FAKTOGRAFIA HISTORII WYCHOWANIA IV

Nowe wychowanie

NOWE WYCHOWANIE, reformatorski ruch pedag., zw. też pedagogiką reformy, rozwijający się w 1 poł. XX w. w wielu krajach Europy, zmierzający do odnowy szkoły, treści i metod kształcenia i wychowania, zapoczątkowany na przeł. XIX i XX w. przez J. Deweya w Stanach Zjedn., gdzie rozwijał się p.n. progresywizmu; stanowił reakcję na rygoryzm, przesadny intelektualizm i formalizm dydaktyczny szkoły tradycyjnej; skupiał przedstawicieli różnych koncepcji i kierunków, których łączyło przekonanie, że dziecko powinno stać się podmiotem w procesie nauczania i wychowania, że proces ten musi uwzględniać właściwości psych., indywidualne potrzeby i zainteresowania dziecka, odwoływać się do jego aktywności, dawać mu szansę twórczego działania

Główne zasady:

• wychowanie powinno być dostosowane do naturalnego rozwoju dziecka

• dziecko powinno uczyć się wtedy gdy poczuje potrzebę zdobywania wiedzy

• nauczyciel ma stwarzać warunki do rozwoju potrzeb poznawczych i moralnych dzieci

• nauczanie powinno być zindywidualizowane

• szkoła ma pobudzać aktywność dziecka

• ocena prac indywidualnych i zbiorowych oraz testy pomiaru uzdolnień dzieci zamiast egzaminów

• udział uczniów w planowaniu programu

• nieprzywiązywanie znaczenia do nagród i kar z zewnątrz, poleganie na wewnętrznej motywacji dziecka

• położenie nacisku na kooperację i pracę zespołową oraz twórczą ekspresję

Pedagogika Marii Montesorii

Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania. Cele te realizowane są poprzez pomoc dziecku w:

• rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,

• wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,

• wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,

• osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,

• wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,

• uniezależnieniu od nagrody,

• formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,

• szacunku dla pracy innych,

• rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,

• osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa.

Zadania pedagogiki Montessori:

• uczenie przez działanie: dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z nauczycielami

• samodzielność: dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej oceny swoich umiejętności.

• koncentracja: dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu konkretnych zadań.

• lekcje ciszy: dzieci uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych.

• porządek: dzieci zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu.

• społeczne reguły: dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy, sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Dzieci uczą się przestrzegać reguł: nie rań, nie niszcz, nie przeszkadzaj.

• obserwacja: jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem.

Materiały Montessori Ważną częścią Pedagogiki Montessori jest oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori. Jego cechy to:

• prostota, precyzja i estetyka wykonania,

• uwzględnienie zasady stopniowania trudności,

• dostosowany do potrzeb rozwojowych dziecka,

• logiczna spójność ogniw ciągów tematycznych,

• konstrukcja umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów,

• ograniczenie - dany rodzaj występuje tylko raz, w jednym egzemplarzu.

Myśl pedagogiczna II RP

Pedagogika Janusza Korczaka

Janusz Korczak,. Pedagog pisarz, działacz społeczny, lekarz, współtwórca i kierownik "Domu Sierot" w Warszawie oraz sierocińca "Nasz Dom". Tu od 1912 roku wcielał w życie swój własny system pedagogiczny, którego fundamentem było traktowanie dziecka jako pełnoprawnego partnera, z niezbywalnym prawem do serdecznej miłości. Stosował własny oryginalny system wychowania dzieci. Szerzył wśród ludzi zainteresowania problemami wychowania i zrozumienia różnych potrzeb dzieci. System wychowawczy Janusza Korczaka i jego idea samorządności: W praktyce pedagogicznej Janusza Korczaka znalazł wyraz szacunek dla dziecka jako człowieka rozwijającego się poprzez własną aktywność. był wrogiem zamkniętego, sztywnego, mało elastycznego systemu wychowawczego. Odnosił się sceptycznie do wszelkich „receptur” w wychowaniu, określanych jako jedynie skuteczne. Wskazywał ogólne kierunki działania, ogólne zasady, które wychowawca powinien dostosowywać zawsze do konkretnych potrzeb i warunków konkretnych dzieci w określonych sytuacjach. Wychowanie – to proces twórczy, ustawiczne poszukiwanie własnych, skutecznych form i metod. Chodziło o to by:

• prowadzić stopniowo do usamodzielnienia dziecka przez stwarzanie sytuacji do wyłaniania się dziecięcej inicjatywy,

• czujnie obserwować codzienne zachowanie się dziecka, nie lekceważąc pozornie drobnych zjawisk,

• poznawać każde dziecko,

• wewnętrzną organizację zakładu oprzeć na porozumieniu z dziećmi, wzajemnej umowie,

Nadrzędnemu procesowi samowychowania służyło:

• oparcie wewnętrznego życia zakładu na Samorządności dzieci,

• pobudzanie społecznej aktywności wychowanków i wychowanie przez pracę,

• świadome przyjmowanie pewnych norm współżycia, oparcie stosunków międzyludzkich i życia w gromadzie na praworządności,

• uczenie samoopanowania, samokrytycyzmu i hartowanie woli,

• oparcie wewnętrznego życia zakładu na pełnej jawności i zaufaniu do dzieci,

• dbałość o rozwój zdrowia fizycznego i moralnego dzieci.

Korczak stworzył Sąd Koleżeński z myślą o tym, by:

• usunąć zależność dziecka od woli i humoru wychowawcy,

• wprowadzić zasady, normy, które obowiązywały w życiu gromady i regulowały atmosferę zakładu,

• zainteresować wychowanka własnym postępowaniem, obudzić refleksję nad swoimi czynami,

• uczyć „gramatyki współżycia”, a więc samokrytycyzmu i tolerancji wobec drugiego człowieka,

• kształtować opinię społeczną przechodząc od groźnego paragrafu do prawa niepisanego a obowiązującego moralnie każdego wychowanka,

• uczyć wartościowania i właściwej oceny, rozumienia prawa i obowiązku społecznego – uczyć abecadła praworządności,

• kształtować mocny fundament wzorowej postawy etycznej wychowanka.

Zgodnie z hasłem Korczaka „Dziecko jest dobrym rzeczoznawcą własnego życia” funkcje sędziów w Sądzie Koleżeńskim pełniły same dzieci.

Skład Sądu koleżeńskiego był następujący:

• 5 wychowanków tworzących zespół sędziowski oraz wychowawca pełniący rolę sekretarza.

• Istniał specjalny kodeks, w którym ze 100 paragrafów 99 było uniewinniających lub umarzających sprawę.

• Sąd miał prawo sądzenia nie tylko dzieci, ale i dorosłych.

• Miało to ogromne znaczenie wychowawcze i zmieniło pozycję wychowanka