Praca zaliczeniowa Chemia kosmetyczna

Anna Dobrut TUK rok 1.

Witaminy są to organiczne związki, które są niezbędne dla normalnego przebiegu szeregu procesów metabolicznych w organizmie człowieka. Funkcje witamin obejmują również przemianę tłuszczów i węglowodanów, w energię, prawidłowe działanie wielu enzymów (jako tak zwane koenzymy, czyli substancje pomagające enzymom, jako koenzymy są przenośnikami elektronów, atomów lub grup chemicznych podczas reakcji biochemicznych, które właśnie polegają na wymianie tych elementów), współudział w procesie odnowy uszkodzonych tkanek, tworzenie hormonów, przeciwciał, krwinek, budowa materiału genetycznego itd.

Witaminy podzielić można na:

rozpuszczalne w wodzie:

• witamina C (kwas askorbinowy)

• witamina B₁ (tiamina)

• witamina B₂ (ryboflawina)

• witamina B₃ (niacyna, witamina PP, kwas nikotynowy, amid kwasu nikotynowego)

• witamina B₅ (kwas pantotenowy)

• witamina B₆ (pirydoksyna, pirydoksal, adermina)

• Witamina B₇ (biotyna, witamina H)

• witamina B₉/B₁₁ (kwas foliowy)

• witamina B₁₂ (cyjanokobalamina)

• Witamina P (mieszanina pochodnych flawonoidowych np. hesperydyna, rutyna)

nierozpuszczalne w wodzie:

• Witamina A (retinol i jego pochodne)

• Witamina D (cholekalcyferol i pochodne)

• Witamina E (tokoferol)

• Witamina K (fitochinon, menadion)

Najważniejsze witaminy:

Witamina A

Pojęcie to dotyczy pewnych związków pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, wykazujących aktywność biologiczną. W ich skład wchodzi retinol w pełni aktywny ora produkty jego utleniania. B – karoten jest to prowitamina A, występująca w niektórych organizmach roślinnych. Działa on jako utleniacz i neutralizator wolnych rodników. Jest on przetwarzany w retinol i jego pochodne, a następnie rozprowadzany do wszystkich tkanek organizmu. Retinoidy zawarte w kosmetykach służą uzupełnieniu niedoborów witaminy A w skórze, przyczyniając się do odnowy naskórka, aktywują zachodzące w nim procesy i regenerują jego warstwy. Witamina A znajdująca się w kosmetykach, właściwie dozowana, wykazują korzystny wpływa na skórę, włosy i paznokcie. Opóźnia także procesy starzenia.

D

- wygładzenie powierzchni skóry

- zmniejszenie rogowacenia naskórka

ziałanie preparatów kosmetycznych zawierających retinoidy, aplikowanych w skórę:

- zmiękczanie naskórka

- poprawa kolorytu skóry

- usprawnienie funkcji obronnych skóry

- odpowiednie nawilżenie skóry

- zwiększenie zawartości protein, zwłaszcza kolagenu w skórze właściwej

- przeciwnowotworowe

- ochrona skóry przed promieniami UV

- przyspieszenie metabolizmu tkankowego

- pomoc w leczeniu zmian patologicznych skóry, np. trądzik, czyraczność

Kosmetyki zawierające witaminę A i jej pochodne powinny być przechowywane w temp. nieprzekraczającej 35 C. Witamina ta występuje w: tranie, wątrobie, żółtkach jaj, serach, owocach, maśle i mleku.

Niedobór witaminy:
- suche, łamliwe włosy,
- kruche, wolno rosnące paznokcie,
- kurza ślepota,
- zahamowanie wzrostu,
- infekcje i stany zapalne dziąseł oraz innych narządów,
- suchość i szorstkość skóry,
- brak apetytu,
- oziębłość, bezpłodność,
- uczucie zmęczenia

- suchość skóry

- łuszczyca

Nadmiar witaminy:
- drażliwość,
- wypadanie włosów,
- powiększenie wątroby i śledziony,
- suchość i świąd skóry,
- wymioty, brak łaknienia, nudności,
- bóle głowy,
- krwawienie z dziąseł,
- zażółcenie skóry

Niedobór witaminy A powoduje keratynizację nabłonków: oka, dróg oddechowych, pokarmowych, rogówki.

Witamina B 1 (tiamina)

Witamina ta zawarta jest przede wszystkim w drożdżach, brązowym ryżu (nieoczyszczonym), zarodkach pszenicznych, orzechach oraz wieprzowinie. Jest ona potrzebna do zamiany cukrów w energię, właściwego funkcjonowania układu nerwowego oraz przyczynia się do poprawy sprawności umysłowej.

Witamina B 2 (ryboflawina)

Przyczynia się do odnowy tkanek organizmu. Ryboflawina, czyli witamina B2 bierze udział w procesach utleniania i redukcji, współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych, dróg oddechowych, śluzówki przewodu pokarmowego, nabłonka naczyń krwionośnych i skóry, uczestniczy w przemianach aminokwasów i lipidów, odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku.

Niedobór witaminy:
- spadek masy ciała,
- uczucie pieczenia skóry,
- uczucie bólu błon śluzowych,
- zapalenie błony śluzowej kącików ust (zajady),
- zapalenie rąbka czerwieni warg,
- przekrwienie błon śluzowych,
- zapalenie języka,
- zapalenie spojówek,
- zahamowanie rozwoju umysłowego u dzieci,
- niedokrwistość,
- światłowstręt

Kwas pantotenowy

Witamina B5 jest niezwykle ważna zarówno dla skóry, jak i dla włosów. Odgrywa podstawową rolę w procesach podziału komórek w mieszku włosowym, dlatego jej obecność jest niezbędna do właściwego wzrostu włosów. Przyczynia się także do utrzymania jędrnej i elastycznej skóry oraz pomaga także w leczeniu stanów zapalnych. Źródłem witaminy B 5 są drożdże, chleb razowy, rośliny strączkowe , mleko, jaja. Jest to substancja bardzo istotna przy wszelkich przemianach metabolicznych.

Niedobór witaminy:
- zespół piekących stóp,
- zmęczenie, osłabienie,
- bóle głowy i brzucha,
- nudności i wymioty,
- zmniejszenie odporności immunologicznej,
- zmiany w skórze,
- zaburzenia pigmentacji włosów, siwienie,
- pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu,
- bóle i sztywność stawów,
- skurcze ramion i nóg,
- kłopoty ze wzrokiem,
- obstrukcja


Nadmiar witaminy:
- w przypadku podawania witaminy B5 w dawce 10 g /dzień rzadko występował nieznaczny rozstrój układu pokarmowego i biegunka,
- u niektórych osób stwierdzono objawy uczulenia,
- zaburzenia akcji serca,
- zaburzenia pracy mięśni szkieletowych,
- narastanie kamicy żółciowej lub moczowej

Witamina B 5 jest słabo wchłaniana przez skórę, natomiast pantenol (naturalny prekursor witaminy B 5). Pantenol pod względem chemicznym jest bardzo zbliżony do kwasu pantotenowego – nie zawiera jedynie grupy kwasowej, zdolnej do jonizacji i tworzenia soli.

Zewnętrzne stosowanie pantenolu na skórę powoduje:

- przyspieszenie procesów metabolicznych

-stymulację podziału komórkowego

- wzrost tkanek

- gojenie się różnych uszkodzeń skóry

- łagodzenie objawów alergii

- łagodzenie podrażnień skóry wrażliwej

Pantenol charakteryzuje się rozpuszczalnością w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym, nie rozpuszcza się w tłuszczach, olejach i lipidach. Wykazuje on duże powinowactwo do niektórych protein, zwłaszcza keratyny. Jest on doskonale wchłaniany przez naskórek i skórę właściwą, paznokcie oraz korzenie włosów. Stosowany zewnętrznie zwiększa w skórze ilość energii i znacznie przyspiesza syntezę lipidów, białek i lipoproteidów. Ostatnio bardzo często pantenol stosowany jest w kosmetykach „anti age”, które hamują procesy starzenia się skóry poprzez działanie stymulujące i poprawiające bilans energetyczny starzejących się tkanek. Pantenol wykazuje także bardzo dobre działanie nawilżające, co w połączeniu ze zdolnościami penetracyjnymi sprawia, że jest to doskonały środek nawilżający, którego skuteczność można porównać do naturalnego czynnika nawilżającego – NMF¹.

Pantenol wykazuje również zdolność wnikania w płytkę paznokciową na głębokość od 0,2 mm, doskonale wiąże się z keratyną paznokci, nawilża je, wzmacnia i uelastycznienie. Połączony z kremami, dzięki swej gęstości i działaniu służy do modyfikacji preparatów

- poprawia smarowność kremów

- ułatwia nawilżenie

- stabilizuje pianę w środkach myjących

Witamina B 6 (pirydoksyna)

Oznakami niedoboru tej witaminy są:

- tłusta lub łuszcząca się skóra

- obrzęk brzucha przed miesiączką lub przybieranie na wadze

- skurcze mięśni

- drażliwość

- łupież

- wysypka

Najlepszym źródłem witaminy B 6 są: drożdże piwne, zarodki pszenne, banany, płatki owsiane, orzechy, brązowy ryż, tłuste ryby i warzywa. Pirydoksyna ma zasadnicze znaczenie dla zachowania zdrowego wyglądu skóry i właściwego funkcjonowania układu nerwowego, przyczynia się do zlikwidowania mdłości i zatrzymywania wody.

Witamina B 12 (kobalamina)

Jest niezbędna do właściwego funkcjonowania wszystkich komórek, pełni ważną rolę w procesie syntezy DNA oraz regeneracji czerwonych ciałek krwi, wspomaga pracę mózgu i ma wpływ na zwalczanie zmęczenia.

Witamina C (kwas askorbinowy)

J

wspomagające syntezę kolagenu (wzmocnienie tkanki łącznej w skórze przez zwiększenie syntezy kolagenu)

est ona pochodną cukrów pod względem chemicznym. Kwas askorbinowy rozpowszechniony jest w roślinach, mikroorganizmach i organizmach większości zwierząt, dla których nie jest witaminą, bo potrafią ja same syntezować. W kosmetyce ze względu na właściwości antyoksydacyjne witamina C jest często używana w połączeniu z witaminą E.

D

przeciwrodnikowe – przeciwdziała uszkadzaniu komórek)

ziałanie kosmetyczne witaminy C:

ochronne przed promieniowaniem UVA i UVB

zapobiegające rozszerzaniu się naczyń krwionośnych (poprawia mikrokrążenie w naczyniach włosowatych, a w związku z tym następuje usunięcie produktów przemiany materii)

ochronne przed szkodliwymi środowiska zewnętrznego

obronne, ze względu na udział witaminy C w syntezie limfocytów (białych ciałek krwi) biorących udział w procesach odpornościowych organizmu)

przyspieszające gojenie ran (zwiększa wiązanie białka przez krew)

Niedobór witaminy:
- zaburzenia w tworzeniu kolagenu (zwiększona łamliwość kości), wolniejsze gojenie się ran,
- bladość skóry i błon śluzowych,
- zaburzenia w przemianie kwasów tłuszczowych,
- osłabienie naczyń włosowatych i możliwości powstawania mikrowylewów w różnych narządach,
- zmniejszenie odporności na infekcje,
- bóle mięśniowe, zmęczenie, apatia i brak apetytu,
- występowanie szkorbutu (gnilca) objawiającego się obrzękami i krwawieniem z dziąseł oraz wypadaniem zębów

Nadmiar witaminy:
- stosowanie wysokich dawek powoduje zakwaszenie moczu, upośledzając w ten sposób wydalanie stałych kwasów i zasad. Kwaśny odczyn moczu może powodować wytrącanie się mocznów i cystynianów oraz tworzenie się kamieni w drogach moczowych, nie należy więc podawać dużych dawek witaminy C chorym ze skłonnościa do dny, cystynurii lub tworzenia się kamieni moczanowych.

Czynnikami, które mogą stabilizować kwas askorbinowy są m.in. bioflawonoidy. Znajdują się one w tych samych produktach co witamina C (owoce cytrusowe, wiśnie, morele, pomidory, zielona papryka i gryka), są pomocne w zapobieganiu infekcjom i zapaleniom, przy zaburzeniach miesiączki, w leczeniu hemoroidów, żylaków i krwotoków z nosa.

Witamina E (tokoferol)

Witamina E jest biologicznym antyutleniaczem (chroni wrażliwe składniki preparatów kosmetycznych). Szczególnie dużo tej witaminy znajduje się w kiełkach, sałacie, warzywach liściastych, orzechach laskowych, owocach dzikiej róży, kukurydzy, a przede wszystkim w oleju z kiełków pszenicy, słonecznikowym oraz kukurydzianym. W kosmetyce jest ona ważnym składnikiem pielęgnacyjnym poprawiającym nawilżenie i sprężystość skóry. Zaleca się ją jako dodatek do preparatów stos. do ochrony przed słońcem i po opalaniu. Naturalny tokoferol zabezpiecza błony naskórka przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, chroniąc jednocześnie integralność komórek. Zasoby witaminy E z wiekiem zmniejszają się, co znacznie przyspiesza starzenia się skóry. Witamina E przywraca równowagę i hamuje procesy starzenia.

Działanie witaminy E:

- biologiczny antyutleniacz

- unieczynnianie wolnych rodników

- zapobieganie przedwczesnemu starzenia się skóry w wyniku przyspieszenia tworzenia się kolagenu i elastyny

- ochrona przed promieniowaniem UV

- uodpornienie na fotoalergie

- wspomaganie działania innych witamin

- zwiększanie nawilżenia skóry

- wpływ na porost włosów

- wspomaganie ukrwienia tkanki łącznej skóry i błon śluzowych

- ochrona przed nowotworami

- ochrona przed zaćmą

- pobudzanie krążenia krwi

- ochrona przed arteriosklerozą

Zmikronizowane witaminy

Samo zażycie witamin nie wystarczy by one działały w naszym organizmie. Ważne aby były one odpowiednio zaabsorbowane. Absorpcja tych witamin (A i E) uzależniona jest od ich stężenia oraz wielkości cząsteczek. Badania prowadzone w laboratoriach kosmetycznych były ukierunkowane na znalezienie takiej formy tych witamin, aby mogły one bez trudu przenikać w głąb skóry. Taką formą są zmikronizowane witaminy A i E, które rozpuszczalne dotychczas jedynie w tłuszczach stały się rozpuszczalne w wodzie, a odrobiny ich cząsteczek, mniejsze od liposomów, przenikają szybko i głęboko do skóry. Dzięki procesowi mikronizacji działanie „witamin młodości” zostało zwielokrotnione, zintensyfikowane, a uzyskiwane efekty stały się trwalsze. Witaminy podane w postaci substancji fizjologicznie czynnych świetnie wnikają nie tylko w naskórek, ale także w skórę właściwą.

Pamiętajmy jednak, że przyjmowanie witamin to nie wszystko i że tylko zbilansowana dieta pomoże nam utrzymać się w dobrej kondycji.

Bibliografia:

„Dylewska – Grzelakowska J. Kosmetyka stosowana, WSiP, Warszawa, 2001

www.witaminy.eu.interia.pl data ostatniego dostępu: 06.01.2012

1^ NMF – naturalny czynnik nawilżający; w jego skład wchodzi zespół składników, takich jak: mocznik, aminokwasy, kwas piroglutaminowy, keratyna produkowana przez komórki naskórka; skład ten warunkuje zatrzymywanie wilgoci w naskórku, przez co NMF uznaje się za czynnik uelastyczniający skórę – „ Substancje czynne pochodzenia roślinnego” str. 129, w:„Dylewska – Grzelakowska J. Kosmetyka stosowana, WSiP, Warszawa, 2001”

NMF stanowi 30% warstwy rogowej skóry i składa się z hydrofilowych lub higroskopijnych cząsteczek, mających swoje pochodzenie w rozpadzie keratyny i filigraniny. 
Elastyczność warstwy rogowej, mająca duży wpływ na wygląd i elastyczność skóry, jest związana nie tyle z ilością wody w warstwie rogowej, ile ze stężeniem NMF w wodzie zawartej w warstwie rogowej.
Liczne badania wykazały, że szorstkość skóry, jak również procesy "więdnięcia" skóry i powstawania zmarszczek mają ścisły związek z zawartością wody w warstwie rogowej, a dokładnie ze stężeniem NMF w wodzie.
Skóra potrzebuje co najmniej 10% kompleksu: keratyna - NMF - woda, w celu zabezpieczenia mechanicznych właściwości warstwy rogowej.