIIIw. przez emira Osmana
istniały tam fanatyczne organizacje dążące do podboju ziem chrześcijańskich w imię islamu
Orchan (1326-1362) zdobył Brusę w Bitynii – stolica, Niceę, Nikomedię, tytułował się sułtanem
organizacja państwa na zasadach greckich, seldżuckich, irańskich
Podboje:
1362r. Turcy zdobywają Adrianopol – przenoszą tam stolicę
1371r. pod Czarnomenem nad prawym brzegiem Maricy pokonują serskich władców Vukasicina i Jovana
król Marko, syn Vukasinica, panujący nad Prilepem zobowiązuje się do płacenia rocznej daniny i wsparcie wojsk
opanowują Bułgarię(Ivan Szyszman) i resztki Bizancjum(Jan V Paleolog)
1382r., 1386r. zdobywają Serdec, Nisz – Serbia
zjednoczone oddziały Serbii i Bośni rozbijają wojska Murada I pod Plocnikiem nad Toplicą
Bułgaria składa hołd
15.VI.1389r. bośniacko-serbska armia pod wodzą Lazara zabija Murada co przechyliło szalę zwycięstwa na ich stronę, atak odpiera syn Bajazyt – pojmuje Lazara i ścina
Serbia składa hołd Turcji z powodu najazdu Węgier, płaci trybut
Macedonia kapituluje
1393 zdobywają Tyrnowo
bitwa pod Rowinami 1394r. Turcy przegrywają z księciem wołoskim Iwanem Mirczą Starym
1396r. bitwa pod Nikopolis nad Dunajem - Turcy rozgramiaja krzyżowców
1402r. krwawa bitwa pod Angorą-Turcy pokonani przez Mongołów pod wodzą Temerlana – Bajazyt I Błyskawica umiera w niewoli
w Turcji bitwa synów o tron
1403r. Bułgarzy próbują się wyzwolić, lecz nieskutecznie w bitwie pod Pirotu
1413r. Stefan (Serbia) pomaga Mahometowi pokonać brata, ten zwraca ziemie, każe płacić trybut i posyłać wojsko a daje 40 lat spokoju
1425r. Turcy najeżdżają Serbię, zdobywają Nisz, Krusevac, Golubac
1439r. po 3 miesiącach oblężenia tureckiego pada twierdza w Smederevie w Serbii
1441r. upada ostatni bastion Novo Brdo
węgierskie wojsko rozbija oddziały tureckie, podpisują rozejm w 1444r: Serbia odzyskuje despotowine
wrzesień 1444r. Turcy pokonują chrześcijan w bitwie pod Warną
Mahmed II Zdobywca zdobywa w 1453r Konstantynopol i mianuje go Stambułem
1454r. wyprawa turecka przeciwko Serbii, odwrót dzięki pomocy Węgier
1456r. Turcy oblegaja wegierski Belgrad ale nie zdobywaja go
czerwiec 1459r. Smederevo kapituluje, Serbia przestaje istnieć
Słowianie pod panowaniem tureckim XVw. – XVIIIw.
Próby powstań:
wiosna 1596r. powstanie chłopskie między Sofią a Niszą – ludność bugarska, dubrowiecka, wyżse duchowieństwo greckie
1598r. w Tyrnowie – Michał Waleczny napada na Turków, którzy dławią powstanie