ANALIZA PORÓWNAWCZA

1. Tympanon zachodni Partenonu

2. Tympanon wschodni Partenonu

Tympanon (fronton, przyczółek) – szczyt w architekturze klasycznej (Grecja, Rzym, renesans, klasycyzm). Jego pole wewnętrzne gładkie lub wypełnione rzeźbą, obramowane gzymsem. Fronton wykształcił się w architekturze greckiej, jako górna część fasady świątyni antycznej, ograniczona krawędziami bocznymi dachu dwuspadowego i belkowaniem; tympanon wypełniony był zazwyczaj dekoracją rzeźb.

Tympanon zachodni Partenonu	Tympanon wschodni Partenonu
Kompozycja zwarta, wielofiguralna. Całość jest dynamiczna (widać to na przykładzie linii diagonalnych m.in. ułożenie broni), ekspresyjna (widać to po gestach zwierząt i ludzi, a także ich mimice i gestykulacji). Kształtem pola obrazowego jest trójkąt równoramienny, ograniczony gzymsem, tworzy kompozycję zamkniętą. Możemy zauważyć że całość jest symetryczna (ilość osób zachowana proporcjonalnie po obu stronach, oraz w przypadku podzielenia jej na pół, dwie części stają się podobne), w centralnym punkcie widzimy postać Ateny i Posejdona, dominują one nad całością. W oczy rzuca się wieloplanowość dzieła (pierwszy plan – walka Posejdona i Ateny, dalej dwa konie skierowane w stronę walczących, ludzie przyglądający się walce ze strachem). Autor zastosował tu perspektywę hieratyczną, gdyż ważniejsze postacie t.j. Posejdon i Atena są znacznie większe niż reszta.	Kompozycja zwarta, wielofiguralna. Całość statyczna (jedyną dynamiczność widzimy w mało ważnej postaci widocznej na dalszym planie). Kształtem pola obrazowego jest trójkąt równoramienny, ograniczony gzymsem, tworzy kompozycję zamkniętą. Obserwujemy tu symetryczność względem środka dzieła (proporcjonalnie zachowana ilość osób bo obu stronach w przypadku podzielenia dzieła na dwie części) w centralnym punkcie widzimy postać Zeusa i Ateny, dominują one nad całością, za nimi dostrzegamy anioła z wyciągniętymi rękoma. W miarę oddalania się od punktu centralnego postacie zmniejszają się, przybierają skulone, przestraszone pozy; możemy porównać to do perspektywy hieratycznej jaką stosowano w starożytnym Egipcie; Zeus i Atena są tu postaciami najważniejszymi, co autor chciał podkreślić.
Całość przestawia mityczną scenę, spór o władzę w Atenach między Posejdonem a Ateną. Atena ubrana jest w długą togę, w rękach trzyma włócznie oraz tarczę, Posejdon jest nagi, w ręce trzyma trójząb, drugą rękę wyciąga w górę. Po obu stronach dostrzegamy konie, ustawione do siebie równolegle w pozycji zwanej lewadą. Tłum znajdujący się za końmi jest wyraźnie poruszony, widać zmieszanie i chaos. Kobiety i mężczyźni ubrani w togi zwróceni są w różnych kierunkach, część wyraźnie gestykuluje, mogą symbolizować mitologiczne postacie.	Całość przedstawia mityczną scenę narodzin Ateny z głowy Zeusa. Na pierwszym planie widzimy Atenę (ubrana w szatę, w rękach trzyma tarczę i włócznie) oraz Zeusa (w ręce trzyma berło, na głowie ma wieniec laurowy – atrybuty władzy, od pasa w dół okryty szatą, siedzi na tronie – co również podkreśla władzę). Wzrok obu postaci zwrócony jest na siebie nawzajem. Za nimi widzimy anioła, w geście który świadczy o tym iż zaraz założy na głowę Ateny laurowy wieniec, będący w tym przypadku symbolem boskiego pochodzenia. W całości dzieła możemy zobaczyć znaczną część kanonu Greckich bogów. Z prawej strony widzimy kolejno: Hefajtosa (topór), Posejdona (trójząb), Apolla (harfa), Artemidę (łuk), Hermesa. Z lewej strony: anioła z wzniesionymi rękoma; Herę (berło i tron), najprawdopodobniej Afrodytę z aniołem znoszącym ręce, mężczyznę z tarczą i włócznią;
Dzieło charakteryzuje zbytnie wyidealizowanie ludzkich ciał (charakterystyczne dla Greckich twórców). Jednak widzimy niezwykłą dokładność jeżeli chodzi o szczegóły ludzkiego ciała i dbałość o inne elementy (takie jak oddanie faktury materiału). Widzimy żywą gestykulację wielu postaci. Wyczuwa się tutaj nieporozumienie, chaos, strach. Postacie zwrócone są w różnych kierunkach, wydają się przestraszone, spanikowane.	Dzieło charakteryzuje zbytnie wyidealizowanie ludzkich ciał (charakterystyczne dla Greckich twórców). Jednak widzimy niezwykłą dokładność jeżeli chodzi o szczegóły ludzkiego ciała i dbałość o inne elementy (takie jak oddanie faktury materiału). Po mimice postaci i powadze którą się wyczuwa wnioskujemy, że zobrazowane wydarzenie jest oficjalne i znaczące. Jeżeli chodzi o emocje, przeważa powaga, inne emocje raczej stonowane, wyciszone.

Wnioski końcowe: Tympanony Partenonu są sztandarowym przykładem rzeźby starożytnej Grecji. Zgodnie z kanonem autor zwrócił szczególną uwagę, na oddanie szczegółów ciała wszystkich postaci. W obu dziełach obserwujemy niezwykłą dbałość o szczegóły mimiki i gestykulacji ciała. Wszystko wydaje się wręcz żywe. Formą są do siebie bardzo podobne, wynika to pewnie z faktu że autorem obydwu był Fidiasz. Różnicą którą zauważamy po głębszej analizie jest nie forma a przekaz. Tympanon wschodni Partenonu charakteryzuje wzniosłość chwili, powaga sytuacji, spokój i opanowanie, tympanon zachodni Partenonu przekazuje nam uczucie lęku, chaosu, pokazuje zdezorientowanych ludzi, konflikt.