1. Trzy fale zmian polityki społecznej w ujęciu Rymszy.
Pierwsza fala reform:
- związana z radykalną reformą urynkowienia gospodarki (czas przejścia z gospodarki
centralnie planowanej na gospodarkę rynkową)
- zapoczątkowana w 1990 r. poprzez budowę sieci bezpieczeństwa socjalnego w skład
któregowchodziły gminne ośrodki pomocy społecznej i rejonowe urzędy pracy.
- stosowanie rozwiązań osłonowych adresowanych do tzw. przegranych transformacji -
świadczeniobiorcy mieli odejść z rynku pracy bez protestów wobec następujących przemian.
Wyjątek stanowiły osoby niepełnosprawne dla których zastosowano rozwiązania
aktywizujące(zakłady chronione)
- istotą polityki społecznej jako polityki kompensacji jest łagodzenie skutków ubocznych
reform gospodarczych
Druga fala reform:
- zwana  wychodzeniem z socjalizmu
- liberalna koncepcja urynkowienia polityki społecznej (czyli włączenie do polityki społ.
Instytucji prywatnych) starła się z koncepcją decentralizacji (zwiększenie samodzielności
jednosteksamorządu terytorialnego)
- zmiany systemowe wdrożone w latach 1999 - 2000 jednocześnie w czterech obszarach:
* ubezpieczeniach społecznych
* ochronie zdrowia
* edukacji
* organizacji administracji publicznej
W styczniu 1999 roku rząd Jerzego Buzka przyjął zmiany strukturalne w czterech obszarach
sfery społecznej obejmujące
Trzecia fala reform:
- zmiany w latach 2003 - 2006 związane z procesem integracji polityki społecznej w Unii
Europejskiej, które wynikały z politycznych zobowiązań Polski w stosunku do UE jak i duża
dostępność do środków unijnych
- W trzeciej fali reform nastąpił zwrot w kierunku polityki aktywizacji Najważniejsza w
2003roku likwidacja regionalnych kas chorych i powołanie na ich miejsce Narodowego
Funduszu Zdrowia.
W 2004 roku połączono dwa resorty gospodarki i pracy oraz polityki społecznej.
- Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003roku.
- Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z 2003roku.
- Ustawa o pomocy społecznej 12.03.2004r
- Ustawa o spółdzielniach socjalnych z 2006r wraz z nowelizacją 2009r
2. Kierunki ewolucji - paradygmaty polityki społecznej
1 Paradygmat transformacji
- dominował w pierwszej połowie lat 90. XX w.
- Odrzucenie komunizmu i zwrot poglądów w kierunku demokracji politycznej
- W okresie transformacji ustrojowej w Polsce dominacja ustroju neoliberalnego -
przedstawiciel: Leszek Balcerowicz - propagował rozwiązania anglosaskie. To nie tylko opis
rzeczywistości społecznej, również element projektu politycznego
- Podsumowując: paradygmat transformacji był nie tylko w latach 90. XX w. opisem rzeczywistości
społecznej, ale również elementem określonego projektu politycznego
2 . Paradygmat globalizacji
- Traktuje przemiany w Polsce i Europie Środkowo - Wschodniej jako przykład ilustrujący
(egzemplifikację) proces o charakterze globalnym.- poglądy Harolda Wilensky'ego:
 narodziny polityki społecznej powstały nie wskutek przejęcia władzy przez  opcję socjalną
lecz przez wejście państwa w pewną fazę rozwoju -fazę industrializacji.
- Nieadekwatność do współczesnych wymogów systemowych
3 Paradygmat  odwrócenia ról
- transformacja jako proces uczy zdolności przystosowania się do zmieniającej się
rzeczywistości. - Kraje pokomunistyczne łatwiej przystosowują się do nowych wyzwań niż
kraje Europy zachodniej - Irlandia - kraj nadganiający zapóz
nienia cywilizacyjne
- Zjawisko odwrócenia roli - kraje starej UE będą musiały się przystosować do krajów
pokomunistycznych - Przykład Irlandii: na początku traktowana była jako kraj nadganiający
 zapóz
nienia cywilizacyjne , ponieważ słabo rozwinięte były instytucje pomocy społecznej
4. Paradygmat przenikania się rozwiązań modelowych
a) Reformy społeczne w Polsce
- element ewolucji europejskiego modelu socjalnego - kombinacja elementów
konserwatywnego i socjaldemokratycznego modelu polityki społecznej, który związany jest z
modelem liberalnym (anglosaskim)
- Reformy społeczne są wynikiem zmiany poglądów i zachowań elit politycznych
3 Definicje społeczeństwa obywatelskiego.
Odrodziło się w Europie Środkowej i Wschodniej w latach 70 i 80. XX wieku. Podejmowano próby
tworzenia niezależnych struktur od władz państwowych czyli  alternatywnego społeczeństwa .
Pojęcie to miało określić to, czego społeczności te zostały pozbawione i co usiłowały odbudować :
sieć instytucji niezależnych od państwa , które jednoczą obywateli wokół spraw wspólnej troski i
dzięki samemu swemu istnieniu lub dzięki podejmowanym działaniom  mogą wywierać wpływ na
kształt prowadzonej polityki(Taylor)
idea społeczeństwa obywatelskiego wywodzi się z klasycznej tradycji republikańskiej początki się
gają starożytnej Grecji  Rzymu. Wskazuje się w tym kontekście Arystelesowski termin:
koinoniapolitike  wspólna polityka czy Cyceroński societascivilis  ład społeczny.
Alexisa de Tocgueville a jako pierwszy zastąpił państwo  społeczeństwo trójelementowym modelem
porządku społecznego : państwo , społeczeństwo obywatelskie oraz społeczeństwo polityczne.
4 Cechy spole. Obyw.
Społeczeństwo obywatelskie - społeczeństwo charakteryzujące się aktywnością i zdolnością do
samoorganizacji oraz określania i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony władzy
państwowej.
Prawdopodobnie terminu tego jako pierwszy użył Arystoteles, póz
niej posługiwali się nim tacy
filozofowie jak John Locke, Jean-Jacques Rousseau czy Georg Wilhelm Friedrich Hegel.
Społeczeństwo obywatelskie potrafi działać niezależnie od instytucji państwowych. Niezależność nie
musi oznaczać rywalizacji społeczeństwa z władzą, która występuje zazwyczaj w państwach, w
których ustrój polityczny jest sprzeczny z wolą większości obywateli.
Podstawową cechą społeczeństwa obywatelskiego jest świadomość jego członków potrzeb
wspólnoty oraz dążenie do ich zaspokajania, czyli zainteresowanie sprawami społeczeństwa
(społeczności) oraz poczucie odpowiedzialności za jego dobro.
5 Cele społeczeństwa obywatelskiego
Przejawami funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego są wszelkie oddolne inicjatywy
zrzeszających się jednostek: doraz
ne organizacje, manifestacje, samorząd, działanie na rzecz
społeczności lokalnych etc. Większość z tych inicjatyw ma charakter tymczasowy, doraz
ny i
nastawiony na wykonanie konkretnego celu, choć może to być również działanie nastawione
na promocję konkretnych postaw, co będzie oddziaływało długofalowo. Jednym z
najważniejszych celów społeczeństwa obywatelskiego jest próba równoważenia wpływów
władzy politycznej. Należy jednak zaznaczyć, iż bez wolności oraz praw politycznych,
przejawy działania społeczeństwa obywatelskiego byłyby uznawane za bezprawne i
nieuzasadnione akty społecznego oporu. Wolność jest więc fundamentem dla rozwoju
obywatelskości.
Społeczeństwo obywatelskie to przykład samorealizacji. Angażowanie się jednostek w sferę
publiczną potwierdza również troskę nie tylko o interes własny jednostek, ale pokazuje, iż
jednostki są skłonne działać w sposób wspólnotowy, gdy konieczne jest zrealizowanie celu,
którego wykonanie może im pomóc (lub odwrotnie: nie wykonanie doprowadzi do
pogorszenia ich sytuacji. Konstytutywnymi składnikami społeczeństwa obywatelskiego będą:
wolność, inicjatywa, spontaniczność, wolność pozytywna, swoboda stowarzyszania się.
6 Modelowe ujecie .Szackiego
7 Organizacja Pozarządowa Definicja
Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w
rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągniecia zysków,
osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzonej na podstawie
przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia (Dz U. 2003, nr 96)
8.Kryteria typ. Pozarzadowych
Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych , w
rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne
lub nie posiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustawy, w tym fundacji i
stowarzyszeń
Pierwszą formą organizacji trzeciego sektora jest stowarzyszenie spełniający modelowe kryteria
prywatnego charakteru tworzących go podmiotów i publicznych celów jego działalności.
Stowarzyszenia wywodziły się z prywatnej sfery życia stanowiąc jeden z jej organizowanych
elementów. Ich upublicznienie nastąpiło w wyniku zmian prawnych w związku prowadzoną
działalnością o charakterze publicznym nadały im osobowość prawną. Współczesną prawną definicję
stowarzyszenia zawiera uchwalone w 1989r. Prawo o stowarzyszeniach.
Definicja : stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych .
Stowarzyszenie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty
wewnętrzne dotyczące jego działalności.
Drugim podmiotem trzeciego sektora są fundacje.
Jak określa Hunbner, na mocy prawa rzymskiego są one nie tylko związkami osób, co związkami
rzeczy czyli majątku.
Typologie organizacji społecznych - Stowarzyszenia - klasyfikacja:
- wielkość i skala działania
- cel przedmiot działalności
- funkcje -zasady przynależności
- struktura organizacji
- metody działania
Typologie według Grinberg
- wielkości skala działania , organizacje lokalne , ogólnokrajowe
- typ reprezentatywnych interesów
-zasady przynależności i stopień formalizacji
-cel, interesy członków
- sposób działania
- charakter członków -stopień profesjonalizacji -prestiż
Kryteria do tworzenia typologii organizacji społecznych ważne są interesy i zainteresowania.
9 .Mapa aktywnosci obywatelskiej.
wykorzystywana do badań aktywności społecznej na poziomie lokalnym. (akcje, kampanie
,działalność instytucjonalna). Mapa pozwala na dokonanie podziału stowarzyszeń ze względu na ich
podejmowane przez nie działalność.
10 Dwa rodzaje kapitalu.
Kapitał wiążący- odnosi się do zakorzenienia w strukturach społecznych najniższego poziomu, od
poziomu rodziny do małej społeczności lokalnej. Ich cechą jest to, że wszyscy członkowie społeczności
znają się osobiście, a ich wzajemne zaufanie Rady rodzicielskie ,Sołectwa, Ochotnicze Straże Pożarne ,
stowarzyszenia religijne , stowarzyszenia emigrantów , stowarzyszenia zawodowe, organizacje
samopomocowe i grupy wsparcie oparte jest na bliskich związkach społecznych, często o charakterze
powiązań krwi.
Kapitał pomostowy- Pomostowy kapitał społeczny jest
odnosi się do zaufania i umiejętności współpracy z osobami, których nie znamy osobiście, z którymi
nie wiążą nas bezpośrednie kontakty. Ten typ kapitału społecznego jest w szczególności związany z
działaniem w ramach organizacji formalnych czy sytuacji, w których podejmować musimy działania w
g r Stowarzyszenia edukacyjne, hobbystyczne, sportowe, polityczne, dobroczynne, kulturalne,
ekologiczne, stowarzyszenia ochrony praw człowieka nieznanych wcześniej osób w celu realizacji
nowego zadania.
 Niezbędnym czynnikiem rozwoju gospodarczego i społecznego, gwarantuje również możliwości
funkcjonowania i dostarcza zasobów dla struktur społecznych najniższego szczebla. Jest także
kluczowy dla funkcjonowania dużych społeczności obywatelskich w skali regionu czy kraju.
11 Brudny Kapitał społeczny
Putnam przyczynił się do powstania pojęcia  Brudny kapitał społeczny .
Pojęcie to w odniesieniu do stowarzyszeń, służy do opisu ich celów i sposobów działań izolujących
swych członków od otoczenia, kreują podziały społeczne lub sprzyjają umacnianiu istniejących.
Przykład Putnam stowarzyszenia kapitału spajającego.
12 Podzial stowarzyszen w Roberta Putnama.
Typ zrzeszeń introwertyczne, ekstrawertyczne`
Kapitał społeczny spajający- bonding- silne więzi łączące członków oraz wzajemne zaufanie jakim
się obdarzają
Kapitał społeczny A
ączący  Bridging stowarzyszenia inkluzyjne będące środowiskami sprzyjającymi
tworzeniu się rozległych tożsamości.
13 Charakterystyka aktywności obywatelskiej I przyklady(o to kto najchętniej sie udziela w
trzecim sektorze)
członkowie stowarzyszeń w porównaniu z osobami, które do nich nie należą , będą
charakteryzować się wyższym poziomem wykształcenia i wyższymi pozycjami w strukturze
społeczno  zawodowej. Ponadto członkowie stowarzyszeń będą cieszyć się wyższym
poziomem zaufania poziomego, pionowego i uogólnionego
Definiując społeczeństwo obywatelskie należy wskazać podstawowe obszary, w których
może się ono aktywizować, i w których można dokonywać jego analizy; po pierwsze, jako
płaszczyznę aktywności osób, zmierzającą do zaspokojenia potrzeb grup obywateli i kreację
dobra wspólnego, po drugie zaś, jako płaszczyznę obronną, mającą na celu ochronę praw
obywateli i ich grup przed nadmierną ingerencją państwa.
Organizacje tworzące trzeci sektor od wielu lat uważane są za barometr społeczeństwa
obywatelskiego. Liczba działających organizacji, a także ich aktywność stają się, obok
poziomu zaangażowania w wolontariat, tym kryterium, które definiuje poziom
obywatelskości społeczeństwa
Działaloność społeczna , charytatywna, wolontariat, Najczęściej podejmowane rodzaje
aktywności społecznej: działalność społeczna, charytatywna, wolontaryjna działalność na
rzecz społeczności lokalnej: prace na rzecz kościoła parafialnego:
działalność kulturalna i edukacyjna (zespoły, pomoc instytucjom kultury, udział w
spotkaniach edukacyjnych) działalność proekologiczna (np. na rzecz ochrony zwierząt) :
prace na rzecz szkoły: działalność na rzecz struktur samorządowych, komisji wyborczych :
organizowanie imprez okolicznościowych: Udział w wyborach
14 MANKAMENTY stowarzyszeń
-systemowe -organizacyjne
-związane z trudnością odpowiedzi na pytanie na ile można działalnością obywatelską nazwać
działania oparte na wykonywaniu zadań zleconych i finansowanych przez administrację
publiczną.
15 4 sektory funkcjonowania państwa,
Cele działania
prywatne publiczne
Podmioty prywatne I sektor III sektor
działania (rynek) (społeczeństwo
obywatelskie)
publiczne IV sektor II sektor
(korupcja) (rząd)
Sektor publiczny jest częścią gospodarki, która zajmuje się dostarczaniem dóbr i usług dla
państwa i obywateli