Ruch neoplatoński i Michał Anioł

Ruch neoplatoński i Michał Anioł


Michał Anioł czerpiąc inspiracje z innych dzieł, przekształcał je wg swoich potrzeb

oryginalne zasady kompozycji.


  1. Postacie i grupy tworzą zwarte bryły wyraźnie wyodrębniające się z otaczającej przestrzeni.
    Wg Michała Anioła (tak się przynajmniej podaje), dobrą rzeźbę można stoczyć z pagórka nie powodując jej uszkodzenia.

  2. Niezależnie, czy czerpał z malarstwa, czy z rzeźby Michał Anioł podkreślał w swoich dziełach „podstawowe kierunki przestrzeni” (stosowanie pionów i poziomów zamiast diagonali; skróty perspektywiczne frontalnie bądź ortogonalnie [z płaszczyzną przednią tworzy kąt 90]).
    najważniejsze punkty bryły są widoczne

  3. Pozostawienie nielicznych motywów skośnych wzmacnia ich działanie (kontrastują z kierunkami podstawowymi). Kontrasty płaszczyzn zamkniętych i sztywnych z otwartymi i ruchliwymi.

cechy eliminowane przez następców Michała Anioła.


Postacie budowane są zwykle wokół centralnej osi.
Ujęcie reliefowe – pojęcie określone przez Hildebtanda.

Nie ma poczucia „konieczności obejścia wokół trójwymiarowego przedmiotu”; dlatego nawet rzeźba pełna przypomina bardziej płaskorzeźbę, niż przedmiot trójwymiarowy.

Da Vinci: rzeźba pełna jako kombinacja dwóch płaskorzeźb (przód + tył).


W przeciwieństwie do twórczości Michała Anioła figury dają wrażenie niepewności, niestabilności, bezcelowej ruchliwości.
w manieryzmie popularne są rzeźby wolnostojące (renesans umieszcza je chętnie w niszach).


Michał Anioł

Dzieła zmuszają do skupienia się na dominującym wyglądzie (wygląd pełny i ostateczny wynika z obiektywnej frontalizacji).

Zwarta bryła z wrażeniem żywotności daje efekt konfliktu wewnętrznego.

uświadomienie niezgodności między średniowiecznym chrześcijaństwem i klasycyzmem.

Rzeźbi od razu w kamieniu.

W twórczości wpływy neoplatońskie, Dantego, Ficina.
obecność duchowego w materialnym

życie jako pozorna, pochodna dręcząca forma istnienia (niezadowolenie z siebie i z życia Michała Anioła)

piękno figur jest odbiciem doskonałości boskiego światła

ciało ludzkie jako - carcer terreno – ziemskie więzienie duszy nieśmiertelnej; zmagania duszy.

odwołanie do neoplatonizmu w poszukiwaniu wizualnych symboli ludzkiego życia i losu, tak jak je odczuwał.


Da Vinci

Postacie wolne od skrępowania.

Dusza nie jest uwięziona w ciele, lecz ciało (kwintesencja jego pierwiastków materialnych) znajduje się w niewoli duszy.


Sztuka chrześcijańska przez stulecia nie pokazywała ziemskiego życia zmarłych (nielicząc świętych).


Enfeus – monumentalne przyścienne nagrobki gotyckie. Z podobizną zmarłego (gisant), płaczkami (pleureurs), duchownymi, M. Boską, Chrystusem/Bogiem Ojcem.

W renesansie zmiana detalu na klasycyzujący, rozwój pierwiastków gloryfikacyjnych, biograficznych (XIV w.)




ograniczenie skomplikowanej ikonografii narzecz godności, prostoty i czystości rysunku.

XV w. – tematy klasyczne dobrane tak, by mogły uzyskać chrześcijańską interpretację.



- Planowano ponad 40 postaci marmurowych.

- Papież jako triumphator.

- Niewolnicy jako podbite przez papieża prowincje. „Wniebowstąpienie w sensie filozofii neoplatońskiej”.

wybudowany w latach 1542-45.


planowano 4 wolnostojące grobowce, później 2 podwójne grobowce

- Podwójny grobowiec naprzeciw ołtarza – Madonna medycejska, święci Kosma i Damian.

- Grobowce Guliana i Lorenza Medici

wcześniej z dwoma bóstwami rzecznymi, posągami smutnej Ziemy i uśmiechnętych Niebios.

Bóstwa rzeczne – 4 rzeki Hadesu – 4 stopnie pokuty oczekujące duszę ludzką po śmierci, 4 żywioły.

Pory dnia - świat ziemski, jedyny podlegający czasowi, niszcząca siła czasu, cierpienie

Figury Guliana i Lorenza nie są portretami, potraktowane bezosobowo, jako dusze. Kontrast póz.
Guliano – Vir activum – czciciel Jowisza,
Lorenzo – Vir contemplativus – czciciel Saturna.


Uciekano się do chrystianizacji pogańskich mitów (Ganimedesa z orłem „przerabiano” na wizerunek św. Jana).

Interpretacje mitu o Ganimedesie

wg Platona usprawiedliwienie miłości między mężczyznami a chłopcami/młodzieńcami

alegoria moralna – wyższość umysłu nad ciałem; Ganimedes oznacza z gr. „Radować się” i „inteligencja” – przychylność bogów i nieśmiertelność zyskuje się przewagą umysłu.
przejście z płaszczyzny moralnej na metafizyczną,

wg Ojców Kościoła mit astralny

powiązanie mitu z neoplatońską teorią furor divinus; furor amatorius rzeczywista, wszechobejmująca platoniczna namiętność, wręcz niszcząca.

Michał Anioł bowiem zakochał się w Tommaso Cavalieri.

U Dantego:

-Ganimedes jako mens Humana – myśl, byt najwyższy ukochany przez Jowisza

-porwanie – Ganimedes opuszcza duszę wegetatywną i zmysłową – zapomina o tym co cielesne, oddaje się kontemplacji tajemnic Niebios.


poczucie niższości Michała Anioła, wobec Cavalieriego.


wpływ rzymskich sarkofagów, obrazami Piero di Cosima (Znalezienie miodu).

rozpusta(?), życie czysto wegetatywne


Młodzieniec – myśl ludzka ludzka przywoływana z grzechu do cnoty.

młodzieniec ogarnięty przez grzeszne sny, zbudzony przez anielską trąbę.



Miłość jako pragnienie piękna – desiderio della bellezza

pragnienie świadome – miłość,

pragnienie nieświadome – naturalne pożądanie (desiderio naturale), nieuniknione.

Wszyscy uczestniczą w boskiej dobroci, więc mają jakiś cel, w którym odnajdują szczęście, jakie leży w sferze ich możliwości; kierują się ku niemu naturalnie – jak strzały łucznika ku tarczy.


Ikonografia Michała Anioła


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BIBLIOGRAFIA Michał Anioł jako prekursor sztuki barokowej
Michał Anioł nagrobki Medyceuszy
Michał Anioł
35 Leonardo da Vinci i Michał Anioł jako ludzie renesansu
MICHAŁ ANIOŁ PIETA
MICHAŁ ANIOŁ
Michał Anioł
31 Michal Aniol
Michał Anioł Dawid
Michał Anioł Sąd Ostateczny
Michał Anioł Mojżesz
Michał Anioł Tondo Doni
Michał Anioł Buonarroti stworzenie adama
Michał Anioł
baranczak&Michal Aniol
Michał Anioł Pieta watykańska
Michał Anioł

więcej podobnych podstron