Rynki walutowe

Wykład 1. 21.02.2014

Podręcznik:

• J. Jakubczyc Finanse Międzynarodowe

• Kowalik, Pietrzak Finanse Międzynarodowe zbiór zadań

Rynek walutowy „to miejsce, w którym dochodzi do konfrontacji popytu i podaży na waluty oraz zespół reguł według których zawierane są transakcje walutowe, a także ogół urządzeń i czynności technicznych prowadzących do ich zawarcia” (E. Pietrzak)

Współczesny rynek walutowy to przede wszystkim rynek typu Over - the Counter – Market (ORC), czyli rynek pozagiełdowy, co oznacza, iż jest on rynkiem zdecentralizowanym pod względem technicznym i ekonomicznym. W istocie rzeczy jest on rynkiem wirtualnym, gdyż funkcjonuje poprzez sieć łączy telekomunikacyjnych i informatycznych (terminali komputerowych) zainstalowanych w bankach, instytucjach niebankowych oraz firmach brokerskich (pośrednicy rynku).

Istotą tego rynku jest to, iż uczestnicy zawierający na nim transakcje w ogóle się nie widzą, a coraz częściej się nie słyszą. Specyficzną cechą tynku walutowego są fizycznie przeprowadzane
w konkretnych krajach, jednakże międzynarodowy rynek walutowy nie jest sumą rynków narodowych, lecz jednym wielkim rynkiem pracującym 24 godziny na dobę (round the clock) w skali światowej. Część transakcji walutowych odbywa się na rynku giełdowym.

Klasyfikacja rynku walutowego

• Rynek wolny – transakcje kupna sprzedaży walut odbywają się bez ograniczeń (dot. Kwot, celu dla którego wymieniane są waluty, stron – os. Fizyczne i prawne, rodzaju waluty itp.) dla krajów posiadających pełną wymienialność

• Rynek reglamentowany – istnieje monopol państwowy jeżeli chodzi o zakres przeprowadzania transakcji walutowych, jakakolwiek transakcja walutowa wymaga zgody banku narodowego (obecnie Korea Płn., Kuba)

• Pośredni typ rynku walutowego – najbardziej popularny, wymienialność niewielkiej ilości walut – łączy cechy obu powyższych rynków, czyli część transakcji walutowych przeprowadzana jest bez ograniczeń, a część objęta jest ograniczeniami (m.in. występuje
  w Polsce ale bardziej przybliżony do rynku wolnego)

Rodzaj pary podmiotów zawierających transakcję walutową:

• Rynek międzybankowy - obroty o najwyższej wartości

• Rynek transakcji z klientami – dokonuje się na nim transakcji w celu obsługi wymiany handlowej,

• Rynek detaliczny – największa ilość klientów ale z najmniejszymi kwotami.

Z punktu widzenia rodzaju przeprowadzanych transakcji, rynek walutowy można podzielić na:

• Rynek natychmiastowy (czasowy, SPOT) – występuje w każdym kraju – transakcje zawierane są po cenie na moment zawarcia umowy ale fizyczna wymiana walut może nastąpić do dwóch dni roboczych, (ale muszą być rozliczone i wykonane do końca miesiąca np. transakcja zawarta 27.02 musi zostać wykonana 28.02)

• Rynek terminowy (rynek FORWARD) – transakcje walutową zawieramy w danym momencie po kursie terminowym, natomiast wykonanie tej transakcji następuje w ściśle określonym momencie w przyszłość.

Obliczanie kursu terminowego

KT = KS +/- MT

MT – marża terminowa

Spot =2,5000 1YForward = 2,5601

USD/PLN	BID	ASK
USD/PLN	2,4950	2,5050
1Y	600	602

1Y =0,0001

Forward bid to 2,4950+0,0600=2,5550 (czyt. Od końca)

Forward ask 2,5050+0,0602=2,5652

Jeżeli pierwsze są niższe a drugie wyższe to należy je dodać (odejmuje się w odwrotnym przypadku)

EUR/USD

1,283 – 1,5299

1M: 2 -4

1,2585 – 1,5303

Kurs forwardowy niższy (UAH/PLN)

Spot = 0,5020 UAHLibor = 15% Wibor = 6,5%

1YForward = 04649

UAH/PLN	Bid	ask
UAH/PLN	0,5000	0,5040
1Y	0,0372	0,0370

Forward bid 04628

Forward ask 0,4670

USD/JPY

100,25 100,98

101 95

100,25 100,98

-1,01- -0,95

99,24 100,03

Klasyfikacja rynku walutowego

• Rynek transakcji rzeczywistych (rynek tradycyjny) – dochodzi na nim do fizycznej wymiany walut

• Rynek transakcji nierzeczywistych (rynek nowoczesny)- nie dochodzi do fizycznej wymiany walut a jedynie rozliczane są różnice kursowe,

Istnieją trzy zasadnicze różnice pomiędzy wyróżnionymi wyżej rodzajami transakcji. Sprowadzają się one do tego, iż:

• Transakcje rzeczywiste wymagają realnej dostawy waluty ustalonej w kontrakcie, natomiast
  w transakcjach pochodnych nie zawsze musi dochodzić do fizycznej dostawy przedmiotu kontraktu, co oznacza, iż mogą być one też rozliczane pieniężnie (różnicowo),

• Prawa i obowiązki stron kontr instrumentami pochodnymi mogą być asymetryczne, czego przykładem są opcje,

• Transakcje rzeczywiste są zawierane na rynku pozagiełdowym (ORC), natomiast większość transakcji instrumentami pochodnymi jest zawierana na giełdzie (zazwyczaj są to giełdy terminowe – futures lub opcyjnie)

Stan posiadania (albo zadłużenia) w jakiejś walucie to „pozycja” w danym pieniądzu

Pozycja walutowa – to zestawienie wierzytelności i zobowiązań dowolnego podmiotu w walutach obcych bez względu na termin.

Rodzaje pozycji walutowych

• Domknięta (zamknięta) kiedy należności i zobowiązania są takie same.

• Otwarta – kiedy należności i zobowiązania się różnią.

Pozycja długa (long) oznacza stan posiadania w danym pieniądzu, jego zasób albo już otrzymany, albo jeszcze oczekiwany

Pozycja krótka (short) oznacza zobowiązanie do uregulowania w danej walucie czyli dług.

Wykład 2, 07.03.2014r.

W przypadku podziału ze względu na motyw przyświecający stronom podczas zawierania transakcji do najistotniejszych zalicza się cztery typy operacji:

• Transakcje inwestycyjne,

• Transakcje spekulacyjne,

• Transakcje hedgingowe (zabezpieczające),

• Transakcje arbitrażowe

Transakcje spekulacyjne – to transakcje, które cechują się raczej krótszym horyzontem czasowym – w skrajnych przypadkach tego typu operacje trwać mogą zaledwie kilka minut, a nawet sekund. Ich zawieranie związane jest z krótkoterminowym przekonaniem graczy, co do kształtowania się kursu określonej waluty bądź grupy walut. U podstaw procesu decyzyjnego w tego typu transakcjach stoi często tzw. analiza techniczna wykorzystująca zachowanie się cen w przyszłości do prognozowania cen w przyszłości.

Spekulacja:

• Na zwyżkę kursu (bullish speculation)

• Na zniżkę kursu (bearish speculation)

CFD – Contract-for-difference – kontrakt różnic kursowych – to umowa z drugą stroną kontraktu, najczęściej brokerem, o wypłatę różnicy, która wystąpiła między ceną otwarcie pozycji, a jej zamknięciem.

	Kontrakt futures	CFD
Kurs transakcyjny	Terminowy	Natychmiastowy
Jednostka transakcyjna	1 kontrakt (niepodzielony)	1 lot (podzielony np. 0,5;0,1)
Godziny handlu	Sesyjny	24h (forex), lub sesyjny
Punkty swap	Brak – cena transakcyjna jest kursem terminowym	Naliczane za każdy dzień utrzymywania pozycji
Dźwignia	Zwykle nie wyższa niż 1:50	1:100 lub 1:200
Koszty	Prowizja za transakcję	Brak prowizji, ceny podawane są ze spreadem
Rozliczanie	Określony np. 3-miesięczny	Nieokreślony, ale nie dłuższy niż dopuszczony przez brokera (najczęściej 1 rok od zawarcia transakcji –max)
Zamknięcie pozycji	Transakcja przeciwstawna	Wyłącznie przez opcję „Zamknij”

Przykład

Depozyt początkowy: 5000 €

Inwestycja: 2000 € (CFD)

Przyznana dźwignia: 1:100  200.000 €

7.03 godz. 12:30 EUR/USD 1,3020 – 1,3022

aprecjacja euro

CFD  2 loty

14:05  decyzja: kupno euro  1,3022 kurs otwarcia kontraktu

1,3024 – 1,3026

1,3024 – 1,3022 = 0,0002

200.000 EUR * 0,0002 EUR = 40 EUR

2000 EUR + 40 EUR

Wykład 3; 21.03.2014r.

NDF czyli Non-Deliverable Forward (NETTA) – terminowa transakcja nierzeczywista jest kontraktem terminowym, w którym nie dochodzi do fizycznej dostawy waluty transakcji, a jedynie rozlicza się różnice kursowe miedzy kursem terminowym uzgodnionym między klientem i bankiem (tzw. kurs realizacji) a kursem kupna/sprzedaży waluty obcej kwotowanym przez bank w dniu rozliczenia kontraktu (tzw. kurs referencyjnym).

K = Wartość kontraktu NDF × (kurs referencyjny – kurs realizacji)

Sytuacja klienta i banku w kontrakcie NDF

1. Klient chce kupić w transakcji terminowej walutę obcą

   1. K > 0 Bank przekazuje różnicę kursową na rachunek klienta, (zysk klienta)

   2. K < 0 Klient przekazuje różnicę kursową na rachunek banku. (strata klienta)

2. Klient chce sprzedać w transakcji terminowej walutę obcą

   1. K > 0 – Klient przekazuje różnicę kursową na rachunek banku

   2. K < 0 – Bank przekazuje różnicę kursową na rachunek klienta

Przykład:

100000 USD –depozyt

1 miesiąc (okres zawarcia umowy)

21.03.2014r. – data zamknięcia kontraktu USD/PLN

Ustalony kurs terminowy miesiąc wcześniej: KT = 3,0120 – 3,0210

Założenia: oczekiwana aprecjacja USD, która będzie wyższa niż wyznaczony przez nas kurs terminowy. Powinniśmy kupić walutę USD.

Kupno USD 21.03.2014r.

3,0220 – 3,0310

100000 * (3,0310 – 3,0210) = 1000 PLN

Bank  klient

Opcja walutowa jest umową, w której nabywca opcji ma prawo do kupna lub sprzedaży określonej ilości waluty, po określonym kursie, przez lub w określonym kursie, przed lub w określonym terminie w przyszłości; a sprzedawca opcji (tzw. writer, gwarantujący opcję, wystawca opcji) ma obowiązek do dostarczenia lub odbioru określonej ilości waluty, po określonym kursie, przed lub w określonym terminie w przyszłości.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje opcji:

• Opcje kupna, tzw. opcja call – która daje prawo do kupna waluty w przyszłości po określonym kursie,

• Opcję sprzedaży, tzw. opcja put – która daje prawo do sprzedaży waluty w przyszłości po określonym kursie.

Kupno opcji kupna (long call strategy) – daje inwestorowi (nabywcy) prawo do zakupu waluty po określonej cenie w ciągu określonego czasu w przyszłości; celem nabywcy jest wykorzystanie potencjalnego wzrostu kursu waluty bazowej do osiągnięcia zysku lub ochrony przed jego wzrostem; nabywca opcji ma możliwość osiągnięcia (teoretycznie) potencjalnie nieograniczonego zysku, natomiast strata jest ograniczona do wysokości zapłaconej premii.

Nabywca zajmuje pozycję długą, a sprzedający krótką.

Sprzedaż opcji kupna (short call strategy) to wystawienie opcji kupna; celem wystawcy opcji jest zrealizowanie zysku ze stabilnego lub spadającego kursu waluty bazowej lub ochrona przed spadkiem ceny waluty bazowej; sprzedawca ma możliwość osiągnięcia ograniczonego zysku – do wysokości otrzymanej premii, natomiast narażony jest na potencjalnie nieograniczone straty wskutek wzrostu kursu waluty bazowej.

Kupno opcji sprzedaży (long put strategy) – daje inwestorowi prawo do sprzedaży waluty po określonej cenie w ciągu określonego czasu w przyszłości; celem nabywcy jest wykorzystanie możliwego spadku kursu waluty bazowej do osiągnięcia zysku lub ochrony przed spadkiem ceny waluty bazowej; nabywca tej opcji może osiągnąć potencjalnie nieograniczony zysk w sytuacji obniżania się kursu waluty bazowej, natomiast strata zostaje ograniczona do wysokości zapłaconej premii.

Sprzedaż opcji sprzedaży (short put strategy) to wystawienie opcji sprzedaży, celem wystawcy opcji jest zrealizowanie zysku ze stabilnego lub rosnącego kursu waluty bazowej lub ochrona przed wzrostem ceny waluty bazowej, sprzedający może osiągnąć maksymalny zysk w wysokości otrzymanej premii, natomiast ponieść potencjalnie nieograniczoną stratę w przypadku osłabienia waluty bazowej.

Przykład

Opcja europejska/nierzeczywista.

21.03.2014

100000 USD

Premia 500 PLN

USD/PLN

KR  3,0210

21.03.2014 r.: 3,0270 – 3,0350

Możliwe strategie:

Long call	Short call
3,0210 3,0350 100000*(3,0210 – 3,0350) = 1400 PLN (zysk) + 900 PLN (1400-500)	- 1400 (strata) - 900 PLN

Long put	Short put
3,0210 3,0270 Strata 500 zł	Zysk 500 zł

Wykład 4 04.04. 2014

Strategia combination, która rozpatrywana z punktu widzenia nabywcy polega na zakupie różnych opcji ( call i put) wystawionych na ta sama walutę, natomiast rozpatrywana z punktu widzenia wystawcy polega na wystawieniu ( sprzedaży) różnych opcji ( call i put) na tą samą walutę.

Rodzaje:

a) strategia stolaża ( straddle) – polega na zakupie lub sprzedaży 2 opcji- jednej kupna i jednej sprzedaży. Obie opcje muszą mieć ten sam kurs realizacji i ten sam termin wykonania.

- długi stelaż ( long put, long call)

-krótki stelaż (short put, short call)

b) strategia dusiciela( strangle)- polega na zakupie lub sprzedaży 2 opcji- jednej kupna i jednej sprzedaży. Opcje te różnią się ceną wykonania, cena wykonania opcji put powinna by c niższa od ceny wykonania opcji call, natomiast posiadają ten sam termin realizacji

-długi dusiciel ( long put & call) → kursy realizacji się różnią.

- krótki dusiciel (short put & call)

c) strategia strip - polega na tym, że inwestor otwiera pozycję długą w jednej opcji call i 2 opcjach put o tej samej cenie i tym samym terminie realizacji.

-long call

-long put

-long put

d) strategia strap- inwestor posiada długą pozycję w 2 opcjach call i 1 put o tej samej cenie wykonania i tym samym terminie realizacji. Używana w celu umocnienia waluty bazowej.

- long call

- long call

- long put

Do strategi złożonych zalicza się także strategie typu spread, w których inwestor występuje w roli nabywcy i wystawcy opcji na ten sam instrument bazowy. Strategie te dzielą się na 3 rodzaje strategi:

• horizontal spread ( calendar pread) – pozioma rozpiętość, opcję mają ta samą cenę realizacji, ale rożny termin wygaśnięcia

• verical spread ( money spread) – pozioma rozpiętość, opcję mają różne ceny realizacji ale te same terminy wygaśnięcia

• diagonal spread – opcje posiadają różne ceny realizacji i różne terminy wygaśnięcia

Jedną z najbardziej popularnych strategi spread jest strategia niedźwiedzia ( bear spread). Polega ona na jednoczesnym zakupie i sprzedaży 2 różnych opcji put lub call, przy czym kurs wykonania opcji kupionej powinien być wyższy od ceny wykonania opcji wystawionej

+ strategia z wykorzystaniem opcji kupna ( long call, short call)

+ strategia z wykorzystaniem opcji sprzedaży ( long put, short put , cena realizacji opcji long put powinna być wyższa od ceny wykonania opcji short put)

Strategia byka ( bull spread)- polega na jednoczesnym zakupie lub sprzedaży opcji call lub put, przy czym kurs wykonania opcji zakupionej powinien być niższy od kursu realizacji opcji sprzedanej

+ strategia z wykorzystaniem opcji kupna (long call → niższa cena, short call-> cena wyższa)

+ strategia z wykorzystaniem opcji sprzedaży ( long put, short put)

Strategia zerokosztowa- rodzaj strategi opcyjnej, polega na jednoczesnym nabywaniu oraz wystawieniu opcji określonego rodzaju, tak aby premia za opcje nabywane była równa premii za opcje wystawiane

Wykład 5 9.05

Kolejnym etapem operacji walutowych są tz transakcje arbitrażowe. Są one pozbawione ryzyka, wykorzystują czasową nieefektywność rynku do zawarcia kontaktów kupna/sprzedaży określonych instrumentów na różnych, a nawet tym samym rynku w celu osiągnięcia zysku. Zysk księgowy na pojedynczej transakcji arbitrażowej jest pewny lecz niewielki, co powoduje że usually są one opłacalne pod warunkiem, że przeprowadza się je na duża skalę.

Arbitraż walutowy- operacja przynosząca zysk, wykorzystująca różnice kursów walutowych istniejące w danym momencie między różnymi rynkami walutowymi w odniesieniu do jednej waluty lub większej ich liczby.

Rodzaje:

- dwu,trój – walutowy, wielowalutowy

- krajowy, zagraniczny

zad.

Mamy do dyspozycji 1 mln zł. Musimy zainwestować bez podejmowania ryzyka.

USD/PLN 3,0850 – 3,0860

EUR/PLN 4,1382 – 4,1390

EUR/USD 1,1850 – 1,1855

PLN - USD – EUR – PLN

1.000.000 zł - 324.044,07 $ (1 mln : 3,0860) - 273.339,58 eur ( 324.044,07$ : 1,1855) – 1.131.133,80 ( 273.339,58 eur * 4,1382)

PLN – EUR – USD – PLN

1.000.000 zł ( : 4,1390 ) - ( * 1,1850) - (* 3,0850) – 883.238,70 zł