06.10.2011

Elementy konstytuujące naukę: 1.własny przedmiot, 2.naukowe metody badań, 3. Język – zbiór terminów które mają określone znaczenie.

Psychologia stała się nauką w 1879 r. Wilhelm Wundt jako pierwszy założył laboratorium psychologiczne w Lipsku.

Psychologia jest nauka empiryczną bazującą na badaniach.

Platon – filozof myśliciel – Platonowi zawdzięczamy pojęcie duszy. Dusza rodzi się i umiera razem z ciałem. Psychologia bada to co rozgrywa się w naszej duszy.

Arystoteles - Podał pierwszą teorię duszy. Narzucił całej ludzkości, że wszystko co rozgrywa się w naszej duszy ma charakter świadomy – akt świadomości (wykracza po za umysł ku światu fizycznemu).

Do XIX w. były tylko te dwa założenia.

Introspekcja – zespół metod badawczych. Jest to zaglądanie do wnętrza. Analiza własnych stanów psychicznych, myśli i przemyśleń.

1879 – Wilhelm Wundt – psychologia staje się nauką, 1889 – pierwszy kongres, 1903 - Władysław Heinrich (U.J) pierwszy polski psycholog, założył laboratorium psychologiczne.

Zaczęto przeprowadzać eksperymenty , wymyślono testy psychologiczne.

Termin duszy został zastąpiony psychiką.

Pod koniec XIX w. pojawiają się różne poglądy zaprzeczające aktowi świadomości i introspekcji.

Główne koncepcje:

*behawioryzm – zaatakował przedmiot i metodę. Musimy posługiwać się metodami…….

*koncepcja psychodynamiczna – najważniejsze przyczyny ludzkich zachowań są nieświadome. (Freud)

* koncepcja poznawcza – Człowiek jest samodzielnym podmiotem , który samodzielnie i celowo działa.

* koncepcja humanistyczna – nie jest jeszcze rozwinięta

Behawioryzm – J. Watson 1913r. – Zdaniem behawiorystów to co się dzieje w naszej duszy nie da się naukowo zbadać. Nie da się zmierzyć leku. Takie zjawiska psychologiczne nie nadają się do badań. Nie ma takiej metody by badać psychikę.

Uczynili z psychologii naukę którą można badać tak jak fizykę, matematykę. Zajmowali się przyczynami i reakcjami .

„Człowiek jest jak kula bilardowa kierowana środowiskiem” – środowisko rozstrzyga jak się zachowujemy, nie ważne są nasze marzenia, uczucia itp.

Skinner – przyczyny naszych zachowań rozpatruje się w psychice.

1.Przedmiotem zainteresowań powinno być obserwowane zachowanie.

2.Postulat użyteczności nauki i stosowania obiektywnych metod badań.

3.Człowiek jest istotą bierną, reaktywną.

4. Przyczyny ludzkich zachowań tkwią w środowisku.

Redukcjonizm – posługiwali się nią behawioryści. Bardzo złożone obiekty badań można zastąpić uproszczonymi modelami lub je maksymalnie uproszczamy. Przeprowadzamy badania na uproszczonych modelach i uogólniamy wyniki na wszystkich obiektach, nawet na złożonych.

5.Środowisko to mozaika bodźców (S), a zachowania człowieka to zespół reakcji (R).

Utrudnieniem behawiorystów w poznawaniu jest przeszłość i historia człowieka. Ich ulubionym obiektem badań jest szczur. Szybko się uczy i szybko rozmnaża. W badaniach szczur zastąpił człowieka.

Mechanizm zachowań

Bodźce (S) aktualnie odbierane

Łańcuchy skojarzenie tkwiące w pamięci (SR->K _-⁺) Zachowanie

Widok myszy (losowe, nie wiemy jak się zachowamy) -> dotkniecie (miłe – miękkie futerko, niemiłe – ugryzienie) -> Skojarzenie (miłe – lubię myszy, niemiłe – nie lubię).

Prawo efektu – zachowujemy się tak aby zdobyć maksimum nagród i minimum kar: * dostaniemy nagrodę powtarzamy zachowanie, * dostaniemy karę – nie powtarzamy tego zachowani.

Najlepszą metodą nie są tylko kary albo tylko nagrody lecz za dobre zachowanie nagroda a za złe kara.

13.10.2011

Zygmunt Freud – psychoanaliza.

„Człowiek to łupinka orzecha miotana na oceanie nieświadomych burz.”

Freud ur. 1885r. w Austrii. Miał żydowskie korzenie. Marzył o etacie na uniwersytecie, niestety nie otrzymał go. W XIX w. wyjechał na staż do Francji do kliniki dr. Charpa – eksperymentował z narkoza. Zwrócił uwagę Freuda na hipnozę i podświadomość. Po powrocie opracował własną koncepcje – psychoanalizę w czasach pruderyjnej Europy.

1.Najważniejsze przyczyny zachowania są nieświadome.

2.Wszystkie zachowania człowieka maja swoją przyczynę.

3.Człowiek skazany na życie w ciągłym konflikcie między: * mrocznymi siłami biologicznymi, *przyswojonymi normami społecznymi.

4.Zaburzenie zachowania są przejawem trudności w zaspokajaniu biologicznych popędów.

Warstwy osobowości

ID- Przychodzimy z nią na świat „ono”, biologiczny popęd, Eros(symbol dażenia do przyjemności) i Tanathos (popęd który każe nam niszczyć) – przez całe życie wywierają na nas nacisk, nieświadome, zasada przyjemności.

EGO – nabyte przekonania, ustosunkowania świadome i przedświadome, zasada realizmu, nasze przekonaniam postawy, ustosunkowania.

SUPEREGO – nabyte normy, zasady postepowania (moralność i sumienie, zasady, powinności.

Freud zastał psychologię która używała introspekcji. Zanegował to. Introspekcja przestała być popularna.

Treści : *jawne – poklepanie po plecach, mówienie *ukryte – nieświadome, psychoanaliza.

Metody składające się na psychoanalizę: analiza marzeń sennych, skojarzeń, zapomnień, czynności „pomysłowych”

Psychologia poznawcza:

Człowiek – badacz, decydent, kowal własnego losu.

1.znaczenie informacji w kierowaniu zachowaniami (informacja to znaczenie bodźca).

2.aktywne przetwarzanie informacji: *interpretowanie odbieranych bodźców (selekcja lub poszukiwanie, nadawanie znaczenia), *rola struktur poznawczych (system informacji o świecie i o sobie, zakodowanych w pamięci).

3.człwoek najczęściej świadomie wybierający cel i sposoby ich osiągania.

Zachowania człowieka zależą od: *cech organizmu, *środowiska: środowisko obecne – minione, fizyczne – społeczne, kulturowe, * człowieka jako podmiotu (jego emocji, wiedzy, postaw, zdolności itp.)

Podmiotowe wyznaczniki zachowań : * aspekty stateczne – cechy człowieka: zdolności, temperament, osobowość, * aspekty dynamiczne – procesy regulacyjne: procesy kierunkowe (emocje, motywacja), procesy instrumentalne (poznawcze –umysł, wykonaniowe – siła).

Pamięć – badanie klasyczne. To właściwość zachowawcza tkanki nerwowej przejawiająca się w możliwości gromadzenia, przechowywania i przypominania minionych doświadczeń.

H. Ebbinghous – 1885 – listy słów i zgłosek.

Podział pamięci: *pierwotna – wtórna (James 1890) i bezpośrednia (sprawdzenie po chwili nauki) – odroczona (sprawdzenie np. po 10 min. * krótkotrwała(STM) – długotrwała(LTL)(Hebb 1949) *ultrakrótkotrwała ( sensoryczna) SR

Metafora komputerowa : Broadbent (1958) – analogia miedzy komputerem a ludzkim umysłem, zwłaszcza o pamięci. W pamięci jest tak jak w komputerze. Są cechy strukturalne (bazowe – dostajemy w kodzie genetycznym – w komputerze hardware).

*magazyny pamięciowe

*kodowanie informacji(nadawanie formy dotowanej do magazynu)

*przekazywanie danych do kolejnych magazynów

Procesy sterujące przetwarzaniem (soft-wore)

*nadawanie znaczenia

*powtarzanie (strategia pamięciowa)

*organizowanie (podwyższenie poziomu ustruktalizowania)

Metafora komputerowa – pamięć jako proces przetwarzania danych obejmujący: *kodowanie dopływających informacji, *Przechowywanie danych * wydobywanie danych

R.Atkinson i R.Shitrin (1968) – wielomagazynowy modle pamięci

Bodźce -> pamięć ultrakótkotrwała SR (jest ich tyle ile zmysłów) -> pamięc krótkotrwała (STM) - >pamięć długotrwała (LTL)

Pamięć ultrakrótkotrwała (SRS): * Sperling (1960) – SRS ikoniczna (wzrokowa) * Neisser (1967 ) – SRA echoniczna (słuchowa) .

SRS – to przechowywanie jednego bezpośredniego obrazu informacji sensorycznej, niezależnie od woli, wyznaczone przez bodźce. Czas przechowywania: maks. 2-5 s. Kod (forma danych – sensoryczny). Pojemność: bardzo duża (nieograniczona). Podłoże: aktywność bioelektorniczna komórek kory sensorycznej (zmysły).

Pamięć krótkotrwała (STS; STM) ; to przechowanie bezpośredniej interpretacji danych sensorycznych dokonanej w kategoriach naszej wiedzy, postawy. STS stanowi pole robocze dla świadomych procesów przetwarzania informacji ( procesów sterujących). Czas przechowywania: kilka sekund (minut?). Kod głównie słuchowy (akustyczny?, artykularny?). Pojemność 7 ⁺_- 2 jednostki znaczeniowe. Podłoże: rewerberacja (okresowa aktywność bioelektryczna obwodu neuronów).

Pamięć długotrwała: (LTS, LTM) : deklaratywna – wiedza; proceduralna – czynowa. Jest to przechowalnia informacji. Deklaratywna : * dotychczas zgromadzonych wiadomości (pamięć semantyczna) *wspomnienia jednakowych zdarzeń (pamięć epizodyczna)

Proces percepcyjny – zapamiętywanie przy pomocy zmysłów ale również przy pomocy wiedzy którą już posiadamy.

Myślenie jako proces poznawczy

Myślenie to uwewnętrzniona czynność umysłowa polegająca na przetwarzaniu informacji prowadząca do uogólnienia , bezpośredniego poznawania rzeczywistości abstrakcyjnej.

Struktura myślenia: * materiał (dane), *operacja (czynność przetwarzania)* reguły (strategie, zasady).

Materiał – funkcja budowania uogólnień. Materiał myślenia: *spostrzeżenia – przez zmysły, pierwsze lata życia ale w wieku dorosłym też.* wyobrażenia – tworzenie obrazowej prezentacji obiektu który aktualnie jest niedostępny zmysłom, *pojęcia i sądy.

Wyobrażenia: * odtwórcze – używana jest pamięć, odtwarza się je * twórcza

Pojęcie to wewnętrzna reprezentacja (myśl) w której odzwierciedlone są cechy istotne, wspólne dla klasy przedmiotów czy zdarzeń albo też stosunki między elementami rzeczywistości.

Składniki pojęć : * zakres przypadków (desygnat) * zasada decydująca o zaliczeniu dowolnego obiektu do zbioru desygnatów (cechy wspólne).

Etykieta słowna – nazwa

Pojęcia: naturalnie – p. intuicyjne np. malować, zielony, ściana – nie są wyróżnione sprecyzowane cechy wspólne * matrycowe: pojęcia bardzo precyzyjne, określone cechy wspólne np. każdy długopis ma atrament

Ogólne (uczucie, drzewo) i specyficzne (miłość, złość, lipa, sosna).

Konkretne i abstrakcyjne.

Sąd - wewnętrzna reprezentacja związku pomiędzy dwoma (lub więcej) pojęciami np. spaniele to psy myśliwskie. Przetwarzanie sądu to rozumowanie

Operacja to transformacje jakim podlegają informacje w procesie myślenia.

Operacje elementarne: *analiza (myślowy podział na części, wyodrębnienie części) i synteza (scalanie wyodrębnionych części w całość). *abstrahowanie (pomijanie pewnych aspektów) i uogólnianie ( ujmowanie w jedność istotnych cech wspólnych) * porównywanie (jednoczesne zestawienie przynajmniej 2 elementów).

Reguły – kierują przebiegiem myślenia. * algorytmy – precyzyjny przepis: niezwodny, określony, masowy. * heurystyki – zawodne, mało określone, szczegółowe lub ogólne wskazówki myślenia. Np., pomyśl, zastanów się , rozważ dokładnie to…

Myślenie reproduktywne i produktywne (O.Selz): *reproduktywne – nie daje nam nic, żadnych korzyści, *produktywne – rezultatem myślenia jest coś nowego, nowa idea.]

Myślenie produktywne: *twórcze – jednostka o tym nie wiedziała ale inni tak, * twórcze – rezultat nowy dla ludzkości.

Problem: to specyficzna kategoria zadań. Do jego rozwiązywania niezbędne jest wytworzenie nowej dla podmiotu informacji, ma charakter podmiotowy, wymaga myslenia produktywnego.

Rodzaje problemów: *poznawcze, decyzyjne, wykonawcze * naukowe techniczne, społeczne, organizacyjne, polityczne* Konwergencyjne (zbieżność) – jedno poprawne rozwiązanie * dywergencyjne (rozbieżne) – wiele poprawnych rozwiązań.

Rozwiązywanie problemów: * dostrzeganie problemu (odkrycie problemu), * analiza sytuacji problemowej (informacji początkowych oraz celu). * wytwarzanie pomysłów rozwiązania (hipoteza) * weryfikacja hipotez .

Dostrzeganie problemu – uświadamianie sobie, że zasób posiadanej wiedzy nie wystarcz do osiągnięcia planowanych celów. Przyczyny trudności w tej fazie: *zasada trwałości – traktowanie zjawisk i sytuacji jako całości o trwałej strukturze. *Brak nastawienia badawczego (gotowośc do poszukiwania i określania problemów). *Niski poziom zdolności, zwaną wrażliwością na problemy.

Analiza sytuacji problemowej: * analiza celu (ew. jego przeformułowanie, wyodrębnienie celów składowych).* Analiza danych początkowych ( dane istotne zbędne, brakujące, dane pozytywne i negatywne, wykrywanie danych zamaskowanych – czynności interpretacji – uzupełnienie brakującego elementu w ciągu np. 2,4,6,…,10) i estrapolacja. Przyczyny trudności : *błędne listy danych, *nieuwzględnienie danych negatywnych, zawartych w sytuacji problemowej.* fikcja funkcjonalna – postrzeganie jakiegoś przedmiotu z wyłącznie z punktu widzenia jego głównej funkcji.

Wytworzenie hipotezy: * wytworzenie pomysłu jako proces heurystyczny ( dynamiczne listy danych operacji i reguł heurystycznych – albo się bada albo nie). * wytwarzanie pomysłów jako proces zdolny do samorealizacji. * olśnienie: występuje w przerwie między etapami myślenia, poprzedzają ją nieudane próby, wynik nie zawsze jest poprawny, wystąpienie olśnienia zależy od cechy jednostki i od rodzaju problemu. Przyczyny olśnienia: *teoria inkubacji – połączenie informacji wymaga czasu – czasem bardzo długi. * Wygasanie błędnych nastawień – przerwa w której oddalamy błędne informacje.

Pomysł jako wynik fazy wytwarzania hipotezy.

Prawo Guilforda : 1. Liczba wymyślonych przez jednostkę pomysłów jest względnie stała w czasie. 2. Pomysły wywołane w późniejszym czasie są bardziej oryginalne.

Weryfikacja hipotez : metody – sukcesywna, jednoczesna. Wykorzystanie myślenia logicznego, krytycznego. Przyczyny trudności w weryfikacji : 1.efekt emocjonalny (tendencyjność psychologiczna): *unikanie informacji zaprzeczających, * tangencjonalna interpretacja danych,* niedostrzeganie informacji zaprzeczających. 2. Efekt pierwszeństwa (przecenianie informacji zdobytych w pierwszej kolejności).

Procesy poznawcze – odzwierciedlenie rzeczywistości

Bodźce: *tor emocjonalny -> spostrzeganie, pamięć, wyobrażenia -> obrazy, idea, myśli *tor emocjonalny -> strach (gniew), ssanie w żołądku, bicie serca, pocenie się, drżenie mięśni -> wykrycie „wartości” (+/-), zmiana poziomu pobudzenia / aktywacji .

Emocje to proces regulacyjny którego istotą jest odzwierciedlenie stosunku jednostki do rzeczywistości, czyli odzwierciedlenie: *stosunku ja – świat, *przebieg czynności zewnętrznych, *przebieg czynności wewnętrznych, *przebieg procesów regulacyjnych.

Komponenty (cechy) emocji: *znak – składnik aktywny czyli składnik oceny pozytywności lub negatywności obiektu emocji dla jednostki. *siła pobudzenia – składnik pobudzeniowy, ocena ważności obiektu dla jednostki, ocena siły oddziaływania obiektu: inaczej natężenie emocji. *jakość (treść, modalność) emocji- składnik treściowy, wiążący się z rodzajem aktywizowanych potrzeb i rodzajem odbieranych bodźców (zapowiadające czy właściwe).

zmiany poziomu aktywacji zmiany w CUN , AUN(autonomiczny układ nerwowy) i układzie dokrewnym: napięcie mięśni, praca serca, układu oddechowego, pocenie się itp. zmiany psychologiczne zmiany treści świadomości, zmiany w przebiegu innych procesów (percepcji uwagi i myślenia itp.) Zmiany behawioralne: zachowanie ekspresyjne: mimika, pantomimika, wokalizacja (czynniki paralingwistyczne), zachowania wyładowcze.

Teoria emocji według Jamesa – Langego (peryferyczna teoria emocji) : informacje z receptorów -> zmiany w autonomicznym układzie nerwowym, gruczołowym, dokrewnym i mięśniach -> doznawanie emocji gniewu, strachu itd.

Teoria emocji według Cannona – Barda (talamiczna z łac. Wzgórze) : informacje z receptorów (w tym samym czasie: *wzgórze -> uczucie strachu, gniewu itd. *podwzgórze -> zmiany w autonomicznym wkładzie hormonalnym i mięśniach.

Dwuznacznikowa teoria emocji Schachtera – Singera : eksperyment Suproxin - z podawaniem adrenaliny.

Informacja z receptorów -> *reakcja fizjologiczna * reakcja poznawcza -> emocje.

01.12.2011

teoria atrybucji: sposób tłumaczenia, wyjaśnia, rozstrzyga o tym jakaś emocja.

Koncepcja Le Doux: Co jest pierwotne emocja czy poznanie?

Dwie drogi wzbudzania emocji: *droga górna (wolna) – związana z dokładnym procesem poznawczym: pobudzanie zmysłowe, kora mózgowa, ocena poznawcza (świadome rozpoznanie i identyfikacja bodźca) , ew. emocja. Zalety: precyzyjna reakcja dzięki analizom, Wada: długi okres przetwarzania. * Droga dolna (szybka): zmysł, ciało migdałowate, impulsy do mięśni i narządów wykonawczych. Zaleta : bardzo szybka, czasem ratuje życie – impulsywna reakcja. Wada : niedokładne, czarno – białe.

Mechanizmy uwarunkowania działań: *mechanizmy emocjonalno – popędowe, *wymagania lub wzory z otoczenia: trwałe, doraźne. *mechanizm motywacyjny – wybieramy cel oraz te zachowania które nas do niego prowadzą.

Motywacja proces regulacyjny, od którego zależy kierunek ludzkich czynności i ilości energii w działaniu (ogół motywów zaktywizowanych w danej chwili). Jej efekt to dążenie do osiągnięcia określonego celu.

Cechy motywacji: * kierunek: cel czynności (np. dojechać na zajęcia), stan podmiotu ze względu na który został wybrany cel (np.;. wyspać się) *siła, natężenie: zdolność wyłączenia konkurencyjnych motywów, stopień kontroli nad naszymi zachowaniami. *współwystępowanie emocji.

Determinanty kierunku siły motywacji: 1. Atrakcyjność (wartość) celu i zależy od : *napięcia motywacyjnego (wewnętrznego stanu niespełnienia) * wartość gratyfikacyjna celu (zdolność celu do redukcji napięć). 2.przekonanie o możliwości jego osiągnięcia. M=F(wc*ps) M=f(N,G,Ps) M-motywacja, f- punkt stały, Ps – prawdopodobieństwo sukcesu, wc- wartość celu, n- napięcie, g –gratyfikacja.

Potrzeby właściwości człowieka (organizmu lub osobowości), mająca charakter wymagań bez spełnienia których jednostka nie może normalnie funkcjonować.

Formy wzbudzania potrzeb: *brak niezbędnego czynnika, * działanie bodźców szkodliwych, * rozbieżność między trwałymi oczekiwaniami a rzeczywistością, rozbieżność między ideałami a rzeczywistością, * brak jakiejkolwiek rozbieżności

Potrzeby biologiczne i psychologiczne: *Klasyfikacja potrzeb E.Hilgarda : potrzeby biologiczne (popędy), potrzeby społeczne i osobiste (psychiczne). * Hierarchia potrzeb Maslowa: potrzeby podstawowe: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, szacunku, samorealizacji; potrzeby wyższe: poznawcze, estetyczne, transcendencji.

08.12.2011

Determinacja oceny prawdopodobieństwa sukcesu: 1. Obiektywne prawdopodobieństwo zdarzeń kierujemy na : informacje o faktach, powszechnymi przekonaniami, wiedzą o osiągnieciach ludzi podobnych do nas. 2.minione doświadczenia własne 3. Obraz świata i własna samoocena: przeświadczenie o tym jacy są inni ludzie, wiara w pecha lub szczęście, samoocena (przekonanie wartościujące, oceniające) :zawyżana – ryzyko startu do zbyt trudnych celów, zaniżana, obiektywna – wybieranie właściwych celów.

Wpływ emocji i motywacji na kierunek działania: 1.wybór kierunku działania (procesy kierunkowe pełnią role kryterium selekcji możliwych spośród zachowania). *wybór określonego celu spośród kilku możliwości konfliktu motywów: dążenie – dążenie; dążenie – unikanie; unikanie – unikanie. *wybór wielkości osiągnięć (formułowanie poziomu aspiracji – zależnie także od oceny prawdopodobieństwa sukcesu) * wybór sposobów osiągniecia celu. 2.Selekcjonujący wpływ motywów zależy od : * siły motywacji (chwiejność selekcji przy zbyt małej sile i sztywności selekcji, przy sile bardzo dużej czasem przerwane czynności zadaniowej i wykonanie czynności emocjonalnej) *odległość od przedmiotu którego motyw dotyczy *korygującej roli przewidywanych konsekwencji wyboru (ogranicza impulsywność działania).

Wpływ motywów na procesy poznawcze: Procesy poznawcze zależą od: *cech aktualnie poznawanych obiektów *uprzednich doświadczeń jednostki *stanów emocjonalnych i motywów.

Emocje i motywy działają jako czynniki selektywnie ułatwiające lub utrudniające związane z nimi procesy myślowe.

Wielkość wpływów zależy od : * siły motywu, *stopnia organizacji procesów poznawczych * dojrzałości osobowości (krytycyzm wobec własnych sądów i ocen). 1.wplyw motywacji na ułatwienie lub utrudnienie dostępu danych w czasie percepcji (selekcja). 2. Modyfikowanie percepcji (motyw aureoli lub diabelski perfekcyjne postrzeganie innych, spostrzeganie sytuacji niejednoznacznych). 3.wpływ na procesy pamięci (wybiórcze zapamiętywania treści). 4. Wpływ na procesy wyobraźni (skłonność do wyobrażania sobie tego , co odpowiada stanowi rzeczy związanemu z motywacją) szanse pomyślne oceniamy wyżej niż niepomyślne.

Motywacja a energia działania : motywacja wpływa na: *szybkość (tempo) działań *siłę działań (np. zdolność mięśni do wysiłku) * czas poświęcony działaniu *odporność na zmęczenie

Zdolność do wysiłku – ilość pracy jaką gotowi jesteśmy przeznaczyć na realizację celu, jest proporcjonalna do natężenia motywacji

Motywacja a sprawność działania: * I prawo Yerkesa - Dodsona: w miarę wzrostu natężenia motywacji sprawność wzrasta do pewnego momentu a przy dalszym wzroście motywacji sprawność maleje. * II prawo Yerkesa – Dodsona : im trudniejsze zadanie, tym niższy poziom motywacji zapewni najwyższą sprawność w działaniu

05.01.2012

Teoria hierarchiczna: *teoria 2 czynników Speacmana, *teoria Vernona, *teoria Cattela (inf. Płynna i subiektywna).

Teoria czynników równorzędnych : teoria Thuistone’a (7 równorzędnych podstawowych zdolności umysłu) : *rozumienie słów *płynność słowna *operowanie liczbami *zdolność przestrzenna *szybkość spostrzegania *zdolność indukcji i rozumowania *pamięć kojarzeniowa. Teoria Builforda (120 – 150 zdolności składowych) 120 części która każda z nich ma taki sam udział w naszej inteligencji.

Wskaźnik inteligencji : *wiek umysłowy (A .Binet) – tylko dla dzieci do ok. 14 roku życia. * klasyczny iloraz inteligencji ( W. Stein) * dewiacyjny iloraz inteligencji (Wechser) – dla każdego roku życia już nie muszą być inne pytania, nie ma wieku umysłowego (odchylenie standardowe).

Klasyczny : ii klas = WV/WŻ*100 wv – wiek umysłu wż – wiek życia ii- iloraz inteligencji

S (0dchylenie standardowe) każdy podaje różnice do średniej dodajemy i dzielimy na liczbę ludzi

Średnia arytmetyczna: x=M przybliżenie 100 s (15-16) 100_-⁺ 1s (84 – 116) norma ii

83-68 poniżej normy, 117 – 132 poniżej średniej ; 133 – 148 wysokość; 149 i więcej – bardzo wysoka

Stopnie upośledzenia: 67-52 – upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim ; 51-36 – upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym; 35 – 20 –upośledzenie w stopniu znacznym; poniżej 20 – upośledzenie w stopniu głębokim.

Inteligencja jest zależna zarówno od środowiska, właściwości biologicznych oraz własnej aktywności.

Rola czynnika genetycznego : Bouchald i McGue (1981) – 16 kombinacji pokrewieństwa genetycznego , 113 tys. par podobnych osób. Im bliżej jedności wynik tym trudniej o podobne wyniki korelacji (współczynniki). Najbliżej 1 mają bliźnięta jednojajowe wychowane razem 0,86. Czyli biologia jest bardzo ważna,

Rola środowiska Anna Fiskowska : 12 kategorii SES a średni iloraz inteligencji dziecka. Status 0 -> 12 iloraz inteligencji 86 - >108 Wskaźnik dziedziczności h²= w przybliżeniu 0,54(56) (0:1) im bliżej jedności tym większe znaczenie genetyki

12.01.2012

Okres I – typologia temperamentu: * Historia – Koncepcja Hipokratesa – Galena (rodzaj dominacji soków organicznych przesądza o usposobieniu człowieka). Krew – sangwinik; flegma – flegmatyk; żółć – choleryk; czarna żółć – melancholik. * współczesność - typologia konstytucjonalna (związek między budowa ciała a temperamentem). – Koncepcja Ketschmera ( Niemcy, lata 20 XIX w.) – ludzie z różnymi chorobami psychicznymi maja różne budowy ciała ( osoba chuda najczęściej choruje na schizofrenie, gruba – na inna chorobę). Typy budowy ciała: chudy wątły – samotnik trzymający dystans; grubasek – towarzyski, radosny, imprezowicz; atleta – powolny nielubiący zmian. Koncepcja Scheldona (USA lata 40 XX w). – fizjologia. Typy budowy ciała: chudy, wątły – samotnik, izolujący się od ludzi, abstrakcyjne myślenie; grubasek – nie przemęcza się, otwarty; atleta – wigor, energia.

Okres II – działanie naszego układu nerwowego: badania Pawłowa – rola cech procesów nerwowych (pobudzenie i hamowanie) w mózgu: * siła procesów nerwowych : różna siła pobudzenia i hamowania, *równowaga (lub jej brak) między siłą pobudzenia i hamowaniem; * ruchliwość procesów nerwowych.

Współczesne koncepcje temperamentu : Temperament to takie cechy zachowania które: * mają charakter formalny, stylistyczny, *obecne są od urodzenia * Występuje także u zwierząt * jeden z regulatorów zachowań.

Koncepcja Jana Strelaua - temperament to zespół formalnych, względnie stałych cech zachowania, które przejawiają się w: 1. Poziomie energetycznych zachowań , 2. Parametrach czasowych zachowań.

Poziom energetyczny zachowań : 1. Reaktywność – względnie stała dla jednostki siła reagowania na określony bodziec : *wrażliwość na bodźce, * odporność (wydolność) na bodźce silne lub długotrwałe. 2. Aktywność zachowań – ilość i wartość stymulacyjna podejmowanych zachowań.