Projekt programu opieki i wsparcia osób bezdomnych

PROJEKT PROGRAMU


ZAPEWNIENIA OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM BEZDOMNYM

I POMOCY W WYCHODZENIU Z BEZDOMNOŚCI


IDEA PROJEKTU

Wychodzenie z bezdomności jest procesem trudnym i złożonym, kosztownym i długotrwałym. Zasadniczym celem wszystkich programów jest doprowadzenie do tego, by osoby bezdomne znalazły miejsce stałego zamieszkania i zostały otoczone właściwą opieką – pomocą. Taka pomoc powinna być fachowa, skoordynowana i ukierunkowana na przezwyciężanie postawy bierności i niesamodzielności tak, by bezdomni odzyskali zdolność do prowadzenia normalnego życia. Pomoc ta jednocześnie powinna być silnie zindywidualizowana ze względu na odmienność sytuacji poszczególnych osób, ich cech osobowościowych, potrzeb, postaw wobec własnej bezdomności, umiejętności odnalezienia się i poradzenia sobie w tej sytuacji. Jednak zdecydowanym priorytetem pozostaje zapewnienie schronienia.

Ideą niniejszego opracowania jest utworzenie domu dla bezdomnych, który na wzór domu rodzinnego będzie miejscem ciepła i akceptacji. Będzie on spełniał rolę szkoły życia i samodzielności dla osób chcących odmienić swój los, a także wyzwoli wiarę we własne siły.

P R O B L E M B E Z D O M N O Ś C I W L U B I N I E


Według ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej osoba bezdomna to „osoba nie zamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym w zasobie gminy i nie zameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osoba nie zamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania”.

Do chwili obecnej instytucją w mieście Lubinie zajmującą się kompleksową pomocą osobom bezdomnym jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Wynika to z obowiązku jaki nakłada ustawa o pomocy społecznej

z roku 2004. Formy pomocy , jej zakres i wymiar wraz z liczbą osób bezdomnych objętych świadczeniami pomocy społecznej zmieniają się

w zależności od definiowania przez ustawodawcę osoby bezdomnej jak też warunków pogodowych (zwłaszcza zimą).


Główne problemy bezdomności w Lubinie to:


  1. brak schroniska, bazy noclegowej

  2. brak zainteresowania bezdomnych kompleksowych rozwiązywaniem własnej trudnej sytuacji życiowej, a w szczególności zawierania indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności

  3. brak stałych dochodów (zarobki, renta, emerytura itp.)

  4. rozkład życia rodzinnego

  5. ciągła zmiana miejsc pobytu

  6. bezrobocie

  7. niepełnosprawność

  8. długi okres oczekiwania na przydział lokalu socjalnego

  9. uzależnienia i niekontrolowane picie napojów alkoholowych, które doprowadza do marnotrawienia własnych środków finansowych oraz

brak świadomości choroby , a co za tym idzie odmowa podjęcia leczenia odwykowego


Dominującym problemem jest jednak brak schronienia, co w znacznym stopniu utrudnia osiągniecie trwałych efektów pracy z osobami bezdomnymi.

Dotychczas w realizowaniu zamierzonych zadań skierowanych do osób bezdomnych MOPS w Lubinie współpracował z Policja, Strażą Miejską, placówkami służby zdrowia, kościołami i związkami wyznaniowymi, Towarzystwem „Serca – Sercom”, PCK, Caritas itp.

Od marca 2006 roku do współpracy dołączyło Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne Oddz. Terenowy w Lubinie, którego członkowie patrolowali wspólnie z pracownikami socjalnymi miejsca przebywania osób bezdomnych. Często towarzyszyli im w załatwianiu spraw związanych z wyrobieniem potrzebnych dokumentów, jak również prowadzając ich w razie potrzeby do lekarza oraz do łaźni. Oddział Terenowy CHSD w Lubinie udzielał osobom bezdomnym pomocy doraźnej w postaci żywności przedterminowej, odzieży oraz schronienia niektórym osobom w okresie zimowym. Do chwili obecnej z naszej pomocy skorzystało wiele osób bezdomnych, niektóre z nich udało się zachęcić do leczenia uzależnień. Od chwili rejestracji dnia 27.04.2006r. Stowarzyszenia w KRS oferujemy oprócz wyżywienia i odzieży możliwość wsparcia duchowego, które jest bardzo pomocne w procesie wychodzenia z bezdomności. Proponujemy osobom bezdomnym wykonywanie drobnych prac i usługiwanie innym ludziom potrzebującym, które to działania mobilizują ich do aktywności zawodowej i wzbudzają w nich chęć do zmiany sposobu życia. Ponieważ w pracę wśród osób bezdomnych jest zaangażowanych wielu wolontariuszy, którzy z poświęceniem i potrzeby serca starają się wnosić nowe wartości i zasady w życie tych osób działania nasze dają efekty . Mamy też nadzieję na usamodzielnianie się życiowe osób bezdomnych za pomocą niniejszego programu. Na pewno realizacja tego programu będzie możliwa dzięki współpracy administracji samorządowej z naszym Stowarzyszeniem

i innymi organizacjami działającymi na polu pomocy społecznej. Wyrażamy nadzieję, że zapoznanie lokalnych przedsiębiorców z problemem bezdomności na naszym terenie skutkować będzie współpracą na rzecz osób bezdomnych

i pomoc w wychodzeniu im z bezdomności.

CELE PRZEDSIĘWZIĘCIA:



1. Niesienie pomocy i wsparcia osobom bezdomnym.

2. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób bezdomnych.

3. Reintagracja społeczna i pomoc w usamodzielnianiu bezdomnych

oraz w wychodzeniu z bezdomności.


DZIAŁANIA:



  1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób bezdomnych i

zagrożonych bezdomnością przez prowadzenie działań

profilaktycznych, wspierających i aktywizujących zawodowo.

  1. Realizowanie działań niezbędnych do reintegracji społecznej i

usamodzielnienia się osób bezdomnych.

  1. Organizowanie form pomocy doraźnej, edukacyjnej oraz grup wsparcia dla osób wykluczonych społecznie.

  2. Prowadzenie działalności charytatywnej na rzecz zabezpieczenia

bytu podopiecznych osób.

  1. Współpraca z organami administracji rządowej i samorządowej, oraz organizacjami prowadzącymi działania w polu pomocy społecznej.

  2. Współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami w walce z problemem

bezdomności.

7. Współpraca z mediami (prasą, telewizja lokalną) w celu zmiany

nastawienia społeczeństwa do problemu bezdomności i osób

zagrożonych wykluczeniem społecznym.

  1. Współpraca z placówkami o podobnym charakterze działającymi w

regionie i za granicą .


Cele projektu realizowane będą przez:


i Strażą Miejską.


  1. Działania osłonowe :



1.Budynek przeznaczony na Punkt Pierwszego Kontaktu.


Zabudowa wolnostojąca na terenie i w administrowaniu Kościoła Zielonoświątkowego użyczona CHSD oddziałowi Terenowemu w Lubinie na czas ………. z przeznaczeniem na zaadaptowanie na Punkt Pierwszego Kontaktu. Jest to dwukondygnacyjny budynek z zapleczem sanitarnym i aneksem kuchennym. Obie kondygnacje mają odrębne wejścia i planuje się pozostawienie takiego rozwiązania. W pracach modernizacyjnych przewiduje się elementy dostosowane dla osoby niepełnosprawnej (szczególnie w łazience i przy wejściu głównym do budynku).


2.Wyposażenie Punktu


Tę integralna część możliwości funkcjonowania Domu planuje się pozyskać od sponsorów osób prywatnych, lokalnych przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych w ramach pozyskania niezbędnych rzeczy oraz sprzętów nowych jak i używanych. Możliwe będzie także udzielanie wsparcia

w naturze z pomocy społecznej na indywidualne wnioski bezdomnych,

w zależności od posiadanych przez MOPS zasobów. Planuje się również skorzystanie z Konkursów ogłaszanych przez Urząd Wojewódzki.

3. Zakres świadczonych usług w Punkcie Pierwszego Kontaktu.


Punkt Pierwszego Kontaktu jest miejscem dla bezdomnych nie posiadających meldunku, szukających doraźnej pomocy dla siebie. Zgłaszający się do Punktu w zależności od potrzeb będą mogli skorzystać

z poradnictwa w zakresie załatwienia postawowych świadczeń socjalnych oraz pomocy w wyrobieniu dokumentów i dowodów tożsamości, doractwa prawnego organizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

w Lubinie. Ponadto w tej placówce zainteresowani będą mogli skorzystać z pomocy medycznej, łaźni, otrzymać odzież i zjeść posiłek. Pobyt w Punkcie Pierwszego Kontaktu na okres nie dłuższy niż 3 dni.

Osoby zakwalifikowane do zamieszkania w hostelu i poddania się indywidualnemu programowi wychodzenia z bezdomności zostaną zapoznane z regulaminem Domu dla bezdomnych . Po zaakceptowaniu go, zostaną w nim umieszczeni.


4. Kadra Punktu Pierwszego Kontaktu

Pracownikami obsługującymi Punkt Pierwszego Kontaktu będą głównie

wolontariusze Oddziału Terenowego CHSD w Lubinie. Pozostali

współpracownicy to wolontariusze jak też pracownicy Służby Zdrowia,

MOPS w Lubinie jak też innych instytucji oraz organizacji w Lubinie

wspomagających działanie i funkcjonowanie Punktu m.in.:

- specjaliści pracy socjalnej z MOPS przydzieleni do wykonania tego

zadania,

- pielęgniarka

- lekarz



1. Dom dla bezdomnych mieścić się będzie w budynku pozyskanym

z zasobów miasta lub gminy Lubin na podstawie umowy darowizny

na działalność statutową Oddziału Terenowego CHSD w Lubinie.

Lokalizacja domu w centrum miasta, gdzie







2. Kadra Domu


Jedyną osobą zatrudnioną na etacie opiekuna Domu będzie osoba wskazana przez CHSD Oddz. Terenowy w Lubinie. Osoba ta działa od roku wśród osób bezdomnych we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Lubinie .W skuteczny sposób i z pełnym zaangażowaniem zajmuje się niesieniem pomocy doraźnej w postaci organizowania żywności i odzieży, wsparcia w załatwianiu świadczeń socjalnych oraz motywowaniem osób bezdomnych do podjęcia leczenia odwykowego. Dzięki jego działalności wiele osób zdecydowało się na leczenie.

Pozostałe osoby, które będą pracować z mieszkańcami Domu to wolontariusze, pracodawcy a także pracownicy innych instytucji realizujący w ramach swojej działalności zawodowej różnorodne działania

z bezdomnymi, np.: specjaliści pracy socjalnej z MOPS, konsultanci MOPS, radca prawny, terapeuci MOPiWTU, doradcy zawodowi i pośrednicy z PUP,

Administratorzy z ZGM i RTBR itp.


2.Wyposażenie Domu


Dla funkcjonowania Domu planuje się pozyskać od sponsorów osób prywatnych, organizacji pozarządowych w ramach pozyskania nowych bądź używanych sprzętów AGD, mebli, kocy, pościeli i innego drobnego sprzętu.

Możliwe będzie także udzielanie wsparcia w naturze z pomocy społecznej (np.: pościel, ręczniki, koce, poduszki, kołdry) na indywidualne wnioski bezdomnych, w zależności od posiadanych przez MOPS zasobów. Planuje się również skorzystanie z Konkursów ogłaszanych przez Urząd Wojewódzki.


3.Kierowanie i umieszczanie osób bezdomnych w Domu


W Domu umieszczane będą osoby bezdomne związane z Lubinem stałym meldunkiem.

Bezdomni będą kierowani przez MOPS w Lubinie, który ustali także z klientem czasookres pobytu w Domu.

Jeżeli osoba potrzebująca, za zgodą kierownika lub opiekuna Domu zostanie przyjęta w dniu wolnym od pracy lub w godz. popołudniowych czy nocnych, winna w najbliższym dniu roboczym zgłosić się do MOPS.

W wyjątkowych sytuacjach do Hotelu mogą być kierowane osoby bezdomne lub prowadzące bezdomny tryb życia nie posiadające nigdy zameldowania na Terenia Lubina.


4.Zakres świadczonych usług dla mieszkańców Domu

Hostel będzie prowadzony w atmosferze domu. Ważnym elementem tej placówki będzie całodobowa opieka stacjonarna. W hostelu oferować się będzie nocleg dla ………… osób, posiłki, kapiel, różnego rodzaju pomoc rzeczową, a także ambulatoryjną pomoc medyczną .Mieszkańców Domu

Będzie obowiązywał regulamin, który zawierać będzie nie tylko prawa i obowiązki, ale także szczegółowo będzie regulował ponoszenie odpowiedzialności za złamanie zasad (bliższe i dalsze konsekwencje). Realizowany będzie program wychodzenia z bezdomności. Ponadto w placówce będą obowiązywały reguły zgodne z zasadą propagowania życia

w trzeźwości i bez uzależnień. Mieszkańcy Domu pragniemy nauczyć chodzenia „w wolności” od uzależnień oraz życia w relacjach międzyludzkich poprzez przestrzeganie dyscypliny i stosowania się do zasad domu. Hostel będzie posiadał alkomaty, każda osoba wchodząca będzie kontrolowana przez opiekuna Domu lub kierownika. Pobyt

w „ Domu” będzie kontraktowany na okres pół roku. Podopieczni będą mobilizowani do podjęcia pracy i udzielona będzie im pomoc

w poszukiwaniu możliwości zatrudnienia. Każda osoba bezdomna zamieszkująca Hostel zobowiązana będzie do zarejestrowania się

w Powiatowym Urzędzie Pracy w Lubinie jako osoba bezrobotna i korzystać

z zaproponowanych ofert aktywizujących je zawodowo w zakresie wyznaczonym przez w/w Urząd Pracy. Przez okres pobytu w Domu osoby zamieszkujące go będą przygotowywane do samodzielnego i normalnego życia w społeczności przez wykształcenie świadomości własnych możliwości, wskazanie drogi do rozwiązywania podstawowych problemów życia codziennego. Szczególnie zadba się o poprawną kondycję psychiczną

i fizyczną mieszkańców, oraz odbudowanie relacji społecznych – rodzinnych. Okres ten jest konieczny dla przeprowadzenia koniecznej terapii uzależnień i porzucenia nałogów oraz znalezieniu stałej pracy przez pensjonariuszy. Stworzone zostaną warunki do zagospodarowanie im czasu wolnego i uczestnictwo w terapii zajęciowej oraz pokazanie jak żyć i jak brać odpowiedzialnośc za własne życie i zdrowie.

Świadczenie w/w usług dla mieszkańców Domu może odbywać się

w Hotelu, w razie potrzeby poza nim, a także poza terenem miasta.

Ze względu na świadczenie pracy socjalnej, zobowiązania wynikające

z zawartych programów „naprawczych”, kontraktów socjalnych, pokrywanie kosztów pobytu, dystrybucja świadczeń materialnych bądź w naturze z zasobów pomocy społecznej, placówka będzie kontrolowana przez MOPS

w Lubinie.

Dom będzie zapewniać pełne wyżywienia, pracę na terenie obiektu i jego posesji, ale nie będzie zapewniać zameldowania czy pobytu stałego.





5.Odpłatnośc za pobyt.


Osoby pozostające bez źródła dochodu będą mogły ubiegać się w MOPS o pokrycie kosztów pobytu. Pozostali bezdomni, posiadający własne źródło utrzymania pokryją koszty we własnym zakresie a posiadający niewystarczający dochód mogą skorzystać z dofinansowania do kosztów pobytu w Domu. W stosunku do osób będących mieszkańcami Lubina zgodnie z właściwością miejscową gminy, MOPS będzie występował o refundację poniesionych kosztów.

Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej stosownie do powyższego wydawać będzie decyzje administracyjne lub pismo kierujące uwzględniające min. płatnika za pobyt, czas jego trwania.

Dom na podstawie kalkulacji składników i kosztów określi dokładnie cenę jednostkową za 1 dobę. Natomiast MOPS w Lubinie dokona refundacji kosztów pobytu (zgodnie z wydanymi decyzjami) na podstawie przedłożonego rachunku czy faktury za określoną liczbę dni pobytu mieszkańca (w okresach pełnego miesiąca kalendarzowego).


  1. Działania pomocowe:



Terapia skierowana jest dla osób uzależnionych, których motywować się będzie do zadecydowania o wzięciu udziału w terapii uzależnienia i życia

w trzeźwości. Zajęcia terapeutyczne będą prowadzone przez specjalistów

z MOPiWTU w Lubinie oraz przez wolontariuszy CHSD przeszkolonych do wykonania tego zadania.

  1. Działania uzupełniające


i zdobywanie nowych umiejetności psycho- społecznych oraz pomocy wychodzenia z problemów. Motywowanie i przygotowanie podopiecznych do robienia samodzielnych kroków w celu poprawy swojej sytuacji.

Osoby, które ukończyły leczenie uzależnień będą doskonalić swoje umiejętności samoobsługi: przygotowywać samodzielnie posiłki, wykonywać czynności sanitarno - higieniczne oraz uczyć się współżycia z innymi osobami zamieszkującymi Dom dla bezdomnych.




  1. Działania profilaktyczne:


To działania zapobiegające wykluczeniu społecznemu i dające możliwości zmiany trybu życia osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością.


We współpracy ze służbami mundurowymi i pracownikami socjalnymi

Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lubinie będą prowadzone patrole uliczne, które podejmą się pracy w środowisku osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. Pracownikami będą głównie wolontariusze odpowiednio przeszkoleni do wykonania tego zadania. „Patrole Uliczne ” pracować będą na ulicach, dworcach, działkach, kanałach ciepłowniczych, pustostanach, w parkach i innych miejscach przebywania osób bezdomnych.

Pracownicy uliczni będą mieli za zadanie rozeznać środowisko i potrzeby tej konkretnej grupy ludzi. Dostosują się do zwyczajów i sposobów ich życia.

Praca patroli skupiać się będzie w głównej mierze na nawiązaniu bliskiego kontaktu i więzi z podopiecznymi w ich środowisku. Będą odpowiedzialni za budowanie atmosfery zaufania, dyskrecji oraz poczucia bezpieczeństwa. Również będą uświadamiać podopiecznych o możliwościach i formach pomocy oraz oferować wsparcie oraz możliwe rozwiązania prowadzące do zmiany dotychczasowego trybu życia. Towarzyszyć im będą jako asystenci w instytucjach załatwiajacych podstawowe świadczenia socjalne i pomagać w wyrobieniu dokumentów i dowodów tożsamości.

Bezpośredni kontakt „Patroli Ulicznych” z bezdomnymi i osobami zagrożonymi bezdomnością jak również praca wśród nich przyczyni się do poprawy warunków bytowych tej grupy społecznej.

Podopieczni będą mogli otrzymać pomoc w procesie osobistego wzrostu duchowego poprzez poradnictwo duszpasterskie oraz zachętę do integracji z życiem lokalnej społeczności chrześcijańskiej oraz wsparcie duchowe w swoich problemach.


  1. Działania wspierająco – aktywizujące:



Współpraca ze środowiskiem przedsiębiorców będzie miała na celu

zapoznanie lokalnego środowiska biznesmanów z problemem

bezdomności i i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu jak też pomoc w

wychodzeniu z bezdomności. Będziemy inicjować działania na

rzecz walki z bezdomnością takie jak: organizowanie zbiórek żywności,

odzieży oraz aukcji, koncertów charytatywnych, których dochód zasilał by

placówki takie jak Dom dla bezdomnych i Punkt Pierwszego Kontaktu.

Chcielibyśmy również zachęcić zaprzyjaźnionych pracodawców i

zakłady pracy do organizowania warsztatów, szkoleń dla osób bezdomnych

w celu wdrożenia i przygotowania ich do aktywnego powrotu na rynek

pracy.


Grupy utworzone dla osób bezdomnych - uzależnionych. W skład grup wejdą ludzie – wolontariusze, którzy doświadczyli podobnych przeżyć i sytuacji a teraz chcą pomagać i wspierać innym w ich potrzebach . Udzielać wsparcia będzie się przede wszystkim trzeźwiejącym alkoholikom przygotowanym do usamodzielnienia się, jak też tym, którzy ukończyli terapię i wkraczają na drogę trzeźwości oraz ich rodzinom. Grupy wsparcia będą działać na zasadzie wzajemnego zaufania i zrozumienia.

Podopieczni podczas spotkań będą uczyć się rozmawiać o problemach i

szukać wraz z opiekunami dobrych rozwiązań, jak też uczyć się

przyjmowania wsparcia od grupy. Wychodzący z uzależnień będą wspierani

w zdobywaniu umiejetności psycho- społecznych, które pomogą im w

reintegracji z lokalnym środowiskiem i wyjściu z uzależnień , jak również

w osiągnięciu samodzielności i wyjście z bezdomności.



Mieszkanie treningowe zostanie wydzielone w budynku Domu dla bezdomnych. Przeznaczone jest dla osób, które zdobyły umiejętności psycho – społeczne, podjęły pracę i zdecydują się na samodzielne zamieszkanie

i poprowadzenie gospodarstwa domowego. Bezdomni mieszkać będą w nim tylko czasowo, w pełni pokrywając koszty swojego pobytu i eksploatacji oraz zobowiązane będą do życia w trzeźwości oraz przestrzegania zasad życia społecznego. W przypadku pomyślnego przebiegu zamieszkiwania lokalu osoby te będą mogły starać się o samodzielne mieszkanie docelowe.



Współpraca z mediami będzie miała na celu podniesienie świadomości lokalnej społeczności wobec istniejącego problemu bedomności i jego rozmiarów oraz poprawienie wizerunku i zmiany negatywnych stereotypów w stosunku do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Udział ludzi bezdomnych i ich opiekunów , wychowawców w audycjach radiowych i programach telewizyjnych może zmienić nastawienie społeczeństwa do tych ludzi. Przeprowadzenie akcji informacyjno- edukacyjnych w tym scenariusze zajęć szkolnych o bezdomności pomoże przełamać stereotypy osoby bezdomnej.


granicą.


Nawiązanie współpracy z placówkami i organizacjami z regionu Dolnego Śląska i za granicy zajmującymi się podobna problematyką, jak też zawieranie z nimi umów partnerskich daje szersze możliwości działania. Organizowanie wspólnych spotkań mających na celu wymianę doświadczeń i znalezienie skutecznych rozwiązań pomocy osobom bezdomnym w aktywizacji społecznej i zawodowej może doprowadzić do zmiany sytuacji tej grupy ludzi.





Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Projekt programu opieki i wsparcia osób bezdomnych w Lubinie
Projekt wsparcia osób bezdomnych 2
FORMY POMOCY I WSPARCIA OSÓB POTRZEBUJĄCYCH OSOBY BEZDOMNE
FORMY POMOCY I WSPARCIA OSÓB PORZEBUJACYM OSOBY STARSZE
Projekt programu restrukturyzacji
diagnoza-postawy, Oligofrenopedagogika, Różnice programowe, Diagnoza psychopedagogiczna osób z upośl
GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYT Nieznany
Wsparcie osób niepełnosprawnych poprzez działalność organizacji pozarządowych na przykładzie?ntrum
Porównanie projektów wdrożenia opieki farmaceutycznej dla pacjentów z astmą
projektowanie w programie ANSYS
FORMY POMOCY I WSPARCIA OSÓB POTRZEBUJĄCYCH
Projekt p programowej na tle rozwiązań europejskich wer2
aktualny projekt programu przesiew w PDF na strone
Diagnoza wykład, Oligofrenopedagogika, Różnice programowe, Diagnoza psychopedagogiczna osób z upośle
Diagnoza ćwiczenia, Oligofrenopedagogika, Różnice programowe, Diagnoza psychopedagogiczna osób z upo
9 J Bartmiński, Konwersatorium „Język a kultura” Projekt programu
Diagnoza, Oligofrenopedagogika, Różnice programowe, Diagnoza psychopedagogiczna osób z upośledzeniem

więcej podobnych podstron