Magdalena Wejman
EWiP z j. angielskim
Gr 2, rok II, I^o
2012/2013

ROŚLINY ZIELNE

DRZEWA

KRZEWY

OBJĘTE OCHRONĄ GATUNKOWĄ

KRZEWY

1.Brzoza karłowata (Betula nana L.) – gatunek karłowatego krzewu z rodziny brzozowatych (Betulaceae). Występuje głównie w tundrze półkuli północnej. We florze polskiej brzoza karłowata jest reliktem glacjalnym.
Morfologia
Pokrój- krzew lub krzewinka o wysokości rzadko przekraczającej 1 m i szerokości ok. 0,5–1,2 m.
Pędy- bardzo ciemne, niemal czarne. Pączki okrągławe, bardzo drobne, pędy skrócone bardzo drobniutkie. Młode pędy omszone, potem łysiejące.
Kwiaty- roślina jednopienna, ale kwiaty męskie i żeńskie zebrane są w oddzielne kwiatostany – kotki. Żeńskie kotki wyrastają pojedynczo na bocznych krótkopędach, podczas owocowania osiągają długość 1,5 cm. Wałeczkowate kotki męskie mają długość 0,5–1,5 cm i wyrastają na wierzchołkach lub po bokach pędów.
Liście- małe, prawie okrągłe, o brzegu nierównomiernie ząbkowanym, ciemnozielone, połyskujące, jesienią zielonożółte lub żółte. Długość 0,5–1,5 cm, ogonki bardzo krótkie, przylistki trwałe. Młode liście są owłosione i mają żywiczne gruczołki, starsze są nagie. Jesienią liście przebarwiają się na żółtopomarańczowo.
Owoc- wąsko oskrzydlone orzeszki.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową.
Kategorie zagrożenia gatunku:
Kategoria zagrożenia w Polsce wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski[5]: V (narażony na wyginięcie)
Kategoria zagrożenia w Polsce wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: EN (endangered, zagrożony)Najpoważniejszym zagrożeniem dla tej rośliny jest osuszanie podmokłych terenów na których występuje oraz zagłuszanie jej przez inne, bardziej ekspansywne drzewa. Aby temu zapobiec, w rezerwacie przyrody Linje usunięto rozrastające się brzozy omszone.

2.Wrzosiec bagienny (Erica tetralix L.) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Pochodzi z Europy[2]. W Polsce w środowisku naturalnym jest rzadki. Występuje wzdłuż Bałtyku i na zachodzie na torfowych łąkach.
Morfologia
Pokrój- krzewinka, chamefit, osiągająca do 40 cm wysokości.
Łodyga- gałązki wraz z liściami gruczołkowato orzęsione.
Liście- igiełkowate, o podwiniętych brzegach, zebrane po 4 w gęstych okółkach. Od tego pochodzi łacińska nazwa gatunkowa (tetralix).
Kwiaty- są stosunkowo duże, jak na europejskie gatunki wrzośców. Zebrane są po kilka w szczytowych baldachogronach. Korona kwiatu kubeczkowata, jasnoróżowa lub biała. Kwitnie w lipcu.
Owoc- torebka.
Ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona w Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[4] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie poza głównym obszarem występowania (kategoria zagrożenia: [V]).

3.Wiśnia karłowata, wisienka stepowa (Prunus fruticosa Pall.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny różowatych. Morfologia[edytuj]
Pokrój- krzew osiągający wysokość do 1,5 m. Wytwarza liczne pędy odroślowe, za pomocą których się rozkrzewia. Pędy skrócone liczne.
Liście- lancetowate lub jajowate z klinowatą nasadą, o brzegach karbowanych i gruczołkowanych. Z górnej strony połyskujące. Na długopędach mają długość do 3-5 cm, na krótkopędach 1-3 cm.
Kwiaty- zebrane w 2-5 kwiatowe baldaszki na szczycie pędów. Kwiaty długoszypułkowe, o średnicy do 1,5 cm. Płatki korony białe, o długości 5-7 mm, wycięte lekko na szczycie.
Owoc- jajowatokrągłe, czerwone, małe (0,6-1 cm), kwaśne pestkowce.
Ochrona
Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową.
Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:
Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek zagrożony (kategoria zagrożenia VU)[6].
Czerwonej listy roślin i grzybów Polski – gatunek zagrożony (kategoria zagrożenia V)[7] .
Dużym zagrożeniem dla niej jest wiśnia pospolita, z którą tworzy mieszańce, co może doprowadzić do wyginięcia typowego gatunku.

4.Różanecznik żółty, różanecznik pontyjski, azalia pontyjska (Rhododendron luteum) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (Ericaceae).
Morfologia
Pokrój- krzew do 2,5 m wysokości o luźnej koronie. Stare krzewy osiągają szerokość większą od wysokości. Na korzeniach tworzą się odrosty korzeniowe.
Liście- wąskoeliptyczne, orzęsione na brzegach, szorstkie liście opadają na zimę. Mają długość od 6 do 12 cm. Młode liście, pączki i pędy mają gruczołowe, lepkie włoski. Jesienią przebarwiają się na czerwono. Już w lipcu zaczyna wytwarzać pączki na następny rok.
Kwiaty- na wierzchołkach pędów wyrastają, zebrane w 12-20 kwiatowe baldaszki. Są to żółte kwiaty, o średnicy 3 – 7 cm i gruczołowato owłosione. Ich kielich składa się z 5 podługowatych działek rozciętych niemal do nasady. Korona kwiatu prawie grzbiecista, lejkowata rurka korony długa na ok. 3 cm. Wewnątrz korony jest 5 pręcików i 1 słupek, wystających na zewnątrz korony. Jej żółtej barwy kwiaty rozwijają się jeszcze przed liśćmi lub równocześnie z nimi.
Owoc- elipsoidalna torebka zawierająca liczne, drobne nasiona.
Zagrożenia i ochrona
Jest objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Na jedynym w Polsce naturalnym jego stanowisku utworzono rezerwat przyrody Kołacznia, o powierzchni zaledwie 10 arów. Główne skupisko rośliny w rezerwacie znajduje się na niewielkim, piaszczystym pagórku i liczy kilkadziesiąt osobników. Pojedyncze osobniki występują w przylegającym lasku olszynowym. Od czasu utworzenia rezerwatu (w 1957 r.) sytuacja różanecznika żółtego znacznie się poprawiła. Wcześniej bowiem całe jego zarośla były dwukrotnie wypalane przez miejscową ludność.
Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:
Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek krytycznie zagrożony (kategoria zagrożenia CR)[3].
Czerwonej listy roślin i grzybów Polski – gatunek wymierający, krytycznie zagrożony (kategoria zagrożenia E).

5.Chamedafne północna (Chamaedaphne calyculata (L.) Moench) – gatunek rośliny należący do rodziny wrzosowatych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju chamedafne (Chamaedaphne Moench).
Morfologia
Pokrój- zimozielona krzewinka o wzniesionych pędach długości do 100 cm.
Liście- ulistnienie skrętoległe, liście eliptyczne lub podługowate, ostro zakończone, drobno ząbkowane, podobne do liści wierzby kruchej. Mają szerokość 5–15 mm i na spodniej stronie pokryte są brązowymi łuskami. Są skórzaste i zimozielone.
Kwiaty- zebrane w jednostronne, zwieszające się z gałązek grona. Wyrastają pojedynczo na krótkich szypułkach w kątach liści. Kwiaty obupłciowe, 5-krotne, o niezrośniętych działkach kielicha. Korona zrosłopłatkowa, beczułkowatego kształtu, biała, o długości 4–7 mm. Pylniki 10 pręcików otwierają się szczeliną na dzióbku. Słupek pojedynczy, górny.
Owoc- pękająca 5 klapami torebka.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest bardzo rzadka, występuje tylko na nielicznych stanowiskach (w 2006 r. doliczono się ich 9), na których przeważnie utworzono rezerwaty przyrody. Jej populacje liczą od kilkudziesięciu do kilkuset osobników. Jest jedną z głównych osobliwości przyrodniczych Drawieńskiego Parku Narodowego. Kategorie zagrożenia gatunku:
Kategoria zagrożenia w Polsce wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski: V (narażony na wyginięcie).
Kategoria zagrożenia w Polsce wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: EN (endangered, zagrożony wyginięciem).
Głównym zagrożeniem dla tej rośliny jest osuszanie torfowisk. Ochrona musi polegać na wyłączaniu torfowisk, na których występuje z użytkowania gospodarczego.

DRZEWA

1. Cis pospolity (Taxus baccata L.) – gatunek wiecznie zielonego iglastego drzewa lub dużego krzewu z rodziny cisowatych. Występuje naturalnie w Europie; na północy do południowej Skandynawii, na wschodzie do Iranu (w Azji) oraz w północnej Afryce (Algieria). Największe osobniki znane są z Kaukazu i Szkocji. Na Kaukazie rosną do wysokości ok. 2000 m n.p.m., osiągając wysokość do 25 m i średnicę w pierśnicy do 150 cm.. W Szkocji (Fortingall) osiągają do 32 m wysokości i 9 m obwodu pnia.
Morfologia
Pokrój- niewysokie drzewo, o wysokości zwykle do 15 m, lub krzew o wysokości do 3-4 m. Korona ciemnozielona, zwykle jajowato-stożkowata, u starych drzew lub osobników krzewiastych nieregularna. Formy krzewiaste pojawiają się najczęściej w wyniku wczesnej straty pędu wierzchołkowego i zastąpienia go kilkoma innymi. Pień z reguły obficie, nieregularnie ugałęziony, o korze wiśniowo-szarej lub ciemnobrunatnej, później rdzawoszarej, łuszczącej się cienkimi płatami. Młode pędy przez 2-4 lata pozostają zielone.
Liście- zimozielone igły, spłaszczone, o długości 2 - 3 cm i szerokości ok. 2 mm, lekko wygięte, niekłujące, miękkie, osadzone na krótkim, cienkim ogonku. Górna strona - ciemnozielona, błyszcząca, spodnia - znacznie jaśniejsza, matowa. Brak białych pasków oraz przewodów żywicznych. Bez zapachu. Igły na pędzie rozłożone dwustronnie grzebieniasto lub skrętolegle. Pozostają na pędzie przez 6 - 8 lat.
Kwiaty- kwiaty żeńskie (makrostrobile) są bardzo małe, zielone, podobne do pąków liściowych, pojawiają się na dolnej stronie pędów. W pełni rozwinięte posiadają różowy wierzchołek z kanalikiem, z którego wydobywa się kropla mikropylarna. Kwiaty męskie (mikrostrobile) kuliste, żółtozielone, liczne, łuskowate, ułożone w kątach igieł. Pylniki tarczowate, silnie pofałdowane.
Nasiona- brązowe, kuliste, ostro zakończone, otoczone charakterystyczną czerwoną, kubkowatą osnówką. Dojrzewają od września do października.
Ochrona
Gatunek objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Jest gatunkiem najwcześniej objętym ochroną w Polsce, bowiem chroniony jest od 1423 roku. Ochrona została wówczas ustanowiona na mocy statutu warckiego, wydanego przez króla Władysława Jagiełłę, który chciał ograniczyć eksport drewna cisowego będącego surowcem do wyrobu bardzo dobrej jakości łuków. Ograniczenie wprowadzono z obawy o całkowite wyginięcie cisu pospolitego.

2. Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) – gatunek drzewa należącego do rodziny różowatych. Występuje w Europie. W Polsce osiąga południową granicę; w stanie dzikim występuje tylko na Pomorzu – w lasach nad Bałtykiem, między Kołobrzegiem a Gdynią. Coraz częściej spotykany w lasach i zaroślach niemal całej Polski za sprawą rozsiewania się drzew uprawianych na terenach zieleni. W północnych i północno-wschodnich Niemczech i w zachodniej Polsce[5] jest nierzadkim drzewem alejowym przy ulicach i w zadrzewieniach śródpolnych.
Morfologia
Pokrój- wysoki krzew lub drzewo do 15 – 20 m o szerokiej, regularnej koronie.
Pędy- młode pędy szaro, filcowato owłosione, w drugiej połowie lata i jesienią nagie. Pąki zielonkawe lub brązowe, lepkie, owłosione na brzegach łusek.
Liście- pedyncze, eliptyczne lub odwrotnie jajowate, długości 6 – 10 cm, pierzastowrębne i piłkowane, z 5–8 parami nerwów, u podstawy szeroko klinowate, z wierzchu ciemnozielone, dolna strona liści szaro, filcowato owłosiona. Kształt liści bardzo zmienny.
Kwiaty- kwiatostany owłosione, szerokości do 10 cm. Kwitnie w maju.
Owoce-prawie kuliste, pomarańczowoczerwone, średnicy do 13 mm, dojrzewają we wrześniu, październiku.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta jest na stanowiskach naturalnych w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek zagrożony (kategoria zagrożenia EN). Głównym źródłem zagrożenia gatunku jest gospodarka leśna i bezpośrednie tępienie gatunku, jako drzewa o małej użyteczności.

3. Brzoza ojcowska (Betula oycoviensis Bess.) – gatunek drzewa lub krzewu należący do rodziny brzozowatych. Według danych na 2006 w Polsce występuje na 5 stanowiskach: Chojnik w Sudetach, Dolina Kobylańska i Hamernia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Czerwona Góra koło Opatowa na Wyżynie Sandomierskiej oraz Skiełek w Beskidzie Wyspowym. Poza Polską spotykany jest w Siedmiogrodzie, na Słowacji, Ukrainie, Danii i Szwecji, jednak są to pojedyncze stanowiska.
Morfologia
Pokrój- wysoka na 2–15 m, pień o białej i niełuszczącej się korze, bardzo blisko spokrewniona z brzozą brodawkowatą. Gałęzie o krótkopędach dłuższych (szczególnie tych zakończonych kotką żeńską) niż u innych brzóz.
Kwiaty- kwiatostany (kotki) męskie zawiązują się już w drugim roku życia. Kotki żeńskie na pędach bocznych 2 razy dłuższych od nich. Szyszki kwiatostanu o połowę krótsze od kotki. Kwitnienie w kwietniu i maju.
Liście- liście długości 1,5–4 cm, rombowate, ostrym klinem zbiegające wzdłuż ogonka, 5-6-nerwowe, skrętoległe. Na pędach wegetatywnych po 2–7 (zwykle 3), na pędach owocujących po 3–9 (zwykle 4). Mniejsze od liści innych brzóz. Liście letnie, rosnące na długopędach, są większe od rosnących na wiosnę.
Owoce- owocostany o łuskach rozłożystych, zwykle szerszych niż długich, zachowują się na pędach w całości aż do następnej wiosny, o orzeszkach stosunkowo szerszych niż u brzozy brodawkowatej. Rozmnażanie – wysiew nasion daje 50% brzozy ojcowskiej i 50% brzozy brodawkowatej.
Ochrona
Gatunek skrajnie rzadki i nieliczny (W 2006 wszystkich osobników w całej Polsce było ok. 250), objęty w Polsce ścisłą ochroną[2]. Endemit cenny dla nauki. Jest zagrożony wyginięciem, gdyż jest gatunkiem światłolubnym i jest zagłuszany przez inne drzewa.
Kategorie zagrożenia gatunku:
Kategoria zagrożenia na świecie wg Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych: VU
Kategoria zagrożenia w Polsce wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski[5]: V (narażony na wyginięcie)
Kategoria zagrożenia w Polsce wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: VU (vulnerable, narażony)

4.Kosodrzewina (sosna górska, kosówka właściwa) (Pinus mugo Turra) – gatunek drzewa (lub krzewu) iglastego z rodzaju sosna (Pinus) należący do rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje na terenach pasm górskich Europy Środkowej i Południowej w piętrze kosówki powyżej regla górnego, a poniżej piętra hal. W Polsce: Tatry, Sudety, Babia Góra i Pilsko, niewielkie stanowiska kosodrzewiny znajdują się również na Policy, Romance, oraz na szczycie Czyrńca. Do lat 90. XX wieku reliktowe stanowisko kosodrzewiny znajdowało się w Beskidzie Niskim (rezerwat przyrody Kornuty).
Morfologia
Pokrój- przeważnie krzew o masywnych gałęziach, które płożą się po ziemi, wznoszą ku górze lub wyrastają na boki. Pokrój zmienny, silnie zależny od podgatunku i siedliska. U starszych drzew korona luźna.
Pień- niski, płożący, o wysokości do 3,5 m. Kora ciemnoszara, lekko spękana, nie łuszczy się. Pędy nagie, młode zielone, następnie drewnieją przybierając barwę brązową.
Liście- szpilki wyrastają po 2 z krótkopędu, mają długość 3–8 cm i ciemnozielony kolor z połyskiem. Są krótsze i grubsze niż u sosny zwyczajnej, sztywne. Ułożone są gęsto wokół całego obwodu pędu.
Szyszki- męskie szyszki cylindryczne, długości 10 mm, żółto-czerwone. Szyszki żeńskie początkowo żółto-zielone do purpurowych. Osadzone pojedynczo lub po 2–3 koło siebie, siedzące. Dojrzała szyszka ma średnio 5 cm długości i 2,5 cm szerokości. Tarczki szyszek z wyrostkiem, często zakończonym cienkim kolcem, czarno obrzeżone. Młode szyszki pokryte niebieskawym lub fioletowym nalotem, dojrzałe brązowieją. Nasiona czarne, długości 4 mm, z 7–12 mm skrzydełkiem.
Zagrożenia i ochrona
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. z dnia 28 lipca 2004 r.). Dawniej była masowo wypalana i wycinana, aby przygotować tereny pod wypas. Obecnie gatunek nie jest zagrożony. Roślina umieszczona przez międzynarodową organizację IUCN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych w grupie gatunków niższego ryzyka (kategoria zagrożenia: LC)

5. Sosna limba (Pinus cembra L.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych. Sosna limba występuje na obszarze Alp, Tatr i Karpat Wschodnich na terenie państw: Austria, Francja, Niemcy, Polska, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Ukraina, Włochy. Drzewo iglaste, wolno rosnące. Może osiągnąć wiek do 500 lat.
Morfologia
Pokrój- korona drzewa regularna i gęsta, początkowo stożkowata, z wiekiem staje się cylindryczna. Konary sięgają czasem do ziemi.
Pień-osiąga średnio 20 m wysokości, dorastając do 25 (35[3]) m, oraz 1,5 m średnicy. Często powykrzywiany u starszych egzemplarzy. U młodych drzew kora jest gładka, szarozielona, z wiekiem ciemnieje i pęka. Młode gałązki rdzawo owłosione, z czasem łysieją.
Liście- sztywne szpilki zebrane w pęczki po 5 na krótkopędach, ciemnozielone lub sinozielone, z delikatnie ząbkowanym brzegiem. Długość igieł 6–8(9[4]) cm, gęsto osadzone na gałązkach.
Szyszki- szyszki męskie (kwiatostany złożone z kwiatów zredukowanych do pręcików) są żółte, bez łodyżek, wyrastają w dolnej części rocznych pędów. Szyszki żeńskie początkowo sinozielone[4] do zielono-purpurowych, osadzone pionowo na krótkich szypułkach. Dojrzałe szyszki brązowe, jajowate, o długości 5–8 cm. Tarczki łusek nasiennych szerokie, półkoliste, z wyrostkiem na brzegu. Nasiona duże, bez skrzydełek, grubościenne.
Zagrożenia i ochrona
Na terenie Polski gatunek podlega ścisłej ochronie. Zagrożeniem dla gatunku była w przeszłości wycinka drzew w celu pozyskania cenionego surowca drzewnego (używanego do wyrobu mebli i w rzeźbiarstwie). Obecnie naturalne stanowiska limby chronione są na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego i gatunek nie jest zagrożony. Najliczniej występuje w pobliżu Morskiego Oka i Doliny Roztoki.Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem najmniejszej troski, spośród gatunków niższego ryzyka.

ROŚLINY ZIELNE

1. Szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w górach Europy. Jedyne naturalne stanowiska w Polsce znajdują się w Tatrach.
Morfologia
Pokrój- niska roślina, cała pokryta gęstym, filcowatym kutnerem, który chroni ją przed zimnem, gorącem i nadmiernym parowaniem.
Łodyga- ma 5–30 cm wysokości i nie rozgałęzia się. Pęd słabo ulistniony, nie tworzy rozłogów.
Liście- wąskolancetowate, skrętoległe, zwężające się ku podstawie, szarawoniebieskie. Ich nasady zwężają się w niewyraźny ogonek liściowy. Przy ziemi występuje kępka liści różyczkowych szerszych nieco od liści łodygowych i mających dłuższe ogonki.
Kwiaty- kwiatostan tworzą koszyczki zebrane w szczytowy baldaszkowy kwiatostan. Pod nimi występuje kilka liści tworzących okrywę podkwiatostanową (przez laików uważane są one za płatki korony). Są one dużo większe od liści łodygowych. Wewnątrz koszyczków kwiaty męskie, obrzeżone kwiatami żeńskimi. Pojedynczy kwiat żeński składa się z czteroząbkowej korony i słupka z długą szyjką i dwudzielnym znamieniem. Kwiat męski ma 5-ząbkową koronę i 5 pręcików o pylnikach zrośniętych w rurkę. Kielich przekształcony w puch kielichowy.
Owoc- niewielkie jednonasienne niełupki (1 mm) z puchem kielichowym długości 3–4 mm.
Zagrożenia i ochrona
Na terenie Polski gatunek objęty jest ochroną gatunkową ścisłą. Szarotka alpejska chroniona jest w wielu innych krajach Europy, między innymi w Szwajcarii, Słowenii (od 1898), Rumunii (od 1933) i na Słowacji. Dawniej była bardziej zagrożona wskutek zrywania.

2. Zawilec wielkokwiatowy, zawilec leśny (Anemone sylvestris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych.
Morfologia
Łodyga- wzniesiona o wysokości do 40 cm. Pod ziemią roślina posiada wrzecionowate kłącze z długimi rozłogami.
Liście- okrągławe, przeważnie pięciodzielne z odcinkami o dwóch, trzech wcięciach. Liście odziomkowe rozwijają się całkowicie dopiero po okresie kwitnienia. Na spodniej stronie liście są kosmate. Liście podkwiatostanowe są ogonkowe i od siebie wyraźnie oddzielone.
Kwiaty- białe, o delikatnym zapachu, duże, o średnicy 4–7 cm. Czasami spotyka się kwiaty żółte. Wyrastają pojedynczo w okółku liści szczytowych. Okwiat jest na spodniej stronie jedwabiście owłosiony.
Owoce- puszyste, białowełniste z krótkim dzióbkiem.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla gatunku jest wykopywanie go i przesadzanie do ogródków przydomowych, przeznaczenie do gospodarczego użytkowania muraw kserotermicznych, w których występuje, czy też zarastanie ich przez wyższą roślinność

3. Salwinia pływająca (Salvinia natans) – paproć wodna, jedyny przedstawiciel tego rodzaju i rodziny salwiniowatych rosnący w stanie dzikim w Polsce, gdzie występuje niezbyt często w zbiornikach wodnych na niżu. Inne gatunki tego rodzaju spotykane są w tropikach, gdzie zarastają niekiedy zwartym kobiercem powierzchnię wód.
Morfologia
Pokrój- pędy osiągają 3-10 (20) cm długości i pływają na powierzchni wody.
Liście- ułożone w okółkach po trzy i wykształcone dwojako (heterofilia): rosnące w parach liście nawodne są płaskie i eliptyczne, liść podwodny jest pocięty na 3-8 nitkowate odcinki przypominające korzenie. Liście pływające mają 5-15 mm długości, do 10 mm szerokości i osadzone są na krótkich ogonkach. U nasady sercowate, na szczycie czasem wycięte. Na powierzchni tych liści wyraźnie widoczny jest nerw środkowy, poza tym powierzchnia pokryta jest brodawkowatymi wypukłościami osiągającymi 0,8 mm wysokości, z których wyrastają 3-4 wielokomórkowe, łukowato zagięte włoski. Włoski te utrzymują powietrze przy powierzchni liścia, dzięki czemu woda jej nie zwilża. Zarodnie (makro- i mikrosporangia) zebrane są w kupki zamknięte w kulistym tworze zwanym sporokarpem o średnicy do 3 mm. Makro- i mikrosporangia znajdują się w różnych sporokarpach, które jednak mają taki sam wygląd. Zawijka sporokarpów otacza całkowicie zarodnie i jest dwuwarstwowa. Między warstwami zawijki znajduje się przestwór powietrzny ułatwiający unoszenie się paproci na powierzchni wody. Sporokarpy wykształcają się w liczbie 3-8 u nasady liścia podwodnego.
Korzeń -brak, jego funkcje przejmuje jeden z liści z każdego okółka.
Zagrożenia i ochrona
Salwinia pływająca jest w Polsce rośliną chronioną ściśle. Roślina umieszczona na Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V). Gatunek ten jest rzadki w wielu obszarach Europy, w Słowenii, Włoszech i na Ukrainie uznany za zagrożony. Zagrożenie dla niego stanowi zanieczyszczenie wód, wysychanie zbiorników, regulacja rzek związana z niszczeniem starorzeczy.

4. Barwinek pospolity (Vinca minor L.) – gatunek rośliny należący do rodziny toinowatych (Apocynaceae). Rośnie dziko w zachodniej, wschodniej, południowej i środkowej Europie, brak go w Skandynawii. Jest jedynym gatunkiem barwinka występującym w Polsce w stanie dzikim (dość rzadko). W rozproszonych stanowiskach występuje niemal na całym niżu. W górach spotykany jest rzadziej. Jest również uprawiany jako roślina ozdobna.
Morfologia
Pokrój- drobna, zimozielona krzewinka osiągająca wysokość do 20 cm.
Łodyga- łodygi zdrewniałe dołem, pokładające się i zakorzeniające. Osiągają długość do 1 m. Łodygi kwiatowe wyprostowane, wzniesione.
Liście-naprzeciwległe. Liście skórzaste, całobrzegie, eliptyczne, ciemnozielone i błyszczące, do 5 cm długości, krótkoogonkowe.
Kwiaty- niebieskie lub jasnofioletowe, obupłciowe, o średnicy około 2,5 cm, wyrastające pojedynczo w pachwinach liści. Kielich kwiatowy pięciodzielny, znacznie krótszy od korony. Korona o rurce lejkowatej i płasko rozpostartych płatkach. Pięć pręcików przyrośniętych do rurki korony, słupek na szczycie zgrubiały, przy nasadzie zalążni dwa żółte miodniki.
Owoce-dwa cylindryczne mieszki.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[5]. Zagrożona ze względu na swoje walory dekoracyjne. Często jest bowiem wykopywana ze stanowisk naturalnych do uprawy jako roślina ozdobna.

5. Arnika górska (Arnica montana L.), nazwy ludowe; kupalnik górski, pomórnik, pomornik, tranek górski – gatunek rośliny z rodziny astrowatych.
Morfologia
Łodyga - zielona, krótko omszona, prosta, osiąga 15-60 cm wysokości, wyrastająca z krótkiego kłącza. Na szczycie łodygi jeden koszyczek i dwa po bokach (rzadziej cztery).
Liście - całobrzegie lub ząbkowane. Liście odziomkowe zebrane w rozetę, odwrotnie jajowate i wydłużone, bardzo grube, bez ogonków, z nerwem głównym wyraźnie widocznym od spodu blaszki liściowej (pięcio- siedmionerwowe). Liście łodygowe są mniejsze, zebrane w 1-3 pary, naprzeciwległe, trochę lepkie, 3-nerwowe, siedzące, obejmujące łodygę.
Kwiaty- złotożółte lub pomarańczowożółte, zebrane w koszyczki o średnicy 6-8 cm. Dno koszyczka owłosione, zaś jego okrywa gruczołkowato owłosiona. Kwiaty środkowe rurkowate, obupłciowe, brzeżne nibyjęzyczkowe o trzech ząbkach, słupkowe (żeńskie).
Owoce- owłosiona niełupka o dł. 4–5 mm.
Korzeń- liczne, cienkie, brunatne
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Wprowadzenie w XVIII wieku arniki górskiej do aptek spowodowało wzrost jej popularności wśród zielarzy i aptekarzy. Prawdopodobnie niekontrolowany zbiór przyczynił się do jej przetrzebienia. W konsekwencji wzięto ją pod ścisłą ochronę. Surowiec zielarski pochodzi z upraw.

6. Miłek wiosenny (Adonis vernalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim na większości terytorium Europy oraz w Azji (Kaukaz, Zakaukazie i wschodnia Syberia). W Polsce na Wyżynie Lubelskiej i w Małopolsce, lokalnie na Pojezierzu Krajeńskim.
Morfologia
Pokrój- roślna do 40 cm wysokości.
Łodyga- bruzdowana, wyprostowana, u dołu z brązowymi łuskami, słabo rozgałęziająca się.
Korzeń- połyskująco czarny, wewnątrz biały. Rozgałęziony, silny, do 15 cm długości.
Liście- odziomkowe i na dolnej części łodygi brunatne, łuskowate i krótkie, pozostałe liście wielokrotnie pierzaste, podzielone na wąskie łatki, osiągające do 20 cm długości.
Kwiaty- na szczycie łodygi wierzchołkowaty kwiat o średnicy 4-7 cm. Pięć działek kielicha miękko owłosionych, jajowatych. Płatki (w liczbie 10-20) złotożółte. Pręciki liczne, żółte, słupki także liczne ale zielone, z zagiętymi znamionami, osadzone skrętolegle na wypukłym dnie kwiatowym.
Owoce- drobne orzeszki o jajowatym kształcie, pomarszczone, owłosione i wyposażone w haczykowaty dzióbek. Zebrane w szarozielony owocostan podobny do jeżyny.
Zagrożenia i ochrona
Dawniej gatunek był w Polsce dość częsty w Polsce południowej i zachodniej. Zrywany przez zielarzy i z powodu walorów ozdobnych stał się bardzo rzadki. Objęty został ścisłą ochroną gatunkową. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski gatunek uznany za narażony (kategoria zagrożenia V. Gatunek wymieniony jest także w załączniku II Konwencji Waszyngtońskiej CITES, wprowadzającej ograniczenie w obrocie handlowym tym gatunkiem.

7. Wielosił błękitny (Polemonium caeruleum) – gatunek rośliny należący do rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Jest uprawiany i czasem dziczejący.
Morfologia
Pokrój- bylina osiągająca wysokość 20-120 cm. Jest to jedna z najwcześniejszych naszych roślin wiosennych, rozpoczyna wegetację na przedwiośniu, gdy występują jeszcze nocne przymrozki i nawraca zima.
Łodyga- wzniesiona i rozgałęziająca się, dosyć gruba, dołem naga, w górnej części gruczołowata. Jest obła, ulistniona i pusta w środku. Pod ziemią mięsiste i silnie ukorzenione kłącze.
Liście- ulistnienie skrętoległe, liście odziomkowe ogonkowe, środkowe liście łodygowe na krótkich ogonkach, wyższe bezogonkowe, wszystkie zaś złożone z licznych (do 27), nieparzysto-pierzasto ułożonych listków. Listki mają eliptycznojajowaty kształt i zaostrzone końce.
Kwiaty- zebrane w wiechy na szczycie łodyg. Kielich zrosły o jajowatych, tępo zakończonych ząbkach. 5 płatków korony o barwie fioletowe lub niebieskiej, spotyka się jednak formy białe. Korona ma długość 15-20 mm, wolne części jej płatków są dwukrotnie dłuższe od części zrośniętej w rurkę. Słupek pojedynczy z trójdzielnym znamieniem. 5 pręcików z dużymi, pomarańczowymi pylnikami, o nitkach dołem owłosionych. Kwiaty wyrastają na pokrytych gruczołami szypułkach, pachną miodem
Owoc- trójdzielna torebka z licznymi trójgraniastymi nasionami o długości ok. 2,5 mm i ostrych kantach. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania do 3 lat.
Zagrożenie i ochrona
Roślina objęta ochroną gatunkową. Liczba stanowisk zmniejsza się z powodu melioracji terenów. Wzięta pod ochronę gatunkową od 1983 r. Wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU).

8. Warzucha polska (Cochlearia polonica) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych.
Morfologia
Łodyga- podnosząca się o wysokości od 15 do 50 cm.
Liście- odziomkowe długoogonkowe, o kształcie nerkowatym, a liście łodygowe siedzące, jajowate, o uszastej nasadzie.
Kwiaty- białe, 4-płatkowe, wyrastające na bardzo cienkich szypułkach. Mają długość 5,5-9,5 mm, a ich nerwy boczne łączą się ze sobą tworząc po każdej stronie nerwu głównego dwa, albo więcej poletek.
Owoc- elipsoidalna lub jajowatoelipsoidalna łuszczynka, najszersza w 1/3-1/2 swojej długości. W odróżnieniu od innych gatunków warzuchy nie jest silnie rozdęta i przeważnie nie jest dłuższa od 8 mm, a jej szerokość nie przekracza 4,5 mm. Nerwacja słabo widoczna. Nasiona o długości 1,5-2 mm, brodawkowane, przy czym wysokość brodawek jest taka sama, lub nieco tylko mniejsza od ich szerokości.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą. Chroniona jest także Konwencją Berneńską i Dyrektywą Siedliskową. Ze względu na zagrożenie naturalnych stanowisk wskutek obniżenia się wód gruntowych i wyschnięcia źródeł, w 1970 roku kilkanaście roślin z zamierającego stanowiska naturalnego przeniesiono na stanowiska zastępcze o podobnych warunkach (ochrona ex situ). Roślina zadomowiła się na stanowiskach zastępczych i rośnie na nich do dziś. Zagrożeniem dla rośliny na tych stanowiskach jest zmniejszanie się zasobów wodnych w okolicy tych siedlisk. Innym zagrożeniem może być tworzenie mieszańców z uprawianą i dziczejącą warzuchą lekarską, co może ostatecznie doprowadzić do zniknięcia endemitu

9. Tojad (Aconitum L.) – rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Zwyczajowo bywa nazywany mordownikiem (z racji trujących własności). Liczy 100-300 gatunków (według różnych źródeł), zamieszkujących półkulę północną. Gatunkiem typowym jest Aconitum napellus L.
Morfologia
Liście- dłoniastodzielne.
Kwiaty- grzbieciste o barwie fioletowej, lub rzadziej żółtej. Środkowe działki kielicha jajowate, najniższe eliptyczne, górny hełmiasty. Osiem płatków, z których dwa przekształcone w miodniki z pastorałowato skręconą ostrogą. Pozostałe płatki niepozorne, łuskowate lub ich brak. Owoc: wielonasienny mieszek. Nasiona listewkowato zmarszczone, brązowoczarne. Korzeń wrzecionowato lub bulwiasto zgrubiały.
Ochrona
W Polsce dziko występuje kilkanaście gatunków, wszystkie objęte są ścisłą ochroną. Ze względu na zagrożenie wyginięciem 7 gatunków wpisano do Polskiej czerwonej księgi roślin, są to: tojad lisi, tojad wiechowaty, tojad wschodniokarpacki, tojad niski, tojad sudecki, tojad maniński, tojad morawski.

10. Ostnica (Stipa L.) – rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae). W zależności od ujęcia systematycznego liczy od ok. 100 do blisko 400 gatunków, z których w Polsce dziko rosną cztery. Wszystkie gatunki są kserofitami występującymi na suchych siedliskach w formacjach trawiastych, w strefach klimatu umiarkowanego i zwrotnikowego obu półkul. W strefie klimatu podzwrotnikowego i równikowego trawy te występują w wyższych partiach gór. Gatunkiem typowym jest ostnica piórkowata S. pennata L..
Morfologia
Rośliny rosnące w zbitych, zwartych kępach, bez rozłogów. Liście szczeciniaste, z otwartymi pochwami liściowymi. Kwiatostan typu wiechy z kłoskami jednokwiatowymi.
Ochrona
Wszystkie cztery gatunki z rodzaju ostnica występujące dziko w Polsce objęte są na stanowiskach naturalnych ochroną gatunkową.