TENDENCJE KLASYCYSTYCZNE W LIRYCE MIĘDZYWOJENNEJ

Jest to postawa artystyczna, czyli łączące twórców podobne wyobrażenie o estetycznym, etycznym i społecznym statu­sie sztuki. Wyobrażenie to wywodzi się niewątpliwie z ideału antycznego, co łączy klasycyzm współczesny z dawnymi jego wersjami, W dzisiejszym pojmowaniu klasycyzmu zawiera się uznanie dla tradycji jako największego skarbu ludzkości, kult rozumu ludzkiego jako zdolnego odróżniać wartości, ideał estetyczny wywiedziony z uniwersalnego rozeznania piękna i harmonii, odrzucający skrajności i uznający istnienie podstawowego związku pomiędzy estetyką i etyką. W XX w. nie rozumie się pod tym pojęciem prądu czy kierunku literackiego, nie istnieje też klasycystyczna poetyka. Przekonaniu o żywotności uniwersalnego porządku wyrażonego w kulturze i zakorzenionego w indywidualnej świadomości jednostki towarzyszy wiedza o zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeniach tego porządku, dlatego po­stawie klasycystycznej towarzyszy najczęściej świadomość katastroficzna. Dodatkowo rozumie się również jako kla­syczne dzielą stanowiące kanon danej kultury czy literatur)'. Klasycznymi określa się też jakości przeciwstawiane poję­ciu „romantyczności" (Fryderyk Nietzsche określił tę antynomię jako spór pierwiastka dionizyjskiego i apolińskiego). Domeną klasycyzmu jest liryka. Za głównego twórcę XX-wiecznej wersji klasycyzmu uważany jest Thomas Stearns Eliot, obok niego znaczny wpływ wywiera liryka Ezry Pounda, Williama Butlera Yeatsa, Rainera Marii Rilkego, Ste­fana Georgego. W Polsce postawa ta najpełniej przejawia się w twórczości takich autorów, jak Leopold Staff, Julian Tuwim, Jarosław Iwaszkiewicz, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Jarosław Marek Rymkie-wicz, Artur Międzyrzecki, Julia Hartwig, po części również Stanisław Grochowiak czy Rafał Wojaczek, a także np. Bogdan Zadura czy Krzysztof Lisowski. Postawa klasycystyczna zdaje się w końcu stulecia zdobywać przewagę nad kontynuacjami estetycznymi awangardy, o czym zaświadcza ewolucja liryki Stanisława Barańczaka czy Adama Za-gajewskiego. Próbę opisania świadomości poetyckiej współczesnego klasycyzmu podjął J.M. Rymkiewicz w zbiorze esejów pt. Czym jest klasycyzm (1967).