1.osobowość dysocjalna

Specyficzne dla tego typu osobowości jest lekceważenie zobowiązań społecznych, nie liczenie się z innymi ludźmi i z powszechnie przyjętymi normami, zasadami etycznymi
i moralnymi. Niska tolerancja na frustrację (czyli niezaspokojenie jakiejś potrzeby, nieosiągnięcie jakiegoś celu) łączy się z łatwością uruchamiania zachowań agresywnych, często mających charakter czynów gwałtownych. W myśleniu tych osób często spostrzega się tendencję do pogardzania innymi ludźmi i uznawania ich za winnych konfliktów, które sami spowodowali. W przeżywaniu nie pojawia się poczucie winy i wstydu.
Ludzi z taką osobowością cechuje jeszcze:
niezdolność do tworzenia silnych i trwałych związków uczuciowych z innymi ludźmi,
dążenie do natychmiastowego zaspokojenia popędów i potrzeb,
zmienność i nietrwałość dążeń, są nieobliczalni, skłonni do dominacji,
nieumiejętność planowania odległych celów, koncentracja na teraźniejszości,
niezdolność przewidywania skutków własnego postępowania i wysuwania wniosków z doświadczeń,
swoisty brak wglądu („otępienie semantyczne”), brak zdolności oceny samego siebie,
nierozróżnianie granicy między rzeczywistością a fikcją, prawdą a kłamstwem,
brak lęku,
nietypowa lub niezwykła reakcja na alkohol,
częste szantażowanie otoczenia samobójstwem,
tendencja do samouszkodzeń,
konflikty z prawem.
Ludzie z zaburzeniami osobowości typu dyssocjonalnego zazwyczaj są outsiderami. Często są wrażliwi i łatwo ich urazić. Łatwo także wybuchają gniewem, nie kontrolują przy tym swoich reakcji.
Zaburzenia te były dawniej określane jako osobowość nieprawidłowa, antysocjalna, asocjalna, psychopatyczna(psychopatia), socjopatyczna(socjopatia).
Rozpoznawania osobowości dyssocjacyjnej należy dokonywać niezwykle ostrożnie, zawsze wykluczając najpierw nerwicę, upośledzenie umysłowe, organiczne zaburzenia osobowości (charakteropatię) i zespoły psychotyczne. Trzeba pamiętać, że stwierdzenie jedynie zachowań antyspołecznych nie upoważnia jeszcze do takiej diagnozy.

Osobowość histeryczna określana jest jako „niestała emocjonalnie”, manifestuje się płytkością i chwiejnością uczuć, skłonnością do dramatyzowania i teatralności – przesadą w ekspresji emocjonalnej, „odgrywaniem ról” związanym z dążeniem do zwracania na siebie uwagi, tendencją do manipulowania otoczeniem. Osoba taka ma potrzebę uzyskiwania wyrazów uznania, aprobaty i podziwu oraz potrzebę silnych podniet. Nastrój zmienia się szybko, wybuchy gniewu czy rozpaczy przeplatają się np. z radością, nieraz co kilka minut i są na ogół wywoływane przez nieproporcjonalnie błahe okoliczności zewnętrzne. Działania są nieobliczalne i brak im konsekwencji. Widoczna jest trudność pohamowania dążenia do natychmiastowego zaspokojenia potrzeb. Nie uwzględniają potrzeb innych ludzi. Ten rys niedojrzałości, infantylności ujawnia się również w potrzebie uzależnienia się od jakiejś osoby z otoczenia.
Osoby histeryczne mają skłonność do fantazjowania, nieraz uznawanego za prawdę przez samego chorego, mieszają marzenia i realność, częste jest myślenie życzeniowe
i zmienność sądów oraz uleganie wpływom innych ludzi (sugestywność). Zaburzenia te występują równie często u kobiet, jak i u mężczyzn.
Trzeba pamiętać, że cechy osobowości histerycznej, zwłaszcza jeśli wcześniej nie występowały u pacjenta, mogą stanowić wstępny lub poronny obraz kliniczny psychozy.

osobowość anankastyczna (obsesyjno – kompulsyjna)

W tym zaburzeniu dominuje poczucie niepewności, obowiązku i odpowiedzialności, pedantyczność, skrupulatność, drobiazgowość, ostrożność, silne przywiązanie do sztywnych zasad moralnych i prawnych, wysoki stopień samokontroli. Przed każdą kolejną decyzją powstają różne, długotrwałe wątpliwości i wahania, jednak w realizacji podjętych już decyzji taka osoba okazuje się uparta i wytrwała.
Osoba taka ma trudności w zmianie raz określonego kierunku działania nawet wówczas, gdy okazuje się, że decyzja jest błędna. Inne cechy charakterystyczne tego zaburzenia to: zamiłowanie do porządku i dokładności, drobiazgowe sprawdzanie każdej czynność- podobnie jak w nerwicy natręctw. Utrudnia to działanie i sprawia, że w dążeniu do perfekcji nieraz gubi się jego właściwy cel. Na ogół pojawiają się myśli natrętne. Zajmowanie się szczegółami uniemożliwia ogarnięcie całości. Osoby takie w ograniczony sposób angażują się w relacje międzyludzkie. Można przypuszczać, że nadmierna i zbyt drobiazgowa kontrola w tym zaburzeniu stanowi manifestację lęku przed własnymi popędami i impulsami, a zatem obronę przed nimi. Kryje się za tym milczące, nie wyrażone wprost przekonanie, że dopuszczenie do działań zgodnych z tymi popędami doprowadziłoby do nagannych skutków, których jednostka nie mogłaby u siebie tolerować.
obsesje – myśli i wyobrażenia nasuwające się wbrew woli chorego , prowadzące do działań natrętnych – kompulsji

2. Kompetencja emocjonalna jest umiejętnością wywodzącą się z inteligencji emocjonalnej, której wynikiem są wybitne osiągnięcia w pracy. O ile inteligencja emocjonalna określa nasze potencjalne zdolności uczenia się umiejętności praktycznych, które opierają się na jej pięciu składnikach, kompetencja emocjonalna pokazuje, ile z tych potencjalnych zdolności udało nam się zamienić w bardzo przydatne w pracy umiejętności.

Kompetencje emocjonalne dzielimy na:

• Niezależne – każda z nich przyczynia się w jedyny w swoim rodzaju sposób do jakości pracy,

• Wzajemnie zależne – każda z nich wynika w pewnym stopniu z kilku innych, a między niektórymi istnieją silne związki wzajemne,

• Hierarchiczne – wchodzące w skład inteligencji emocjonalnej zdolności nadbudowują się jedna na drugiej. Na przykład samoświadomość ma kluczowe znaczenie dla samokontroli (samoregulacji) i empatii; samokontrola i samoświadomość przyczyniają się do umiejętności motywowania się, a wszystkie cztery przyczyniają się do umiejętności społecznych,

• Konieczne, ale nie wystarczające – posiadanie zdolności emocjonalnej nie gwarantuje, ze wykształcisz związane z nią kompetencje, takie, jak umiejętność współpracy czy przewodzenia, albo, że wykażesz się nimi. To, czy dana kompetencja przejawi się w pracy, określają również inne czynniki, takie, jak panująca w miejscu pracy atmosfera lub twoje zainteresowanie pracą,

• Specyficzne – wprawdzie wszystkie opisane poniżej umiejętności i kompetencje są bardzo przydatne we wszystkich zawodach i na wszystkich stanowiskach, ale z drugiej strony różne zawody i stanowiska wymagają różnych umiejętności.

Empatia w psychologii zdolność odczuwania stanów psychicznych innych osób^[1] (empatia emocjonalna), umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza).

Komponent poznawczy empatii, ale bez emocjonalnego, jest istotą decentracji^[2].

Osoba nie posiadająca tej umiejętności jest "ślepa" emocjonalnie i nie potrafi ocenić ani dostrzec stanów emocjonalnych innych osób. Silna empatia objawia się między innymi uczuciem bólu wtedy, gdy przyglądamy się cierpieniu innej osoby, zdolnością współodczuwania i wczuwania się w perspektywę widzenia świata innych ludzi.

Psychologowie zastanawiali się skąd bierze się uczucie empatii i dlaczego niektórzy ludzie są go pozbawieni. Empatia jest jednym z najsilniejszych hamulców zachowań agresywnych, więc jest to także pytanie istotne z punktu widzenia inżynierii społecznej.

3. Mechanizmy obronne są to procesy działające poza świadomością jednostki (z których jednostka nie zdaje sobie sprawy), których sensem istnienia jest likwidacja konfliktów wewnętrznych (emocjonalnych), zmniejszanie lęku, rozładowywanie napięcia emocjonalnego; rozwiązywanie sytuacji, której uświadomienie jest dla jednostki nie do zniesienia (jednostka nie chce jej sobie uświadomić). Jest to działanie automatyczne, wcześniej wyuczone w sposób nie do końca uświadomiony lub całkowicie nieświadomy, polegające na zniekształcaniu, przemieszczaniu i otamowywaniu "zabronionych" tendencji wywołujących lęk.

Mechanizmy obronne są to określone "siły" działające w naszej osobowości, pobudzające nas w pewnych sytuacjach do specyficznych zachowań, które bronią nas przed wstydem, lękiem, poczuciem winy oraz przed obniżeniem dobrego mniemania o sobie we własnych oczach i w oczach innych ludzi.

1. Racjonalizacja polega na dobieraniu racjonalnego, tj. rozsądnego, ale pozornie tylko słusznego wytłumaczenia dla własnego postępowania, któ­rego prawdziwą przyczynę pragniemy ukryć przed sobą. Przyjęte wy­tłumaczenie odpowiada zwykle akceptowanym społecznie sposobom za­chowania i jest zgodne z korzystnym obrazem własnej osoby, nato­miast zniekształca obraz wydarzenia, którego dotyczy. Uczę się grama­tyki języka obcego, ale bez powodzenia. Do głowy przychodzi mi nie tyle myśl o własnej tępocie, co zasłyszane opinie, że jest to wyjątkowo trudny język i wymaga długich studiów. Lekarz nie wyjaśnia pacjentowi, że elektrokardiogram zawierał artefakty i dlatego zaszła potrzeba po­wtórnego badania. Pacjent poproszony ponownie do pracowni EKG prze­jawia niepokój, ale lekarz skłania się do widzenia w tej reakcji „prze­sadnej wrażliwości” chorego a nie następstw popełnionego przez siebie błędu.

2. Projekcja przejawia się przypisywaniem innym własnych nieko­rzystnych cech; są one rzutowane na zewnątrz. Człowiek, który np. zra­ża sobie otoczenie reagując zbyt gwałtownie, odpowiadając opryskliwie lub pogrążając się z lada powodu w stanie wyniosłej obrazy — kolegów, a nie siebie obwinia o brak poczucia humoru i trudny charakter. Wy­glądam źle w nowym ubraniu, bo mam nieszczególną figurę, ale winę ponosi „kiepski” krawiec.

3. Wyparcie (represja) polega na usuwaniu ze świadomości, w sposób bezwiedny, myśli, które jasno uświadamiane musiałyby wzbudzić lęk lub poczucie winy. Przejawia się ono też na poziomie percepcji, tzn. że niektóre wydarzenia nie są spostrzegane lub są spostrzegane w sposób wyraźnie zniekształcony. Wyparte doznania mogą wywierać wpływ na nasze postępowanie, m.in. współwarunkując, w sposób nieuświadamiany, nastawienie wobec ludzi i zdarzeń. Już doświadczenie potoczne dostarcza przykładów działania mechanizmu wyparcia. Między innymi łatwo „ula­tują nam z pamięci” myśli o kłopotliwych zobowiązaniach

4. Komunikacja Interpersonalna

komunikacja twarzą w twarz gdzie ludzie się widzą słyszą itp. mogą dostrzegać mowę niewerbalną

komunikowanie się to dwustronny proces przekazywanie informacji w formie symbolicznej słowa i w formie zachowań niewerbalnych

Poziomy komunikacji

w sensie głębokości porozumiewania się

1 najbardziej powierzchowny sposób poziom zwrotów grzecznościowych np. dzień dobry

2 poziom informacji na temat faktów informacje rzeczowe co gdzie kiedy ile itp.

3 poziom głębszy jak przekazujemy informacje poziom myśli i idei przekonania sądy wprowadza głębszy poziom zagrożenia odkrywania się

4 poziom uczuć i potrzeb wtedy gdy dzielimy się i pokazujemy osobie co potrzebujemy co czujemy co chcemy poziom uczuć potrzeb

poziomy dostosowujemy do stopnia poziomu znajomości

reguła wzajemności dopasowujemy poziom komunikacji do poziomu rozmówcy

płaszczyzny komunikacji dotyczą wypowiedzi

płaszczyzna rzeczowa inf o czymś czyli co powiedziałem

wypowiedzi

słowa plus kontekst niewerbalny jak my jesteśmy traktowaie

kim jest czego chce płaszczyzna apelu

ujawniania siebie plus aspekt niewerbalny słów

wzajemna relacja czyli jak się zachowujemy tzn jak Tracja siebie , atakujemy rozmówcę

relacja sposób zwracania się do siebie jak mnie traktuje ta osoba

koło relacji w rozmowie

wypowiedz 1 osoby powoduje emocje u drugiej osoby w uwagi jak będzie traktowana 2 osoba da odpowiedz na skutek tej odpowiedzi będzie samopoczucie osoby 1 i sformułuje wypowiedz 2

tak wypowiadając się osoby nie myślą jak ich wypowiedz zadziała na druga osobe jakie będą skutki

5.Kryteria dojrzalej osoby:

• Akceptacja siebie i innych oraz świata natury

• Sprawna percepcja rzeczywistości

• Spontaniczność prostota i naturalność

• Koncentracja na zadaniach a nie na sobie

• Dystans wodec rzeczywistości potrzeba prywatnosci

• Autonomia, aktywność i niezależność wzgledna od kultury i otoczenia

• Ciagla swierzosc ocen i bogactwo otoczenia

• Obecność doświadczeń trancendentycznych

• Poczucie wspólnoty z innymi ludzmi

• Głębokie uczuciowe kontakty z ludzmi, zdolność do prawdziwej przyjazni

• Demokratyczna struktura charakteru

• Odróżnianie srodkow i celow dobra i zla

• Filozoficzne, nie złośliwe poczucie humoru

• Twórczość oryginalność pomysłowość

• Zdolność do przekraczania wpływów i ograniczen kulturowych