„Program zajęć rozwijających zainteresowania i

uzdolnienia przyrodnicze”

1. Wstęp

Ciekawość poznawcza, więcej widzieć, słyszeć, to naturalna potrzeba każdego dziecka. Zadaniem edukacji przyrodniczej jest odpowiedzieć na pytania ucznia, wywołanie nowych pytań, rozbudzenie ciekawości poznawczej wobec otaczającej rzeczywistości.

Program odwołuje się do wrodzonej ciekawości dziecka i chęci poznawania . Głównym celem jest wywoływanie, podtrzymywanie i wzmacnianie zainteresowań ponadprzedmiotowych. W czasie realizacji programu wykorzystywane są uzdolnienia i zainteresowania dzieci. Uczniowie często sami decydują co i w jaki sposób wykonają. Ważną funkcję odgrywają prace badawcze samodzielnie wykonane przez uczniów.

2. Ogólne założenia programu

Program zajęć bloku przyrodniczego przeznaczony jest dla uczniów klasy III. Uczestnictwo w zajęciach daje uczniom możliwość samorealizacji, poszerzania własnych horyzontów, łączenia teorii z praktyką oraz odkrywania tajemnic przyrody na drodze eksperymentów.

Realizacja programu przewidziana jest na okres od września 2016 do czerwca 2017 r. w wymiarze jednej godziny tygodniowo. Proponowane metody, techniki i formy pracy umożliwiają realizację założonych celów.

III. Cele

Celem ogólnym zadania jest rozwinięcie kompetencji kluczowych oraz wyrównanie szans edukacyjnych uczniów.

Cele szczegółowe:

-Rozbudzanie i wzmacnianie pasji badawczej.

-Rozbudzanie ciekawości świata.

-Rozwijanie samodzielności w dochodzeniu do wiedzy.

-Wzmacnianie postaw badawczych i poszukiwawczych.

-Zwracanie uwagi na przejawianie się uzdolnień dzieci i dawanie im maksymalnych możliwości przejawiania ich.

-Motywowanie do wykazywania własnej inwencji.

-Stwarzanie atmosfery sprzyjającej rozwojowi twórczego rozwiązywania problemów.

-Zwiększanie giętkości myślenia.

-Kształtowanie otwartości na nowe doświadczenia.

-Motywowanie do poszerzania wiedzy.

-Nabywanie wiedzy przez uczniów w sposób atrakcyjny i bardziej trwały.

-Pogłębianie umiejętności analizowania i wnioskowania.

IV. Procedury osiągania celów

Za najważniejszy cel edukacji przyrodniczej przyjęłam umiejętność działania, kreatywność, zdolność ucznia do samodzielnego poznawania zjawisk przyrodniczych, wytworzenie emocjonalnego stosunku do przyrody. Dlatego podstawowymi metodami pracy są metody aktywizujące, umożliwiające:
- samodzielność myślenia i działania
- formułowanie i rozwiązywanie konkretnych problemów
- rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów
- prowadzenie badań, eksperymentowanie.

V. Metody i formy pracy

Metody:
- metody słowne: pogadanka, dyskusje, debaty,
- gry dydaktyczne i symulacyjne
- zajęcia terenowe, wycieczki,
- obserwacje, doświadczenia i eksperymenty,
- gazetki tematyczne,
- pokazy filmów wideo, prezentacji i programów multimedialnych,
- metody aktywizujące: burza mózgów, metaplan, drzewo decyzyjne, itp.

Formy pracy:

- indywidualna jednolita i zróżnicowana,

- grupowa jednolita i zróżnicowana

Środki dydaktyczne:

-środki wizualne

-gry dydaktyczne

-sprzęt do obserwacji

-komputery

-modele

-książki

VI. Sposoby oceniania pracy uczniów

Przed realizacją zadania nauczyciel wyjaśnia co i w jaki sposób będzie oceniane. W czasie realizacji zadania uczeń może konsultować się z nauczycielem odnośnie sposobu wykonania, źródeł wiadomości, formy prezentacji wyników itp. Po zakończeniu zadania następuje jego ocena , która może być przedstawiona w postaci słownego opisu, dyplomu, pochwały. Ocena powinna mieć charakter motywujący i dostarczać uczniowi informacji o tym co umie a co powinien doskonalić. Uczeń powinien też dokonać samooceny.

VII. Sposoby realizacji:

• Prowadzenie przez uczniów samodzielnych obserwacji.

• Samodzielne wykonywanie doświadczeń.

• Propagowanie wśród uczniów literatury, programów telewizyjnych o tematyce przyrodniczej, ciekawych stron w Internecie.

• Wycieczki przyrodniczo-krajoznawcze.

IX. Tematy zajęć

WRZESIEŃ

1. Gdzie jest piękniej, nad morzem czy w górach?

Opowiadanie o spędzonych wakacjach, wykazując się twórczą aktywnością i zaangażowaniem. Nauka piosenki: „Piosenka do walizek i plecaków” Metody i techniki nauczania: rozmowa kierowana, zabawa ruchowa, ćwiczenie praktyczne, ekspresja plastyczna. Wykonywanie prac plastycznych związanych z wakacjami z: kartonów formatu A4 w pastelowych kolorach, kleju, kredek.

2. O czym szumi muszla?

Nauka o tym, skąd biorą się muszle oraz o mięczakach, które je zamieszkują. Pobudzanie wyobraźni za pomocą wrażeń słuchowych, wypowiadanie się na dowolne tematy i współpraca z innymi dziećmi. Rozróżnianie różnych rodzajów muszli i gatunków ślimaków. Metody i techniki nauczania: pokaz, ćwiczenia praktyczne, zabawa ruchowa, zabawa dramowa, giełda pomysłów

3. Gdzie mieszkają zwierzęta?

Cechy łączące domy ludzi i domy zwierząt, łączenie w pary zwierząt żyjących w bliskim otoczeniu, wykonywanie makiety wybranego zwierzęcia. Metody i techniki nauczania: pogadanka, pokaz ilustracji, działania praktyczne, zabawa.

4. Jakie smaki mają jesienne przysmaki?

Nazwy jesiennych warzyw i owoców, różnice między warzywami a owocami, klasyfikacja owoców i warzyw według kolorów i kształtów, rozpoznawanie owoców i warzyw po smaku, zapachu i kształcie. Wyjaśnienie znaczenia owoców i warzyw dla zdrowia człowieka. Metody i techniki nauczania: zabawa dydaktyczna, zabawa badawcza, metoda zadań praktycznych, rozmowa kierowana, zabawa ruchowa.

PAŹDZIERNIK

1. Mali zjadacze to także badacze

Rozróżnianie owoców krajowych i egzotycznych, poznawanie nazw polskich drzew owocowych, cechy jakościowe owoców, poznawanie potraw wytwarzanych z owoców. Robienie sałatki owocowej i stosowanie zasad higieny i bezpieczeństwa podczas wykonywanej pracy. Metody i techniki nauczania: zabawa dydaktyczna, rozmowa, zabawa badawcza, obserwacja, metoda ćwiczeń praktycznych, instrukcja, burza mózgów.

2. Czy pogoda ma wpływ na nasze zdrowie?

Poznawanie symboli pogodowych, poznawanie określeń pogodynka i meteorolog, nauka o dostosowywaniu ubioru do warunków pogodowych, nauka o dbaniu o swoje zdrowie. Metody i techniki nauczania: pokaz, obserwacja krótkotrwała, działania praktyczne, pogadanka i wyjaśnienie, rozmowa kierowana.

3. Skąd bierze się deszcz?

Określanie pochodzenia odgłosów zjawisk meteorologicznych, nauka etapów obiegu wody w przyrodzie, naśladowanie zachowania różnych organizmów (roślin, zwierząt, ludzi) w czasie deszczu, dobieranie elementów ubioru do warunków pogodowych. Metody i techniki nauczania: pogadanka, pokaz, doświadczenie, ćwiczenia interaktywne, metoda aktywizująca „Kosz i walizeczka”

4. Dlaczego drzewa gubią liście?

Nazywanie elementów budowy drzewa, wymienianie nazw drzew: kasztanowiec, lipa, dąb, klon, rozróżnianie liści i owoców poznanych drzew, wyjaśnienie jesiennego zjawisko gubienia liści przez drzewa. Metody i techniki nauczania: rozmowa, zabawa badawcza, obserwacja kierowana, zabawa ruchowa, zabawa dydaktyczna, burza mózgów, metoda zadań stawianych dziecku, pokaz, instrukcja, ćwiczenie interaktywne.

LISTOPAD

1. Dlaczego nie ma niebieskich liści?

Nazywanie poszczególne elementy budowy liścia (brzeg liścia, ogonek, blaszka liściowa, unerwienie liścia), wymienianie kolorów naturalnych barwników występujących w liściach, porównanie i klasyfikacja liści za względu na kształt blaszki liściowej i kolor. Metody i techniki nauczania: pokaz i obserwacja, rozmowa, zabawa ruchowa, zabawa dydaktyczna, metoda zadań stawianych dziecku, pokaz, instrukcja, ćwiczenie praktyczne

2. Co słychać w kocim świecie?

Nazywanie części ciała kota, rozpoznawanie przedstawicieli rodziny kotów, opisywanie zachowania kotów zgodnie z posiadaną wiedzą, poznawanie przyczyn wybranych zachowań kotów. Metody i techniki nauczania: ćwiczenia interaktywne, burza mózgów, rozmowa.

3. Gdzie mieszkają zwierzęta hodowlane?

Rozróżnianie i nazywanie zwierząt hodowlanych, wyodrębnianie ssaków i ptaków (cechy budowy), identyfikacja odgłosów zwierząt z wiejskiego gospodarstwa, różnice między zabudowaniami gospodarskimi dla zwierząt dawniej i dziś; korzyści, jakie czerpie człowiek z hodowli różnych zwierząt. Metody i techniki nauczania: pogadanka, pokaz, działania praktyczne, zabawa ruchowa.

4. Dlaczego ptaki potrafią latać?

Przykłady przystosowania ptaków do lotu, charakterystyczne cechy budowy ptaka drapieżnego i wodnego, przeprowadzanie prostych doświadczenia (np. z ptasimi piórami), etapy życia ptaków (cykl rozwojowy), przykłady „ptaków ciekawych przyrodniczo” z różnych miejsc na Ziemi np. pingwin, kiwi, struś, paw. Metody i techniki nauczania: zadanie badawcze (doświadczenie), pogadanka, rozmowa kierowana, pokaz, ćwiczenia interaktywne, obserwacja, animacje, film, zadanie praktyczne.

GRUDZIEŃ

1. Jak powstaje śnieg?

Nazwy miesięcy zimowych, zjawisko powstawania śniegu, nauka pojęć: temperatura dodatnia/ujemna, określanie właściwości śniegu, rodzaje opadów śniegu; Metody i techniki nauczania: ćwiczenia interaktywne, rozmowa, doświadczenie, obserwacja kierowana, zabawa dydaktyczna, burza mózgów, metoda zadań stawianych dziecku.

2. Jak wygląda zimowy krajobraz?

Zmiany zachodzące w przyrodzie zimą, charakterystyczne cechy zimy, poznanie pojęć: śnieg, szron, mróz, szadź, rozpoznawanie zimowych zjawiska w naturze i na obrazach. Metody i techniki nauczania: pogadanka, obserwacja, pokaz, praca z tekstem, improwizacja ruchowa, ekspresja plastyczna Uzupełniające środki dydaktyczne: karta pracy, koperta z zadaniami.

3. Eksperymenty ze śniegiem i lodem.

Rozpoznawanie trzech stanów skupienia wody, właściwości śniegu i lodu, podobieństwa i różnice między śniegiem i lodem, pokaz doświadczeń związanych ze zmianą stanów skupienia wody. Metody i techniki nauczania: ćwiczenia interaktywne, burza mózgów, metoda zadań stawianych dziecku, obserwacja, doświadczenie

4. Komu potrzebny jest śnieg? Wyprawa na Grenlandię.

Rozpoznawanie Grenlandii po jej cechach charakterystycznych, podstawowe cechy środowiska arktycznego, zwierzęta polarne, nazwy i ich zwyczaje, trud życia Eskimosów, odczyt wskazania termometru, znaczenie pokrywy śniegowej dla organizmów żywych. Metody i techniki nauczania: metoda projektu, zadań praktycznych; rozmowa kierowana, praca z mapą, praca we współpracy, metoda aktywizująca – „mapa pomysłów”, gra planszowa.

STYCZEŃ

1. Czary-mary, nie do wiary! Badamy właściwości wody, przeprowadzamy doświadczenia.

Wymienianie i nazywanie przedmiotów, które pływają lub toną w wodzie, różne sposoby badania wody (w tym za pomocą zmysłów), proste doświadczenia z wodą, ciecze i ciała stałe, które podlegają procesowi rozpuszczania. Metody i techniki nauczania: badawcza, obserwacja, ćwiczeń praktycznych Formy pracy: grupowa, indywidualna.

2. Jak zdrowo i bezpiecznie bawić się na śniegu i lodzie?

Poznawanie zasad bezpieczeństwa podczas zabawy na śniegu, poznawanie dyscyplin sportowych uprawianych zimą, poznawanie tego co bezpieczne. Metody i techniki nauczania: pogadanka, improwizacje i gry dramowe, minidebata „Za i przeciw”, działania praktyczne, zabawa.

3. Jak wygląda kosmos?

Nauka o tym, czym zajmuje się astronom, a czym astronauta, przykłady ciał niebieskich, które występują w kosmosie, rozróżnianie poszczególnych rodzaje ciał niebieskich, identyfikacja na ilustracjach wybranych ciał niebieskich, nazwy kilku planet i innych ciał niebieskich Układu Słonecznego. Metody i techniki nauczania: pogadanka, animacje, ćwiczenia interaktywne, zabawa ruchowa, pokaz filmu, wykonanie modelu, ćwiczenia.

4. Jaka jest nasza planeta?

Dlaczego Ziemia nazywana jest „błękitną planetą”, warunki, dzięki którym istnieje życie na Ziemi, co zagraża naszej planecie, przykłady właściwego dbania o Ziemię, wyjaśnienie, na czym polega segregacja odpadów. Metody i techniki nauczania: pogadanka, ćwiczenie, prezentacja, rozmowa kierowana, zabawa dydaktyczna

LUTY

1. Czy można zobaczyć powietrze?

Znaczenie powietrza w życiu człowieka, właściwości powietrza, wykonywanie prostych doświadczeń, przykłady wskazujące na istnienie powietrza. Metody i techniki nauczania: pogadanka, obserwacja, ćwiczenie, pokaz, instrukcja, doświadczenie, rozmowa kierowana

2. Co piszczy w trawie?

Rozpoznawanie i nazywanie podstawowych ekosystemów: łąka, las, staw, różnice oraz podobieństwa w wyglądzie i zwyczajach motyli dziennych i nocnych, kilka pospolitych gatunków motyli, nazywanie elementów budowy motyla, nazywanie zwierząt łąkowych, wyodrębnianie spośród poznanych zwierząt ptaki, ssaki i owady. Metody i techniki nauczania: rozmowa kierowana, metoda zadań praktycznych, zabawa dydaktyczna, zabawa ruchowa, zabawa badawcza.

3. Dlaczego pszczoły są wyjątkowe?

nazywanie części ciała pszczoły, rozróżnianie rodzajów pszczół i określanie ich funkcji w ulu, wymienianie rodzajów miodu, określanie zastosowania produktów pszczelich, znaczenie pszczół w przyrodzie. Metody i techniki nauczania: rozmowa, zabawa badawcza, zabawa ruchowa naśladowcza, burza mózgów, metoda zadań stawianych dziecku, pokaz, obserwacja, instrukcja, ćwiczenie interaktywne.

4. Jak powstaje tęcza?

Nauka o tym, jak powstała tęcza, układanie kolorów w prawidłowej kolejności, przykłady podobnych zjawisk w przyrodzie. Metody i techniki nauczania: pogadanka, animacje, ćwiczenia interaktywne, zabawa, doświadczenie, pokaz filmu, ćwiczenia utrwalające

MARZEC

1. W marcu jak w garncu.

zjawiska pogodowe występujące wczesną wiosną, bezpieczne i odpowiedzialne zachowywanie się w czasie różnych warunków pogodowych. Metody i techniki nauczania: zabawa dydaktyczna, burza mózgów, rozwiązywanie zagadek, ćwiczenia praktyczne.

2. Po czym poznajemy, że nadchodzi wiosna?

wyjaśnienie pojęcia „zwiastuny wiosny”, nazwy pierwszych wiosennych kwiatów, nauka o kwiatach, które są pod ochroną, nazwy ptaków zwiastujących nadejście wiosny, zmiany zachodzące w przyrodzie wczesną wiosną. Metody i techniki nauczania: ćwiczenia i animacje interaktywne, film, pogadanka, pokaz.

3. Kto mieszka w lesie?

Wyjaśnienie, czym jest las, nazywanie wybranych zwierząt leśnych, nazwy domów wybranych zwierząt leśnych, zwierzęta potrzebne lasom. Metody i techniki nauczania: ćwiczenia interaktywne, animacje, obserwacja, rozmowa.

4. Jak nie zgubić się w lesie? Gdzie mieszka echo?

wyjaśnianie znaczenia pojęcia las, wybrane gatunki zwierząt leśnych, nazwy wybranych gatunków roślin leśnych;, nauka o tym, w jaki sposób powstaje echo, nauka o tym, co może się przydać w czasie wycieczki do lasu, podstawowe czynności wykonywane przez leśniczego. Metody i techniki nauczania: pogadanka, ćwiczenie interaktywne, animacje, obserwacja, działania praktyczne, zabawa naśladowcza.

KWIECIEŃ

1. Leśne opowieści

Rozpoznawanie zwierząt leśnych, charakterystyczne cechy wybranych leśnych zwierząt, nauka o tym, jak należy zachować się w lesie. Metody i techniki nauczania: rozmowa, giełda pomysłów, zabawa dramowa, metoda zadań stawianych uczniowi

2. Co robią wiosną mieszkańcy lasu?

Rozpoznawanie i nazywanie zwierząt żyjących w lesie, wiosenne zwyczaje leśnych zwierząt, określanie, czym żywią się wybrane gatunki leśnych zwierząt, budowanie prostych łańcuchów pokarmowych, wyjaśnia wzajemną zależność roślin i zwierząt w ekosystemie lasu. Metody i techniki nauczania: rozmowa, instrukcja, zabawa badawcza, praca z książką, metoda zadań praktycznych, ćwiczenia interaktywne.

3. Jakie piętra są w lesie?

Odróżnianie rodzajów lasów (iglasty, liściasty, mieszany), rozpoznawanie i nazywanie warstwy lasu, przykłady roślin i zwierząt występujących w poszczególnych warstwach lasu, leśny łańcuch pokarmowy, warunki panujące w poszczególnych piętrach lasu, znaczenie ściółki leśnej, rola lasów w przyrodzie, dlaczego las trzeba chronić. Metody i techniki nauczania: pogadanka, obserwacja, pokaz, działania praktyczne, minidebata, zabawa dydaktyczno-ruchowa.

4. Leśne skarby – makieta.

Wyszukiwanie informacji o lesie i jego mieszkańcach we wskazanych źródłach (książki, albumy, encyklopedie), korzysta ze zgromadzonych ciekawostek przyrodniczych, rozpoznawanie i nazywa kilka gatunków roślin, zwierząt i grzybów występujących w lesie, rozróżnianie przedstawicieli poszczególnych pięter lasu: drzewa, podszyt, runo leśna, ściółka. Metody i techniki nauczania: metoda projektu, zadań praktycznych, rozmowa kierowana, techniki aktywizujące: mapa myśli, uszeregowanie promyczkowe (słoneczko), praca w grupach.

MAJ

1. Jak pachnie wiosenna łąka?

poznawanie łąki różnymi zmysłami, bogactwo barw, kształtów, zapachów i dźwięków, rośliny lecznicze wśród roślin łąkowych, rozpoznawanie ziół po zapachu. Metody i techniki nauczania: rozmowa, metoda zadań praktycznych, pokaz i obserwacja, praca z tekstem.

2. Dlaczego widzimy barwy

Elementy budowy oka, na czym polega widzenie barw, dlaczego należy dbać o wzrok, przykłady ciekawych zwierząt, które nie mają oczu lub mają ich wiele, szkodliwe promieniowanie UV. Metody i techniki nauczania: pogadanka, burza mózgów, zabawa dydaktyczna, rozmowa kierowana, doświadczenia własne dzieci, metoda zadań praktycznych.

3. Jak poznajemy świat za pomocą zmysłów?

Łączenie zmysłów z odpowiadającymi im narządami, rozpoznaje i nazywa warzywa na podstawie ich zapachu, rozpoznaje i określa smak produktów spożywczych. Metody i techniki nauczania: pogadanka, obserwacja, działania praktyczne, zabawa ruchowa.

4. Jakie ptaki można spotkać w Polsce?

ptaki, które może spotkać w środowisku najbliższej okolicy, dzielenie ptaków ze względu na tryb życia i przystosowanie do warunków środowiskowych, przykłady ptaków drapieżnych, brodzących, blaszkodziobych, wróblowatych i grzebiących, cechy budowy (dzioby, kończyny) ww. grup ptaków, znaczenie ptaków w przyrodzie na wybranych przykładach, przykłady sposobów ochrony ptaków. Metody i techniki nauczania: pogadanka, rozmowa kierowana, ćwiczenia interaktywne, ćwiczenie praktyczne, mapa pomysłów

CZERWIEC

1. Kto śpi najdłużej?

Nauka o tym, ze sen jest potrzebny ludziom i zwierzętom, wymienia zwierzęta, które potrzebują dużo snu, ozpoznaje zwierzę na podstawie improwizacji ruchowej (skojarzenia, sposoby niewerbalnego porozumiewania się. Metody i techniki nauczania: rozmowa, objaśnienia, ćwiczenia dramowe – kalambury, działania praktyczne.

2. Dlaczego Słońce jest dla nas takie ważne?

cechy Słońca, jako gwiazdy, znaczenie światła słonecznego dla organizmów żywych (zwierzęta zmiennocieplne i stałocieplne, samożywność roślin), proste doświadczenia i wyciąga wnioski na temat wpływu światła na faunę i florę, przykłady zwierząt prowadzących nocny tryb życia. Metody i techniki nauczania: rozmowa (pogadanka), obserwacja, ćwiczenia i animacje interaktywne, film.

3. Jak możemy prowadzić obserwacje przyrodnicze

cel obserwacji przyrodniczych, przykłady obserwacji pośredniej i bezpośredniej, przykłady instrumentów do bliskich i dalekich obserwacji przyrodniczych. Metody i techniki nauczania: rozmowa, pogadanka, obserwacja, metoda zadań praktycznych.

4. Kto buduje domy dzikim zwierzętom?

Rozpoznawanie i nazywanie domów (siedziby) zwierząt, materiały, z których zwierzęta budują swoje domy, pojęcie pasożytnictwo lęgowe, środowiska życia dzikich zwierząt. Metody i techniki nauczania: ćwiczenia interaktywne, animacje, film, pogadanka, rozmowa kierowana, zabawa ze śpiewem.

9