Notatka z tekstu: stan na: 06.05.2017 r.

Ustawy z dnia 7 września 1991 r.

o systemie oświaty

(Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, 1954, 1985 i 2169 oraz z 2017 r. poz. 60)

ogłoszono dnia 2 grudnia 2016 r.
obowiązuje od dnia 25 października 1991 r.

historia od dnia 21 czerwca 1996 r.

Rozdział 1. Przepisy ogólne

1. System oświaty zapewnia w szczególności:

• realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki,

• wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny,

• możliwość zakładania oraz prowadzenia szkół i placówek,

• dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów,

• możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie,

• opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi (realizacja zindywidualizowanego procesu kształcenia) oraz szczególnie uzdolnionymi (realizowanie indywidualnych programów nauczania, możliwość ukończenia szkoły w skróconym czasie),

• przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu oraz kierunku kształcenia (dostosowanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy),

• zmiejszenie rożnic w kształceniu, wychowaniu i opieki między regionami kraju (ośrodki wielkomiejskie i wiejskie),

• możliwość uzupełniania przez osoby dorosłe wykształcenia ogólnego, jak również zdobywania lub zmiany kwalifikacji zawodowych lub specjalistycznych,

• utrzymanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki w placówkach,

• opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej,

• warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów (zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne),

• upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych,

• kształtowanie w uczniach podstaw przedsiębiorczości (sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym).

2. System oświaty obejmuje:

• przedszkola (również z oddziałami integracyjnymi i specjalne),

• szkoły:

  - podstawowe (również specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego),

  - gimnazja (również specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi, sportowymi i przysposabiającymi do pracy, sportowe i mistrzostwa sportowego)

  - ponadgimnazjalne (również specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze i leśne),

  - artystyczne,

• placówki oświatowo-wychowawcze (również schroniska młodzieżowe),

• placówki kształcenia ustawicznego, praktycznego, ośrodki dokształcania oraz doskonalenia zawodowego,

• placówki artystyczne,

• poradnie psychologiczno-pedagogiczne,

• młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz inne specjalne ośrodki wychowawcze,

• placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (internaty),

• zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli,

• biblioteki pedagogiczne,

• kolegia pracowników służb społecznych.

Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, a także szanowania godności osobistej ucznia.

Szkoły i placówki zapewniające uczniom dostęp do Internetu mają obowiązek zabezpieczyć uczniów przed dostępem do treści nieodpowiednich oraz aktualizować oprogramowanie zabezpieczające.

Szkoły i placówki mogą mieć charakter publiczny lub niepubliczny, oraz mogą być zakładane i prowadzona przez:

• jednostki samorządu terytorialnego (tylko publiczne),

• inne osoby prawne lub osoby fizyczne.

Do zadań gmin należy zakładanie i prowadzenie przede wszystkim:

• publicznych przedszkoli,

• przedszkoli z oddziałami integracyjnymi,

• przedszkoli specjalnych,

• szkół podstawowych i gimnazjów,

• gimnazjów z oddziałami integracyjnymi (z wyłączeniem szkół specjalnych, artystycznych oraz szkół przy zakładach karnych, poprawczych i schroniskach dla nieletnich).

Do zadań powiatu należy zakładanie i prowadzenie przede wszystkim:

• szkół podstawowych specjalnych,

• gimnazjów specjalnych,

• szkół ponadgimnazjalnych,

• szkół ponadgimnazjalnych z oddziałami integracyjnymi,

• szkół sportowych,

• szkół mistrzostwa sportowego (z wyłączeniem szkół i placówek o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym).

Do zadań samorządu województwa należy między innymi zakładanie i prowadzenie:

• publicznych zakładów kształcenia,

• placówek doskonalenia nauczycieli,

• bibliotek pedagogicznych,

• kolegiów pracowników służb społecznych.

Określone organy prowadzące szkoły lub placówki odpowiadają za ich działalność, a do ich zadań należy przede wszystkim:

• zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki (bezpieczne i higieniczne warunki do nauki, wychowania i opieki, specjalna organizacja nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym),

• wykonywanie remontów i innych zadań inwestycyjnych,

• zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej,

• odpowiednie wyposażenie szkoły lub placówki (pomoce dydaktyczne oraz niezbędny sprzęt do pełnej realizacji programów nauczania),

• wykonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły lub placówki.

Zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, (również kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej) należy do zadań oświatowych:

• gmin - w przedszkolach oraz szkołach (przez nie zakładanych i prowadzonych),

• powiatów - w szkołach i placówkach (przez nie zakładanych i prowadzonych),

• samorządów województw - w szkołach, placówkach, zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli oraz kolegiach pracowników służb społecznych (przez nie zakładanych i prowadzonych).

Prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek określa Karta Nauczyciela.

Przedszkole publiczne:

• realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego,

• prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie,

• przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności,

• zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach (w uzasadnionych przypadkach – za zgodą kuratora oświaty - nauczycielem w placówce publicznej może być nauczyciel, który nie posiada całkowitych kwalifikacji zawodowych, jednak mający przygotowanie uznane przez dyrektora przedszkola za odpowiednie do prowadzenia zajęć).

Przedszkole niepubliczne:

• realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego,

• zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli przedszkoli publicznych.

Szkoła publiczna:

• zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie ramowych planów nauczania,

• przeprowadza rekrutację uczniów w oparciu o zasadę powszechnej dostępności,

• zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach oraz realizuje:

  - programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego (w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – również podstawę programową kształcenia w zawodach),

  - ramowy plan nauczania oraz ustalone przez ministra zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów,

• szkoły publiczne umożliwiają uzyskanie świadectw lub dyplomów państwowych.

W szkole podstawowej (w tym specjalnej i integracyjnej) może być zatrudniony asystent: nauczyciela, osoby prowadzącej zajęcia w klasach I-III lub wychowawcy świetlicy.

Asystent:

• wspiera nauczyciela w działaniach podczas realizacji zajęć;

• wykonuje zadania tylko i wyłącznie pod kierunkiem nauczyciela prowadzącego grupę,

• posiada wykształcenie co najmniej na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole podstawowej oraz przygotowanie pedagogiczne.

Szkoła niepubliczna może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej jeżeli:

• realizuje programy nauczania uwzględniające podstawy programowe,

• realizuje zajęcia edukacyjne w cyklu nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż łączny wymiar obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania szkoły publicznej danego typu,

• stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów (z wyjątkiem egzaminów wstępnych),

• prowadzi dokumentację przebiegu nauczania ustaloną dla szkół publicznych,

• w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe - kształci w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego,

• zatrudnia nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych, posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli szkół publicznych.

Szkoła podstawowa i gimnazjum może być tylko szkołą publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej. Szkoły publiczne i niepubliczne dzielą się na następujące typy:

• sześcioletnia szkoła podstawowa,

• trzyletnie gimnazjum, w którym w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin, dające możliwość dalszego kształcenia,

• szkoły ponadgimnazjalne:

  - zasadnicze szkoły zawodowe (3 lata), których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów,

  - trzyletnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzysknie świadectwa dojrzałości po zdabuy egzaminu maturalnego,

• czteroletnie technikum, których ukończenie umożliwia uzysknie dyplomu potwierdzjącego kwalifikacje zawodowe oraz otrzymanie świadectwa dojrzałości,

• szkoły policealne dla osób posiadających wykształcenie średniem o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku (dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe),

• trzyletnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi (świadectwo potwierdzające przysposobienie do pracy).

Zadaniem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (Warszawa) jest w szczególności:

• przygotowywanie i ustalanie materiałów egzaminacyjnych, w szczególności zadań i arkuszy egzaminacyjnych (do przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz egzaminów eksternistycznych),

• przygotowywanie i ustalanie zasad oceniania rozwiązań zadań wykorzystywanych do przeprowadzania egzaminów (w celu zapewnienia porównywalności oceniania),

• opracowywanie i ogłaszanie w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej informatorów zawierających w szczególności przykładowe zadania, jakie mogą wystąpić na egzaminie gimnazjalnym, egzaminie maturalnym, egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie oraz egzaminach eksternistycznych,

• organizowanie druku i dystrybucji materiałów egzaminacyjnych,

• dokonywanie analizy wyników sprawdzianów i egzaminów oraz składanie ministrowi do spraw oświaty i wychowania corocznych sprawozdań o poziomie osiągnięć uczniów na poszczególnych etapach kształcenia,

• współpraca z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego,

• przygotowywanie, we współpracy z okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi, materiałów szkoleniowych dla kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów,

• współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie egzaminowania,

• inicjowanie lub organizowanie badań, analiz i testów diagnostycznych oraz opracowywanie nowych rozwiązań w zakresie egzaminowania,

• realizowanie porozumień międzynarodowych i międzyresortowych w zakresie przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz egzaminów eksternistycznych,

• ogłaszanie każdego roku w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej komunikatów w sprawie:

  - harmonogramu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego (termin główny i dodatkowy), egzaminu maturalnego (termin główny i poprawkowy), egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz egzaminów eksternistycznych,

  - terminów ogłaszania wyników, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie,

  - terminów przekazywania szkołom wyników egzaminu gimnazjalnego i części pisemnej egzaminu maturalnego oraz zaświadczeń o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego, świadectw dojrzałości, aneksów do świadectw dojrzałości i zaświadczeń o wynikach egzaminu mturalnego,

  - materiałów i przyborów pomocniczych, z których można korzystać na egzaminach, a także listy systemów operacyjnych, programów użytkowych oraz języków programowania (w przypadku egzaminu maturalnego z informatyki),

  - szczegółowych sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminów, (informacji o sposobie organizacji i prowadzenia egzaminów),

• opracowywanie propozycji standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów oraz egzaminów.

Minister do spraw oświaty i wychowania tworzy okręgowe komisje egzaminacyjne, do których zadań należy w szczególności:

• przeprowadzanie egzaminów,

• przygotowywanie (w porozumieniu z Centralną Komisją Egzaminacyjną) propozycji pytań, zadań i testów oraz ich zestawów do przeprowadzania egzaminów,

• przygotowywanie (w porozumieniu z Centralną Komisją Egzaminacyjną) propozycji pytań, zadań i testów oraz kryteriów ich oceniania do informatorów,

• ochrona przed nieuprawnionym ujawnieniem treści testów i pytań egzaminacyjnych,

• analizowanie wyników sprawdzianów i egzaminów oraz formułowanie wniosków,

• opracowywanie i przekazywanie sprawozdań z przeprowadzonych egzaminów dyrektorom szkół, organom prowadzącym szkoły, kuratorom oświaty i Centralnej Komisji Egzaminacyjnej,

• szkolenie kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów;

• współpraca z innymi okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi oraz Centralną Komisją Egzaminacyjną,

• prowadzenie ewidencji egzaminatorów zamieszkujących na terenie objętym właściwością danej okręgowej Komisji Egzaminacyjnej,

• współpraca z kuratorami oświaty właściwymi ze względu na zasięg terytorialny komisji w sprawach związanych z przeprowadzaniem sprawdzianu i egzaminów oraz doskonaleniem nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania, egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów,

• udzielanie szkołom, placówkom, pracodawcom i podmiotom prowadzącym kwalifikacyjne kursy zawodowe upoważnień do przeprowadzania cześci praktycznej egzaminów.

Do ewidencji egzaminatorów może być wpisana osoba, która:

• posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole, z zakresu której jest przeprowadzany sprawdzian lub egzamin albo jest nauczycielem akademickim specjalizującym się w dziedzinie związanej z zajęciami edukacyjnymi wchodzącymi w zakres odpowiednio sprawdzianu lub egzaminu,

• posiada (uzyskany w okresie 6 lat przed złożeniem wniosku o wpis do ewidencji) co najmniej trzyletni staż pracy dydaktycznej w szkole publicznej, szkole niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, zakładzie kształcenia nauczycieli lub szkole wyższej albo co najmniej trzyletni staż pracy na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w placówce doskonalenia nauczycieli, urzędzie organu administracji rządowej, kuratorium oświaty lub innej jednostce sprawującej nadzór pedagogiczny,

• spełnia warunki określone w Karcie Nauczyciela,

• ukończyła z wynikiem pozytywnym szkolenie dla kandydatów na egzaminatorów organizowane przez okręgową komisję egzaminacyjną, zakończone egzaminem ze znajomości zasad przeprowadzania i oceniania sprawdzianu i egzaminów

jak również osoba, która:

• jest przedstawicielem pracodawcy lub organizacji pracodawców albo stowarzyszenia lub samorządu zawodowego,

• posiada kwalifikacje wymagane od instruktora praktycznej nauki zawodu,

• posiada przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu przygotowania zawodowego.

Skreślenie z ewidencji egzaminatorów następuje na wniosek egzaminatora lub w przypadku:

→ nieusprawiedliwionego nieuczestniczenia w okresowych szkoleniach egzaminatorów, organizowanych przez okręgowe komisje egzaminacyjne,

→ nieusprawiedliwionego nieuczestniczenia w pracach dotyczących przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów, do których egzaminator został wyznaczony przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej,

→ nieprzestrzegania przepisów dotyczących przeprowadzania egzaminów oraz ich oceniania,

→ w razie niespełnienia warunków lub dokonania wpisu z naruszeniem prawa.

Nadzór nad działalnością Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych sprawuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Centralna Komisja Egzaminacyjna i okręgowe komisje egzaminacyjne są państwowymi jednostkami budżetowymi finansowanymi z budżetu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Organizację Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisji egzaminacyjnych określą ich statuty nadane przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Osoby uczestniczące w przygotowywaniu, drukowaniu, przechowywaniu i transporcie pytań, zadań i testów oraz ich zestawów, a także arkuszy egzaminacyjnych do przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów są obowiązane do nieujawniania osobom nieuprawnionym informacji dotyczących tych pytań, zadań, testów, zestawów i arkuszy egzaminacyjnych.

Słuchaczem kolegium pracowników służb społecznych może być tylko osoba posiadająca świadectwo dojrzałości. W zakresie uprawnień do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, korzystania ze świadczeń publicznych zakładów opieki zdrowotnej i odbywania przeszkolenia wojskowego do słuchaczy kolegiów pracowników służb społecznych stosuje się przepisy dotyczące studentów szkół wyższych. Kolegia służb społecznych mogą pobierać opłaty za egzaminy wstępne oraz za zajęcia dydaktyczne, z wyłączeniem zajęć dydaktycznych w systemie dziennym w publicznych kolegiach pracowników służb społecznych, chyba, że są powtarzane z powodu niezadowalających wyników w nauce. Minister do spraw zabezpieczenia społecznego określa standardy kształcenia w kolegiach pracowników służb społecznych, uwzględniając w szczególności wymagania dotyczące realizowania planów nauczania, przedmioty kształcenia, zakres i wymiar praktyk zawodowych, treści programowe i wymagane umiejętności.

Świadectwa i dyplomy państwowe wydawane przez uprawnione do tego szkoły, placówki kształcenia ustawicznego i placówki kształcenia praktycznego, zakłady kształcenia nauczycieli oraz okręgowe komisje egzaminacyjne są dokumentami urzędowymi., gdzie minister do spraw oświaty

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa w drodze rozporządzenia:

• warunki i tryb wydawania oraz wzory świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, w tym umieszczenie na wzorach druków szkolnych znaków graficznych informujących o poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji,

• sposób dokonywania spostrowań ich treści i wydawania duplikatów, a także tryb i sposób dokonywania uwierzytelnienia dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą,

• wysokość odpłatności za wydawanie duplikatów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych oraz za dokonywanie uwierzytelnienia dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą - uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego tworzenia dokumentacji przebiegu nauczania, oceniania wyników pracy dydaktyczno-wychowawczej szkół i wyników egzaminów przeprowadzanych przez okręgowe komisje egzaminacyjne, a także wymóg, aby wysokość odpłatności za wykonywanie czynności, nie przewyższała kwoty opłaty skarbowej za uwierzytelnienie dokumentu,

• zasady odpłatności za wykonywanie tych czynności.

Wykształcenie podstawowe posiada osoba, która ukończyła szkołę podstawową lub ukończyła podstawowe studium zawodowe.

Wykształcenie gimnazjalne posiada osoba, która ukończyła gimnazjum.

Wykształcenie zasadnicze zawodowe może mieć osoba, która:

• ukończyła zasadniczą szkołę zawodową, szkołę zasadniczą lub inną szkołę równorzędną

• ukończyła zasadniczą szkołę zawodową,

• zdała egzamin,

• ukończyła kwalifikacyjne kursy zawodowe w zakresie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie,

• uzyskała dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe.

Wykształcenie średnie posiada osoba, która:

• ukończyła szkołę ponadpodstawową,

• ukończyła szkołę ponadgimnazjalną,

Publiczne przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja organizują naukę religii na życzenie rodziców, publiczne szkoły ponadgimnazjalne na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii decydują uczniowie. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z władzami Kościoła Katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych określa, w drodze rozporządzenia, warunki i sposób wykonywania przez szkoły zadań związanych z nauką religii.

Szkoła i placówka publiczna umożliwia uczniom podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury. Na wniosek rodziców, nauka ta może być prowadzona:

• w osobnych grupach, oddziałach lub szkołach,

• w grupach, oddziałach lub szkołach (z dodatkową nauką języka oraz własnej historii i kultury)

• w międzyszkolnych zespołach nauczania.

W pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły publiczne zapewniają podtrzymywanie kultury i tradycji regionalnej. Podręczniki szkolne i książki pomocnicze do kształcenia uczniów w zakresie niezbędnym do podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i ęzykowej mogą być dofinansowywane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Przedszkola są obowiązane do prowadzenia zajęć rozwijających sprawność fizyczną dzieci poprzez zapewnienie udziału w zajęciach ruchowych, grach i zabawach.

Szkoły, z wyłączeniem szkół dla dorosłych, są obowiązane do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Obowiązkowy wymiar zajęć wychowania fizycznego dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych i uczniów gimnazjów wynosi 4 godziny lekcyjne, a dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych - 3 godziny lekcyjne, w ciągu tygodnia.

Notatka z tekstu: stan na: 06.05.2017 r.

Ustawy z dnia 7 września 1991 r.

o systemie oświaty

(Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, 1954, 1985 i 2169 oraz z 2017 r. poz. 60)

ogłoszono dnia 2 grudnia 2016 r.
obowiązuje od dnia 25 października 1991 r.

historia od dnia 21 czerwca 1996 r.

Rozdział 2. Wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki

1. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego.

Wychowanie przedszkolne obejmuje:

• od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat,

• dzieci powyżej 7 roku życia (w przypadku orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, jednak nie dłużej niż do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat),

• dzieci, które ukończyły 2,5 roku życia (w szczególnie uzasadnionych przypadkach).

  Obowiązkiem przedszkolnym jest roczne przygotowanie przedszkolne obejmujące dziecko w wieku 6 lat.

2. Zadaniem gminy jest zapewnienie warunków do spełnienia obowiązku wychowania przedszkolnego. Jeżeli liczba dzieci, w którym gmina ma obowiązek zapewnić możliwość korzystania z wychowania przedszkolnego (zamieszkałych na terenie danej gmin i zgłoszonych do rekrutacji) przewyższy liczbę miejsc w tym przedszkolu to dyrektor placówki jest zobowiązany do poinformowania rodziców o nieprzyjęciu dziecka. W tym przypadku wójt (burmistrz, prezydent miasta) pisemnie wskazuje rodzicom inne publiczne lub niepubliczne przedszkole, które może przyjąć dziecko. Czas pracy wskazanej placówki powinien być zbliżony do czasu pracy placówki, o którą ubiegali się rodzice.

3. Opłaty za wychowanie przedszkolne.

Rada gminy określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego dzieci w wieku do lat 5 w prowadzonych przez gminę:

• publicznych przedszkolach w czasie przekraczającym wymiar zajęć,

• publicznych przedszkolach w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki (rada gminy może również określić warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat).

Wysokość opłaty nie może być wyższa niz 1 zł za godzinę zajęć.

Publiczne przedszkola oraz publiczne inne formy wychowania przedszkolnego, prowadzone przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego i osoby fizyczne, pobierają opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w wysokości nie wyższej niż wysokość opłat ustalonych przez radę gminy.

Opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego – należy przez to rozumieć opłaty za nauczanie, wychowanie i opiekę w przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego, prowadzone w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki.

4. Sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych.

Rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.

Sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych wraz z publicznymi innymi formami wychowania przedszkolnego powinna zapewniać wszystkim dzieciom pięcioletnim zamieszkałym na obszarze gminy możliwość spełniania obowiązku przedszkolnego.

Droga dziecka pięcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola, nie powinna przekraczać 3 km. W przypadku, gdy droga z domu do przedszkola przekracza 3 km. gmina ma obowiązek zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

Obowiązkiem gminy jest również zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom 5 i 6 letnim możliwości korzystania z wychowania przedszkolnego oraz transportu do placówki lub zwrotów kosztów przejazdu dziecka z opiekunem do przedszkola.

Nauczycieli zatrudnia dyrektor przedszkola lub szkoły podstawowej prowadzonej przez gminę. Zajęcia prowadzone są przez nauczycieli, którzy posiadają odpowiednie, wymagane kwalifikacje będące koniecznym warunkiem edukowania dzieci przedszkolnych.

W przypadku niepublicznych form wychowania przedszkolnego zadania i kompetencje określone w ustawie dla dyrektora przedszkola wykonuje osoba kierująca daną formą wychowania przedszkolnego wyznaczona przez osobę prowadzącą placówkę.

Zadania rodziców dziecka, które podlega obowiązkowi przedszkolnemu:

• dopełnienie czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do przedszkola,

• zapewnienie regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia,

• informowanie, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej, w terenie zamieszkałym przez dziecko,

• zapewnienie dziecku warunków nauki.

Zadaniem dyrektora szkoły podstawowej jest kontrolowanie spełniania obowiązku w obwodzie terenu zamieszkania dziecka, zaś obowiązkiem dyrektorów i nauczycieli wychowania przedszkolnego publicznego i niepublicznego jest zgłoszenie do dyrektora szkoły o spełnianiu przez dziecko obowiązku, odpowiednio w przedszkolu, oddziale przedszkolnym lub w innej formie wychowania przedszkolnego oraz o zmianach w tym zakresie.

Osoby prawne i fizyczne mogą prowadzić inne formy wychowania przedszkolnego, które powadzone są przez nauczycieli posiadających kwalifikacje.

5. Dotacje gminy.

Gmina otrzymuje dofinansowanie z budżetu państwa w zakresie wychowania przedszkolnego, które można wykorzystać tylko i wyłącznie na wydatki związane z edukacją przedszkolną. Podziału środków dokonuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Wysokość dotacji obliczana jest jako iloczyn kwoty rocznej oraz liczby dzieci korzystających z przedszkola w obszarze danej gminy, poprzedzając rok udzielenia dotacji. Kwota roczna dotacji na każde dziecko (bez względu na czas przebywania dziecka w przedszkolu) wynosi 1506 zł.

6. Obowiązek szkolny.

Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może rozpocząć również dziecko, 6 letnie.

Dyrektor szkoły podstawowej przyjmuje dziecko do placówki, jeżeli:

• korzystało z wychowania przedszkolnego w roku poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę szkolną,

• posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez publiczną lub niepubliczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

Dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka (na wniosek rodziców) może odroczyć rozpoczęcie spełniana przez dziecko obowiązku szkolnego o jeden rok szkolny (wniosek składa się w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat – nie później niż do 31 sierpnia, do wniosku musi być dołączona opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, z której wynika potrzeba odroczenia obowiązku szkolnego). Dziecko odroczone od obowiązku szkolnego ma obowiązek uczęszczać do przedszkola.

Dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego mogą być odroczone w spełnianiu obowiązku szkolnego nie dłużej niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w ktorym dziecko kończy 9 lat. Odroczenie jest również poprzedzone wnioskiem i opinią poradni psychologiczno-pedagogiczną.

7. Sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych.

Sieć publicznych szkół powinna być organizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego. Droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:

→ 3km - w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych

→ 4km - w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów

Jeżeli odległości te są przekroczone, obowiązkiem gminy jest:

• zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu;

• zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej;

• zapewnienie uczniom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, gimnazjum lub ośrodka umożliwiającego realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki dzieciom i młodzieży, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym ze sprzężonymi niepełnosprawnościami;

• zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do:

• dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły;

• zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne;

• zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć szkolnych;

• informowania (w terminie do 30 września każdego roku) dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum o realizacji obowiązku szkolnego.

Organ gminy prowadzący ewidencję ludności jest obowiązany w ramach zadań własnych przesyłać właściwym dyrektorom szkół informacje o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat.

Niespełnienie obowiązku szkolnego lub nauki wychowania przedszkolnego podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzukucyjnym w administracji.

Przez niespełnienie obowiązku należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50 % dni zajęć w przedszkolu, szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej lub placówce.