Polski system medialny

notatki z wykładów

[początkowa część z kserowanych od jakiegoś dobrego człowieka notatek; niektóre zapisy niejasne]

Analiza systemowa --> Bertalanfty - system to pewna całość, na którą składają się części wchodzące ze sobą w interakcje.

Rapoport - systemy mogą być dynamiczne i statyczne. Warunki:

• elementy systemu muszą być identyfikowane

• musi zachodzić przynajmniej jedna interakcja

• świadomość, że takich zależności występuje wiele

Systemy mają swoje podsystemy i nadsystemy.

System komunikowania masowego:

+ system społeczny

Zespół wejść --> energia czerpana z nadsystemu

Zespół wyjść --> kontakt z otoczeniem

Podstawowe cechy systemu:

• hierarhiczność

• identyfikowalność

• dynamiczność

Komunikowanie masowe - odbiorca anonimowy, w przeciwieństwie do komunikowania interpersonalnego, nadawca jest podmiotem instytucjonalnym

System komunikowania masowego - wszystkie relacje pomiędzy... [brak tekstu]

System medialny - tylko relacje pomiędzy jądrem systemu komunikowania masowego, a rynkiem pierwotnym i wtórnym.

organizacje medialne - zespół ludzi, którzy tworzą bezpośrednie komunikaty

Typy instytucji medialnych:

• instytucje nadawcze - przekazywanie informacji i organizacja przekazywania komunikatów

• instytucje regulujące - KRRiT

• instytucje samoregulujące - Stowarzyszenie Dziennikarzy RP

• instytucje dostawcze - gotowe przekazy medialne

• instytucje wspomagające - agencje reklamowe, pośredniczą

• instytucje dystrybujące - kolportaż

Funkcje środków masowego przekazu:

• informacyjna

• rozrywkowa

• edukacyjna

• mobilizacyjna

Natura mediów:

Gerbner - kategorie wewnętrzne i zewnętrzne:

a). wewnętrzne:

• klienci mediów - płacą za powierzchnię reklamową

• zwierzchnicy mediów - zarząd, właściciel koncepcyjnie kształtuje wizerunek danego medium

• koledzy - standardy pracy dziennikarskiej

• konkurencja

• pomocnicy mediów - wyrażają poparcie, stwarzają podaż (?)

b). zewnętrzne:

• eksperci udzielający informacji, prezentujący sposoby działania mediów, autorytety

• patroni mediów - osoby, partnerzy w sposób ideologiczny

[obcięta lewa strona kserówki - może brakować początków zdań...]

Denis McQuail:

PRESJA POLITYCZNA (wg. Dobek-Ostrowskiej)- Źródła finansowania, działalność przedsiębiorstw; [...] polityczne - nieformalne stosunki z przedsiębiorcami

[...]mler i Gurevitch --> 4 czynniki relacji pomiędzy polityką a mediami:

• stopień kontroli państwa

• stopień powiązań politycznych

• stopień integracji mediów z elitami politycznymi

• charakter legitymizacji tworzonej przez organizacje medialne

Rodzaje(?) powiązań:

• związek [...]
  zgodność ideologiczna -> dobrowolne poparcie dla partii

• poparcie uzależnione od okoliczności
  doraźne poparcie - gdy nie zdradzają oficjalnie swoich sympatii, ale popierają dane działania

• stanowisko neutralne - ocena merytoryczna

Elementy komunikacji politycznej wg. McNaira:

[od tego momentu notatki są już moje]

W systemach demokratycznych media wspierają system.

• Demokracja liberalna (państwo nie wpływa na media)

• Demokracja radykalizująca się (państwo wpływa na media przez regulacje)

Funkcje mediów w społeczeństwie:

• Reprezentują społeczeństwo w sposób podmiotowy uczestnicząc w życiu społeczno-politycznym

• Kształtują opinię publiczną

• Zachęcają do prezentowania odmiennych opinii (demokracja liberalna); unikają radykalnych tematów (demokracja radykalizująca się)

• Legitymizacja polityków

• Dostarczanie informacji opinii publicznej o polityce i władzy informacji o opinii i nastrojach.

Czym są media w relacji z otoczeniem ekonomicznym?

Media są podmiotem jak każde inne przedsiębiorstwo. Pośrednicy między systemem ekonomicznym a politycznym.

Towarem jest publiczność - konkretny blok programowy ma określoną publiczność, więc znajdują się tam określone reklamy.

Media są przedsiębiorstwami - mają struktury, zatrudniają ludzi, aktywnie uczestniczą w procesie ekonomicznym.

Koncentracja kapitału:

Duże przedsiębiorstwa medialne wykupują mniejsze. Jest kilku, kilkunastu ogromnych graczy.

3 typy koncentracji:

• horyzontalna (skupione są media tego samego gatunku)

• wertykalna (różne media)

• ukośna / konglomeracyjna (właściciel stacji czy gazety produkuje też alkohole, ubrania czy cokolwiek innego)

Formy globalizacji mediów:

• globalizacja form medialnych
  (są podobne formy - seriale, teleturnieje - podobne na całym świecie; wiadomości podawane w podobny sposób; narzucają to wielkie korporacje)

• gl. firm medialnych
  (są coraz większe firmy o coraz większym zasięgu)

• gl. przepływu informacji
  (informacje się szybko rozprzestrzeniają, też hierarchia ich ważności jest wszędzie podobna; decydują o tym m.in. agencje informacyjne)

• gl. efektów i gl. publiczności
  (te same efekty, wpływ na odbiorców na całym świecie; cel - sprzedaż, jest wspólny dla mediów; oglądamy to samo na całym świecie)

2 modele systemu:

• rynkowy (słaba kontrola państwa nad mediami)

• dualny (są publiczni i prywatni nadawcy)

Wg. B. Ociepki systemy ewoluują w każdym kraju nieco inaczej, zmieniają się. Nie ma jednego, uniwersalnego ideału. Ewoluują wraz ze zmianami w systemie społecznym, politycznym, kulturalnym.

Klasyczna teoria prasy F.S. Sieberta, T. Petersona i Sebrama. Cztery systemy prasowe (medialne):

a) autorytarny

b) liberalny

c) społecznej odpowiedzialności

d) komunistyczny

Typologie systemów medialnych wg. O. Wiio:

• ze względu na otwartość systemu odbioru i produkcji

• - | | - na czynnik formy własności i kontroli nad mediami

• - | | - na czynnik praw i warunków nadawania i odbioru

Demokracja komunikacyjna - media wspierają demokrację. Władza realizuje zadania przez środki masowego przekazu i obywatele też realizują swoje zadania tą drogą.

Pierwotnie media publiczne miały podnosić poziom społeczeństwa. Zaczęło się to zmieniać w latach '60. Od lat '70 system dualny - nadawcy publiczni musieli dostosować się do zasad rynku. Komercjalizacja. Wg. Niemców - media publiczne powinny uzupełniać media prywatne - dawać to, czego tamte nie dają.

TRANSFORMACJA W POLSCE

Polska ma długie tradycje prasowe. Wcześnie pojawiły się regularnie wydawane periodyki. Prasa masowa - przełom XIX i XX w, początek warsztatu dziennikarskiego.

W okresie PRL brak możliwości rozwoju warsztatu, oferty. Szalejąca cenzura.

Po '89 r. transformacja. Wolność słowa. Działacze PZPR odstąpili władzę nad prasą, mediami. Wcześniej należały do RSW Książka-Prasa-Ruch (Robotnicza Spółdzielnia Wydawcznicza), która posiadała strukturę kolportażową. Rynek był kontrolowany, panował pseudopluralizm - różne tytuły, niby różne targety, ale wszystko kontrolowane przez państwo. Po '89 r. odstąpienie od kontroli nad RSW Książka-Prasa-Ruch. Powstał chaos, kryzys - nie wiadomo było do kogo to właściwie należy. Masowo pojawiały się czasopisma zachodnie. Otwarto rynek wydawniczy.

Do '89 r. TVP była państwowa, zarządzana przez Radiokomitet pod władzą Partii. W okresie transformacji nie zrezygnowano z TVP, chciano posłużyć się nią do wygrania wyborów, jeszcze jej nie oddawać. Podczas obrad Okrągłego Stołu zmieniono system koncesji - mógł nadawać kto chciał, musiał tylko zarejestrować się w sądzie.

Druga sprawa - stanowisko integralności prawno-instytucjonalnej komitetu ds. radia, TV - został pod zarządem państwa. Nieformalnie ustalono: dopuszczenie do TVP 1 i 2 czasu antenowego dla Solidarności, mniejszości narodowych, religijnych i Kościoła. Nie było to przeważnie dużo czasu, często w nienajlepszych godzinach.

Postała „Gazeta Wyborcza”. Redaktor naczelny - Adam Michnik. Hasło: „Nie ma wolności bez Solidarności”. Pierwotnie miała istnieć tylko do wyborów, ale (dzięki wsparciu zagranicznemu i na prośbę czytelników), jej działalność została kontynuowana. Hasło i flaga Solidarności zniknęła po konflikcie kiedy w wyborach prezydenckich GW poparła Mazowieckiego, a nie Wałęsę. Na początku GW miała charakter bardzo prointeligencki, skierowana do działaczy Solidarności, działaczy podziemia.

Kolejny etap transformacji:

Zniesiono Urząd Kontroli Widowisk i Publikacji. Na początku lat '90 oficjalnie. Zniesiono reglamentację papieru - można było kupić go na wolnym rynku. Uspółdzielnienie - oddanie pracownikom RSW Książka-Prasa-Ruch. Część gazet była sprzedawana (kapitałowi francuskiemu, niemieckiemu), część likwidowana. Różne odmiany uspółdzielniania, prywatyzacji pism.

5 etapów transformacji:

I okres - poł. 1989 - poł. 1990/91 r. - entuzjastyczny rozwój mediów, przekształcane starych

II okres - poł. 1991 - koniec 1992 r. - pozorna stabilizacja, „zmiany podskórne”

III okres - 1992 - IX 1994 r. - otwarta walka o rynek mediów, w tym audiowizualnych.

IV okres - 1994 r. - koniec 1996 r. - nowe zagospodarowanie rynku.

V okres - od 1997 r. - pluralizacja systemu medialnego, nowy podział rynku, postępująca specjalizacja - rozwinięty rynek pism branżowych, specjalistycznych, drukowanych w niewielkim nakładzie, rozprowadzanych np. przez subskrypcję (do tych, którzy zamówili - sprzedaż 100%)

Po '90 r. nowe gatunki pism - prasa kobieca („Elle”, „Twój Styl”, „Bravo”...). Też „Poradnik domowy” - jedyny oryginalny, polski, reszta - kalki z Zachodu.

Pojawienie się wielkich koncernów medialnych:

• Socpress Roberta Hersanta (Francja)

• Passauer Neue Press (Niemcy)

• Orkla (Norwegia)

• Wydawnictwo Bauer (Niemcy)

• G+J Bertelsmana

• Wydawnictwo Pruszyński i S-ka

• Agora S.A.

• Polityka

Zmiany personalne w Radiokomitecie. Urbana zmieniono na Dworaka. Rynek nie mógł się rozwijać. Były „piracko” nadające stacje telewizyjne, radiowe, bez podstaw prawnych (bo nie było przepisów). Wykorzystywano luki w prawie. W takich warunkach powstały Radio Zet, Radio Solidarnościowe S i Radio Małopolska Fan (przyszły RMF). Wydawano zezwolenia, choć też nie było podstaw prawnych do udzielania takowych. Cały czas funkcjonował wspólny organ nadzorujący TV i Radio - Radiokomitet.

W '91 r. pojawił się Włoch - Nicola Grauso - lokalne produkcje zastępował włoskimi, tanimi produkcjami. Spadek popularności stacji, które weszły z nim w układ, utworzył z nich Polonię 1.

29 XII 1992 r. - ustawa o Radiofonii i Telewizji. Rozdzielenie Radia i Telewizji Polskiej. Pluralizm.

Okres transformacji cały czas trwa, do dziś widać jej pozostałości. Pojawiały się propozycje przekształceń mediów publicznych. Każda strona polityczna miała inne. Teraz mamy system nie do końca określony - dualno-mieszany.

Sukcesem polskiego wydawnictwa na początku lat '90 był „Poradnik domowy”. Poza tym były kalki zachodnich magazynów. Zachłyśnięcie się pismami kolorowymi. Pojawiają się czasopisma drukowane pokątnie, niezwiązane z dużym kapitałem. Pojawiają się nowe rodzaje prasy.

Solorz - założył Polsat, na początku nadawany satelitarnie z Holandii.

Pierwszy okres mediów:

Koncentracja kapitału, wzrost czytelnictwa czasopisma, zmniejszenie czytelnictwa dzienników.

PODSTAWY PRAWNE POLSKIEGO SYSTEMU MEDIALNEGO

... znajdują się w Konstytucji.

art 213, 214, 215 - O KRRiTV (jest strażnikiem wolności słowa, organem nadzorującym i posiadającym możliwości inicjatywy, Ustawa o Radiofonii i Telewizji z '92 r. określa dokładnie działalność KRRiTV)

informowanie, edukowanie, rozrywka... - zadania mediów są określone w ustawie.

Nadawca publiczny, komercyjny i społeczny (upowszechnia wartości etyczne, nie nadaje reklam, nie pobiera opłat, upowszechnia działalność społeczną, charytatywną itp.).

TVP jest nadawcą publicznym, nie państwowym. Jest spółką akcyjną Skarbu Państwa.

KRRiTV jest organem państwowym, nie publicznym. Określenie „publiczność” zawiera w sobie niezależność. KRRiTV w praktyce nie pilnuje rygorystycznie tego, co się dzieje w mediach. Działa bardziej na zasadzie reakcji na głosy społeczne - po fakcie, jeśli zostaje coś nagłośnione.

• opiniuje ustawy

• ustala opłaty za koncesje

• prowadzi badania nad zawartością programową mediów.

2005 r. - nowelizacja ustawy o KRRiTV - już nie 9, ale 5 członków.

Nadawcy powinni przeznaczyć min. 33% czasu na audycje powstałe pierwotnie w języku polskim, (bez reklam, wiadomości, transmisji sportowych, telesprzedaży). W programach muzycznych - polska muzyka. Min. 50% produkcji europejskich.

Reklamy muszą być wyraźnie odróżnione, oznaczone, nie budzić wątpliwości, że są reklamami. Nie może ich być więcej niż 12 min/ godzinę. Telesprzedaż - nie więcej niż 3 godziny, bloków nie więcej niż 8.

Filmy trwające powyżej 40 min. mogą być przerywane reklamami tylko raz na 40 min. (nie wlicza się w to seriali). Kolejne przerwy na reklamę (nie autoreklamę - zwiastuny itp.) minimum 20 min. po sobie. Nie można przerywać serwisów informacyjnych, programów publicystycznych, religijnych...

Publiczna Telewizja i Radiofonia realizuje misję publiczną. Ma reprezentować chrześcijańskie wartości, służyć umacnianiu władzy.... i wielu innym podniosłym ideałom.

Ma obowiązek udostępniać władzy czas antenowy.

Prawo prasowe z 1984 r. - obecnie mocno już zdezaktualizowane. M.in. określa pojęcia - prasa, czasopismo, dziennikarz itp.

NAJWIĘKSZE PODMIOTY NA RYNKU PRASOWYM

Segmentacja rynku prasy (ze względu na płeć, wiek, źródło i wysokość dochodów, miejsce zamieszkania itp. - ważność tych kryteriów różna w różnych przypadkach.)

Najsilniejszą grupę stanowią pisma o zasięgu lokalnym, mniejszym niż jedno województwo.

Wzrasta czytelnictwo gazet, spada czytelnictwo czasopism (tu jest większa konkurencja).

Podmioty na rynku dzienników ogólnopolskich (2004 r.):

1. Axel Springer

2. Orkla Press (udziałowiec na rynku lokalnym)

3. Polskapress

4. Agora (od 2004 r. jej udział się zwiększył)

5. Bonnier

6. Marguard

7. Presspublica (gł. lokalnie)

Czytelnictwo dzienników - 2007 r. - (wliczone też jeśli, czyta gazetę więcej niż ten co kupił):

1. Gazeta Wyborcza (19,61%)

2. Fakt (stracił nieco; 18%)

3. Super Express (ok. 9%)

4. Metro (8,25%)

5. Dziennik (8,16%)

6. Rzeczpospolita (5,42%)

7. Przegląd sportowy (5%)

8. Gazeta Prawna (2,41%)

9. Giełda Samochodowa (1,23%)

10. inne (1%)

Można wysnuć wniosek, że „Dziennik” odebrał czytelników „Super Expressowi” i „Faktowi”, a nie „Gazecie Wyborczej”.

Przed pojawieniem się Dziennika GW obniżyła nieco swój poziom - dali trochę sensacji, mniej skomplikowany język. Dziennik zapowiadał bardzo wysoki poziom, ale nie spełnił tych zapowiedzi.

Średnia sprzedaż dzienników w 2007 r.:

1. Fakt (510 tys.)

2. GW (450 tys.)

3. Dziennik (220 tys.)

4. Super Express (190 tys.)

5. Rzeczpospolita (150 tys.)

Średni nakład w grudniu 2007 r. i styczniu 2008 r. - najwięcej - Fakt, potem GW.

GAZETA WYBORCZA

Powstała w 1990 r. - miała wspomagać Solidarność w wyborach. Założona przez dziennikarzy opozycji. Red. naczelny - Adam Michnik. Obecnie tworzy ją ok. 850 pracowników.

Struktura:

• ogólnopolski grzbiet (przygotowywany przez redakcję w Warszawie)

• strony lokalne (ok. 20 redakcji lokalnych)

• krajowo-lokalny dodatek tematyczny (nieruchomości, praca itp.)

Każdy dzień ma inny dodatek tematyczny.

RZECZPOSPOLITA

Ok. 40% nakładu rozchodzi się w prenumeracie. Gazetę redaguje 250 dziennikarzy i pracowników.

Struktura (grzbiety odróżnione kolorami):

• grzbiet ogólny

• grzbiet ekonomiczny

• grzbiet prawny

• dodatki tematyczne

Cecha: dość trudny język, postrzegana jako liberalny pod względem gospodarczym i konserwatywny pod względem zasad.

Czytelnicy - ponad połowa z wyższym wykształceniem. Od 15 X 2007 r. mniejszy format, bardziej przejrzysty layout, nieco podobny do Dziennika. Nie zmieniono charakteru stron prawniczych i ekonomicznych, które wyznaczają jej określone miejsce na rynku.

DZIENNIK. POLSKA-EUROPA-ŚWIAT.

Layoutem przypomina niemiecki „Die Welt”. Chciał konkurować z Rzeczpospolitą. Pierwszy numer - 18 V 2006 r. Grupa docelowa - młodzi, wykształceni, aktywni ludzie.

Wejście Dziennika spowodowało zmiany w GW.

Dodatek regionalny tylko w Warszawie. Dodatek codzienny - „Wall Street Journal” - ekonomiczny.

Inne dodatki: Sport, Praca, Warszawa, Nieruchomości, Kultura TV, 7 dni (coś jak „Co jest grane?” w GW), Podróże, Europa (w soboty; opinie, eseje, reportaże, publicystyka).

Twarze Dziennika: Michał Karnowski, naczelny: Robert Krasowski, Cezary Michalski, Jerzy Pilch, Piotr Zaremba, Tomasz Lis, Jacek Żakowski.

FAKT

Wydawca - Axel Springer (też „Dziennik”).

Pierwszy tabloid w Polsce. Super Express przekształcił się w tabloid później.

Grupa docelowa - wszyscy. Start w fali prasy „za złotówkę”.

Operuje przede wszystkim obrazem i hasłami. Informacje niekoniecznie sprawdzone.

Obecnie 1,10 zł. Duże logo, duże zdjęcia.

Dodatki tematyczne: Fakt Auto, Fakt TV, Fakt Mieszkanie (w Warszawie i Poznaniu).

Red. naczelny - Grzegorz Janowski.

Część dziennikarzy Dziennika pisze też do Faktu (pod pseudonimami).

Był boom na Fakt, teraz jego sprzedaż się zmniejsza na rzecz Super Expressu.

SUPER EXPRESS

Istnieje od 1991 r. Wykształcił się z Expressu Wieczornego. Na początku chciał konkurować z GW, potem stał się tabloidem. Stopniowo budowano tożsamość gazety. Tworzono redakcje lokalne. Od 2006 r. dominującym właścicielem jest Wydawnictwo Bauer. Lokalne wydania w Warszawie, Katowicach. Są też mutacje zawierające elementy lokalne, tworzone przez lokalne redakcje.

Zmiany po wejściu Faktu - odświeżenie logo, wprowadzenie obrazków, haseł.

Dużo dodatków tematycznych: Sport, Auto, Sekrety Zdrowia i Urody, Super Express TV, Pilot, Tajemnice Świata, Turystyka.

Super Express ciągnie nie jest jednoznacznie określony ani jako tabloid, gazeta lokalna czy gazeta poważna.

Czytelnik Faktu i SE: głównie mężczyźni; młodzi i ok. 60 lat; wykształcenie średnie; mniej ilościowo zawodowe; z dużych miast (Fakt); z miast do 100 tys. (SE).

Pod względem czytelnictwa na 3. miejscu jest Metro.

AGORA S.A.

Agora i Gazeta Wyborcza powstały przed 1989 r. Agora - jedna z największych i najbardziej znanych spółek medialnych środkowo-wschodniej Europy. Od 1999 r. notowana na giełdach w Londynie i [...]

Agora wydaje też Metro - jedyną bezpłatną gazetę codzienną. Oprócz tego 15 ogólnopolskich kolorowych czasopism (w tym 12 tytułów zakupionych w 2002 r. od wydawnictwa Pruszyński i S-ka)

Agora S.A. jest właścicielem zajmującej się reklamą firmy AMS, będącej drugim największym źródłem dochodów spółki.

Inna gałąź - działalność w Internecie - portal gazeta.pl, gazetawyborcza.pl, sport.pl i inne.

Też: Tok FM, Roxy FM, Radio Złote Przeboje, a także działalność wydawnicza - książki dodawane do gazety jako dodatki.

AXEL SPRINGER POLSKA

W Polsce od 1994 r. Drugi co do wielkości koncern w PL.

Najpierw zajmował się wydawaniem magazynów dla młodzieży („Dziewczyna”, „Popcorn”), potem dopiero gazeta codzienna.

Jedno z największych wydawnictw w Europie. Od 1946 r.

W Niemczech - Bild, Die Welt, działalność wydawnicza, udziały w multimediach, telewizji.

Tytuły Axel Springer: Dziennik, Fakt, Przegląd Sportowy (sportowa gazeta codzienna, najstarsza codzienna gazeta w PL, od 1921 r., kupiony przez AS), Newsweek Polska, Komputer Świat (+różne tytuły - Komputer Świat Gry, Komputer Świat Extra...), Play, Forbes, AutoŚwiat.

PRESSPUBLICA

Wydawca Rzeczpospolitej. Powstała w procesie odspółdzielniania RSW Książa-Prasa-Ruch.

Pierwszym redaktorem naczelnym, który dokonał zmian w Rzeczpospolitej był Dariusz Fikus. W PRL Rzeczpospolita była gazetą rządową.

Presspublica wydaje też „Parkiet”, „Życie Warszawy”.

GRUPA WYDAWNICZA POLSKAPRESSE

Największy wydawca dzienników regionalnych. Nie jest brana pod uwagę przy badaniach gazet ogólnopolskich.

W październiku 2007 r. połączyła 7 starych i 12 nowych gazet lokalnych w jeden tytuł.

Wydaje też (w poniedziałki i czwartki) gazetę „Echo miasta” (jest w niej udziałowcem), dodatki tematyczne - telewizyjne i ogłoszeniowe.

WYDAWNICTWO BAUER

W Polsce od 16 lat. Największy wydawca magazynów i drugi wydawca prasy w kraju.

W skład Grupy wchodzą: Wydawnictwo Bauer, RMF FM i inne. Jest podmiotem dominującym na rynku wydawniczym.

Wydaje 31 tytułów prasowych:

• młodzieżowe - Bravo, Bravo Girl, Bravo Sport, Fan Club, Twist

• kobiece - w tym Pani, Twój Styl, też z niższej półki - Tina, Bella, Świat Kobiety i inne

• komputerowe - CD-Action, Click!, Fotografia i Aparaty Cyforowe, Next, PC Format

• telewizyjne i rozrywkowe - Tele Tydzień, Świat Seriali ...

G+J (GRUNER+JAHR)

Jeden z największych wydawców w Polsce i Europie. 11 magazynów + wydawnictwa specjalne tych tytułów.

Tytuły:

• Gala, Glamour, Focus, National Geographic + wydawnictwa specjalne

• Poradnicze: Naj, Rodzice, Claudia, Mieszkanie, Moje Gotowanie

EDIPRESSE POLSKA

Wielonarodowa grupa wydawnicza. Koncern wydawniczy, część Groupe Edipresse. 100% udziau kapitału szwajcarskiego.

11 tytułów:

Przyajciółka, Viva!, Twoje Dziecko, Przekrój, Mamo to ja, Party Życie Gwiazd i inne.

Też portal polki.pl

Przekrój - redaktor naczelny - Mariusz Ziemecki.

[tu dziura w notatkach - może brakować wykładu]

RADIOFONIA W POLSCE

RADIOFONIA PUBLICZNA

Spółka Polskie Radio. Minister Skarbu - właściciel publicznej radiofonii, finansowanej ze środków publicznych (abonament, dotacje) i komercyjnych (reklamy, sprzedaż programów, udziałów, produktów Polskiego Radia - płyty, koncerty itp.).

Abonament - ponad 70% środków utrzymujących Polskie Radio.

Programy:

• Jedynka (Program Pierwszy, uniwersalny, 95%-96% pokrycia powierzchni kraju; skierowana gównie do audytorium starszego; charakter poważny; retransmisje parlamentu sportowe, kulturalne.)

• Dwójka (dla młodych i starych; kultura wysoka)

• Trójka (kultura popularna; porównywalna do stacji komercyjnych; target - młodzi, powyżej 30 lat)

• Bis

• Polonia (do Polaków za granicą)

2005 r. - wprowadzono system producencki - zlecanie zewnętrznym firmom produkcji programów. Czasem zlecenia przez przetarg. Powołano 15 komórek producenckich, m.in. Radio Parlament, Informacyjna Agencja Radiowa, Redakcja Aktualności, Redakcja Ekonomiczno-Rolna, Redakcja Pasm Muzyczno-Publicystycznych, Redakcja Kultury. Koordynowały one realizacją swojej dziedziny, czasem produkują też dla innych podmiotów.

Inne instytucje: Teatr Polskiego Radia, Redakcja Muzyki Poważnej, Redakcja Muzyki Popularnej, Studio Reportażu i Dokumentu, Orkiestra i Chór Polskiego Radia itp.

Od 2002 r. - program cyfryzacji PR - np. nadawanie przez Internet.

Oddziały regionalne mają odzwierciedlać lokalne wartości, ilość przekazów komunikatów lokalnych jest różna w rejonach. Powinno być ich 18-20%. Od lat '90 zmniejsza się udział audycji słownych.

2006 r. - ok. 500 mln zł - środki radiofonii z abonamentu, PR dostaje z tego 300 mln, reszta dla 17 stacji lokalnych. Koszty prowadzenia działalności mediów publicznych rosną, natomiast wpływy z abonamentu są mniej-więcej stałe. Zatrudnienie w Polskim Radiu S.A. - ok. 1500 etatów. Przerost instytucji (w prywatnych stacjach pracuje po kilkadziesiąt osób).

RADIOFONIA PRYWATNA

Nadawcy komercyjni i społeczni (non-profit).

3 komercyjni ogólnokrajowi:

• RMF FM

• Radio Zet

• Radio Maryja (ok. 80% pokrycia powierzchni, korzysta z nadajników parafialnych; nadawca społeczny)

Nadawcy społeczni - głównie nadawcy religijni, radia parafialne itp.

Nadawcy ponadregionalni (liczba stacji, koncesji):

1. ESKA (33 lokalne koncesje; działa na zasadzie franchisingu)

2. Radio Wawa (18)

3. Radiostacja (11)

4. TOK FM (10)

5. RMF Classic (6)

6. Radio Jazz (2)

7. Grupa Agora

8. Afront (AntyRadio)

9. RMF MAXX

Nadawcy społeczni:

• nadawcy diecezjalni, kościelni - jest ich ok. 50 (w tym Plus2 - 12 stacji, VOX3 - 8 stacji)

• nadawcy akademiccy

• 8 stacji samorządowych

+ nieregulowane w żaden sposób radia internetowe

+ inne programy społeczne - ok. 50 okresowych, związanych ze stowarzyszeniami, zastępujące radiowęzły itp.

Grupy radiowe na rynku lokalnym:

• sieciowe

• niezależne lokalne

• akademickie

• samorządowe

Zasięg odbiorców grup radiowych (lokalnych):

1. niezależni lokalni

2. niezależni kościelni (tu duży udział Radia Maryja)

3. ESKA

4. Agora

5. Plus

6. Ad point

7. VOX

8. RMF MAXX

3 nadawców ogólnokrajowych:

• Polskie Radio

• RMF

• Radio Zet

Ogólnokrajowe stacje nadawcze mają ok. 80% pokrycia powierzchni.

Grupy nadawców ponadregionalnych (liczba stacji nadawczych):

1. sieć stacji WAWA (18)

2. Planeta FM (dawniej Radiostacja) (13)

3. TOK FM (12)

4. RMF Classic (8)

5. Jazz Radio (2)

Obecnie następuje konsolidacja nadawców lokalnych, zainteresowanie nimi dużych grupa kapitałowych. Prognozy - nie będzie niezależnych nadawców lokalnych, ponieważ zostaną wykupieni.

Nadawcy lokalni:

1. ESKA (41 nadawców wchodzących w skład sieci, w tym 7 na zasadzie franchisingu)

2. Agora (Złote Przeboje, Roxy FM...)

3. Spółka Ad Point (16 stacji; Planeta FM, Radio Puls...)

4. Broker FM (11 stacji)

Agora i ESKA są największymi grupami nadawców na rynki reklamy lokalnej.

Zasięg ludnościowy grup działających na wszystkich rynkach:

1. Grupa Zet

2. Grupa RMF

3. Grupa ESKA (lokalne)

4. Grupa Agora

5. Niezależni lokalni

6. Niezależni kościelni

7. Akademickie

8. Samorządowe

Grupy na rynkach lokalnych:

1. Niezależni lokalni

2. ESKA

3. Agora

4. Kościelni

5. ...

Nadawcy naziemni, ogólni dążą do formatu uniwersalnego, ujednolicenia przekazu, w przeciwieństwie do nadawców internetowych, u których widoczna jest specjalizacja.

RMF FM

Program uniwersalny.

1. muzyka - ponad 60%

2. autopromocja i reklamy

3. informacje i publicystyka

4. inne

Grupa docelowa - młodzież (15-24 lata)

RADIO ZET

1. muzyka (67%)

2. autopromocja i reklamy (11%)

3. informacje (9%)

4. publicystyka (6%)

5. rozrywka (6%)

Program kierowany do nieco starszego słuchacza - do 40 lat.

RADIO MARYJA

1. programy religijne (44,1%)

2. muzyka (21,5%)

3. publicystyka (14,4%)

4. informacja (7,2%)

5. edukacja

6. poradniki

7. inne

Target - stare zgorzkniałe baby (czyt. starsi ludzie, głównie kobiety).

PLANETA FM (dawniej: Radiostacja)

Dane z 2007 r.

Koncesja uniwersalna. Zobowiązana do nadawania audycji edukacyjnych itp.

1. muzyka (73%)

2. autopromocja i reklamy (7,1%)

3. publicystyka (7,1%)

4. informacja (4,5%)

5. dla dzieci i młodzieży (ok. 6%)

Target - młodzież (15-25 lat).

RADIO WAWA

1. muzyka (76%)

2. autopromocja i reklamy

3. rozrywka (2,6%)

4. publicystyka

TOK FM

Powstało na bazie Inforadia. Wyspecjalizowany program informacyjno-publicystyczny. Inicjatywa Agory i spółdzielni Polityka.

1. publicystyka (30,7%)

2. muzyka (30%)

3. informacje (26,7%)

4. autopromocja i reklamy (10,8%)

5. rozrywka (1,2%)

6. sport (0,6%)

RMF CLASSIC

muzyczno-literackie

1. muzyka (89,6%)

2. inne audycje (3,3%)

3. publicystyka (2,5%)

4. informacja (2,6%)

5. ...

Udział w rynku:

1. RMF FM (22,5%)

2. lokalne (23,8%)

3. Radio Zet (19,3%)

4. Jedynka PR (13,2%)

5. regionalne rozgłośnie Polskiego Radia

6. Trójka (6,1%)

7. inne (4,3%)

8. Radio Maryja (2,1%)

9. TOK FM

10. Dwójka

11. Radio Wawa

12. Bis Polskie Radio

13. Planeta FM (Radiostacja)

TELEWIZJA PUBLICZNA W POLSCE

Nadawca publiczny:

• publiczne finanse

• publiczna kontrola

• misja

• wybierany zarząd

Dwa programy TVP - 1 i 2 - nadawane w systemie naziemnym (ok. 99% pokrycia powierzchni Polski).

Misja TVP od pewnego czasu realizowana przez specjalistyczne programy: TVP Kultura, Sport, Historia, Polonia - nadawane satelitarnie.

TVP Info jest nadawany z nadajników TVP regionalnych (ok. 70% pokrycia powierzchni)

Historia TVP:

Pierwsze emisje jeszcze przed wojną w ośrodku eksperymentalnym w Warszawie. Wojna przerwała prace. Potem próby w '47 r., ale pierwszy (trwający od 30 min do 2 godzin) program dopiero w 1952 r. Od 1954 r. - stała emisja w Doświadczalnym Ośrodku TV.

Faktyczny początek TVP w 1958 r.

1960 r. - powołanie Radiokomitetu, początek struktur nadawcy TV i radiowego. Tworzone ośrodki regionalne.

1970 r. - powstaje drugi program TVP - kulturalno-społecznościowy.

Z Francji przyjęto system tv kolorowej SECAM. Z początku nadawano w tym systemie 1 godzinę, po paru latach kolorowy cały Program Drugi. Odbiorniki kolorowe popularne dopiero od lat '80, kiedy to ZSRR zaczął robić kolorowe telewizory.

Przełom lat '80 i '90 - zmiany, zmiany... Odwilż geopolityczna. Nowe ośrodki regionalne, pojawienie się pierwszych nadawców działających w luce prawnej.

Po utworzeniu KRRiTV zlikwidowano Radiokomitet. Rozdzielenie TV i Radia.

Pojawienie się drobnych operatorów kablowych, odbiorników satelitarnych. Przejście z SECAM na PAL, w związku z tym konieczność przejścia na nowe telewizory. Wkracza TV satelitarna. Potrzba pluralizmu rynku TV. Konieczność tworzenia nowych stacji, powstają stacje pirackie. TVP musi działać! Tworzy więc TVP Polonia dla polonii, ale też odbierana w kraju.

Koncepcja struktury TVP - niejednoznacznie regulowana. Obecnie 12 ośrodków regionalnych. Potem pomysł stworzenia wspólnego TVP3 z pasmami regionalnymi. Obecnie TVP3 przekształcone w TVP Info (system: region-kraj-świat, ale najwięcej jest informacji krajowych, mniej regionalnych). Ponad 40 stacji, 9 studiów emisyjnych, ogromna infrastruktura. Potrzebne reformy, ale są małe zwolnienia, niewielkie zmiany.

TVP Info, TVP Kultura, TVP Historia realizują misję nadawcy publicznego.

TVP 1 (2006)

1. film fabularny (43,2%)

2. publicystyka (13,1%)

3. płatne elementy programu (9,1%)

4. informacje (7,3%)

5. film dokumentalny (6,3%)

6. sport (5,5%)

7. edukacja i poradnictwo (4,9%)

8. muzyka rozrywkowa (2,9%)

9. autopromocja i zwiastuny (3,3%)

10. religia (2,6%)

11. rozrywka (1,2%)

12. widowiska teatralne (0,4%)

13. muzyka poważna (0,5%)

TVP 2

(dane z 2006 r., teraz następują zmiany)

1. film fabularny (43,2% - w tym seriale)

2. płatne elementy programu (9%)

3. dokument (8,5%)

4. rozrywka (8,2%)

5. edukacja i poradnictwo

6. publicystyka

7. informacja

8. sport

9. muzyka rozrywkowa

10. autopromocja i zwiastuny

11. teatr

12. muzyka poważna

13. religia

Zmieniono porę emisji „Panoramy” - przeniesienie ciężary informacji z TVP 2 na TVP 1 i inne.

TVP 3

(pasmo wspólne, teraz jest TVP Info i struktura wygląda inaczej)

informacja, publicystyka, film fabularny, dokument, reklama, autopromocja, poradnictwo

TVP INFO

Od października 2007 r. - zmiana TVP 3 w TVP Info. Profil informacyjno-regionalny (choć regionalnych akcentów nie jest zbyt dużo).

16 oddziałów terenowych TVP S.A.

1. informacja (41%)

2. publicystyka (24,7%)

3. dokument (9,4%)

4. sport (8%)

5. reklama (7,1%)

6. oprawa (5,4%)

7. popularyzacja wiedzy (2%)

8. religia (1,2%)

9. rozrywka

10. muzyka poważna

11. teatr

TVP HISTORIA

Od 3 V 2007 r. - zajmuje się odkrywaniem mało znanych faktów, historii. Silnie uzależniona od instytucji państwowych. Programy związane z historią - też rozliczanie się z przeszłością - „Kulisy III RP”, „Siła bezsilnych”, „Z archiwum PRLu”. Często programy mocno specjalistyczne.

1. popularyzacja wiedzy (58,5%)

2. dokument (16,8%)

3. film fabularny

4. ...

TV POLONIA

Od 31 III 1993 r. Informuje o Polsce, promuje kraj. Polskie produkcje, mało reklam.

TVP KULTURA

We wrześniu 2006 r. - nagroda HotBird

1. filmy fabularne (40,8%)

FINANSE TVP

Najwięcej dochodów z reklam. Udział abonamentu stale maleje - 2005 r. - 26,9%, 2006 - 26,8%, 2007 - 23,9%.

TVP dominuje na rynku reklamy, ma udział w dyktowaniu warunków.

POLSAT

Nadawcy naziemni konkurują o ludzi, którzy nie mają możliwości innego odbioru.

TV naziemna:

• ogólnokrajowy Polsat (87-88% pokrycia, ale dochodzi do tego jeszcze satelita i kablówka, więc jest blisko 100%),

• TVN (zasięg naziemny ok. 40%, ale ogólnie odbiera ją ok. 80%)

Teraz - proces cyfryzacji - nie ma ograniczeń jeśli chodzi o częstootliwość.

Od 1995 r. Polsat nadaje z Polski. Zrewolucjonizował rynek - jako pierwszy dostarczył program typowo rozrywkowy (np. audycje muzyczne - Disco Polo, seriale itp.). TVN oferował ambitniejszą rozrywkę - kiedy się pojawił odpłynęła część widzów Polsatu. Polsat utożsamiano z prostą, plebejską rozrywką - dlatego zmienił profil - rozbudował informacje, przyciągał znane nazwiska dziennikarskie, odżegnywał się od dotychczasowej linii programowej m.in. Disco Polo.

1. film fabularny (38,8%)

2. rozrywka (25,8%)

3. reklama i płatne elementy (15,3%)

4. sport (5,7%)

5. autopromocja i zwiastuny (5,3%)

6. informacje

7. publicystyka

8. muzyka rozrywkowa

9. edukacja i poradnictwo

10. film dokumentalny

11. religia

12. muzyka poważna

TVN

Należy do grupy ITI. Powstała na bazie kablowej TV „Wisła”. Skierowana do ludzi młodych, mieszkających w większych miastach. Konkurencja z innymi też w stylu informacji - amerykański typ dziennikarstwa - stand-up'y, eksponowanie postaci dziennikarza. Zwiększono ostatnio czas na publicystykę i informacje.

1. rozrywka (30,7%)

2. film fabularny (29,2%)

3. reklama i płatne elementy (18,5%)

4. autopromocja i zwiastuny (5,5%)

5. publicystyka (5,4%)

6. edukacja i poradnictwo

7. informacje (2,5%)

8. sport

9. muzyka rozrywkowa

10. film dokumentalny

TV4

Sieć oparta o TV „Odra”, działająca w oparciu o koncesje lokalne. Struktura jest zróżnicowana, po części należy do Solorza. Współpracuje z Polsatem (przez wspólnego właściciela). Skierowana do ludzi młodych.

1. film fabularny (34,7%)

2. reklama i płatne elementy (15,5%)

3. rozrywka (14,8%)

4. publicystyka (9,8%)

5. muzyka rozrywkowa (8,7%)

6. sport

7. ...

TV PULS

Od 2007 r. - po części właścicielem jest korporacja News Corporation. Nadawca ponadregionalny. Społeczno-religijny, ale to się zmienia.

film fabularny (21,5%)

reklama (21,1%)

publicystyka (15,1%)

film dokumentalny (15%)

WPŁYWY Z REKLAM

	2006 r.	do poł. 2007 r.
1. TVN - ok. 2 mln/rok	2032 tys	1050 tys
2. Polsat - ok. 2 mln/rok	1910 tys	1031 tys
3. TVP1
4. TVP2
5. TV4

OFERTA SATELITARNA I KABLOWA

Od '89 r. - rozwój. W latach '90 nie rozwija się mocno polska tv w tych sferach - powstawały głównie polskie odpowiedniki programów zagranicznych.

PLATFORMY CYFROWE

Pod koniec 2006 r. - pojawia się „Telewizja Nowej Generacji nHDTV” - podlega TVN. Należy do ITI, oferuje HDTV i VOD (wideo na żądanie).

W odpowiedzi na „n”, również Cyfra+ wprowadziła np. Canal+ Sport w HDTV.

TVP nie konkuruje na rynku cyfrowym.

Polacy są w czołówce jeśli chodzi o szybkość wymiany odbiorników na cyfrowe.

TV KABLOWA

Obecnie ponad 600 operatorów. Ok 1/3 gospodarstw domowych ma dostęp do tv kablowej. 10 największych operatorów ma blisko 64% rynku.

Dominują: UPC Polska S.A., Vectra S.A., Multimedia Polska S.A., Grupa Aster...

„Triple play” - tv, Internet, telefon w jednym pakiecie.

Tendencje na rynku: cyfryzacja, odejście od analogowego systemu, zanik tv lokalnych.

Istnieje 8 telewizji ponadlokalnych, są też nadawcy społeczni, środowiskowi.

Małe tv są wchłaniane przez większe, tworzą się sieci, zanika oferta lokalna.

AUDYTORIUM W 2006 R.

1. TVP1 (24%)

2. TVP2 (20,1%)

3. TVN (16,7%) - obecnie zwiększył przewagę

4. Polsat (16,1%)

5. pozostałe (12%)

6. TVP3 (4,8%)

7. TV4 (2,1%)

8. TVN24

9. TVN7

10. TV Polonia

1

system polityczny

system kulturalny

system ekonomiczny

system medialny

Jądro systemu

system telewizyjny

system

radiowy

nowe

media

system

prasowy

telematyka

przemysł

agencje informacyjne

prasowe

producenci --> dystrybutorzy

instytucje reglamentujące

politycy

agencje PR

instytucje władzy publicznej

rynek wtórny

publiczność środków masowego przekazu

agencje reklamowe

zleceniodawcy

rynek pierwotny

MEDIA

Jako przedsiębiorstwa produkcyjne, muszą być rentowne i konkurencyjne

Są instytucjami publicznymi, gdyż pełnią funkcję (usługi) publiczne - poprzez przyjęcie na siebie funkcji informacyjnej, edukacyjnej i rozrywkowej.

Mają też naturę instytucji politycznej - są ważnym aktorem w systemie komunikowania politycznego; urastają do rangi instytucji politycznej.

Grupy

zarządzające

Personel

techniczny

Grupy

zawodowych komunikatorów

KULTURA

wydarzenie

ciągłość informacji

Legalna kontrola polityczna.

Grupy nacisku

Inne instytucje społeczne

PRESJA SPOŁECZNA,

POLITYCZNA

Konkurencje wiadomości.

Agencje informacyjne.

Reklamodawcy.

Właściciele.

Związki zawodowe.

PRESJA [jakaśtam]

Publiczność - zainteresowania, wymagania.

MEDIA

ORGANIZACJE POLITYCZNE

(partie, org. społeczne, grupy nacisku, rządy, org. terrorystyczne)

OBYWATELE

reportaże, artykuły wstępne, komentarz, analiza

apele, programy, reklama, PR

badanie opinii, listy

reportaże, artykuły, komentarze...

---